( bijlage 1)
115th International Conference of Labour Statisticians, convened by the International Labour Office in Geneve, 1993.
Ondernemers
1. zelfstandigen
- zelfstandigen zonder personeel - zelfstandigen met personeel 2. overige ondernemers
- bedrijfsleiders en zaakvoerders met het statuut van loontrekkende
- meewerkende familieleden die een bedrijf leiden
1.
Zelfstandigen
Zelfstandigen zijn …
werkende personen wier vergoeding rechtstreeks afhankelijk is van de opbrengsten van de geproduceerde goederen en diensten en die de beheersbeslissingen nemen of verantwoordelijk zijn voor de gezondheid van het bedrijf (‘bedrijf’ heeft in deze context ook betrekking op eenpersoonszaken). (ICSE-93)
De zelfstandigen onderscheiden zich van de loontrekkenden doordat deze laatsten een vergoeding ontvangen – in de vorm van een loon of salaris – die niet rechtstreeks afhankelijk is van de inkomsten van het bedrijf.
Voornaamste bronnen
De EAK en LFS (enquêtes) geven een globaal beeld van de zelf-standigen in het Vlaams Gewest en België en laten toe Vlaanderen te vergelijken met de overige Europese lidstaten. In deze bronnen kunnen we een onderscheid maken tussen zelfstandigen zonder personeel en zelfstandigen met personeel. De bronnen zijn echter ontoereikend voor zeer gedetailleerde gegevens.
De RSVZ (administratieve bron) biedt een gedetailleerd beeld van de zelfstandigen in het Vlaams Gewest. De bron bevat verschillenden categorieën van zelfstandigen waarvan de ‘zelfstandigen in hoofd-beroep’ het dichtst aansluiten bij hogergenoemde definitie. Een opsplitsing in zelfstandigen met en zonder personeel is niet mogelijk.
2.
Overige ondernemers
a. Loontrekkende bedrijfsleiders en zaakvoerders
Naast de zelfstandigen is er een groep werkenden die tot de loon-trekkenden behoren, maar die volgens de ILO beter tot de zelfstandigen wordt gerekend wanneer men deze groep voor arbeidsmarktanalyse tracht te omschrijven. Het gaat om de eigenaars-bedrijfsleiders van vennootschappen. Dit zijn
personen die eigenaar zijn van het bedrijf en verantwoordelijk voor de werking ervan, maar die juridisch het statuut van loontrekkende hebben. (ICSE-93)
Voornaamste bron
Deze groep is statistisch moeilijk in kaart te brengen. In de meeste studies over ondernemerschap beperkt men zich daarom tot de groep van ‘echte’ zelfstandigen. In deze publicatie becijferen we de loontrekkende eigenaars-bedrijfsleiders door bij de loontrekkenden twee groepen af te bakenen, namelijk de ‘directeurs en afgevaardigd bestuurders van grote bedrijven’ (ISCO 121) en de ‘leiders en zaakvoerders van kleine ondernemingen’ (ISCO 13); beide beroeps-groepen hebben enkel betrekking op de privésector. De bron hiervoor is opnieuw de EAK-LFS.
Op deze manier geven we de best mogelijke benadering van de loontrekkende eigenaars-bedrijfsleiders. Het is echter slechts een benadering. De groep bevat naast de eigenaars-bedrijfsleiders van vennootschappen, zoals hierboven gedefinieerd, immers ook de top-kaders van ondernemingen die bezig zijn met de dagelijkse leiding (vb. directeurs, filiaalleiders) en daarvoor een loon ontvangen. Deze personen zijn geen eigenaar van de vennootschap die ze leiden en zijn dus geen ondernemers volgens de strikte definitie. Hun taken en verantwoordelijkheden sluiten echter zeer dicht aan bij die van de ondernemers.
In het Vlaams Gewest gaat het om een zeer kleine groep (6 000 vrouwen en 24 000 mannen) en de gebruikte bron laat ons niet toe gedetailleerde kenmerken van deze personen te geven. Daarom zijn de loontrekkende eigenaars-bedrijfsleiders enkel opgenomen in de globale overzichtstabellen in deze publicatie. (> p. 23, 26, 29 en 35)
Europese vergelijking
Het is het zeer belangrijk de groep loontrekkende eigenaars-bedrijfs-leiders op te nemen in een Europese vergelijking over ondernemerschap.
De wettelijke bepalingen inzake het statuut van ondernemers (loontrekkend versus zelfstandig) verschillen immers sterk van land tot land. In sommige landen zoals Nederland, Groot-Brittannië en Ierland, hebben ondernemers vaak het statuut van loontrekkende.
Indien we deze groep niet zouden opnemen, zouden we het aantal ondernemers in deze landen ernstig onderschatten.
b. Meewerkende familieleden aan het hoofd van een bedrijf Naast de ‘echte’ zelfstandigen en de loontrekkende eigenaars-bedrijfsleiders nemen we in de overzichtstabellen van deze publicatie nog een derde groep op, namelijk de meewerkende familieleden die het beroepsstatuut hebben van ‘directeurs en afgevaardigd bestuurders van grote bedrijven’ (ISCO 121) en of van ‘leiders en zaakvoerders van kleine ondernemingen’ (ISCO 13).
Voornaamste bron
De voornaamste bron is de EAK-LFS. Daarom kunnen we ook deze groep enkel globaal beschrijven. De meewerkende familieleden die een groot of klein bedrijf leiden zijn bijgevolg enkel opgenomen in de globale overzichtstabellen.
Het gaat om een zeer kleine groep – in het Vlaams Gewest zo’n 3 000 personen – die haast uitsluitend uit vrouwen bestaat. In de praktijk zijn het vrouwen die samen met hun (zelfstandige) echtgenoot aan het hoofd staan van een zaak.
Belgische Vereniging van Vrouwelijke Bedrijfsleiders Lid van The worldwide network of women business owners www.fcem.org - Info@fcevbl.be
BEST-project ‘Stimuleren van ondernemerschap bij vrouwen’
Europees forum waardoor informatie-uitwisseling over vrouwelijk ondernemerschap tussen de lidstaten wordt vergemakkelijkt
europa.eu.int/comm/enterprise/entrepreneurship/craft/craft-women/
bestproject-women.htm
Business and Professional Women of Belgium
Internationaal netwerk voor professionele en persoonlijke netwerking www.bpwintl.com
B.Win (Business Women in Networking), markant-CEZOV Netwerk voor ondernemende vrouwen (zelfstandigen, meewerkende echtgenoten, vrije beroepen) van het Centrum voor Zelfstandig Ondernemende Vrouwen van markant vzw
www.markantvzw.be/~cezov/index1.jsp - cezov@markantvzw.be
EWMD (European Women’s Management Development Network) Internationaal netwerk van vrouwen en mannen die een eigen zaak leiden of manager zijn in een bedrijf
www.ewmd.org - belgium@ewmd.org