3.1 Respecteert de school de erkenningsvoorwaarden?
3.1.1 Voldoet de school aan de onderwijsdoelstellingen?
Het onderzoek naar het voldoen aan de onderwijsdoelstellingen levert voor de geselecteerde leerprestaties het volgende op.
3.1.1.1 Opleidingsvorm een: Algemene en Sociale Vorming Voldoet
De school bereidt de leerlingen voor op de einddoelstelling van opleidingsvorm een. Het onderwijsaanbod is in voldoende mate gericht op maatschappelijk functioneren en participeren in een omgeving waar ondersteuning aanwezig is. De initiatieven die de school neemt om werkervaring en eventuele
arbeidsdeelname te bevorderen, zijn een meerwaarde. Op handelingsplanmatige wijze biedt de school onderwijs op maat dat voldoende afgestemd is op de leer-, opvoedings- en begeleidingsnoden van het doelpubliek.
Beginsituatiebepaling Beeldvorming Functionele neerslag Actualisering
De school maakt gebruik van een digitaal platform waarop ze heel wat actuele interne leerlingeninformatie bewaart. Er is aandacht voor zowel relevante medische en sociaal-emotionele informatie als voor onderwijs- en
opvoedingsnoden. Een overzicht van door externen aangeleverde gegevens zijn niet overzichtelijk bij elkaar gebracht en hierdoor minder bruikbaar in het proces. De meest essentiële informatie wordt summier samengevat in het algemeen besluit op het digitale platform en in een handboek voor nieuwe leraren. In de individuele handelingsplannen per vak worden actuele vakgebonden onderwijsnoden, aandachts- en werkpunten beschreven. Dit biedt voor elk vak een goede basis om te komen tot een individuele doelenselectie op maat.
Een overzicht over de jaren heen van reeds nagestreefde of bereikte doelen ontbreekt momenteel. Hierdoor is het niet mogelijk om als buitenstaander of nieuwe leraar op efficiënte wijze een zicht te krijgen op mogelijke hiaten in het individueel onderwijsaanbod doorheen de schoolloopbaan van elke leerling.
Doelenselectiefase
Voor elke pedagogische eenheid wordt multidisciplinair een gepaste selectie gemaakt uit de decretale ontwikkelingsdoelen, afgestemd op de
groepsdynamiek en op gezamenlijke noden van de klasgroep.
Voor de selectie van individuele doelen per leerlingen ontwikkelde de school voor elk vak een eigen set van mogelijke concrete doelen. Elk van deze concretiseringen werden vooraf gekoppeld aan één of meerdere
ontwikkelingsdoelen, het digitale systeem laat echter niet toe om efficiënt te verwijzen naar andere relevante ontwikkelingsdoelen wanneer dat nodig is.
Op basis van de beschreven noden in de individuele handelingsplannen bepaalt elke leraar voor zijn vak welke individuele doelen hij selecteert. Hierbij wordt een evenwicht tussen de drie levensdomeinen wonen, werken en vrije tijd bewaakt. Dit garandeert in voldoende mate onderwijs op maat, gericht op de einddoelstelling. Omdat deze selectie in mindere mate multidisciplinair besproken wordt, is de horizontale en verticale afstemming nog niet optimaal.
Voorbereidingsfase
Om het onderwijsaanbod vorm te geven vertrekt het lerarenteam vanuit de vakkenopdeling die voor elke pedagogische eenheid jaarlijks aangepast kan worden. Het huidige vakkenaanbod leent zich in voldoende mate om de einddoelstelling na te streven.
Uit planningsdocumenten blijkt dat alle lessen zeer goed worden voorbereid.
Naast de concrete lesdoelen en de individuele aandachtspunten blijkt uit deze documenten ook dat er planmatig gedifferentieerd wordt. Leraren plannen diverse goede methodieken en werkvormen, aangepast aan het doelpubliek.
Wel kan de functionaliteit van sommige werkbladen en van verschillende lessen onder de noemer 'werken in de kaft' nog sterk verbeteren.
Een voorbeeld van goede praktijk is de invulling van het vak sociaal maatschappelijke bezigheidstraining dat de school aanbiedt aan elke
pedagogische eenheid die dit aankan. Deze goed uitgewerkte training is gericht op arbeidsdeelname in een omgeving waar ondersteuning aanwezig is en is een meerwaarde voor de opleiding. Ook de paramedische inbreng wordt goed voorbereid maar is nog te veel gericht op individuele therapie. Stilaan vindt er een kentering plaats om naast deze individuele therapie klasintern te
ondersteunen waar dit mogelijk is. De lessen spreken met ondersteuning van gebaren (SMOG) zijn hier een goed voorbeeld van. Het is nog niet gebruikelijk om klasinterne ondersteuning van leerlingen vanuit een multidisciplinair overleg te plannen.
Voor meerdere vakken ontbreekt een duidelijke leerlijn waaruit een goede meerjarenplanning en een consecutieve opbouw blijkt. De lijst van mogelijke concrete doelen per vak die in samenspraak met het schoolteam werd vastgelegd, is weliswaar richting aangevend maar laat nog teveel ruimte om een goede verticale samenhang te garanderen. De vakgroepwerking die hiervoor zorgen kan is veeleer gericht op organisatorische en in mindere mate op inhoudelijke aspecten wat een mogelijk verbeterpunt is.
Het aantal leerlingen dat klaar is om het onderwijs te verlaten, maar nog niet kan uitstromen, nam sterk toe door een gebrek aan opvangplaatsen in de regio.
Het schoolteam richt zich terecht op het onderhouden van vaardigheden voor deze jongvolwassenen. De infrastructuur werd uitgebreid met containerklassen, maar heeft haar maximumcapaciteit vrijwel bereikt.
Uitvoeringsfase Planmatige aanpak Flexibiliteit Methodiek en werkvormen Individualisatie en differentiatie
Het team voert de meeste activiteiten uit zoals gepland en legt hierbij een grote flexibiliteit aan de dag. Enkel voor leerlingen die geen voltijds uurrooster volgen omwille van het waardevolle integratieproject in de voorzieningen van groep Ter Engelen, wordt het vooropgestelde schoolaanbod onvoldoende bewaakt.
De klassenraad neemt haar rol onvoldoende op om het resterende urenpakket optimaal in te vullen, waarbij ze hoort uit te gaan van individuele noden en niet vanuit het vastgelegde uurrooster.
Uit de klasbezoeken en uit gesprekken met personeelsleden blijkt dat het team erg gericht is op het creëren van een aangenaam leer- en leefklimaat waarbij het welbevinden van de leerlingen voorop staat. Het klasoverschrijdend musicalproject is een goed initiatief en bevordert de sfeer en het gevoel van samenhorigheid onder de leerlingen. De differentiatie, de individuele trajecten en de planmatige aanpak komen duidelijk tot uiting in de gebruikte
methodieken en werkvormen op de klasvloer. De wijze waarop relationele en seksuele vorming wordt voorbereid en uitgevoerd, is hiervan een sterk voorbeeld. Het enthousiasme, de gedrevenheid en het engagement van de personeelsleden is groot.
De periodieke evaluatie verloopt gelijkgericht. In een vierpuntenschaal worden alle geselecteerde doelen twee maal per jaar geëvalueerd. Voor de doelen in de groepswerkplannen gebeurt dit steeds door de gehele klassenraad zoals het hoort.
Individuele doelen per vak worden door de betrokken leraar geëvalueerd. De multidisciplinaire benadering van deze doelenevaluatie wordt bemoeilijkt door de organisatie van de klassenraad, door het vakspecifieke karakter van de meeste doelen en de niet altijd even relevante koppeling met de
ontwikkelingsdoelen. Ook is de evaluatie niet altijd valide omdat er
onvoldoende aangegeven wordt welk onderliggend doel al dan niet bereikt werd.
Toch voldoet deze fase van de handelingsplanmatige aanpak om onderwijs op maat te garanderen. Aan elke evaluatie in de handelingsplannen worden door de vakleraren meteen werk- en aandachtspunten gekoppeld die een nieuwe doelenselectie mogelijk maken, wat goed is. Door het vele informele overleg binnen het kleine schoolteam en omdat de meeste leraren reeds meerdere jaren aan dezelfde leerlingen les geven, hebben zij voldoende zicht op alle individuele leer- en opvoedingsnoden. Door de recente aanpassingen aan en het voortdurend vernieuwen van het digitale leerlingvolgsysteem is dit
overzicht over de jaren heen nog niet aantoonbaar. De school gaat ervan uit dat dit voortaan wel mogelijk zal zijn.
De uitgebreide rapporten zijn informatief en bevatten heel wat
ontwikkelingsgerichte feedback. Ze zijn niet afgestemd op het doelpubliek.
Resultaten worden wel steeds met de leerlingen besproken aan de hand van gedragsboekjes die in de meeste klassen gebruikt worden.
Stage Meerdere leerlingen brengen een of meer dagdelen per week door in een volwassenenvoorziening van groep Ter Engelen. Dit bevordert een mogelijke integratie bij het naderende schoolverlaten en werkt zeer motiverend voor de leerlingen waarvan de schoolloopbaan vaak al meerdere keren werd verlengd.
Er is geen uitwisseling van informatie tussen de school en de
volwassenenvoorziening, wat een gemiste kans is om het leerproces verder af te stemmen op specifieke noden.
Op het ogenblik van de doorlichting zijn er geen leerlingen die naast dit project een vorm van sociaal maatschappelijke training volgen. De school legt
momenteel enkele waardevolle contacten om deze vorm van stage in de volgende schooljaren verder uit te bouwen.
3.1.1.2 Opleidingsvorm twee: Beroepsgerichte Vorming Voldoet
Uit de pedagogische en didactische planning en uit lesobservaties blijkt dat het onderwijsaanbod binnen de Beroepsgerichte Vorming van deze opleidingsvorm op een handelingsplanmatige wijze gericht is op de einddoelstelling: ‘tewerkstelling in een werkomgeving waar in ondersteuning voorzien is'.
Beginsituatiebepaling Beeldvorming Functionele neerslag Actualisering
Het multidisciplinair team brengt op basis van huidige interne gegevens de beginsituatie van de leerlingen in kaart met daarbij aandacht voor zowel
opvoedkundige als onderwijskundige vormingsaspecten. Een overzicht van door externen aangeleverde gegevens zijn niet overzichtelijk bij elkaar gebracht en hierdoor minder bruikbaar in het proces. De beginsituatie per context ‘wonen, werken en vrije tijd’ en per vak is wel duidelijk aanwezig in de individuele handelingsplannen. Hoewel er in een format voorzien is in het digitale systeem van de school worden er in deze opleidingsvorm nog geen individuele noden geformuleerd op het vlak van emotiebeleving en sociale houding. Dit is met de nieuwe doelgroepen waar de school zich sinds dit schooljaar op richt een gemiste kans. In de beeldvorming ontbreekt momenteel een overzicht van de reeds nagestreefde en al dan niet verworven ontwikkelingsdoelen. Ook een overzicht van reeds verworven technieken kan momenteel niet gegenereerd worden.
Op geregelde tijdstippen zijn er leerlingenbesprekingen op de klassenraden.
Daarbij kunnen de individuele en groepsdoelen geactualiseerd worden. In de gehanteerde sjablonen voor deze plannen is er aandacht voor het cyclisch proces van de handelingsplanning, waarbij elke evaluatie moet leiden tot een nieuwe beeldvorming. Uit de ingevulde documenten blijkt echter dat deze nieuwe beeldvorming soms erg beperkt wordt ingevuld of dat een eerste tussentijdse evaluatie voor sommige groepen tot op heden (bijna einde schooljaar) nog niet plaatsvond.
De doelenkeuze wordt nog te sterk overgelaten aan de individuele leraren en zijn vakgebonden. Ontwikkelingsdoelen zijn bij sommigen pas naderhand gekoppeld aan vakken of activiteiten, maar vormden niet het uitgangspunt.
De gekozen doelen in de individuele handelingsplannen spelen goed in op de individuele noden en worden op maat geselecteerd, maar nog te weinig vanuit een multidisciplinair overleg waarbij alle teamleden samen de doelen bepalen voor een leerling of groep leerlingen los van vakken of activiteiten. Paramedici zijn betrokken bij het multidisciplinair overleg en fungeren soms als co-teacher wat een grote meerwaarde heeft. Voor deze activiteiten met co-teaching is er onderling overleg tussen de betrokken lesgevers over de concretisering van de doelenselectie.
Voor elk vak van de beroepsgerichte vorming zijn er leerlijnen uitgewerkt met een duidelijke opbouw, maar is er nog geen link met de ontwikkelingsdoelen
Voorbereidingsfase
Er zijn door alle leraren degelijke planningsdocumenten uitgewerkt met veel informatie over de groep, de individuele leerling, de werkwijze en concrete lesdoelen. De persoonlijke planningsdocumenten verschillen echter zeer sterk.
De kwaliteit ervan is dan ook sterk leraargebonden. De school maakt afspraken over de planningsdocumenten, doch die worden nog niet volledig opgevolgd.
Voor de agenda en de evaluatiedocumenten zijn er door de school wel gelijkgerichte documenten uitgewerkt op het nieuwe platform.
De samenstelling van de pedagogische eenheden is doordacht en afgestemd op de noden van de leerlingen. Het vakkenaanbod is evenwichtig en goed
afgestemd op de latere tewerkstellingsmogelijkheden van de leerlingen. In de tweede fase wordt de mogelijkheid geboden om arbeidstraining op de
werkvloer uit te voeren. De organisatorische en inhoudelijke invulling hiervan is een voorbeeld van goede praktijk en een absolute meerwaarde voor het leerproces.
Voor de ontwikkeling van een ‘vaardigheidskoffer’ werd multidisciplinair samengewerkt, wat de deskundigheid van alle betrokken personeelsleden heeft verhoogd. Er is veel aandacht voor doordachte en geplande differentiatie.
De uitrusting en infrastructuur voldoen om de leerlingen goed voor te bereiden.
Sommige kookklassen zijn wel aan renovatie toe. De ordelijkheid en structuur in sommige werkplaatsen kunnen nog verbeterd worden om ten volle de
voorbeeldfunctie naar leerlingen toe op te nemen.
Uitvoeringsfase Planmatige aanpak Flexibiliteit Methodiek en werkvormen Individualisatie en differentiatie
De planning wordt uitgevoerd. Individualisatie en differentiatie komen sterk tot uiting in de klaspraktijk. De gehanteerde orthodidactische methodieken en werkvormen spreken de meeste leerlingen aan.
Tijdens de klasobservaties werd vastgesteld dat er een aangenaam leer- en leefklimaat heerst, waarbij het welbevinden van de leerlingen steeds voorop staat. Leraren spelen flexibel in op de individuele noden. Het evenwicht tussen voldoende flexibiliteit en toch voldoende structuur bieden en consequent optreden is iets waar het team over kan reflecteren naar aanleiding van de nieuwe doelgroepen die de school opneemt.
Evaluatiefase
De school heeft nog geen duidelijke gelijkgerichte visie over evaluatie. Een nieuw evaluatiesysteem is in ontwikkeling. In de groepswerkplannen worden de overkoepelende ontwikkelingsdoelen samen beoordeeld. De geconcretiseerde doelen per vak worden op een gelijkgerichte wijze, maar door alle leraren individueel geëvalueerd. Al deze evaluaties per vak of activiteit staan echter los van elkaar en de samenhang is niet duidelijk. Deze beoordelingen worden gezamenlijk besproken op de klassenraad maar ze worden niet in een globaal overzicht opgenomen. Hierdoor ontbreekt een duidelijk en overzichtelijk beeld van de vorderingen en de verworven vaardigheden van de leerlingen over de schooljaren heen. Daarnaast hanteren de leraren nog een gezamenlijk evaluatiesysteem op een ander digitaal platform dat afgeleid is van testen die ook beschutte werkplaatsen hanteren. De informatie hierin is waardevol, maar nog niet gerelateerd aan de decretale ontwikkelingsdoelen. De school plant een integratie van beide systemen.
De rapportering geeft duidelijk weer wat er in de verschillende activiteiten aan bod komt voor elke leerling. Er is op een goede wijze aandacht voor
ontwikkelingsgerichte commentaar.
Stage De school maakt op een verantwoorde wijze gebruik van de mogelijkheden om stages in te richten. Hierbij wordt per leerling gezocht naar de meest geschikte stageplaats. Het normaal economisch circuit en sociale werkplaatsen behoren naast de beschutte werkplaatsen ook tot de mogelijkheden. De stages worden goed voorbereid en begeleid.