In de onderstaande tabellen zijn (globale) vergelijkingen gemaakt van de kwaliteit van de kin-deropvang tussen diverse landen waarvan informatie beschikbaar is. We pretenderen hierbij geen volledig beeld te schetsen, maar slechts een indicatief beeld van hoe de kwaliteit van de kinderopvang verdeeld is. De landenvergelijking wordt in meerdere opzichten bemoeilijkt. Zo hebben de gerapporteerde studies betrekking op uiteenlopende jaren. Ook zijn de steekproe-ven uit de diverse landen zijn van wisselende omvang en kwaliteit. De steekproesteekproe-ven in Neder-land zijn overigens van goede kwaliteit en Neder-landelijk representatief.
Voor de vergelijking is gekeken naar onderzoeken die gangbare internationale instrumenten gebruiken voor het meten van (aspecten van) de kwaliteit van de kinderopvang. Dit zijn de observatieschalen van het Nederlands Consortium Kinderopvang Onderzoek (NCKO; in het buitenland CIP genoemd: Caregiver Interaction Profile), de ITERS (Infant/Toddlers Environ-ment Rating Schale), de ECERS (Early Childhood EnvironEnviron-ment Rating Scale), de CLASS (Class-room Assessment Scoring System) Infant en de CLASS Toddler.
De NCKO-schalen (CIP) meten zes verschillende interactievaardigheden van pedagogisch me-dewerkers. Sensitieve responsiviteit, respect voor autonomie en structureren en grenzen stel-len valstel-len onder de emotionele kwaliteit. Tot de educatieve kwaliteit worden gerekend praten en uitleggen, ontwikkelingsstimulering en begeleiding van interacties tussen kinderen. De ITERS en ECERS zijn speciale leeftijdsversies voor respectievelijk baby’s/dreumesen en peu-ters, en meten op globale wijze verschillende aspecten van de kwaliteit van de omgeving, waaronder de inrichting van de ruimte en aanwezige meubilering, de interacties die taal en redeneren bij kinderen aanmoedigen, een breed aanbod van activiteiten en materialen en omvat het een globale schaal voor de kwaliteit van interacties.
Het CLASS-instrumentarium is gericht op het meten van twee brede kwaliteitsdomeinen.
Emotionele kwaliteit omvat aspecten als de positieve sfeer in de groep en het ontbreken van negativiteit met een medewerker die sensitief en responsief reageert op kinderen, hen volgt in hun ideeën en initiatieven en aandacht heeft voor het ondersteunen van het vertonen van gewenst gedrag in de groep. Educatieve kwaliteit representeert de mate waarin de pedago-gisch medewerker kinderen kan ondersteunen in hun brede cognitieve en taalontwikkeling, de mate waarin zij kinderen kan helpen om zich te ontwikkelen binnen de zone van naaste ontwikkeling door gerichte en specifieke feedback te geven.
We richten ons in de landenvergelijking op (aspecten van) de kwaliteit van de kinderdagop-vang (met onderscheid naar 0 tot 2 en 2 tot 4 jaar waar mogelijk). Voor de buitenschoolse opvang is geen landenvergelijkingen mogelijk.
104
Kwaliteit voor baby’s, dreumesen en peuters (0 tot 4 jaar): NCKO-schalen (CIP) Hieronder wordt inzicht geboden in de kwaliteit van educatieve en emotionele interactievaar-digheden van pedagogisch medewerkers voor kinderen van 0-4 jaar in Noorwegen en Neder-land. Noorwegen scoort op de emotionele interactievaardigheden een fractie hoger dan Ne-derland. Op de meer educatieve interactievaardigheden wordt in Nederland aanzienlijk hoger gescoord. Van de meer educatieve interactievaardigheden kan worden gezegd dat ze com-plexer en moeilijker te verwerven zijn. Als pedagogisch medewerkers na hun initiële beroeps-opleiding werkzaam zijn in de beroepspraktijk is verdere training en coaching nodig om de educatieve vaardigheden te verbreden, verdiepen en verfijnen. Hierbij moet vermeld worden dat de Noorse studie vrij klein is en geen representatief beeld schetst van het gehele land, in tegenstelling tot de meerjarige Landelijke Kwaliteitsmonitor Kinderopvang in Nederland.
Land Studie Aantalpm’ers Typesteekproef Domein Gemiddelde Noorwegen Baustad & Educatieve kwaliteit bestaat uit 1) praten en uitleggen, 2) ontwikkelingsstimulering en 3) begeleiding van interacties tus-sen kinderen. Emotionele kwaliteit bestaat uit 1) tus-sensitieve responsiviteit, 2) respect voor autonomie en 3) structureren en grenzen stellen.
Scores: 1 = heel laag t/m 7 = erg hoog
Kwaliteit van opvang voor kinderen (0 tot 4 jaar) volgens de ITERS/ECERS
Onderstaande tabel rapporteert de scores op de omgevingskwaliteit van diverse landen. In vergelijking met andere landen en continenten is de kwaliteit van de omgeving voor kinderen in de Nederlandse dagopvang goed te noemen. Alleen Engeland rapporteert hogere scores op de kwaliteit van de omgeving. In Australië/Nieuw-Zeeland is de omgevingskwaliteit eveneens hoog te noemen.
105
Omgevingskwaliteit is opgebouwd uit 1) ruimte/meubilering, 2) taal, 3) activiteiten, 4) interactie en 5) pro-gramma.
Scores: < 3 = laag; > 3 en < 5 = matig-voldoende; > 5 = hoog; 7 = maximale score.
Kwaliteit van opvang voor baby’s-dreumesen (0 tot 2 jaar) volgens de CLASS Infant De volgende tabel geeft een beeld van de verschillen tussen landen in de educatieve en emo-tionele kwaliteit voor kinderen van 0 tot 2 jaar.
106
Land Studie Aantal
groepen
Typesteekproef Domein Gemiddelde
België/Vlaan-deren
Hulpia e.a.
(2016)
Gestratificeerd random
Educatieve kwaliteit 3.2 Emotionele kwaliteit 5.0 Portugal Barros e.a.
(2016)
90 Stedelijk gebied (Porto)
Educatieve kwaliteit 2.6 Emotionelekwaliteit 4.4 Nederland Slot e.a. (2019) 62 Gestratificeerd
random
Educatievekwaliteit 3.5 Emotionelekwaliteit 5.6 Verenigde
Staten
Jamison e.a.
(2014)
30 Eén staat Educatieve kwaliteit 4.0
Emotionelekwaliteit 5.1 Educatieve kwaliteit is opgebouwd uit 1) faciliteren van ontwikkeling, 2) kwaliteit van feedback en 3) taalstimulering.
Emotionele kwaliteit wordt gevormd door 1) positieve sfeer, 2) negatieve sfeer, 3) sensitiviteit, 4) kindperspectief en 5) gedragsregulering.
Scores: < 3 = laag; > 3 en < 5 = matig-voldoende; > 5 = hoog; 7 = maximale score.
Uit de tabel valt af te leiden dat de educatieve kwaliteit van de opvang voor baby’s en dreu-mesen in alle landen, zo ook in Nederland, meer matig dan voldoende is. In de studie van de VS (niet representatief voor het land) wordt de hoogste educatieve kwaliteit gemeten. De emotionele kwaliteit is in Nederland hoog, de hoogste score van alle aangehaalde landen.
Kwaliteit van opvang voor peuters (2 tot 4 jaar) volgens de CLASS Toddler
De navolgende tabel laat zien hoe het in verschillende landen gesteld is met de educatieve en emotionele kwaliteit voor peuters. Te zien is dat ook hier behoorlijke verschillen zijn tussen landen in de educatieve kwaliteit van de opvang voor peuters. De educatieve kwaliteit in de opvang voor peuters houdt in Nederland niet over (kan als ‘matig’ worden getypeerd), maar dat geldt voor vrijwel alle landen (met uitzondering van een niet-representatieve studie uit de VS). De emotionele kwaliteit is over de gehele linie hoger dan de educatieve kwaliteit.
107
Educatieve kwaliteit gaat over 1) faciliteren van ontwikkeling, 2) kwaliteit van feedback en 3) taalstimulering. Emotionele kwaliteit bestaat uit 1) positieve sfeer, 2) negatieve sfeer, 3) sensitiviteit, 4) kindperspectief en 5) gedragsregulering.
Scores: < 3 = laag; > 3 en < 5 = matig-voldoende; > 5 = hoog; 7 = maximale score.
Bronnen
Abreu-Lima, I. M. P., Leal, T. B., Cadima, J., & Gamelas, A. M. (2013). Predicting child outcomes from preschool quality in Portugal. European Journal of Psychology of Education, 28, 399-420.
Anders, Y., Rossbach, H.-G., Weinert, S., Ebert, S., Kuger, S., Lehrl, S., & Von Maurice, J. (2012).
Home and preschool learning environments and their relations to the development of early numeracy skills. Early Childhood Research Quarterly, 27, 231-244.
Bandel, E., Aikens, N., Vogel, C. A., Boller, K., & Murphy, L. (2014). Observed quality and psy-chometric properties of the CLASS-T in the Early Head Start Family and Child Experiences Survey (OPRE Technical Brief No. 2014–23). Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services, Administration for Children and Families, Office of Planning, Re-search and Evaluation.
108 Barros, S., Cadima, J., Bryant, D. M., Coelho, V., Pinto, A.I., Pessanha, M., & Peixoto, C. (2016).
Infant child care in Portugal: Associations with structural characteristics. Early Childhood Research Quarterly, 37, 118-130.
Baustad, A. G., & Bjørnestad, E. (2020): Everyday interactions between staff and children aged 1-5 in Norwegian ECEC. Early Years. DOI: 10.1080/09575146.2020.1819207.
Bjørnestad, E., & Os, E. (2018). Quality in Norwegian childcare for toddlers using ITERS-R. Eu-ropean Early Childhood Education Research Journal, 26, 111-127.
Bleses, D., Jensen, P., Slot, P. L., & Justice, L. M. (2019). Low-cost teacher-implemented inter-vention improves toddlers’ language and math skills. Early Childhood Research Quarterly.
Castle, S., Williamson, A. C., Young, E., Stubblefield, J., Laurin, D., & Pearce, N. (2016). Teacher-child interactions in early Head Start classrooms: Associations with teacher characteris-tics. Early Education and Development, 27, 259-274.
Hulpia, H., Vandenbroeck, M., Daems, M., Declercq, B., Janssen, J., Cleynenbreugel, C. van, &
Laevers, F. (2016). MeMoQ Deelrapport 10: Emotionele en educatieve ondersteuning in de nulmeting. Brussel: Kind en Gezin, Universiteit Gent, KU Leuven.
Jamison, K. R., Cabell, S. Q., LoCasalel-Crouch, J., Hamre, B. K., & Pianta, R. C. (2014). CLASS-Infant: An observational measure for assessing teacher-infant interactions in center-based child care. Early Education and Development, 25, 553-572.
La Paro, K., Williamson, A., & Hatfield, B. (2014). Accessing quality in toddler classrooms using the CLASS-toddler and the ITERS-R. Early Education and Development, 25, 875-893.
Melhuish, E., & Gardiner, J. (2017). Study of Early Education and Development (SEED): Study of Quality of Early Years Provision in England. London: Department for Education.
Perren, S., Frei, D., & Herrmann, S. (2016). Pädagogische Qualität in frühkindlichen Bildungund Betreuungseinrichtungen in der Schweiz [Pedagogical quality in early childhood educa-tion and care institueduca-tions in Switzerland]. Frühe Bildung, 5, 3-12.
Sandstrom, H. (2012). The characteristics and quality of pre-school education in Spain. Inter-national Journal of Early Years Education, 20, 130-158.
Slot, P.L., Jepma, IJ., Muller, P., Romijn, B.R., Bekkering, C. & Leseman, P.P.M. (2019). Ontwik-kelingen in de kwaliteit van de Nederlandse kinderdagopvang, peuteropvang, buiten-schoolse opvang en gastouderopvang - Gecombineerde metingen 2017-2019. Utrecht:
Universiteit Utrecht en Sardes.
Vermeer, H. J., IJzendoorn, M. H. van, Cárcamo, R. A., & Harrison, L. J. (2016). Quality of child care using the environment rating scales: A meta-analysis of international studies. Inter-national Journal of Early Childhood, 48, 33-60.
Wysłowska, O., & Slot, P.L. (2018). Structural and process quality in Poland and the Nether-lands: A cross-national study using cluster analysis. Manuscript under review.
109