;~;~{;:
... '·
··-·.·
<-~·~
;~{~f
.
f c-. ' .• -·-~·:...__, ....
.,
.
...--.-
=--·
-·-·~·--. -~ ~~--- ~--~-. d- m-8 ~u. enid-Ons
ho dioI
I
vag no-aal;:kan
1sen die •ord o..ierI
se ~n. lien res-lige ;ing wa-en!. oon en ook ika~:~
on -die go -ing be -r lk-die ~m. ar-ecr we cs.l
r{
~
~"istreer au.n dle IBl.lP.IK. QG 'n Nuusblru.l.
5de Jrg. Kaapstad, Woensdag, 22 Mei 1946. No. 26.
0C®}]]Jm:ffiTIJJfffiii~f1~ IRS,cg;~~~lf
@!ID.@~lr~Jrli
lLat~fr(g;ffil~~
llflll
&~fu1CIDJ:P3~
\!:!
Ir@cg;(t~fl
Suid-Afrika staan op die oomblil< onder die plak van 'n
naakte skril;:bewind - die skril<bewind van die lcommunisme. Landsburgers kan ole meer byecnl<om tensy met die
toestem-ming van die Jwmmunistiese organisasies nie. Hulle vocr die hoogste woord in die Suid-Airil<a.anse politick. Dit is die klarc feite soos dit vandag daar staan.
kumente op die ashope van
Europa te soelt waarmee hy Afrikaners kan vervolg - tot
groter vermaak van die kom-muniste.
G
rtilll
w
eli:il.
e
1IJ
ii
itlh
ui
itillllg
OJP
§warrftmcanrli~
vaim
AILm<e§
J((})rdlc&
CBU1l
llmudl
i~
Tf
~
~ce
!Prt(OJ
k
(!:
y
!k
Die swartmark in
voedsel
is b
esig
om
te
flor.eer
in
die
groot
sae-delike gebiede, nieteens
ta
ande die
optrede van
die speurdiens en die
pryskontroleur.
Ondersoek in Kaapstad het a an die
l
ig gebring dat
seke-re
handelaars 'n
w
i
nsgewende swartmarkhandeJ
in
skaars voedselSQOrte
aan die gang het. Die
puhliek,
deur radeloosheid gedwing, is hereid
om
die buitensporige prys te betaal. Hulie
weet
as huJJe hierdie praktyk
by die hetrokke
owerheid aanhangig
maak, hulle
voortaan nie
meer
van
die skaars
voedselsoorte
sal bekom nie, aangesien die skuldige
hande-laa
r
slegs 'n
paar
llond
boete
krr,
en
dan met sy besigheid
vo
ortgaan
sonder hulle
.
'
Die agterbuurtes in die stede bied uitstekende gelccntheid vir hicrdie winsbejagters om munt to slaan uit hul minder
gegoede onderstewters, wat dan ool;: die grootste slagoffcrs van <lie bedryf is. Dit is nie soseer die vooraanstaande besighede,
waar die rykes koop, wat vir
die wanpraktyk verantwoorde -lik is nie, daar hulle nie kan bekostig om hul goeic naam
ter wi.lle van ekstra wins deur
die modder te sleep nie. Dit is by uitstek Joodse en Indier-haodelaars, wat gccn naam het om to verloor nie, wat hulle hicraan slruldig maal-. Die meestc van hicrdie Joodse winsbcjagters hct gedurendo die oorlog hier aan wal gespoel en beywer hullo om so gou moontlil;: die slmtte van die land in te same!. Die nood van dio armes en die voedselbe-perl<thcid, bied uitstel;:ende
gc-bottor betaal nic. Die slag-offers is maar te dankbaar dat
hulle iets gekry het en nie droe brood hoef te eet nie.
GESLAGTE HOENDER
'n Paar weke gelede het die kommuniste daarin geslaag om
'n vergadering van die Ossewa-brandwag in die Johannesburg-so stadsaal te ,veto". Volgens Fighting Tall<, orgaan van die kommunistiesgesinde Spring-' bok-legioen, het hulle hul sin as volg ,-erkry: Die stadsklerk en lede van die raad is onmid-dellik na bekendmaking van die vcrgadering met
omscnd-bdewe bestook waarin teen die verhuur van die stadsaal be-swaar gemaak en aangedring word op 'n kansellering. Af·
vaardigings is terselfdertyd ge-stuur na die hoofmagistraat en die algemenc Jwmitee van die stadsraad. .,Al hierdie ampte
-nare was simpatiek. dog
mag-teloos om op te tree," aldus die blad. ,1\Iaar die Springbol<-Jegioen was nie magteloos nie."
Daar word dan verwys na die oprui-vcrgadcl'ings wat
agter-eenvolgen<l op die trappics van die stadsaal gehou is. ,Op die
Saterdagmiddag onmiddellil< na afloop van ons vergadcring, bet die algemene lwmitee besluit om sy oorsp1·onldil;:e bc&luit te herroep."
Il{
®
l¥:1R/~HlJ12JII§lrlE H~ IIDIE~J11YW
'n Blanke het onlangs die eie-naar van 'n Indier-winkel ver-soek om hom twee pond suiker
en 'n pond rys te gee. 'Al die voorrade was skynbaar uitver-koop volgens die besware VIU!
die Indier. 'I.'oe die klant cgter
beloof om hom 'n vet gcslagte hoender op die koop toe tc gee, het hy sy botter en rys gel<i'y.
Aan die l<laot is mecgcdeel dat indien hy voortaan gewilllg sal
wees om hom van hocnuers te voorsicn, hy alty<l sy better en rys I;:an ln·y.
GAAN VOORT
,Dit was 'n besliste
oorwin-ning vir die Legioen en die de -mokratiese burgers van Johan -nesburg," verldaar die blad
wat
daaraan toevoeg dat daartans voortgegaan word met
hlerdie agitasie ten einde die regering te beweeg om die Os-sewabrandwag, die Gryshemde
en die Nuwe Orde in die ban
te doen. Gaan hullc slaag in
·hul doel '!
Intussen het die stadsraad van Pretoria ook die verhuur van die stadsaal vir 'n verga -dering van die Gryshemde ge-kanselleer bloot as gevolg van die lwmmunisticse dreigement
dat hulle daar geweld sou gaan
:pleeg.
Drelgemente van geweld
spree!< tans die hoogste woord
in ons politielc. En die mense wat dit spreclc, is die Iwmmu-niste. Was dit dio Ossewa-brandwag wat dit ge<loen llet.
was hy al lanlcal in die ban.
En al wat die minister van Justisie in die aangesig van bicrdie feite doen, is om na
do-KRISISWEEI<
Die V.S.A. gaan hierdie week'n krisistoestand van die
aller-eerstc rang tegemoet.
Die spoorwegstaking is uit-gestel tot 23 Mei, bcrig Sapa.
Insgelyks is die
steenkoolsta-king uitgestel tot 25 Mei. Gaan president Truman die arbeidsgesl<ille hierdic week be -sleg, of gaan Ole arbeid-
l<api-taal-botsing die hele Ameri-kaanse oorslmkelingsplan ont-wrig?
,
Tienduisendc Duitsers het op l\lcidag dcur die strato van Be1·lyn gcstap met slagspreukP
van die kommunistiese party. Hulle is tocgcsprcel< dcur die lwmmunlstiese Icier Pieclc Rooi vlae was volop, hot 'n beriggewor gcmeld.
CW~\\WcellCD1n~~ ®111'illW~11U~
W
~I.Til illi@11il~ceir§fffi®®@
Die ontsettcnde vocdselnood is vcrlcde week deur Herbert
Hoover, oud-I>resiucnt van Ameril<a gesldldor nadat hy torug-gekeer hct van sy wereldwye reis. Mccr as 800,000,000 menso - 'n derde van die bevolldng van die woreld - wonl ueur hongersnood bedreig.
In Europa is daar tussen 20,000,000 en 30,000,000 kindcrs
wat liggaamlil< ondervocd is.
In die maande wat kom sal
100,000,000 mense verplig wees om met 2,000 kaloriee vo:>dsel lclaar te I;: om; 100,000,000 sal
met 1,800 kaloriee ldaarkom; 150,000 met 1,500 l;:aloriee; 150,000 met 1,200 kaloriec; 300,000 sal tenede moet wees
met 900 lulloriee of baie
min-dcr.
Die rantsoen van die Duit-sers in die Fransc bcsettiltgs-gebied is vennindo1· tot GOO l<a-loriee per dag. Dit is <lie helftc minder as 'n hongcrrantsoen.
In die .Bntse gebied ontvang die Duitscrs ongevcer 1.000
ka-loriec per dag; in 'die Ameri -kaanse g~bied 1,275 en in die
Russicse nagenocg 1,300 kale-rice.
Deskundiges hct die mening uitgespreelc dat mens met 2,200 kaloriee per dag aan die !ewe kan bly en normaal funksio-neer. Met 700 kaloriee kan mens aileen aan die lewe bly as jy warm toegemaak in die bed bly 16. Met 1,000 kalorice is dit moontlik om binneshuis
te bewccg en met 1,300 kalorice is jy in staat om ligte werl< te vcrrig.
Onderwyl die mense in
Euro-pa vergaan, 'cet die Amerika-ncrs wat aandadig is aan die ellende, meer as ooit, nl. 3,000 l<aloriee per dag, en het Stalin die beroep van dl~ Ameril<aan-se president om voedsel af te
staan aan Europa, geweier.
Ieen theiu om hulle sakke op 'n
vinnig<' en oneerlilcc manier te vul.
.,KOl\1 MoRE" ..
Dit gebeur daagliks dat
per-sonc by hierdie winlteltjies i.J,.
stap om rys of suiker te i<oup. In die meeste gevalle word aan
hullc vertel dat daar gcen \'Oor-rade op hande is nio. As die klandisie, deur nootJ gedryf, lank genoeg soebar, wvrd tulle vcrsoek om die volgende (.~,g
weer te kom. maar om 'n paar elcstra sjielings 3aam te bring. ,,Misl<ien ek jou dan help."
By die volgende besoek ont-vang hulle die gevraagde art
i-.kels maar tee-n ·.reel hoer pryse as d'ie vasgestelde. Die stCJrie word a.an hulle opgedis dat <lie ha.ndelaar <lit ,•h· huUc op 1iic
swartmarlc gclwop hct en dat hulle daarom so duw· daarvoo1· moet betaal. In wcrklildtei<l Is die handelaar besig om suilcer teen 9d. per pond en rys teen
1/- per pond te verlwop tcrwyl
die vasgostol<lc prys 3
Yz
d. en 7d. per pond ondersl;:eidclilc is. Dit is geen ongewono gebcurte-nis dat pcrsone in hicrdic win-i<ols tot 2/6 vir 'n halfpondOJ:Io'DER GEWIG
'n Ander swartmarkmetode
wat deur vrugte- en groente-smousc toegepas word, is om heelwat onder die gewig te ver-koop ~- veral as hulle uitvind dat die huisvrou nie 'n skaal het nie - iets wat tydens die oorlog onverkrygbaar was. Die graad-indeling word ook mis-bruik.
Gedurcnde die druiweseisocn
het mense dikwcls
l<eurg'\aad-pryse vir tweede graad druiwe betaal.
Groothandelaars maak hulle
daaraan slruldig dat hulle bui -tensporige pryse vir rys, tee, suil;:cr ens. vra, en vcrplig hul
ldoinhandelldandisic om ,eiers" of ,Jconfyt" in die plelc daar-van op die faktuur in te vnl wat dan die totalc bedrag moet
uitmaak. Die lueinhandelaar kan nio we!er nie, want dan
vcrloor hy sy tocvoer.
GOOI VIS TERUG
Die vismark is feitlik die cne swartmark; vera! snoek word teen buitensporigc prysc vcr-lwop. Dit gebeut· dat as
voed-selbeamptes hul vcrskyning
maaJ<, die visbote net so
om-draai met hul vragte en dit in
die see gooi liewer as om dit teen die '\'asgestelde prys te vcrkoop. Ook hier geld dit die
arm man, want vis is sy ,vleis".
Daar is slogs een manler waarop die swartmarl< booin-dig kan word, en <lit is, necm die oortreders so handelsliscn-sie van hom af. Dit help nie dat hierdio Jode en JndH~rs as hullc betrap woro_ met £10 of £50 beboct word nie - vir hulle betoken dit maar 'n goringo
lcapitaalbelogging.
S
il.COJ
0
i
lfl)WiD
N
il<s
Tenoggee
Stalin het die dringende
be-roep van pres. Truman om
voedsel vir honger Europa te help !ewer, geweier. Hy het
gcsc as die vcrsoel< dric maan-de cenlcr gelcom hct, sou Ru
s-land l<on help.
Seucrt die wapenstilstand het. Unrra, die Verenigde Volkc se organisasie vir voedselversprei -uing, 90 persent van sy voor-rade in Russies-bchoonle Iande uitgcdecl.
BLADSY TWEE DIE O.B., WOEKSDAG, 22 MEl 1946.
Wannecr daar
honderd twee
-
t=>n
-
df'rtig
l
ee sitplt-kke m
die
volk~raad
pryk wanneer dif'
mynter
i
ngwetsontwerp
ond<'r hc::;pre
k
ing is,
ter
-wyl a]
die
hanke in
die
wande
lg
angc dcur
dit:'
vo
lk
::;v('r
t
cenwoordigcrs
heset
is, dan
word die volk doelbewus
hedrieg as
aan
hom vertel
word
dat
die volksraad
di
e
Jiggaam
van volk!:'verteenwoord
i
gi
n
g
i
s
.
·Die
}>
a
rle
-mentere
s
tels
e
l het
van die demokrasif'
'
n
klug
gemaak.
Op die oggend van 16 ).tei,
toe die wetsontwerp op
myn-tering in die volksraad beh
an-del is, was die raadsaal leeg en
die paar bittereinders wat
aan-vanklik nog gepoog het om diP
skyn van belangstelling te
handhaaf, het een na die ander
so verveeld geraak dat hullc
met ·n draalgang die saal vcr-laat het na die
\·erversingslo-kaal.
Uit die totaal vttn 87 Jedc van die Verenigde Ptu·ty het net 10
ledc <lit die morite werd grag
om hul gesigtc· in die raadsnal
tc wys.
Die H.N.P. het op die
oom-blik 46 vertecnwoordigers in
die volksraad maar om twintig
minute voor elf hierdie oggcnd
was daar net 12 lede in die
volksraad. Die naturellevet ·-teenwoordigcrs tesamc met die Arbeiders en Dominioniete het
die totaal \'an sewe uitgemaak.
As gevolg van die in-en uitstap van lede het die Verenigde
Par-ty om kwart voor elf aange-groei tot die mooi totaal van
twaalf en die H.~.P. het
in-tussen \·ermmdcr tot 9 Iede. Op
hicrdie stadium was daar slegs
twee ministers in die volks -raad.
VOLOP PAPIERE
Dit was aanmoedigcnd om tc
sien hoe hoog die. stapels
pa-piere en dokumente op die lee banke opgestapel was -
getuie-nis dat die afwesige lede op een
of andcr tyd gedurcnde die sit
-ting dat·em al op hul pleldtc
was.
Gedurende die \'Olgende vyf
minute het die dwarsbankers aangcgt·oei tot agt lede, die
H.N.P. tot 13, en die V.P. het
tot 11 Yermindcr. Onderwyl
die woorde traag dt>ut· die
ruim-tcs g-cdraal hot, was een van
dil' aanwesiges brsi~ om 'n tjelc uit tc skryf, sy buut·man het in
'n bock sit en blaai terw~·J die
re!> lui-lekker op hulle mage
gcsit-Je het. Selfs die
tradisio-nclc tussenwerpscls is nic ge
-hoor nie.
TE SAAJ
Vir die meeste \·an die aan
-wcsige Iede het dit nou onhoud
-baar in die dooie atmosfccr ge -word. en hulle hct uitgevlug. \'yf Jede van die JI.N.P. het oorgebly as bi Uercindet·s, 11
!cdc van die Vercnigdc Party
('n ,-~-f ledc van al die andcr
groepe hct nog die ,. \'Ollt''
ver-tcrnwoor<lig. Ecn-en-twintig
!cdc uit die honde rd-drie-en-v;\'ftig ,. vollcs,·c•·t ec
nwoonli-g-crs" hct oorgebly. Slegs een
minister, die 1\linlstcr van 1\lyn
-wcsc, hot die !cabinet uitgc-mnalc. Daar was byna net
so-ve<'l vrr·!'.Jaggewers at-~ L.V.'s.
In hicrdie stadium het ons vcrslaggcwer die wandelgang bcsock en 23 volltst·aadslede
ge-tel wat op die bankc gcsit en
gesrls of in groepics gcstaan en shm stories verlwop hct. In die Yt'rversingslolcnal moes di(•
taf(·lbcdicndes hul bcnl' dra om
die ,.moce'' vertcl'nwoordigcrs van rlio vollc van lafl'nis tc voor·sicn. Die bcspt·clcing \'an
mynwl'rlcersbPlan~r hct hicrdic ,vollcf.manne" die gelel'nthcid
gcbiNI om te gaan rus.
Die \'Olgende dag hct die pa•·-typolitieke pers as \'Olg bcrig:
.. Oaar !..<; weer oor ecn bocg
aan die mynter·ing-swelsontwcrp voort g-cwerlc, en die aan tal lode wnt van die Opposisicbnnlce
vcrbrtcrings pt·obcet· nnnbring
hct. het geen vcrposing gegcc
nic. l\lin. '"aterson hct
lllel•-plcl• nic me!'r mooi gC\\ crt of
hy moet toeger of nic, en as
hy nie moct tocgee nic,
waar-om hy nie moet toegcr nic."
1\IOTORB.'\.NOE: Die beheer
oor motorbande sal vanaf 1
Junie opgehef word. het die
Minister van Ekonom!csc Ont
-wil<lteling vcrlede wee!< aange
-ltandig. Dit kan gedoen word
omdat genoegsamc voorrade tans op hande is.
Kopersbmrull
Beperk
(Geregistreer onder die Maat
s
kappywet 1926)
Hierdie
is nie
'
n prospektus nia maar n
aankon-diging dat ons nominale kapitaal
nou
verhoog
is
na
£ ].
$)(Q)(Q)((}
9
(Q
)(
Q)(Q)
KOPERSBOND
hied
aao:
I
1.
2.
3.
V
eiligheid
vir
u
belegging.
V erspreiding
van u
belegg
io
g.
Goeie diwideode.
*
Met
die verhoging van Kapitaal word
50,000
,B'' aandele
van £5
elk
aangebied.
DR. F. J. KRJ~GER DR. J. H. PIENAAR DR. F. F. BORCHARDT J. N. B. SCHABORT G. T. ROBERTSON
DIREKSIE:
DR. C.J.
S. STRYDOM J. J. ACKERJ\UNN DR. H. J. LUTTIG DR. F. D. DU TOIT-VANSkryf dadelik
om
prospektus aan:
DIE.
SEK
R!ETAIRHS
Die
JK((})perslhond Beperk
POSBUS 8363
JOHANNESBURG
n==G t)EE 55 s5 i 'r t· a
m
'
·.
~
'llilllilt 57 7
Aft-ika Sontler die Asia.at, d~eur
prof. dr. G. Cronj6, uitgc-gec dcur Publicite. Prys
12s. 6d.
Die bocl<. wat 'n oorsig gee
van d1e ontstaan en ontwikkc-ling van die Indiervraagstuk in ons land en 'n oplossing aan-bied van uit die Afrikaanse
volkstandpunt, vcrskyn gel
yk-tydig met die kapitulasie dcur
die partypolitiek aan hicrdic
vraagstult, soos bcliggaam in
die wetgcwing van 'n paar wckc geledc.
Die sl<rywer toon aan hoc
die Indicrvraagstuk op Suid-Afrilca afgelaai is deur die
Britsc impcrialisme en kapi
ta-lisme sonder inagneming van die bclange van die blanke en nic-blanltc inwoners van die Unic. In Natal is hullc
inge-voer
as
arbeidsltragte in diesuiltcrplantasies ondanks die
aanwesigheid van groot gctalle
naturcllc in daardic provinsie
wat die werlt net so gocd !tan
doen. Lalet· jaro het bcwys dat
die nalurcllc-arbeid die suil
cer-nywerhcid sc produkti\\ ilcit
laat styg hct en dat die InlliCrs
<lus nie so onmisbaar was as
wat <lio lmpitalisto wou voot·-gcc het nic.
Die Vrystaat, waarin 'n
Boe-rebclcid gcvolg kon wot·d, het
vroegtydig die immigra.sic \'an
Indicrs dcur middel van
wct-gewing verbied, sodat daardie provinsie vandag nog skoon is.
Toe die Transvaalse Rcpubliek
diesclfdo wou doen, is hy egter
d?tn· Britt.anje belet in govolge
<he Lontlcnse Konvensic van
1884.
STEEDS ERGER
Daar word aangetoon hoc hicrdie vraagstuk onder
impe-rialistiesc invloed steeds
ver-erger is dcur toegewings aan
die Indicrs. Waar daar nog
beperltings soos in verband met
grondbesit op hulle uitgeoefcn
is, het die een regering na die ander tocgclaat dat hierdie
be-perkings ontduik word op
aller-lei wyscs. Elke lceer is maar
weer vrystclling aan die Indicrs
verlecn waar hulle die wet
ont-duik hct en is hul onwettige
okkupasic van grond deur die
parlemcnt gewettig.
GEEN VERSIUL
Nadat hy breedvoerig
ingc-gaan hct op die beleid wat daar
deur die twec versl<illendc r
e-gerings tussen 1910 en 1932
gc-volg is ten opsigte van die
In-diervraagstuk, kom die
skry-wet· tot die \'Olgende slotsom:
,.Daat· hct gedurende die
tyd-perk 1910-1932 gcen
omvat-tendc en stelselmatige belcid
tot stand gekom nie, wat as dit bchool'lil< toegepas word, op die
oplossing van die
Asiate-vrnng-stult sal uilloop nie.
,.Dnar bestaan tussen die
bc-lcid wat deur die imperiali
s-tic!\- en nasionaalgesin!lc
rcgl'-rings ondersl<cidelil;: gevolg is.
gO('n wcsenlilcc en diepgaan<lc
vcrsl<illc nir. Die beleid van di!'
jar(' 1925-1932 was feitlilt
vcrsldllc nic. Die beleid van die
van die jaro 1910- 1924. ,.Na
aanleiding van hierdie konl<lu-sics !<an ten slotte nog die vraag gestcl word: V.'aarom? ,Die antwoord is blyl<baar Of
omdat daar nic voldocndc insig
en begrip met betrel<lting tot
die vraagstul< aanwesig wa..-,;
nie,
of
omdat die imperJalistic-se verband, waarbinnc Sulci-Afrika vcrkeer, doeltrcffcnde optrede gcdwarsboom hct,of
omdat albci hierdie struikel-blok!(e aanwesig was."
Die antwoorde wat die
skry-wer hicr gee bevat seker
elk-een sy element van waarheid. :\laar as daat· gclet word op wat in die p:nlcmcnt tydens die
afgclopc bc:.prcld11g oor tlie
Iu-diermaatrccl gese co gcdorn
is, behoort <lit \·ir cllccen
duide-lik te wccs dat die partystel!-el,
wat net so 'n erfcnis van die Britse impcl'ialismc is as tlie
In<liervra.ag:.tuk self, <lit. on
-moontlik gemaalc hct om hl
er-<lie ,·raagstul• van uit 'n v
oll;-standpunt op tc los. Van oppo
-sisiekant is naamlilt openlik erken dat Afrikaners wat ener·s voel oor die naagstuk, as gc-volg van party-indeling deut·
die ,.tirannie van die
party-sweep" verbied word om eners
te stem. Daar· is dan ool•
gc-pleit vir 'n tydelil<c opheffiog
van hicnlie politielcc stelsel ten
eindc die naagstul<
gesaruent.-lil< op te los soos in die goval van tlic naturcllewette vnn 1936.
GROTER VR~~GSTUK
In hierdie lig beskou, word
dit dan ook duidclik dat Suid-A.frika eers die .. parlementere vraagstuk" sal moet te bowe
kom voordat hy die Indh:r-vraagstul< sal kan oplos.
Die skrywcr pleit dan ook
dat die toevlug tot iets
heelte-mal anders as die beleid van
die verledc gencem sal mo2t
word, nl. 'n radikale en
ver-sicnde beleid en beslisle en doelbewuste optrede. Engeland
sowel as Indic het
medc-ver-antwoordelilchcid vir die Indiers
in Suid-Afrika. Engcland het
'n sedelil<c vcrpligting om die
rampsalige gcvolge van sy
im-perialisticsc beleid ongedaan te maak, terwyl Indie deur die oorspronkliltc kontrak verplig
was om die Indiers weer terug
te neem n{t verstrylting van
hul Jwntral<tcrmyn. \Vat
laas-genoem<lc bctrcf wys die
skry-wcr <laarop tlat Indiii die afg e-lope dertig jaar nog steeds v
er-antwoordclil<heid vir die Suid
-Afrikaanse Indiers aanvaar
deur op allcrlei wysc aan die
Uuie-regcring voor tc skryf
wat h:y moct lloon. Daar is dus
net twcc moontlikhedc: Die
oplossing van die
Asiatevraag-stuk hler tc Iande is
Suid-Airi-ka se interne aangeleentheid en dan het Indie daar niks mee te malcc nic;
or
Indio het ictsdaar mco te malce en dan is <lit
geen interne vra.agstul;: nic co
moct hy sy mcdcwcrldng ve r-leen ann 1lie repatriasie van dio
Indict·s. Want rcpatriasic is
die enigstr blywcnde oplossing wat die :.lcr;n1 l'r vir hicrdir vraag<;tul< sien.
Die bcstc bly·\\'cnde oplossmg
sal dus wees dat Suid-Afrilw,
Engeland en Indie gesamcnt-lik optrce om vir die Indiers 'n andcr tuistc te kry 6f in hul
vaderland
of
elders in dieOos-te.
\\'at die bcs\\aar bctrcf om
'n kwart miljocn Indiers te
rr-patriccr, uocm die skrywcr rlic
fcit dat llaar· or tlie oomblil<
miljocuc numst• in ~uropa van die ccn plrlc mt die and01·
vcr-slmif word sonller protcs. c•n
dat Engeland self 'n plan
oor-wccg vir die vcrsku.iwing ,·an
5,000,000 Brittc na dio
Domi-nimns.
Op 'n tydstip dat
Suid-Afri-ka se rasscvraagstuklte steeds meer op die \'Oorgrond lwm, lean hierdie bock nie sterk ge-noeg aanbevccl word nic. Selfs hy wat \'an diL' skrywer sc op-vattings \·crsl<il. sal feite
daar-in \ind wat noodsaaklik is \'ir
'n benadcrrnj::' van die
vraag-stuk.
/;
g c h F 1-v \\ 0 h n \1 \\ d g v il s p d s p n f, h n \' u \' b c I;"
]I l' J 11 11 I \' d !1 \' \' d 1< l 11 d l d I•.
' --..-~ ... ~ ·'{•"" -~ -.--. ·-..
' - .'<'<~
• •. :· "- •:....-'.~:~-".0 ._~~•o
•c·· ....~A'""-•"'-~c"-•
. . .,.,_ ..,...~\..).. ~
.. . -....·~~,.~;<••'>'•
.('0' • • . •.~·:
- - -....__
-
,.
-
-
"
- - - -
_
·
.____
--·---~-~·-_
... -
·-~-·· ... L__:_:.- - -
·
- - - -
~ _._Meer Fabrieke
Vir Grof:er
V
o/ksinkome
Die Kaapstadsc Afrikaanse
Sakekamer het Donderdagaand 'n baie geslaagdc vcrgadering
gehou toe ongcveer 50 Slde
r-eilandse sakemanne die geleent
-heid gehad hct om deur mnr.
F. J. du Toit. Sekretaris van Handel en Nyv:erheid, toege -spreek te word.
Mnr. Du Toil het daarop gc -wys dat dam· nie sprakc kan wees tot tcrugkeer na voor-oorlogsc tocstande, of wat soms Iosweg genocm word ,normaal" nie. Ons maatstaf sal dus
ge-wysig moet word om met
ont-wiklcelinge trcd te hou. Spr. hct beklcmtoon dat as die Unie hom wil inrig op 'n gcstadig vermeerderende pcil van volksinkome, sal die vollc
s-inkome van die toekoms hoof-saaklilc op 'n vcrgrote fabrick s-produksic moct berus. Oolc wal
die toekoms \"an ons buiteland -se handel betref sa. fabnelcs·
produksie 'n groter rol daarin
moet spec!. Vir die uitvoer \"a:l iabrieksprodulcte sa! die Unic
hom veral tot gebiede in Afrika moet wend en hiervoor hel die
volgende produlcte goeie
voor-uitsigte: slcoeisel, wyn en bier,
voedselsoorte. meubcls. Jco m-berse, gl'O\\'WC masjinerie, glas
en erdewerk.
:Spr. is van mening dnt tlic
1•\\cssie \"an 'n gPsondc midd
c-\\eg tu-;sen !>taatsinmcnging t•n pa·i\·aat onderneming!' nl m el':-t•n mccr 'n strytlvrnag ~al word.
tlly bcvccl dus aan dal sal<l'-mannc ilie vraagstulc tiCP~Iik
moet uitpluis.
Dr. C. F. Albertyn hct mnr. Du Toit bedank ,·ir sy inligting. Die vergadering is ook byge -woon en Jwrt!iks tocgespreek
deur mnr. J. c!u P. Oosthuizen,
hd van die uitvocrende komitee
\'an die G fcclcrcerde I<amers
van Koophand~l en ook lid van die tussenlwmitec wat in die
!ewe gerocp is om samewcrldng lussen die Kamcrs van Koop
-handel en die Afrikaansc .H an-delsinstituul te bewerlcslcllig.
Hy het sy troLc; uitgespreek oor
die \'ooruitgang wat die Afri -kaner in dac laaste tyd in die sakelcwe gemaak het.
Dr. J. l\l. \'an Aswegen het die voorsillcrsloel ingeneem.
StraJwwe T
ce
!Lig
Vir Swortmark.
.,Die upt rcde van die hO\\ ,. in <U<' ~(•valle waar die in-spelcteurs van die 1\oringnuul persont· wat brood te tluur
verl•oop voor die hof dang, is ontmocdigc·nd." het die bc-stuurder nm die Korinl;"rantJ, dr. A. W. 0. Bocl>. vcrlede
weelc !n J{aapstad verlclaar.
,Dit maal< die optrcde van
die H.oring"J"aad nuttcloos." In Prctor!a !s 'n pcr~oon wat aangclda is dat hy brood tc duur \"Crl.aop hot, slC'gs gewa.an;lnt en ontslaan. In 'n antler gcval is 'n pcr·soon wat te vecl vir brood gcvra het, met slcgs £10 bcboct.
J)r. Bocl• het verluaar dat
hicrdic pcrsonc tronl<straf moet ontvang soos dit in En-geland gedoen is vir ~odnnige no•·t•·cdings. Dit is al manier· om 'n cimlc aan tile swart· mark tc m:l!lk
h100RJ>SA..-Vi: 'n Twintig-jarige blankc. Johannes Jaco
-bus van der Mcrwe, is ,·~rlede
week -n hegtenis genccm ir. ,-erbana met die moord op 'n
bioskoopcicnaar in Kaapstad. Slogs £15, 'n vulpcn en 'n hor~
Josie is nf1 die moora ve•-mis uit
die oorledene sc kantoor.
DIE O.B., WOEXSDAG, 22 ?liE! 1!H6.
s~nSlft®r
VI
er«ll~allllg
0 JBt
IDl
Par~emceiDlt
I> it• naturelleve•·tt'Cil\\ oonligrr· in die parlfmwnt ~enator H. l\1. llasner, hct aan die begin van die mtuuad '•n hewige aann\1 op die Ossewabrnndwa~; g-t•doen en gcpleit dat die Be
-\H'ging in die ban gc<lot•n a:n bY ,·crgatlcring~ belet moet word. Op hierdie aanval i!'. !;cant\\oord dcu•· 'n Afrikaner
''at nic lid van diE' O.B. is ni(•, maar wat in I'll{ gcval die
moed gchatl het om vir S;\' ,-ollc:;gcnote in die lJrcsst· te tree. Hy is sen. J. J. 'an Rl'nsburg en hct o.a hom u~ volg uitg
e-lnat oor die stryd t('l'll die Voll>sbeweging: .. Waar die burgc.>mecsteres
van Johannesburg, 'n l<omm u-nis. gewe1er het om chc stad -saal toe te staan aan cen van die edclstc seksies vnn ons be-volldng, vir 'n vcrg-adering. icts waarop e!ke burger gereg -tig is. kom die agb. Senator
nou en gaan sover om besl•e r-mmg vir sy party te sock teen
-ocr 'n ander party a:n dit wei teenoor 'n seksie waaraan daar van die edelste scuns van ons land bchoort. Ek wccl nie of hy wil he dat hullc doodgcskiet,
geinterneer of in die tronk ge-sit moet word nic. of wat hy
graag wil dat met hullc gc-maak moet word nil', maar aan
die ander !cant wil hy die Kom
-muniste \TY laat om te maak
soos hulle wil, en teen hierdie
scksie uit te vaar. t;J, b n!c 'n
Ossewabra.!•dwnglid nic. maar hulle is tlc'cl van tli<' voll< waar-aan el< bchoo1·t, mnar cl> wil sii dat die Ieier v::tn dil' Ossewa-brand\\ ng Cl'n van die edelstc seun.., I'll uit <'I'll van dil' ellclstl.'
familiC'!> in die land i!>. Hy het een nut die hoogstt.· b<'t relddng!'. in die land bcldec en bet dit pry&gcgcc' \"ir 'n ideaal. Hy hct dic volstc rrg op die idcaal \\at hy na1>t a·l'ef, al sou ons alma! met hom n••·sl<il. net hy nog-tans die n•g- daar-toc.
I
hulle maak en t.Hc Jeicr bokant200 Basners. Ek w:l die agb.
Senator waarslw t!at hy me
.. Ann duardie organisasie be -hoort nersone wat \"an die bes -te famalics in die land is, manne
wat v~r \"erhewe staan !>o die Kommum><te wat aam·allc op
maar moet aanva2 wie hy w1! nic want hy lean sy rieme styf loop. Elt lmn die burgemeeste-rc!> van Johannt•sl.nrr·g en Sena
-tor llasner uitdaag om die 1\.ommunistc 'n demonstrasi<· hicr tc Kaap:-.tatl te laat hou en Jaat aan dit• nndcr !cant die·
Os-scwabrandwag 'n demonstral.it.·
hou en dan !tan ons die publit·lc ,·an 1\.aap~tad Jaat oordeel. Elc hct l{ummunbt ic"c demon~t nt
-"ic.., gcsien en cl< lmn allN•n hl'
Gml hewaar my dat Cl< nit• da:traan bchmnt n!c. As da:u· :.ullw demonst•·asics gohou
\\ ord aan die cen I• ant dcua· dil• J{.ummunbtt' en nan die an
-dt•r l<ant dcur die Os sewabrand-\\1\g, dan !'.al nns !'.ien \\attt•r mann<' ,·an die edclste families
nan die Oss<'wabrandwng be -hnnl'l, en watl<'l' J<!as mense dil·
1\.ommnniste b. Die
Ossewa-brandwag hct nog nooit 'n aan-val in hierdic Huis op die Ko
m-munistiese seksic gemaak uie en hicr Jcom senator Basner
nou en maak 'n aanva! O!> clie
Osscwabrandwag ten cinde sy
eic Party te beskcrm
waar-om vcg hy hulle nie as 'n man
buitc op die land nie. :nenet'r
die~ [>rcsidc·nt, u lwt my
toege-Jaat om hicrdic paar woonle tc ~i', maar cl' h!'l gcvocl dil is
my plig teentltll" my eie \'ICC!;
t•n bloed wat h:l'r· nie ,·
erlca·n-\' oor<lig b nit.o.''
W
e~~((]l11lhverrp
!lil©l
2
Jaarr
Byrnt twee jaar nadat 'n Amcrika.ansc d<'~lwndige die
l:ni1•-rcgering gcwaarslm hct om onmiddcllilc np rcusc-skaal te bPgin met 'n georganiscprde stcl5tel van !;"l"<llldhcwaring het a lie· rcgcring nou sover gclcom om 'n wetsont \\"Cr!l i.n to dicn in \"t'l'b:lnd met dil' vrua.gstul• ,·an grondver~popling.
Die wctsontwcrp maal< voor- bied tot ·n grondbewaringsdis
-siening \'ir die samestelling \'an trik verklaar word. 'n Kom
i-·n grondbewaringsraad wat sal tee vir so ·n dist1;1< word saam -bcstaan uit die Sel(l'ctaris van gcstcl vir die opstel en toepas· Landbou, die Selcrclnris van :sing van skcmas vi1· grondbe -Lande, die Sekretaris van Na- waring.
tu•·ellesal<e, die Di1·ekteur van
Besproeiing. die Dirckteur \'an
Bosbou, die Direl<lcur ,-an
Grondbewaring,
,
-
yr
bocrc watgckies sal word uat 'n lys Yan
ticn, voorgcle clcur die S.A.
Landbou-unie. en Vll'r lede wat aangestel sal word op grond
,-an hul besondere lccnnis ,·an die onderwerp.
Die taak van die raad sal o.a. wees om sl<emns te
onder-seek en aanbevelings by die :.\linister van Landbou te doen
in verband met bewarmg ,-an grond.
Op vcrsoek \'an twintig of die meet·derheid van boc1·c in •n
bepaaldc gebied, !can so 'n
ge-Eienaars wal we;er om
grondbcwar·ing toe te pas. !can
onteien word en na herste! van
plase lean aan e;enaars voor·
slnifte gegcc word betreffende die bebouing, vcrsorging en b
e-wciding Yan hu! grond ten einde
gnmderosie te ,·oorkom.
Crondbesit.tet· buite 'n gt·ond -bewaringsdistrilc kan op cic
houtjic aanbcvclings vir grond-hewaring doen.
Geld sal \'OOrgeskiet word \"i r enige goedgekeurde
grond-bt'waringswerk en die ).finister
!<an subsidies of skenlcinge ann
enigc grondbesittcr magtig. HEORGA:r\ISASIE IN GEBU:H C.
Dte volgcndc Vergaderings bal toegesprcek word deua·
(iE:\L. P. J. GROBBELAAR, van Gebiedslwoflcwar·til'r,
bygestaa11 deur
Jt·ughooflcomdt. TALJAARO t•n' ,Jeugl•ormlt. GIBSON van Gebictl C.
;n
l\IEI l!H6, 10.30 ,-.m.: Opcnbarc· \"C'rgadering. Edc·nburg.27 i\il.;J 1 !).J(.i, 7.30 n.m.: Springfnntl'in. Opcnbare \'<·rgadc·ring.
27 J\U<;J 1~).16, 2 n.m.: Bethulie, Opt•nbare Vergadc•ring.
3 JlJNIE 1!H6, 7.30 n.m.: Openban· V1·rgadering. Rt:ddcrsburg.
5 JUNIE 10-16, 3 n.m.: Offisicr·:-.vc·r·gadcring, Da~puot·t C2.
5 JC::-.1 IE 1946, 7.30 n.m.: Vcrgadt•ring, \Vcpenl'r - Stadsaal. 6 Jt::\"IE 19-16, 11 ,-,m.: Vcntcr!>burg, Open bar~ \'1••·gadcring.
6 JU:\"IE 19-16, 3 n.m.: Odcndaal!-.ru~t. Openbar<· \'t•r·g-adering-.
7 JU:SIE 19-16, 11 v.m.: li.rotm.,tatl, Offisier&vergadering en
Opl.'n-llan• Vergadcring.
Tye en plel{l<c van Opcnbarc Vergadcring~ ~al plaaslil< aangcl<ondig word.
BLADSY DRIE
Jlt
W.
van
Ryn
BRILMAKER
llring u oogarts sc voorsl<rifte na my, en docn u lccusc uit my groot vcr!-.lteidcnhcid modcrnc brilramc.
a.'loolc raamlose modelle.
ONTIIOU! ;>de Vct·llicping, Groote f{erkgebou, I\aapstad.
Open
bare V ergaderings
word op die Yolgende pleld<c deur·
Hf.K
omdt.
Wo
IR.
Laubscher
Voorligtingsoffisier ,-an Gebicd A.
toegespreek:
lS):;AlJ.FOH'l'-\VE::; . . . . . . . . . . . . . .. . . . 10 Jt::\"lE, 1.30 n.m.
;I;J•;EJ\.OEGA'f . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I l Jt::\"IE, 10 V.lll. J\llUO.ELWATER . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Jl':-.'IE, 4 n.m.
l'JU:\"S ALBEHT ... . . ... ... ... . . . 12,JUNIK 7.30 n.m.
:\lt:K\\'t:\ ILLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 13 JCXIE, 3 r1.1n. :\UOU.t;.t,\\ATE}{ ... ... ... ... ... .. . . 1-l J{":\"IE, 10 v.n1. LE'l'Jt:S.BO:SCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 15 JU:'\IE, 7.30 n.m. ::iAl\UBULT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 J'C:\"IE, 10 v.m. IUETllRO:'Il . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 J CXIE, 1.30 n.m. 1{.'\lUEGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 18 J{)XlE, 3 n.m. llog<•JHicnuh• O)la:nbat·c 'ergacla:r-ing~ ~a! onder toesig
\"an die OsSC\\ a brand\\ ag gl'l10u word. ALl\1.-ll- \'\'ELH.OJ\1.
V rae sal .toegt'laat word.
0
~2J
1UJITTCGJEJECGEILJD)'!
a
Cl IS>@-- =
~
-
-'E:
of
TOEKOMSTJIGE KAPITAAJL?
Dit hang van usc If af! Daardie paar pennies of stukkics
~tlwer wat as kleingcld oorbly na u uitgawes van die dag
- en wat u moootlik maar as ,uitgeegcld" gebcuik om· dat hulle miskien te min lyk vir iets anders-kan vir u VANDAG reeds 'n kapiraalbaat aankoop wac 'n r<.-dding vir u gcsin of vir u eic oudag kan betekcn. (By voorbccld :
1s. per dag kan vir u teen u sestigstc vcrja.-udag onge,·eer
<
1 .ooo komant oplewer !)*
Laat SANLAM d:rardiestui-=s~~~
1~
1
· -
SUID
-
AFRIKAANSE
NASION"ALE
'1. , · '
LE
WENS ASSURAtJSIE MPY.,
BPK
.
·I~ "' - TAKKE OWARSOEUR OlE UN IE
-Iii
=
~ HOOFKANTOOR Y,AALSTRAAT 28. KAAPSTADwers vir u omsi1 in versekerdc
1ockomsrige kapiraal!
D
m
-
-
-
-
-
OJ
'N
EGTE
AFR!KAANSE
P R 0 D U K
Handelsnavrae: lNTERNASIONALE KOPERS (EDMS.) BPK.,
BLADSY VIER
DIE 0.B .• WOENSDAG, 22 MEl 1946.
Die ontevredenheid in die staatsdiens oor die aangekondigde
salurisskale is begryplik. In die vooroorlogse jure was dit al
onmoontlik vir 'n staatsamptenaar om nan trou te din!< voor die
ouderdom van dertig jaar, d.w.s. as £30 per maand as 'n hubare
salaris beskou kan word. Met die verhoging van Iewenskoste
tydens die oorlogsjare was daur baie min amptenare wat as ge
-troudes 'n bchoorlike lewenspeil Icon handhaaf. Hoc hierdie mcnsc
dcurgeworstcl hct, sal die kommissie van ondersoelc na sy studie
van twec jaar moontlik kan mccdeel. Onder die vooroorlogsc
tocstandc was die posisie dan so dat amptenare ccrs op 'n Ieeftyd
van dertig jaar aan 'n huwclik l<on dink - mits dit I<indcr.loos
sou wees. Kimlerryl<heid is uao ool< nio iets wat by Itierdic afde-ling van die voll< gesock moct word nic. En intu!>sen verlwndig rue een polit ilms na die under hoe noollsaaldil< dit is da.t ons
bevolking uitgebrei moet word in tcrme van miljoene - deur
middel van immigrasie.
0:-.'DERWYSERS
Hoe h1erdie staatsbeleid in werking gebring word. word
prag-tig gcillustreer in die geval Yan ondcrwysers. wat 'n bcsondere
afdeling van die staatsdiens \'Orm. In 1\.aapland hot die telwrt
so aangcgroei dat daar twee jaar gclrue al aangelcondig is dat
we enigste uitweg die invoering van onderwyscrs uit Engelancl
t!Ou wccs. Dit is tans as bcleid deu1· die Administrateur aam·aar.
Dit was cgter ('('rs 'n wcl'l< geledc llat besluit i~ om •n l<ommissic·
van ondcrsoek na die onc.lcrwyscrs se salarisse in tc stcl! En te
oordeel na die voorbeeld \·an die kommissie \·an ondcrsoek na die
staatsdiens. sal hierdie lrommissie wei twee jaar tot sy
beskik-king hG om oor die karige salarisse van die onderwysers te gaap.
In die afgelope drie jaar het by 'n 7,000 staatsan1plenare die
diens verlaat omdat dit vir hulle onhoudbaar geword het. Talle
meer gaan blyl<baar uittrec indien daar geen verbctering !tom nie
- voorwaar 'n gunstige \·ooruilsig Yir die politici nan bewincl
om hul immigrasiebeleid deur te voer!
JETS NUUTS
Die amptenare het aangedring op 'n heeltemal nuwe
salaris-gl·ondslag. Die lrommissie se aanbcvelings was slogs 'n
herrang-skikking van die oue, wat met die oog op die verhoogde lewens
-kostc. swak ,·ergelyk met die ouc in vooroorlogse dac. !\lens l<an
nie help om te din!< uat die kommissie nog oorw<'gend ,·asldcef
a.an die ou bogrippo van goedl-oop-arbei<l wat l«•nmerltcnd was
van ilie lmpitalistiese eeu nie. Aan die sosiale gedagt·c van 'n
gcsonde en g-roeiend<' voll<, word daar blyl<baat· nog nic deur·
hiordie mens(• gedinlc nie. AI wat geld is hoe gocdkoop die staat
daarvan Jmn afkom sonder om die amptenare tol opstand te
dwing, al sien die staat, soos ook verteenwoo1·dig in sy tientaJie.
plaaslike besture, kans om mtljoene ponde aan vreemde moond
-hcde as geslcenl<e aan te bied.
SolanJc duar in hierdie tonne gedink word, bly daar weinig hoop op tcvredcnheid in die staatsdiens. Daa.r sal rnoel bcwccg
word in die rigting van die ::;o!>iaalbewustc st.aat wM aan sy
werk-nemcrs bcstaanbaro vergoeding sal gee, nie om hulle stil te hou·
nie, maat· om van httlle 'n vrugbaro tlccl van die lewend<' volk
te maalc
Die invoering van 'n rantsoenoerslelsel van b1·ood onder die
beh•same Ieiding van dr. H. J. Yan Eck sal vir· die stedelil<e
be-woners 'n groot verligting wees. Dit ,.trek egtl'r tot "!<nndc van
die regc1·ing dal hy alleen so\·er l<on !com nadat 'n firitse sir
wat drio wel<e in die land wns, hom dnartoe o01·reed hrt.
Voodsel-skaarsto het wei ool< sy natuurlilco oorsake. maar die toostand•
is vorerger en in baie opsigte regstreeks veroorsaal< deur die
regering so gewetenlose uitvoerbelcid Yan die afgclopc jare. Toe
naturcUc al begin bootn\\ ortels Jcou het van hong<'r, hrt genl.
Smuts nog steed._ beroepe op die volk g('doen om l;;os mt Engetanct
uit t•· ,·ocr ten <>inde ,,grcnslosc danl;;baarheid te brtuig". Daar
is groot besorgdheid geopenbaar oo•· die .,skralc" rantsoene van d1e
bevoll<ing van Engeland, - wat, tussen hakies, nog nltyd volop
witbrood gehad het - maar tecnoor die lang voedselloue in ons
groot stede het die regering hom onbetuig gelaat.
Die \'Oil< is dus dankbaar aJ moot dit teenoo1· 'n Brit wees
dat daar cindelik iets gedoen gaan word om 'n rc~Yerdige
DIE O.B., WOENSDAG, 22 MEl 1946.
-~ . . DEUR DR. J. A. WilD.
.
..,
Ool< g-euurendo die afgclope weelt het die wcreldgebruregeensins 'n vriendeliltcr en hoopYollcr wending goncem nic.
Ilongorsnoou bet 'n omvang gekry en 'n intensiteit bereik
soos die wfu·eldgcsldcdonis nie lwn nJ.e. Hongersnood hot vir miljoenc en nog111anls miljocnc mcnsc hongen>dood gcwonl. Op wercld-lwnfercnsles, \I aar rue oonl'onnenes n!e
verteen-woordig is nie, grutn die .,boumeesters" van 'n .,nu\\e 1\C·
reid" nog maa1· hul gewone sukkelg-ang. Gcen ingrypende
opbouende herYormings nic, maa1· 'n magtelo::;e
ge-babbel en onYrugb:u·e doole punto het ool< weer van die
l<onferensie van we Vier Grotes se buit<>landsc ministers in
Pa-rys Jcenmerl<Ond gcword. Die fundnmentcle vraagstul\ ,·an lliO wcl·cl<l, nl. Duitsl<tnd is glad nie in Parys aangevoc1· nie.
Dit word bewoer dat die Russiesc vcrteenwoonlige•· vol!;'('ll!'\
gcwoonte aile voorstellc afstem sonde1· om met eie \'oo•·stcllo
voor die tlag te 1<0111. l\Usl<ien word we huidige krisis \
·ererge:-omdat die welmcnendo lciers in \Vashington en London te Jig
,·ir lli<· gcweldige taal< is tc·rwyl Stalin mislden 111e«'r go"ig
dra of in elk geval weot wa t hy wil.
Oolc in IndiO is die pot nan die l;;ook Volgens die Britsr
Onuer-I<Orting hot die URITIEKSTE UUR in die gesl<iedeni!;
van Indio geslaan. Selfs Gandhi vorldatw d::t.t die jongstt• Britso voorstellc we l>icme bevat wat Intlii.i l<nn verandcr· van
·n ,land ,·an droefheid" in ·n ,.land :-.onder droefheid en ly-<ling".
BRITSE \'OORSTELLE
VIR L'\Dl.f.:
Dit is bekend dat Indic. eon
-maal gcnoem ,die skitterrml!lte
juweel in die Britse l<J\1on",
\'Ondag gcweldige problem<: nie
alleen v1r Brittanje me maar
ook vi1· die Indiers bictl.
Bier-die groot land met sy 100 mil
-joen mense, d.w.s. rcn-\·yfde
van die wereld se bewoncrs en
met sy geweldige ckonomicse,
~osiale, politieke en godsdi
P.ns-tige teenstellings, sien in die
Britse konneksie die vernaam
-ste b•·on van al sy moeililchede.
Vir die Indiers rus die Bntse
keis<>rsl<roon in Indic op d1e hcekslene van brutalc
\'crowe-ring, gewetenlose uitbuitmg en
die ou beproefde bcleid van
,vcrdeel en heers.'' Vir die
ontwaakte Indiese nasionale
selfbowussyn het d1e Britse
ltroon ondraaglik gcword.
Hier-oor is Mohammedane en
Hin-docs, is Jinnah en sy i~Ioham
mcdaanse Bond en Gandhi met
sy Hindoe Kongres-party dil
voli\Omc cons. Ool< vir die
Britte het hierdie stroom van
Ind1ese nasionalisme. wat in
Washington en i~Ioskou nogal
indruk maak, te ster·l< geword.
Vandaar die herhaaldelil<e
Brit-se poging!; in die laasle jare om
die konstitusionele bande wat
Indic aan Brittanje bind losscr
tc maal<. aan Indic Dominialc
status met 'n eie v
eranlwvor-delike regcring te \·crlcen. D:t
is dan ook die kern van d1~
voorstcllc van die Britsc
kabi-nctscnding wat op die oomblil< in Indie \'Crtoef. ·n Indiesc fc-derasie, al word d1t ·n Indiese
unie genoc>m, met inagm•ming
van die partilmlicro belango van
die Mohammedaanse
minder-hcid. die prinslikc state en die
provinsics in die fcdcralc sowcl
as in die plaasliltc regerings en
wctgewings. word in die
voor-uitsig gestel.
Volgens die voorstelle van die
Britse Imbinetsonding is daar
dus masjinerie aan die gang
gesil wnardeur die nuwr grond
-wet ,deur Indiers \'it• Indic"
, uitgewerl< lean word. Die
Brit-sc l<roon word in die voorstellc
glad nie genoem nic. Baie
he-langrik egter· is die feit dat die
Br·itsc l<nbinetsending die
:\fo-hammedaansc Bond sc cis
om
Pakistan van die hand gewys
het. Hiermee het die Britto
met cen slag daarin geslaag om die swaartepunt van Indiese
ontevrcdcnheid van die Britse
konneksie wat vir die gewonr
Indicr• 'n soort van buitelandse
aangelecnthoid is, ai te si<uif
na 'n interne Indiese
aange-leentheid, nT. Pakistan.
WAT IS PAIGSTAK? Pakistan, ·n wcnsdroom van
!IIohammedaanse studente
\'Oor-dat dit 'n politieke doelstelling
geword hel, is afgelei van P vir
Punjab, A vir die Afghanc of
die noord-westelike grcns, K vir
Kasjmicr, S ,;r Sind en TA):
\·an Baluchistan. ..Pak"
bc-teken ool< .,suiwcr" en ,stan"
betekrn .. Land Yan die Suiwe
-res". Volgens 'n onlangse
dcfi-nisie van die :O.Iohammcdaanse Bond sluit hicrdie .,Land van
die Suiwcres" die proYinsies in
van Punjab, Sind. Baluchistan, die noord-westelike
grenspro-vinsie (alma! in
noord-weste-like lndic) Assam en die
groot-ste gedcelte "an Bengalc (in
noord-oostelike Indie). Jinnah
het selfs so vcr gegaan om 'n
een-duisend-myl lange I<Oniclor·
dwars oor Indie te bopleil ten
cinde die twec
Mohammedaan-s~ gcbiede met mekaar tc
\·er-bind.
DIE GEV ARE VAN
PAKISTAN
Uit bostannde is dit duidelil{
dat die ongevcer 100 miljoen
Mohammedanc en die onge\·cer
300 miljoen Hindoes nie apart in aparte grondgebiede, geskei
deur duidelil{c territoriale
gren-se. woon nic. \Vord Jinnah se
Pakistan werklikheid, dan sal
ool< Indic sy Poolse korrido1· en
sy Sudetcnland he en die
onclcr-vinding in Europa hcl gelce1·
hoe lastig dcrgclike
vraagstul<-1'\00RD-'CRA:\SYAAL
Reisplan van Generaal
J.
A.
Adjunk-J<ommandant-generaal
Smith
GenL
J.
A
.
S~IITIIsal die volgcnde pleld\•:! op die
datums genocm besoek
en
vergaderings· toespreek:
BRITS
verdeling van die beskikbare \'Oedsel moontlik te maak. Oat dit
gepaard gaan met 'n sl<ciding tussen produksic en distribusie.
RCSTE:t\BlJRG
sovcr dit behecr betref. is jammer, want veml mt"t clic gel;;ra.p
I\.OEDOESKOP
van die partypolitiek uaarin, Ia.at dit 'n IC<'nstelling- ontwildicl
ELLlSRAS
..
SATEHDAG,
S
J'C:\IE
.
. Dll'\SDAG,
11
J
UNIE
VHYDAG, 14
J
UI'\IE
SA1'ERDAG,
1:>
J
UNIE
DINSDAG, 18 .JUNIE
\VO
E:i'iSDAG,
19
.JU_:\JIE
VRYDAG,
21
JU
::\IE
SA'l'ERDAG,
22
J
UNIE
DI~SDAG.
25
JU='JIE
\'RYDAG,
28
J
U:'oiiE
tussen produs<'nt en ,·erbrn.iiH•r, tcrwyl die regte verhouding ec·n
POTGIETERSRUST
..
van vriendsl<ap en wcc.lersydse annvuiJing moet \H'('s. Daar kan
gaan rede
bc~taan
waarom so 'n skeiding noodsanl<iil< is nie.PIETERSBURG
·
·
behalwe in so\·cr dit toegeskryf moet wor·d aan die onbekwaam-
LOUIS TRICHARDT
..
hcid \·an die politiekc ad\·okaat ann die hoof van Landbou. In
TZAI'\EEN
..
•n sosiale eenhcidstaat, waar d1e beroepc deel uitmaak \'an die
LYDE:\BURG
.
.
staatsorganisasic, kan claar gcen sodanige ongerymdheid bestaa.
n:
1
ROOSSENEKAL
nie.---ltc kan word. Die hele PakJ
s-tan-gedoen te is egter verklaar
-baar: dit IS die uiting van 'n
natuurlike vrees by die
Moham-medaansc minderheid vir d1t'
oot·heersing \'an die groot
Hin-doe-meerdcrheid. Hierdie vree~<
het ook sy oorsake in wantrouc
en agter·dog en geen
Indies..-federasic me wat ·n ruime male van geweslelil{e outonomie aan
die versl<illende state en
pro-vinsies skenk, !tan 'n botsing
tussen 1\1ohammcdane en Hm-does Yermy nie. Dit lyk dus me
uitgeslote dat inwendige
ver-deeldheid, botsing en selfs
bur-geroorlog weerecns, soos in dlc
verlede, die lndicsc geskiedcms
sal ontsier nie, selfs al wo•·d
die Britse voorslellc aanvaar.
J~'\NAH EN DIE TOEKOMS
Vee! sal afhang \·an die rol
wat die l\Iohammedaanse Bond
gaan speel en van die lc1dmg
wat Jinnah gaan gee. Sal
kas-te- en godsdJens-,·ooroon:iele
plek maak vir ware Indiese
na-sionalisme? Gnan Indicse
na-sionalismc wat die cinde van
Britse heerlikhe1d in Indie
be-werkstcllig hct, weer deur
in-terne stryd onts1er word sodra
die Britse fait lor vcrdwyn hot'!
'n Mens sou graag wil weet in
hoevene die Britse politiek in
sy toegceflikhcid teenoor Indie, al is hierdic locgeefliltheid ook
noodgedwongc, met toekomstigt>
Indiese ven\·arring en
r.Jagte-loosheid relcening hou.
Hoe ·n mens ook al oor d1e
toekoms van Indie spelmleer, is
dit op die oomblik sonder twy-fel die Mohammedaansc leiel' Jinnah wat die mag het om
die Britso voorstelle te Y
erongc-luk of te Yerwesenlik. Hoewel
sy eis 0111 Pakistan deur dil'
Britte van die hand gewys i!;
en die oorgrote mcerderheid
Inaiers, en vcral Gandhi en die
Hindoes, hicrdie Britse daad toejuig, moct die invloed van
Jinnah nic onderskat word nic.
Vir Jinnalt <lie onbestrede Ieier
,·an 100 miljoen Indiese lllo
-hammedane en die Britsc
Indiese leer bestaan ,·eral uit
Moha.mmedane is Pakistan
nog lang nie doocl nie. As oor
·-tuigde voorstandcr \·an clil'
twee-nasics-idee vir· IndH:i. is
daar baie faklor·c. nie aileen van
godsdienstige nie maar ool< \an ekonomicse. politieke,
so-siale en historicsc aard wat
ln-diese verdeeldheid in die hand
werk. Bchalwc die
gcmecn-skaplike haat teen die Britte
en die liefde vir die vaderland
het Jinnah en sy 100 miljoen
Mohantmcdane wcinig
gemcen-skapliks met Gandhi en sy 30() miljoen Hindoc!;.
Die Indiesc pot is aan die
kook en die Indicsc dranHI. 1s
nog nie afgespcel nie. Op die
oomblilt is dit die ,veragte" ou
Gandhi en sy Hindoes wat die
oorwinning in Indie behaal en
nie die elegantc Jinnah en sy
:O.Iohammedane nie. Vir
Suid-Afrika met sy Indier-Haagstuk
behoort die onlwikkelings en
verwikkelings in lndie
buiten-gcwoon spannend tc wees.
Veer-tig jaar gel.:dc het 'n jong
Transvaalse minister en 'n
jeugdigc Indicsc regsgeleerdr
met mekaar oor die Indiestt
vraagstuk gebots. Vandag suk·
lie! genJ. Smuts nog met die
Indicr-vraagstuk, terwyl Gan
-dhi, met wie genl. Smuls veer-tig jaar gelcdc gebots het. oor
'n lydingswcg en deur tronl<c,
met nasionalisme as sy
ver-naamste bondg-enoot, gcseevic1 het, ja wondc1·1ik gesee\·ier httt.
soos dit op die oomblik lyk.
