Net! als! bij! ‘persoonlijk! netwerk’! geloven! de! respondenten! dat! door! middel! van! deze! methoden!
problemen!op!tafel!gelegd!kunnen!worden!die!onderling!minder!snel!bespreekbaar'zijn.!Bovendien!
kan!de!directe!omgeving,!indien!nodig,!aangesproken!worden!op!haar!verantwoordelijkheid.!Vooral!in!
de!context!van!jeugdhulp!kan!contextgericht!werken!relevant!zijn!om!zowel!de!jongeren!als!de!ouders!
aan!te!spreken!op!hun!verantwoordelijkheden'naar'elkaar!toe.!!
!
Een!nadeel!is!de!schaamte!die!mogelijks!komt!kijken!bij!huisbezoeken.!Verschillende!respondenten!
geven!aan!dat!ze!het!moeilijk!vinden!om!een!hulpverlener!toe!te!laten!omdat!de!kwaliteit!van!de!eigen!
woonst!niet!optimaal!is.!Ze!maken!in!dat!gevoel!hun!woning!‘bezoekklaar’!(bijvoorbeeld!door!fruit!
zichtbaar!op!tafel!te!leggen).!Toch!vertellen!ze!dat!huisbezoeken!ook!nodig!zijn!opdat!de!hulpverlener!
zicht!krijgt!op!de!leef=!en!woonomgeving.!Een!voorwaarde!hierbij!is!dat!hij!of!zij!een!krachtgerichte'en' professionele'basishouding'aanneemt,!zodat!de!betrokkenen!niet!het!gevoel!krijgen!dat!er!op!hen!of!
hun! leefomgeving! wordt! neergekeken.! Een! andere! zeer! expliciet! gedeelde! noodzakelijke!
randvoorwaarde! is! dat! de! hulpverleners! informatie' met' elkaar' delen! zodat! de! betrokkenen! hun!
verhaal! niet! telkens! opnieuw! moeten! doen.! In! de! derde! ronde! benadrukken! de! beroepskrachten!
echter!dat!dit!‘multidisciplinair!overleg’!een!mooi!doel!is,!maar!niet'altijd'realiseerbaar!is.!Door!de!
werkdruk!en!toenemend!aantal!cliënten,!wordt!het!steeds!moeilijker!om!met!verschillende!partners!
rond! de! tafel! te! zitten.! In! de! praktijk! wordt! bovendien! vastgesteld! dat! er! sprake! is! van! zeer! lange!
wachtlijsten.!Steeds!meer!gezinnen!blijven!zonder!hulp,!terwijl!deze!hulp!aan!huis!zeer!waardevol!kan!
zijn.!!
!
6.3.6! Vrijwilligerswerking'via'organisatie''
Netwerkversterking! via! vrijwilligersorganisaties! wordt! als! positief! en! zinvol! ervaren.! De! meeste!
deelnemers!zijn!zelf!als!vrijwilliger!betrokken!bij!een!of!meerdere!organisaties.!
!
Tabel'15:'SWOT'netwerkversterking'via'organisatie' Sterktes'en'kansen'
•! Contact!met!anderen!
•! Door!interactie!met!andere!deelnemers!of!vrijwilligers!kunnen!anderstalige!nieuwkomers!
actief!werken!aan!hun!Nederlands!!
•! Vrijwilligerswerk! geeft! mensen! in! armoede! het! gevoel! dat! ze! iets! betekenen! voor! de!
maatschappij!
•! Vrijwilligers!zijn!onafhankelijk!!
•! Kans!tot!tewerkstelling!!
!
!
Zwaktes'en'bedreigingen'
•! De!bijdrage!van!mensen!in!armoede!die!vrijwilligerswerk!verrichten!wordt!niet!altijd!erkend!
•! De!activiteiten!van!organisaties!hangen!samen!met!de!werkweek.!Er!zijn!weinig!activiteiten!
in!het!weekend,!op!feestdagen!en!in!de!vakantie!
•! Vrijwilligers!komen!en!gaan!(cf.!‘draaideurvrijwilliger’)!!
•! Mensen! hebben! het! gevoel! dat! ze! hun! uitkering! zullen! verliezen! als! ze! vrijwilligerswerk!
verrichten!!
Voorwaarden'
•! Goede!‘match’!of!‘de!juiste!vrijwilliger!of!de!juiste!plaats’!
•! Goede!ondersteuning!en!coaching!van!vrijwilligers!
•! Erkenning!bijdrage!vrijwilligers!
•! Onkosten!vergoeden!!
!
Een! van! de! grote! voordelen! van! dit! werkmodel! is! het! contact' met' andere' vrijwilligers.! Als! de!
vrijwilligers!lang!genoeg!participeren,!worden!ze!vaak!deel!van!elkaars!persoonlijk!netwerk.!Bovendien!
geven! deelnemers! met! een! migratieachtergrond! aan! dat! ze! door! te! participeren! in! een!
vrijwilligerswerking!actief'kunnen'werken'aan'hun'Nederlands.!Vrijwilligerswerk!wordt!ook!gezien!als!
een! opstap! naar! werk.! Door! de! ervaringen! en! contacten! die! mensen! kunnen! opdoen! in! een!
vrijwilligerswerking,!kunnen!ze!zichzelf!versterken!voor!de!arbeidsmarkt.!!
!
Ik$zie$dat$bij$ons$mensen$vrijwilligerswerk$doen$en$dan$toch$de$kracht$vinden$om$in$het$reguliere$
circuit$te$werken$(Deelnemer$met$armoedeEervaring,$focusgroep$ronde$3).$
$
De!netwerkversterking!en!versterking!op!andere!domeinen!(bv.!arbeidsmarkt)!is!maar!mogelijk!als!de!
vrijwilligers!met!zorg!en!aandacht'voor'hun'mogelijkheden!een!plek!of!rol!kunnen!opnemen!in!de!
organisatie.!
$
In$hoeverre$zijn$kwetsbare$vrijwilligers…$kunnen$ze$kwetsbare$gezinnen$ondersteunen?$En$dan$
bleek$dat$toch$niet$zo$evident$omdat,$ze$zijn$soms$nog$zo$kwetsbaar$dat$ze$eigenlijk$iemand$anders$
niet$kunnen$ondersteunen.$Daarmee,$de$intensiteit$van$die$kwetsbaarheid,$daar$hangt$heel$veel$
van$af,$het$kan$zijn,$dat$dat$al$geheeld$is$en$dat$ze$wel$voor$elkaar$kunnen$werken$(Beroepskracht,$
focusgroep$ronde$3).$
$
De$timing$van$elk$proces$is$enorm$belangrijk,$ook$hier,$dus,$je$kan$maar$werk$aanvatten$als$je$er$
klaar$voor$bent$(Beroepskracht,$focusgroep$ronde$3).$
$
Is$dat$ook$niet$nodig$om$daar$de$juiste$mensen$op$de$juiste$plaats$te$krijgen?$Want$ik$denk$dat$dat$
een$enorme$meerwaarde$kan$zijn$voor$het$persoonlijke$netwerk$als$je$op$een$plaats$zit$waar$dat$
je$zelf$kan$ontplooien,$waar$dat$je$je$inderdaad$genoeg$veilig$voelt,$voor$jezelf$een$netwerk$te$
durven$maken.$Maar$als$ze$je$ergens$steken$waar$dat$je$zelf$nog$kwetsbaarder$wordt$of,$dan$ben$
je$niet$goed$gematcht.$Daarom$denk$ik$dat$het$interessant$is$om$op$voorhand$te$kijken$van$welke$
mens$heb$je$voor$je$en$welk$gezin$heb$je$ter$beschikking$of$de$plaats$waar$dat$je$vrijwilliger$kan$
worden$ingezet.$Anders$heb$je$fiasco’s$soms$ook$denk$ik$(Beroepskracht,$focusgroep$ronde$3).$
$
Naast!een!goede!matching,!is!er!ook!een!duidelijke!vraag!naar!een!goede'ondersteuning'en'coaching!
van!vrijwilligers.!Dat!vraagt!niet!alleen!een!inhoudelijke!‘back!up’,!maar!ook!financiële!middelen!voor!
bijvoorbeeld!betaalde!krachten.!
!
Wat$voor$mij$ook$binnen$de$organisatie$een$aandachtspunt$zou$zijn,$een$voorwaarde,$dat$is$dat$er$
voldoende$ professionele$ hulp$ is$ voor$ de$ ondersteuning$ van$ de$ vrijwilligers.$ Als$ ik$ nu$ in$ onze$
organisatie$ kijk,$ wij$ hebben$ in$ de$ vijftig$ vrijwilligers$ en$ wij$ hebben$ een$ voltijdse$ coördinator,$
waarvoor$we$constant$op$zoek$moeten$gaan$naar$geld$om$die$te$kunnen$betalen.$Wat$dat$binnen$
de$organisatie$ook$belangrijk$is,$dat$is$dat$de$niet$Edragende$vrijwilligers$zeker$niet$de$meerderheid$
worden,$en$dan$bedoel$ik$met$nietEdragende$vrijwilligers,$niet$alleen$mensen$in$armoede,$want$
even$ goed,$ ook$ iemand$ niet$ in$ armoede$ kan$ een$ nietEdragende$ vrijwilliger$ zijn.$ Dan$ bedoel$ ik$
bijvoorbeeld,$omwille$van$de$precaire$situatie$van$mensen$in$armoede$kunnen$ze$er$niet$altijd$zijn,$
maar$dat$geldt$even$goed$voor,$ik$zal$nu$zeggen$de$middenklassers$die$in$een$complexe$situatie$
leven$waardoor$dat$ze$er$ook$niet$altijd$kunnen$zijn.$En$een$organisatie$kan$alleen$maar$bestaan$
wanneer$dat$er$ja,$voldoende$draagkracht$is$om$de$werking$te$laten$voortbestaan$(Deelnemer$met$
armoedeEervaring,$focusgroep$ronde$3).$
!
Een! van! de! grootste! zwaktes! is! het! gebrek' aan' erkenning! dat! vrijwilligers! soms! voelen.! Hoewel!
vrijwilligers!veel!tijd!en!energie!steken!in!een!bepaalde!organisatie,!hebben!ze!soms!het!gevoel!dat!
hun!werk!als!vanzelfsprekend!wordt!gezien.!Soms!hebben!ze!het!gevoel!dat!er!dankbaarheid!van!hen!
wordt!verwacht!omdat!ze!mogen!meedraaien!‘alsof$de$organisatie$ons$een$plezier$doet’.!Dit!gebrek!
aan!erkenning!heeft!voor!een!klein!deel!te!maken!met!onkosten!die!niet!altijd!worden!vergoed,!maar!
voor!een!groot!deel!vooral!met!het!ontbreken!van!respect!en!een!welgemeende!‘dank!jullie!wel’.!!
!
Ik$vind$dat$kwetsbare$mensen$via$de$vrijwilligers$hun$netwerk$kunnen$uitbreiden,$maar$soms$komt$
dat$dan$op$misbruik$van$de$personen.$En$op$den$duur$je$geeft$heel$veel$en$je$krijgt$niets$terug.$Je$
moet$je$verplaatsen$en$iets$gaan$drinken$en$dat$komt$ten$koste$van$je$eigen$zaken$(Deelnemer$
met$armoedeEervaring,$focusgroep$ronde$3).$$
$
Dat$vind$ik$heel,$heel$veel$organisaties$willen$de$vrijwilligers,$of$doen$een$beroep$op$vrijwilligers$
omdat$het$een$goedkope$werkkracht$is,$maar$ze$verlangen$alsmaar$meer$en$meer$en$uiteindelijk$
verwachten$ ze$ het$ werk$ van$ een$ volwaardige$ werknemer$ (Deelnemer$ met$ armoedeEervaring,$
focusgroep$ronde$3).$
$$
Wij$bekostigen$vervoer,$bekostigen$de$uitstappen,$als$de$vrijwilliger$een$gezin$heeft,$dan$wordt$
dat$bekostigd,$de$vrijwilliger,$dat$gezin$moet$niets$betalen.$…$Dat$[vrijwilliger!die!bedrag!niet!zelf!
kan! voorschieten]! moet$ bespreekbaar$ zijn.$ Dan$ werk$ je$ met$ een$ soort$ voorschot.$ Dat$ is$
communicatief$ natuurlijk$ weer$ elke$ keer,$ dat$ je$ goed$ moet$ communiceren$ van:$ Waar$ is$ het$
probleem?$Wie$wilt$dat$doen$en$si$en$la,$van$het$financiële$(Beroepskracht,$focusgroep$ronde$3).$
!
Zowel!deelnemers!met!een!armoede=ervaring!als!beroepskrachten!wijzen!evenwel!op!de!mogelijke!
drempel!voor!vrijwilligers!om!aan!te!geven!dat!ze!de!kosten!niet!kunnen!dragen.!
!
Waardering!voor!de!geleverde!inzet!kan!zich!op!verschillende!manieren!tonen.!Eén!van!de!organisaties!
verwijst! naar! de! attesten! waarmee! vrijwilligers! hun! inzet! en! ervaring! in! de! organisatie! kunnen!
‘verzilveren’.!
!
Wat$wij$doen$in$zo’n$situatie,$in$afwachting$van$hun$job$of$om$iets$te$verfijnen$in$hun$opleiding,$
dan$geven$wij$een$attest,$dan$hebben$ze$daar$ook$iets$aan,$dan$kunnen$ze$dat$later$ook$voorleggen$
op$of$bij$een$sollicitatie$(Beroepskracht,$focusgroep$ronde$3).$
$
Verder!zijn!organisaties!niet!altijd!open!en!organiseren!ze!niet!altijd!activiteiten!met!vrijwilligers!op!het!
moment! dat! deelnemers! er! nood! aan! hebben.! Vooral! voor! de! meest! kwetsbaren! (bv.! dak=! en!
thuislozen)!vormt!dit!een!probleem.!Hoewel!ze!vaak!tijdens!de!week!wel!ergens!terecht!kunnen!voor!
een! tas! koffie! en! een! gezellige! babbel,! staan! ze! tijdens' weekends' en' feestdagen! vaak! voor! een!
gesloten!deur.!!
!
De!respondenten!geven!aan!dat!ze!hun!vrijwilligerswerk!soms!moeten!afbouwen!of!beperken!omdat!
ze!anders!het!risico'lopen'om'hun'uitkering'te'verliezen.!Het!is!niet!altijd!duidelijk!wat!ze!wel!en!niet!
mogen!doen!als!vrijwilliger!tijdens!een!periode!van!werkloosheid.!Dit!vormt!volgens!hen!dan!ook!een!
grote!externe!bedreiging!voor!het!vrijwilligerswerk.!!
!