Hoofdstuk 5 Verplichte anticonceptie als kinderbeschermingsmaatregel
6.4 Verplichte anticonceptie
Concluderend is naar mijn mening een verplichte anticonceptiemaatregel voor kwetsbare ouders juridisch gezien mogelijk, wanneer er is voldaan aan het gevaarcriterium. Ik ben mij er terdege van bewust dat dit een grote inbreuk maakt op het gezinsleven van de ouder. Een grondrecht mag niet zomaar worden ingeperkt, dit kan alleen in die gevallen waarin volkomen duidelijk is dat de ouders op dit moment niet in staat zijn tot verantwoord ouderschap. De uitoefening van een recht mag nooit een gevaar voor een ander veroorzaken. Er kan een vergelijking worden gemaakt met het gevaarcriterium uit de Bopz. Indien de zwangere vrouw een gevaar vormt voor zichzelf of een ander kon de vrouw gedwongen worden opgenomen op grond van het toenmalige art. 1 lid 1 sub 2. Uit de eerder bevindingen kunnen we opmaken dat ook een ongeboren kind kan worden aangemerkt als ‘een ander’ en zo beschermd kan worden op grond van het gevaarcriterium. De rechter dient bij een verzoek tot het opleggen van een verplichte anticonceptiemaatregel te toetsen of er is voldaan aan het gevaarcriteria. Wanneer de uitoefening van het grondrecht van de ouder een gevaar oplevert voor het kind, kan dit recht worden beperkt. Art. 2 en 8 EVRM garanderen het recht om een gezin te kunnen stichten. Maar dit verdrag beperkt of verbiedt het niet om op nationaal niveau een wettelijke bepaling aan te nemen die bij aannemelijk gevaar voortplanting tegen gaat. Het huidige kinderbeschermingsrecht maakt ondanks het mensenrechtenverdrag ook een inbreuk op het ongestoord gezinsleven, met een uithuisplaatsing of het ouderlijke gezag te beëindigen bij gevaar voor het kind. De maatregel tot verplichte anticonceptie bij kwetsbare ouders, moet een tijdelijke maatregel zijn. Het moet net als de huidige kinderbeschermingsmaatregel voor een
termijn van maximaal één jaar kunnen worden opgelegd en steeds met dit termijn kunnen worden verlengd. Iedere verlenging van de maatregel moet tijdens een hoorzitting door de rechter opnieuw worden beoordeeld, zodat de algemene rechtsbeginselen van subsidiariteit, proportionaliteit, het verbod op machtsmisbruik en redelijkheid en billijkheid worden gewaarborgd.
Literatuurlijst
Literatuur:
Aalders, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht november 2018
Aalders, ‘de rechtspraktijk inzake gezagsbeëndiging vanuit kinderrechtelijk perspectief’, Tijdschrift voor Familie- en jeugdrecht, november 2018, 2018/63, afl. 11, p. 294-302.
Blankman, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht januari 2009
K. Blankman, ‘reactie op FJR 2009, 3’, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht, 2009/5, afl. 1 p. 13-14.
Van Beers, Nederlands Tijdschrift voor de Mensenrechten, augustus 2010
B. van Beers, ‘Menselijke maakbaarheid, menselijke waardigheid en de mensenrechten’, Nederlands Tijdschrift voor de Mensenrechten, NTM/NJCM-bull. april 2010, afl. 8, p. 997- 1016.
Boerefijn, Nederlands Juristenblad 31 maart 2017
Boerefijn, ‘Verplichte anticonceptie voor vrouwen is in strijd met mensenrechten’, Nederlands Juristenblad 2017, afl.13, p. 865-866.
Boonekamp, Berghmans, Dondrop & De Wert, Tijdschrift voor psychiatrie 2012 Boonekamp, Berghmans, Dondrop & De Wert ‘Zorg voor verslaafde zwangere vrouwen:
rechtvaardiging van drang en dwang’, Tijdschrift voor psychiatrie, 54/2012/3, p. 257-266
De Bruijn- Lückers 1994
M.L.C.C. De Bruijn- Lückers, EVRM, minderjarigheid en ouderlijk gezag. ‘A Whole code of juvenile law?’, (diss. Rijksuniversiteit Leiden), 1994.
Bruning, Nederlands tijdschrift voor de mensenrechten 2005
Bruning, ‘zorg voor kinderen en het IVRK’, Nederlands tijdschrift voor de mensenrechten, NJCM-Bulletin, jrg. 30 (2005), nr. 6, p. 738-749.
Bruning & Liefaard 2013
M.R. Bruning,T. Liefaard, ‘ondertoezichtstelling 90 jaar- versleten of vitaal?’, Den Haag:
Sdu Uitgevers 2013.
Bruning, Liefaard & Vlaardingerbroek 2016
M. Bruning, T. Liefaard, P.Vlaardingerbroek, Jeugdrecht en Jeugdhulp, Deventer:
Vakmedianet 2016.
Bruning, in: T&C, commentaar op art. 1:255 BW.
Bruning, in T&C, commentaar op art. 1:255 BW, aant. 8 (online bijgewerkt 16 september 2019).
Bunschoten, in: T&C Grondwet en Statuut
D.E. Bunschoten, in: T&C Grondwet en Statuut, commentaar op art. 10 Gw (online, bijgewerkt 1 juli 2018).
Duijst & Krap, Nederlands Juristenblad 2017
Duijst & Krap ‘Lichamelijke integriteit bij leven en na de dood’, Nederlands Juristenblad, 2017, afl. 14, p. 923-928.
Enkelaar & Van der Does, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht 2009
A.C.Enkelaar & A.M.I van der Does, ‘ouderlijke (on)verantwoordelijkheid, al voor de geboorte’, Tijdschrift voor familie- en Jeugdrecht, januari 2009, afl. 1, p. 4-9.
Feinberg, Social Philosophy, Prinston University Press 1980
J. Feinberg, ‘is there a right to be born?’, Rights, justice and the bound of liberty, Social Philosophy, Prinston University Press, 1980, p. 216.
Forder, Nederlands Tijdschrift voor de mensenrechten 2003
C.J. Forder, ‘het menselijke hart van het familierecht: overzicht van de ontwikkelingen 1996-2002 (deel II)’, NJCM-Bulletin, jrg. 28 (2003), nr. 1, p. 19-36.
Forder 2013
C.J. Forder, Rechterljke creativiteit en de rechten van het kind, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2013.
Forder, in GS: Personen en Familierecht
C.J. Forder, commentaar op art. 1:256 BW, in Groene Serie Personen en Familierecht, art.
1:256 BW, aant. 2. De termijn van maximaal 1 jaar lid 1 (Online bijgewerkt op 1 januari 2015).
De Graaf, Limbeek, Bahadur & Van der Meij, 2012
J.H. de Graaf, M.M.C. Limbeek, N.N. Bahadur, N. van der Meij, De toepassing van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind in de Nederlandse rechtspraak, Nijmegen: Ars Aequi Libri 2012.
De Graaf, de Volkskrant 1 oktober 2016
De Graaf, ‘Verplicht kwetsbare ouder tot tijdelijke anticonceptie’, de Volkskrant 1 oktober 2016.
De Groot, NRC 3 februari 2017
C. de Groot, ‘Sommige vrouwen mogen geen moeder worden’, NRC 3 februari 2017.
De Groot, Vlaardingerbroek, Rijlaarsdam & Schneider, Nederlands Juristenblad 2017 De groot, Vlaardingerbroek, Rijlaarsdam & Scheider, ‘Verplichte anticonceptie’, Nederlands Juristenblad 2017, afl. 32, p. 2325.
Ten Haaf, Nederlands Juristenblad 2012
Ten Haaf, ‘Een slechte toekomst is geen toekomst, Het belang van het toekomstige kind als rechtvaardiging van gedwongen anticonceptie’, Nederlands Juristenblad 2012, afl. 17, p.
1176-1181.
Ten Haaf, Ars Aequi 2017
Ten Haaf, ‘Grondrechten en het ongegronde recht op niet-bestaan’, Ars Aequi, maart 2017, p.
189-193.
Henrard 2008
K. Henrard, mensenrechten vanuit internationaal en nationaal perspectief, Den Haag: Boom Juridischhe uitgevers 2008.
Van ’t Hek (redactie), Werkgroep KinderRechten 2006
H. van ’t Hek, D. Flinterman, E. Siegert, F. Jeucken, J. de Groot, T. Weterings, H. Vos, I.
Mulder, H. Van Dijk, J. Idsardi, kinderen eerst… kijken zien en waarnemen in e wereld van kindermishandeling, jeugdzorg en kinderbescherming, Assen: Koninklijke Van Gorcum BV, 2006.
Huijers & Weijers, Nederlands Juristenblad 2012
Huijer & Weijers, ‘tekortkomingen bij de uithuisplaatsing’, Nederlands Juristenblad, 9 november 2012, 2012/2238, afl. 39, p. 2238-2246.
Huijer, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht 2015
J. Huijer, ‘Herziening kinderbeschermingsmaatregelen: naar een nieuwe
ondertoezichtstelling’, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht, februari 2015, afl. 2, p. 30-35.
Jansen, in: GS Onrechtmatige daad
K.J.O. Jansen, commentaar op art. 6:162 BW, in: C.J.J.M. Stolker (red.), Groene Serie Onrechtmatige daad, Deventer: Wolters Kluwer.
Kalverboer 2014
M.E. Kalverboer, Het belang van het kind in het vreemdelingenrecht; pedagogisch geduid en gewogen, Amsterdam: Uitgeverij SWP 2014.
Kok, tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht 2016
J. Kok, ‘beëindiging van het gezag’, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht, februari 2016, 2016/7 afl. 2, p. 29.
Kok, tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht 2017
J. Kok, ‘Wet herziening kinderbeschermingsmaatregelen: een analyse van eerste rechtspraak’, Tijdschrift voor familie- en Jeugdrecht, juni 2017, afl.6, p. 166-172.
Krommendijk e.a. (red.), Nederlands tijdschrift voor de mensenrechten 2013
J. Krommendijk e.a. (red.), ‘Kindermishandeling: stop het slaan, maar voor kom het
doorslaan’, Nederlands tijdschrift voor de mensenrechten, NTM|NJCM-Bull. jrg. 38 (2013), nr. 3, p. 357-360
Laterveer, PFR updates personen- en familierecht 2017
Laterveer, PFR updates personen- en familierecht, commentaar op Rechtbank Overijssel 28-06-2017, ECLI:NL:2017:3101.
Liefraad 2016
Liefaard, de pedagogische benadering van jeugdrechtspelging, Den Haag: Boom criminologie 2016.
Middelkoop & Satink, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht 2019
Middelkoop & Satink, ‘het recht op bescherming tegen prenatale gezondheidsschade’, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht, 2019, afl. 3, p. 50-59.
Mustaers- Bogaers, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht 2018
Y. Mutsaers- Bogaers, ‘goed hulpverlenerschap jegens het ongeboren kind’, tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht, januari 2018, 2018/5, afl.1, p. 19-24.
Van Os & Hendriks, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht 2010
E.C.C. van Os, A.C. Hendriks, ‘wie is de baas over de baarmoeder? Mensenrechtelijke aspecten van de bescherming aan ongeborenen’, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht, juli 2010, afl. 7, p. 68-78.
Pieters, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht 2018
I.J. Pieters, ‘Kroniek Gezag en Omgang’, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht, november 2018, afl. 11, p. 317-325.
Piret 2006
J.M. Piret, het eigen leven als schade, rechtsfilosofische overwegingen bij worgful-life, in: M.
Buijsen (red.), ‘onrechtmatig leven? Opstellen naar aanleiding van Baby Kelly’, Nijmegen:
Valkhof pers 2006.
Prinsen, Nederlands Juristenblad 2017
P. Prinsen, ‘over de prevalentiestudie van kindermishandeling’, Nederlands Juristenblad, 2017, afl. 25, p. 1733-1740.
Phillips 2019
C. Phillips, Familierecht, Groningen/Utrecht: Noordhoff Uitgevers 2019.
De Ruiter, de Volkskrant 25 november 2019
De Ruiter, ‘mag de overheid zich bemoeien met wie zwanger wordt en wie niet?’, de Volkskrant 25 november 2019.
Van de Sande 2019
S.A.L. van de Sande, Overheidsaansprakelijkheid voor het verstrekken van onjuiste informatie (Staat en Recht nr. 45), Deventer: Wolters Kluwer 2019.
Satink, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht 2018
A.E.J. Satink, ‘De Raad voor de Kinderbescherming en de bestrijding van ernstige en (mogelijk) fatale kindermishandeling in het licht van de nieuwe gemeentelijke
verantwoordelijkheid’, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht, april 2018, afl. 4. p. 96-106.
Vermaat, Trouw 26 november 2007
A. Vermaat, ‘Zodra het over Gessica gaat: diepe stilte’, Trouw 26 november 2007.
Vlaardingerbroek, Blankman, Van der Linden, Punselie & Schrama 2017
P.Vlaardingerbroek, K. Blankman, A.P. van der Linden, E.C.C. Punselie & W.M. Schrama, Het Hedendaagse personen- en famlierecht, Deventer: Wolters Kluwer 2017.
Venooij, Nederlands tijdschrift voor obstetrie en gynaecologie 2017
Vernooij, ‘Anticonceptie voor kwetsbare vrouwen als ouderschap niet verantwoord is,’
Nederlands tijdschrift voor obstetrie en gynaecologie, 2017, vol. 130, p. 8-9.
De Vito, Nederlands Juristenblad 2015
L. de Vito, ‘Het recht op een zelfgekozen levenseinde’, Nederlands Juristenblad, augustus 2015, afl. 28, p. 1926-1929.
Weijers, tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht 2015
Weijers, ‘prenatale kinderbescherming’, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht, 2015, afl.
11, p. 233-235.
Wortmann 2017
S. Wortmann (red.), In verbondenheid, (opstellen aangeboden aan Professor mr. Paul Vlaardingerbroek ter gelegenheid van zijn emeritaat), Deventer: Wolters Kluwer 2017.
Wortmann & Van Duijvendijk-Brand 2015
S.F.M. Wortmann & J. van Duijvendijk-Brand, Compendium Personen- en familierecht, Deventer: Wolters Kluwer 2015.
Kamerstukken II 1978/79, 15463, nr. 2 Kamerstukken II 2006/07, 29815, nr. 114 Kamerstukken II 2008/09, 32015, nr. 3 Kamerstukken II 2009/10, 32405, nr. 2 Kamerstukken II, 2009/10, 32 399, nr. 3
Raad voor de Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming 2015
Rapport van de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming, Advies Prenatale kinderbescherming en de rol van de overheid, 15 juni 2015.
Jurisprudentie:
EHRM 24 maart 1988, 10465/83 (Olsson I/ Zweden)
EHRM 28 oktober 1998, 097/1998 (Osman/Verenigd Koninkrijk) EHRM 12 juli 2001, 25702/94 (K en T/Finland)
EHRM 29 april 2002, 2346/02 (Pretty/Groot-Brittannië) EHRM 8 april 2003, 11057/02 (Haase/Duitsland) EHRM 8 juli 2004, 53924/00 (VO/Frankrijk)
EHRM 10 april 2007, 6339/05 (Evans/Verenigd Koninkrijk) EHRM 3 november 2011, 57813/00 (S.H. e.a./Oostenrijk) EHRM 18 april 2013 7075/10 (Ageyevy/Rusland)
Rb. Amsterdam 25 april 2000, BJ 2000/47 Rb. Amsterdam 21 februari 2006, BJ/2007/6
Rb. Breda 2 april 2007, ECLI:NL:RBBRE:2007:BA0701
Rb. Alkmaar 5 september 2007, ECLI:NL:RBALK:2007:BB3871 Rb. Groningen 10 oktober 2008, ECLI:NL:RBGRO:2008:BG4372 Rb. Dordrecht 7 februari 2012, ECLI:NL:RBDOR:2012:BV6246 Rb. Limburg, 19 januari 2015, ECLI:NL: RBLIM: 2015:2187 Rb. Amsterdam, 20 oktober 2015, ECLI:NL:RBAMS:2015:10059 Rb. Amsterdam 15 december 2015, ECLI:NL:RBAMS:2015:10061 Rb. Amsterdam 22 november 2016, ECLI:NL:RBAMS:2016:7682 Rb. Zeeland-West-Brabant 22 maart 2017, ECLI:NL:RBZWB:2017:2587 Rb. Limburg, 6 februari 2018, ECLI:NL:RBLIM:2018:9472
Rb. Den Haag, 18 december 2019, ECLI:NL:RBDHA:2019:14278 Rb. Rotterdam 28 februari 2020, ECLI:NL:2020:3498
Rb. Rotterdam 31 maart 2020, ECLI:NL:RBROT:2020:3521
Gerechtshof Arnhem Leeuwaren, 28 januari 2013, ECLI:NL:GHARL:2013:BZ0232 Gerechtshof Arnhem- Leeuwarden, 15 december 2015, ECLI:NL: GHARL:2015:9754 Gerechtshof Arnhem Leeuwarden 22 september 2016, ECLI:NL:GHARL:2016:7796 Gerechtshof Arnhem Leeuwarden 20 juni 2017, ECLI:NL:GHARL:2017: 5292 Gerechtshof Amsterdam 28 november 2017, ECLI:NL:GHAMS:2017:4990 Gerechtshof ’s-Hertogenbosch 31 mei 2018, ECLI:NL:GHSHE:2018:2306 Gerechtshof Arnhem- Leeuwarden 28 mei 2019, ECLI:NL:GHARL:2019:4669 Gerechtshof Amsterdam 31 december 2019, ECLI:NL:GHAMS:2019:4743 Gerechtshof ’s-Hertogenbosch 27 februari 2020, ECLI:NL: GHSHE:2020:741
Hoge Raad, 18 maart 2005, ECLI:NL:HR:2005:AR5213