• No results found

zake oft wederwrake dat wij dees beelden breken, dwelck doch een specie der afghoderie es, daer tgheestelicke ons veel meerder schade ende inder ghedaen

heeft, ja, onsprekelic jammer, brekende duer haer vervolghen die beelden, die Godt

zelve ghemaect hadde, ende daer hij zijn dierbaer bloet voren ghesturt heeft, te

weten som ons naeste vrienden, vaders ende moeders, zusters ende broeders ende

dierghelijcke. Zeijde men dat willen de keijserlicke mandamenten, zoo andtwoordden

zij: die hebben zijlieden ende de hare helpen maken, ende alzoo de hoverheijt

tzweert in dhandt ghegheven ende onderzoucken en belasten deghene die in dit

zweert vallen, slachtende die Phariseen, die in Pilatus huus niet commen en wilden,

om dat men daer vanden lijve dijnchde, vreesende besmet te zijne; maer zij en

vreesden haer niet (dwelc duijsent mael eergher was) den zone Godts, onnoosel

ende zonder zonde, Pilatus over te leveren om ghedoot te zijne ende te roupen:

zijn bloet zij up ons ende up ons kinderen. Daerom doen de zulcke altijts qualic,

want zijn die pacienten verdeelt ende qualic up den wech, zoo benemen zij haer

duer de doot, die men haer andoet, den middel om naermaels te moghen bekeeren

ende ter salicheijt te commen, ende jaghense alzoo voor den tijt in de qualicvaert

der eeuwigher verdommenesse. Want hadde men Augustinus ghedoot, als hij

manicheus was, hoe zoude hij hem moghen bekeeren hebben, ghelijck hij naermaels

dede? Ende heeft alzoo veel proffijts in de christenheijt ghedaen als eenighe onder

veel duijsenden. Hadde men ooc Paulus ghedoot, als hij de Christenen vervolchde,

waer zouden alle zijn costelicke brieven ghebleven zijn? Item zijn die pacienten niet

zoo verdoolt als men haer uptijcht, ende moghelic voor Godt wel staen, zoo doet

men groot quaet dat men zulcke meinschen doot, die de vrienden Godts zijn, ende

men maect alzoo

telaers daer af, want Godts oordeelen en der meinschen, zecht Esaijas, zijn

verscheeden als den hemel es vander eerden. Dese ende deser ghelijcke

argumenten ende aligacien hadden sommighe zeere inden mont, ende tscheen,

voor vele ghemeene simpel meinschen ende sonderlinghe die wat ghuesghezint

waren, een steerck onverwinnelic dijnck te wesen; maer voor de wijse ende

verstandighe eijst zeer licht te andtwoorden; want daer zijt een licht dijnck weghen

die ornamenten, beelden ende chieraigen der keercken te breken ende ruwijneren,

dat es in de ooghen Godts boven maten zwaer, ende naer de gheestelicke ende

weerlicke rechten, weerdich zwaerlic ghestraft te zijne. Want oft ijemant quame in

eens anders huus, ende sloucht daer al in sticken, ende roofde tghelt daer hijt

crijghen conde, hoe meende dat hem zoude afghenomen wesen? Ic meene voor

waer dat hijt metten lijve betalen zoude. Hoe veel te meer in de tempelen Godts, in

die dijnghen, die Ghode gheoffert ende ghesacreert zijn; want den Heere up de

weerelt wesende en toochde noijnt zijn gramschap zoo groot, als over de ghene

die zijns vaders huus onteerden, slaende daer uut tot twee stonden toe, zeer

vehementelic ende vreeselic, de coopers ende vercoopers die hij daer vant. Ende

dat zij haer aldus over tgheestelicke wilden wreken, dat was een magher wrake.

Die beelden ende chiraigen en hadden haer niet mesdaen. Die gheestelicke zijn

ghestelt als toezienders ende wachters. Als zij de wulvenzien commen, zij moetense

jeghenstaen ende weeren: tes haer officie ende roup. De heretijcken zijn ooc zeer

schadelic levende: thadde beter Arrius, Nestorius, Sabellius, Cherintus ende vele

meer ander kettersche leeraers gheweest, dat zij in tijts ghedoot hadden gheweest;

want haer pijne in de eeuwighe verdommenesse zoude te minder zijn, om dat zij

zoo veel meinschen in dolijnghen

niet en zouden ghebrocht hebben. Ooc haddet beter gheweest om die ander

meinschen, die zij verleet hebben; want die hadden moghen ter salicheijt commen,

die aldus int eeuwich verlies commen, dwelck jammerlic te beweenen es. Ooc

verdienen die gruwelicke blasphemien, die de ketters uutschumen, de doot; want

die eenen prince lastert ende ingurieert, wert wel met der doot ghepugnieert, waerom

niet die Godt, ofte dat hem anghaet, ingurie doet? Want dat zij niet en verstaen als

onredelicke beesten (zoo die helighe Petrus zecht), durven zij lasteren ende

beschimpen. Ende ten derden om haren uproer; want een ketter sticht een meijterie

1

,

in de zaken die Godt anghaen ende die helighe keercke, ende zaghe hij tijt ende

pas, zou ooc in weerlicke zaken meijten ende alle dijnck naer zijn vermaledijde

opinien willen stellen, al zout bloet ende ghoet costen. Dat bleeck an die Arianos,

an die Donatisten, an die Hussijten in Bohemen, in den boerencrijch in Duijtschlandt,

an den uproer tot Munster en tot Amstelredamme, an den zwaren crijch der

Hughenoijsen in Vrancrijck ende an vele andere. Maer up tpoint van dat men van

die ketters mocht twijfelen, of zij schuldich of onschuldich ghedoot werden,

andtwoorden de gheleerde, dat haer leeringhen ghenouch uutgheven ende haer

weercken, wie een recht ketter es oft niet, ende dat int verwachten van haer

bekeeringhe veel meer schade commen zoude dan proffijts, mits dat zij met haren

langhen leven, noch veel meinschen bedeerven zouden. Aldus beter eene wech

ghedaen, dan een duijsent. Men mach ooc niet zegghen dat haerlier doot ende

cause van steerven, eenighe ghelijckenesse heeft met Christus doot; want Christus

doot ende der helighen dierbaer was, maer de hare zeer

stijnc-1 Muitery.

kende ende eerch. Ergo hier valt een groot different: die werden vervolcht om haer

weldaet ende duecht, ende dese, te weten de schandelicke heretijcquen, om haer

boose blasphemien, meijterien ende alderschadelicste corruptien.

Cap. V.

Van drij vicien waeromme die gheestelicke vanden volcke zoo zeere