B.2.1 Enkelvoudige gespreksdiensten
543. In paragraaf 4.3.8 heeft ACM vastgesteld dat de markt voor enkelvoudige
gespreksdiensten daadwerkelijk concurrerend is. Daarmee staat vast dat niet is voldaan aan het tweede criterium en dat de drie-criteriatoets voor deze markt faalt.
173 Aanbeveling relevante markten, overwegingen 11 tot en met 16.
B.2.2 Tweevoudige gespreksdiensten
B.2.2.1 Criterium 1: Hoge toegangsbelemmeringen
544. ACM onderzoekt of er sprake is van de aanwezigheid van hoge toegangsbelemmeringen die niet van voorbijgaande aard zijn. Deze kunnen een structureel, wettelijk of regelgevend karakter hebben.
Analyse
545. Om wholesaletoegang tot de telefonieaansluiting en gespreksopbouw op de markt voor tweevoudige gespreksdiensten te kunnen aanbieden, kan een aanbieder zelf een
aansluitnetwerk aanleggen of een aansluitnetwerk huren. Als gevolg van substantiële
schaalvoordelen van KPN is het niet eenvoudig om een aansluitnetwerk economisch rendabel aan te leggen in zijn gehele geografische reikwijdte. De investeringen die voor het aanleggen van een volledig aansluitnetwerk noodzakelijk zijn, zijn groot. Bovendien is een groot deel van de investeringen verzonken. Daardoor is het aanleggen van een volledig aansluitnetwerk risicovol. Immers, als de aanleg niet succesvol is, kunnen de verzonken kosten niet meer worden terugverdiend. De toegangsbelemmeringen die hieruit voortkomen, worden in bepaalde mate beperkt door de beschikbaarheid van hoger gelegen wholesalebouwstenen zoals ULL en/of WBT (op basis waarvan VoB-diensten worden aangeboden). Hoger gelegen
wholesalebouwstenen zijn echter niet of in beperkte mate geschikt voor het aanbieden van stand-alone vaste telefoniediensten, maar vooral geschikt om bundels met breedbanddiensten aan te bieden. Hoger gelegen bouwstenen zijn bovendien niet geschikt voor het economisch rendabel aanbieden van ISDN2-diensten. Vaste telefoniediensten zijn dus zowel op basis van een eigen aansluitnetwerk als op basis van wholesalediensten niet gemakkelijk repliceerbaar voor andere partijen.
546. ACM heeft in haar dominantieanalyse de impact van hoger gelegen wholesalebouwstenen op de wholesalemarkt voor tweevoudige gespreksdiensten besproken (hoofdstuk 0 van dit besluit). In deze analyse is gebleken dat het marktaandeel van aanbieders afhankelijk van hoger gelegen (gereguleerde) bouwstenen op de wholesalemarkt voor tweevoudige gesprekken naar verwachting groeit in de komende jaren als gevolg van de toenemende vraag naar VoB en HV-diensten op de retailmarkt. ACM verwacht dat in aanwezigheid van hoger gelegen
wholesalebouwstenen het marktaandeel van aanbieders op basis van deze bouwstenen in de wholesalemarkt voor tweevoudige gespreksdiensten ultimo 2019 tussen 10-20 procent zal liggen. ACM ziet hierin een bevestiging dat de beschikbaarheid van hoger gelegen
wholesalebouwstenen de belemmeringen om tot de wholesalemarkt voor tweevoudige gespreksdiensten toe te treden mogelijk vermindert, maar niet wegneemt.
547. Toetreders moeten – ondanks de beschikbaarheid van gereguleerde wholesalediensten – grote investeringen in een infrastructuur en in een kwalitatief hoogwaardige dienstverlening doen om een aanbod voor stand-alone telefoniediensten in de markt te kunnen zetten. Daarnaast moeten toetreders een bepaalde minimale schaal bewerkstelligen om effectief op prijs te kunnen concurreren.
548. ACM is van oordeel dat de bovenstaande factoren tezamen hoge toegangsbelemmeringen vormen om toe te treden en dat de beschikbaarheid van hoger gelegen wholesalebouwstenen de toegangsbelemmeringen niet wegneemt.
Conclusie
549. Op basis van het bovenstaande concludeert ACM dat er op de wholesalemarkt voor tweevoudige gespreksdiensten, ondanks de beschikbaarheid van hoger gelegen gereguleerde wholesalebouwstenen, sprake is van hoge toegangsbelemmeringen van niet-voorbijgaande aard. Hiermee wordt voor deze markt voldaan aan het eerste criterium.
B.2.2.2 Criterium 2: Markt neigt niet naar daadwerkelijke mededinging
550. ACM onderzoekt of de marktstructuur niet neigt naar daadwerkelijke mededinging binnen de relevante periode. De toepassing van dit criterium houdt in dat moet worden nagegaan wat de toestand is van de op infrastructuur gebaseerde en andere mededinging die aan de toetredingsdrempels ten grondslag ligt.
Analyse
551. In paragraaf 4.4.9 heeft ACM vastgesteld dat KPN beschikt over AMM op de
wholesalemarkt voor tweevoudige gespreksdiensten. In die analyse heeft ACM vastgesteld dat de marktaandelen van concurrenten van KPN in de afgelopen reguleringsperiode zijn gegroeid. KPN beschikt op deze wholesalemarkt echter nog over een zeer hoog marktaandeel door een aanhoudende dominante positie op het ISDN-segment. ACM schat in dat het marktaandeel van KPN aan het eind van de reguleringsperiode nog steeds hoog zal zijn en dat alternatieve aanbieders maar beperkt in staat zullen zijn hun positie op de markt te vergroten. 552. KPN heeft als enige partij een landelijk dekkend netwerk dat geschikt is voor
ISDN-leveringen. Een ISDN-platform is op basis van andere netwerken niet op economisch rendabele wijze te dupliceren. KPN ontleent in deze wholesalemarkt kostenvoordelen aan haar
schaalgrootte en de breedte van haar dienstenaanbod ten opzichte van bestaande partijen in de markt. Daarnaast is er in deze wholesalemarkt sprake van overstap- en
toetredingsdrempels. ACM heeft geen aanwijzingen dat de voordelen die KPN hieraan ontleent substantieel kleiner worden.
Conclusie
553. ACM concludeert dat de wholesalemarkt voor tweevoudige gespreksdiensten niet neigt naar daadwerkelijke mededinging binnen de relevante tijdshorizon. Hiermee wordt voor deze markt eveneens voldaan aan het tweede criterium.
B.2.2.3 Criterium 3: Mededingingsrecht alleen volstaat niet
554. ACM onderzoekt of toepassing van het mededingingsrecht op zichzelf het marktfalen in kwestie niet voldoende verhelpt.
Analyse
555. Om de potentiële mededingingsproblemen op de wholesalemarkt voor tweevoudige gespreksdiensten174 effectief te remediëren, volstaat het mededingingsrecht alleen niet. Daartoe zijn namelijk diverse verplichtingen noodzakelijk, zoals onder andere toegangsverplichtingen. Dergelijke verplichtingen kunnen vooraf niet effectief opgelegd worden op basis van het mededingingsrecht.
Conclusie
556. Op basis van het bovenstaande concludeert ACM dat het mededingingsrecht alleen niet volstaat om het marktfalen in kwestie op de wholesalemarkt voor tweevoudige
gespreksdiensten voldoende te verhelpen. Daarmee wordt voor deze markt eveneens voldaan aan het derde criterium.
B.2.3 Meervoudige gespreksdiensten
557. In paragraaf 4.5.6 heeft ACM vastgesteld dat de markt voor meervoudige
gespreksdiensten daadwerkelijk concurrerend is. Daarmee staat vast dat niet is voldaan aan het tweede criterium en dat de drie-criteriatoets voor deze markt faalt.