Enkelvoudige harmonische
trillingen
Harmonische Trillingen
TRILLING : heen – en weergaande
beweging rond evenwichtsstand.
ELONGATIE : Stand ten opzichte van de
evenwichtsstand.
AMPLITUDE : Maximale elongatie.
HARMONISCHE TRILLING : Elongatie =
Bewegingsvergelijking
0( )
sin(
)
y t
A
t
A : Amplitude (t + Fasehoek (fase) : Fasesnelheid of pulsatie : Beginfase Periode T : Frequentie f :2
2
T
T
12
f
T
Elongatie : fasorvoorstelling
Fasor : vector met
lengte gelijk aan
amplitude die
ronddraait met
hoeksnelheid gelijk
aan pulsatie.
Elongatie =
projectie op de
Y-as.
Snelheid bij EHT - berekening
0 0 ( ) cos( ) sin( ) 2 y y y dy t v dt v A t v A t Snelheid is opnieuw een trilling met
amplitude A.
Snelheid is /2 uit fase ten opzichte van
elongatie.
Snelheid bij EHT - grafiek
Snelheid is maximaal bij doorgang door
evenwichtstand.
Versnelling bij EHT - berekening
2 2 2 0 2sin(
)
( )
y y y ydv
d y
a
dt
dt
a
A
t
a
y t
Versnelling is opnieuw een trilling met amplitude
A².
Versnelling is uit fase ten opzichte van elongatie
Versnelling bij EHT - grafiek
Versnelling is maximaal als uitwijking maximaal is. Versnelling is nul bij doorgang door
Fasorvoorstelling (2)
Snelheid en
versnelling kunnen ook met fasoren
voorgesteld worden.
Fasor snelheid staat
loodrecht op fasor elongatie.
Fasor versnelling
maakt hoek van 180° met fasor elongatie.
Krachtwerking bij EHT
2 2(
)
y y y y
F ma
F
ma
F
m
y
F
ky
k m
Uit eerste wet van
Newton en afleiding
versnelling volgt :
Kracht is recht evenredig met elongatie. Kracht is tegengesteld gericht aan de elongatie.Nodig en voldoende voorwaarde om een massa
Energie bij EHT – Kinetische energie
Kinetische energie – definitie
Kinetische energie op tijdstip t
Kinetische energie bij elongatie y
2
1
2
kE
mv
2 2 2 01
cos (
)
2
kE
mA
t
2 2 21
2
kE
m
A
y
Energie bij EHT – potentiële energie
E
pbij elongatie y
is arbeid verricht
door resultante bij
verplaatsing van y
naar
evenwicht-stand.
Arbeid is
oppervlak onder
F
y, y diagram.
21
1
2
2
pE
F y y
ky
Totale energie
p kE E
E
2 2 21
1
(
)
2
2
E
ky
k A
y
2 2 2 2 2 2 0 01
1
cos (
)
sin (
)
2
2
E
m
A
t
m
A
t
21
2
E
kA
Totale energie (2)
Waar passeert op bovenstaande grafiek de massa de evenwicht-stand ?
Ep
Ek E
Massa aan veer
Evenwichtstand0
0
v z vF
F
k y mg
N
Elongatie y 0(
)
R v z R vF
F
F
F
k y
y
mg
F
k y
Massa aan veer - conclusies
Massa aan veer voert harmonische
trilling uit.
Trilconstante = veerconstante
2
1
2
v v vk
m
k
f
m
m
T
k
Wiskundige slinger
Idealisatie :
Onuitrekbaar en massaloos touw Puntmassa Puntmassa
beweegt op
cirkelboog.
Elongatie : afstand
s langs de
cirkelboog.
Wiskundige slinger - krachtwerking
Te bewijzen : kracht die heen – en
weergaan veroorzaakt voldoet aan nodige
en voldoende voorwaarde.
Welke kracht is dat ?
Tangentiële component van resultante.
Spankracht : alléén maar
normaal-component.
Kracht die we zoeken
Tangentiële component van
Tangentiële
component
zwaartekracht :
Voor kleine hoeken
:
Wiskundige slinger – krachtwerking (2)
,
sin
z tF
mg
,
z t
F
mg
s
F
mg
Wiskundige slinger - conclusies
,
2
z t
F
k
s
mg
k m
l
1
2
2
g
l
g
f
l
l
T
g
Gedempte trillingen
Realiteit : energie gaat
verloren door niet
conservatieve krachten zoals wrijving =>
Amplitude gaat
afnemen : trilling wordt gedempt. Amplitude gaat exponentieel afnemen 2 0
( )
sin(
)
b t my t
Ae
t
Resonantie
Oscillerend systeem kan
energie overdragen naar andere oscillator door koppeling.
Energie-verdracht is
maximaal, als frequentie van bron (emittor) gelijk is aan eigenfrequentie van ontvanger
(resonator).
Resonantievoorwaarde :
femittor = fresonator
Resonantie-catastrofe
Bij continue energietoevoer bij
resonantie-voorwaarde, kan amplitude
zéér groot worden.
Amplitude kan zo groot worden, dat
elasticiteitsgebied overschreden
wordt, en systeem kan permanent
vervormd worden =>
RESONANTIE-CATASTROFE.