In het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg zijn vier thema’s en bijbehorende normen gedefinieerd die de basisveiligheid van de cliënten in het domein Langdurige Zorg garanderen:
1. medicatieveiligheid 2. decubituspreventie
3. gemotiveerd gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen 4. preventie van acute ziekenhuisopnamen
5. continentie
6. aandacht voor eten en drinken
Over 2019 zijn t.a.v. de eerste vier thema’s3 indicatoren aangeleverd aan het Zorginstituut Nederland. Deze zijn te raadplegen via www.zorginzicht.nl.
Onderstaand is weergegeven hoe het domein Langdurige Zorg op deze vier indicatoren scoort en op welke wijze het samen leren en verbeteren op deze thema’s wordt vormgegeven.
3.1 Medicatieveiligheid
Voor een veilig medicatieproces is een aantal randvoorwaarden cruciaal, waaronder het op teamniveau bespreken van medicatiefouten.
Op basis van de uitkomsten van de indicator kan geconcudeerd worden dat op alle locaties medicatiefouten worden besproken in het team, maar dat deze gesprekken nog niet standaard één keer per kwartaal plaatsvinden. In 2020 zal verdere aandacht worden besteed aan het optimaal inrichten van de VIM-commissies4 en lokale kwaliteitsteams zodat zij voldoende
informatie hebben over incidenten en bijna-incidenten en op basis daarvan gericht verbeteracties kunnen uitzetten.
3.2 Decubitus
Decubitus heeft een grote impact heeft op de kwaliteit van leven van de cliënt. Het is daarom belangrijk om aandacht te hebben voor het vóórkomen van decubitus en voor consultatie en reflectie met als doel het bewsutzijn en de kennis over de toestand van de huid te vergroten bij het zorgteam.
Op basis van de uitkomsten van de indicatoren kan geconcludeerd worden dat ten tijde van de uitvraag van deze indicator bij 28 cliënten (2,9%) sprake was van decubitus categorie 2 of hoger.
Op locaties vindt casuïstiekbespreking plaats tijdens bijvoorbeeld een artsenvisite of
multidisciplinair overleg (MDO). Daarnaast wordt de risicosignalering huidletsel bij iedere cliënt ingevuld binnen 2 weken nadat hij in zorg komt en dient deze minimaal 2 keer per jaar opnieuw te worden ingevuld voorafgaand aan de zorgleefplanbespreking. Bij een verhoogd risico worden vervolgstappen ondernomen. Door deze werkwijze te hanteren wordt het risico op decubitus beperkt.
3 Indicator 5 betreft een keuze-indicator. Voor meer informatie over indicator 6: zie hoofdstuk 2.1.
4 Veilig Incident Melden-commissie, waarin per locatie/team minder ernstige (medicatie-)incidenten worden besproken. De commissie heeft als doel het (locatie)management te ondersteunen bij het verbeteren van de kwaliteit en veiligheid van de zorg.
Kwaliteitsjaarverslag Langdurige Zorg 2019 versie 0.2 - 10 -
3.3 Gemotiveerd gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen
Over de maand november 2019 is geregistreerd bij hoeveel cliënten vrijheidsbeperkende / vrijheidsbevorderende maatregelen zijn toegepast:
- Bij 22,4% van de cliënten zijn een of meer mechanische interventies toegepast (bijvoorbeeld:
bedhekken omhoog, het gebruik van een extra laag bed, valmat, bedpak).
- Bij 36,7% van de cliënten waren een of meer elektronische interventies toegepast (bijvoorbeeld: het gebruik van een sensorbel/bewegingsmelder/optiscan, GPS of camerabewaking).
- Bij 46,2% van de cliënten zijn farmacologische interventies toegepast (het gebruik van psychofarmaca5 en het opdringen van medicatie)6.
Ten opzichte van 2018 zijn er nauwelijks verschillen zichtbaar in de percentages van de toegepaste interventies. Voor het kunnen sturen en (intern) benchmarken op het gebruik van deze interventies wordt een dashboard ontwikkeld.
Het onderwerp terugdringen van vrijheidsbeperking / het werken aan vrijheidsbevordering stond in 2019 hoog op de agenda van het domein Langdurige Zorg:
- De richtlijn probleemgedrag is meer geborgd binnen het domein Langdurige Zorg middels de gedragsvisite7 bij de gerontopsychiatrie en psychogeriatrie.
- Vrijheidsbeperkende maatregelen en en (het terugdringen van) psychofarmaca zijn vaste agendapunten bij de gedragsvisite.Ook tijdens de zorgleefplanbespreking van de bewoner, die minimaal ieder half jaar plaatsvindt, zijn vrijheidsbeperkende maatregelen een vast agendapunt.
- In werken en denken wordt er door de zorg anders gekeken naar en omgegaan met gedrag van de bewoners. Omgevingszorg en Gewoontegetrouw werken hebben een plaats in het handelen van de medewerkers gekregen (zie ook hoofdstuk 1). Er wordt gekeken naar de levensloop van de bewoner en hierdoor is bepaald gedrag beter te begrijpen. De zorg gaat bijvoorbeeld vaker buiten wandelen met een bewoner die dat gewend is en prettig vindt.
- In 2019 werd de implementatie van de Wet zorg en dwang (Wzd) voorbereid. Hiervoor is een stuurgroep en een projectgroep Wzd opgericht.
In 2020 zullen de volgende activiteiten plaatsvinden:
- doorontwikkeling van het beleid ten aanzien van camerabewaking op de locaties De Wieken en de Alblashof;
- implementatie van de Wet zorg en dwang en het scholen van medewerkers;
- optimalisatie gedragsvisites door op uitnodiging specifieke expertise aan te laten sluiten;
- onderzoek naar de toegevoegde waarde van gedragsvisites op somatische afdelingen.
5 Psychofarmaca zijn geneesmiddelen die worden ingezet bij de behandeling van psychiatrische aandoeningen en psychologische problemen. In de berekening van het percentage zijn de volgende groepen psychofarmaca meegerekend: antipsychotica, anxiolytica, hypnotica en sedetiva (inclusief slaapmedicatie), antidepressiva, psychostimulantia en nootropica.
6 Bij de berekening van het percentage is uitgegaan van daadwerkelijk toegediende psychofarmaca waarvoor digitaal is afgetekend in het cliëntdossier.
7 De gedragsvisite is een overlegvorm met specialist ouderengeneeskunde, psycholoog en zorgregisseur en eventueel aangevuld met locatieleider (op gerontopsychiatrie), ergotherapeut, logopedist of coach omgevingszorg.
Kwaliteitsjaarverslag Langdurige Zorg 2019 versie 0.2 - 11 -
3.4 Preventie van acute ziekenhuisopnames
Voor het zoveel als mogelijk voorkómen van acute ziekenhuisopnames is een doorlopend gesprek met cliënt en familie nodig over de door hen gewenste en medisch gezien mogelijke zorg, ook rondom het levenseinde én het vastleggen van de uitkomsten van deze gesprekken.
In 2019 was bij 94,6 % van de cliënten die in zorg waren, een of meer beleidsafspraken over het levenseinde vastgelegd in het cliëntdossier, wat het belang weergeeft dat Rivas aan deze afspraken hecht. Ook in 2020 zal dit onderwerp van gesprek blijven bij het in zorg nemen van nieuwe cliënten en tijdens de halfjaarlijkse zorgleefplanbespreking.
Kwaliteitsjaarverslag Langdurige Zorg 2019 versie 0.2 - 12 -