Varkens van de Knorhof

Adriaan Straathof is varkensboer in Kapel-Avezaath. Met 20.000 dieren in een gigantische stal heeft hij een van de grootste varkensbedrijven van Nederland.

Straathof is opgegroeid op een gemengd boerenbedrijf. Rond 1995 besloot hij zich te spe- cialiseren in de varkens, terwijl zijn broer verder ging in de runderen. Hij kocht een voormalige kippenbedrijf dat als 'de Knorhof' werd voortgezet.

Vanaf de start van zijn bedrijf heeft Straathof problemen met de buitenwereld. Zo ligt hij regelmatig met de gemeentelijke overheid in de clinch omdat hij meer dieren houdt dan het aantal waarvoor hij een vergunning heeft. Dwangsommen, rechtszaken en politie- ingrijpen mogen niet baten. Ook liet hij illegaal een voeropslagloods en dakkokers op de Knorhof plaatsen. Omwonenden klagen over ernstige stankoverlast. In de provincie Gel- derland behoort het bedrijf tot de top drie van stankveroorzakers. Ook de dierenlobby heeft grote moeite met het bedrijf. De Stichting Wakker Dier ziet het bedrijf als een voorbeeld van de 'dolgedraaide bio-industrie' waarin agressie, kannibalisme, angst en stress aan de orde van de dag zijn. Eind 1999 voerde deze organisatie actie voor de poort van het bedrijf om te protesteren tegen het ontbreken van stro in de stallen.

De varkens van de Knorhof zijn gehuisvest op twee verdiepingen in een gebouw zonder ramen, dus zonder daglicht. Binnen hoor je slechts het zoemen van een machine.

Alleen aan de geur is merkbaar dat er varkens in de stal verblijven. Op de benedenverdie- ping zitten 8000 mestvarkens, daarboven leven 2000 zeugen en 10.000 biggen. De dieren zijn altijd binnen, er is geen uitloop naar buiten. In het gebouw bevinden zich lange gangen met aan weerszijden groene deuren met witte nummers erop. Achter de deuren huizen de varkens. Je hoort ze niet. Dit verandert pas als de boer het licht aandoet en de deur open- trekt: luidruchtig worden de varkens wakker.

Het bedrijf kent strenge hygiënevoorschriften om besmettelijke ziekten te voorko- men. Zo moet iedere bezoeker zich voor het betreden van de stal douchen, schone kleren aantrekken, met daar overheen een speciale Knorhof overall. Vervolgens loopt hij door een ontsmettingsbak en stapt daarna in speciale Knorhof laarzen.

Bij de rondleiding valt op dat de varkens en biggen niet op stro liggen, zoals de die- renlobby en de consumenten willen, maar op een roostervloer; bij de biggen is die van oranje plastic. De biggen kunnen niet veel meer doen dan heen en weer lopen. Maar Straathof gelooft niet dat ze zich vervelen zoals de buitenwereld denkt: 'Je kunt natuurlijk wel een skippybal in dat hok gooien, en daar gaan ze heus wel mee liggen donderen. Maar als het nieuwtje eraf is, houdt dat gewoon weer op.' Straathof verzorgt de biggen elke och- tend zelf, en daarin heeft hij naar eigen zeggen 'machtig veel plezier.'

Stro op de vloer is volgens Straathof niet van belang voor de gezondheid van het dier. Het gaat er volgens hem om dat de dieren 'een perfecte voeding moeten hebben. De juiste vitaminen, het juiste klimaat in de stal. Dan heb ik een gezond varken. Stro in het hok verbetert daar niks aan. Want een varken slaapt 80% van de dag. Een beest dat vol- doende te eten heeft gehad, gaat liggen.'

Bij de fokzeugen valt de beperkte ruimte op: elke zeug heeft 1,3 vierkante meter en ligt ingeklemd tussen twee metalen rekken. Ze heeft geen enkele bewegingsruimte. Liggen, opstaan en eten, dat is het enige wat de drachtige zeug kan doen.

Op de vraag of dat niet erg is voor het dier, reageert Straathof: 'Ik denk dat de meeste varkenshouders de laatste twee jaar meer hebben afgezien dan deze varkens. Ik heb hier wel eens gelopen dat ik dacht: die hebben het zo slecht nog niet.' Hij ontkent niet dat de beesten geen kant op kunnen, 'maar ze liggen er warm bij en worden fantastisch verzorgd.' En hij kan - wat bij groepshuisvesting niet mogelijk is - goed in de gaten houden welk dier extra voer nodig heeft of iets mankeert. 'Deze beesten zijn aantoonbaar minder vaak ziek dan varkens in oude stallen. Dus voelen ze zich beter', aldus Straathof.

Straathof ergert zich dood aan de onwetendheid, het onbegrip en het gedrag van de buitenwereld. De demonstratie van Wakker Dier op zijn bedrijf beschouwt hij als een 'dieptreurige actie', die aangeeft dat de buitenwereld geen benul heeft van hoe varkensboe- ren werken. En de consumenten, daar snapt Straathof helemaal niets van. Die zien op de televisie een varkensstal en vinden de huisvesting van de dieren zielig, maar ze blijven kie- zen voor het goedkoopste stukje vlees, in plaats van biologisch vlees te kopen. 'Dat betekent dat de consument een mooi verhaal wil, en voor de rest kiest voor het goedkoop- ste.'

En dat hij te veel varkens zou houden dan hij vergunning voor heeft, klopt volgens hem ook niet. Hij heeft wel twintigduizend varkens, maar 'zo tellen varkenshouders hele- maal niet. Je weet wel van iemand hoeveel zeugen die heeft, maar biggen praat je nooit over. Die horen er gewoon bij. Ook voor de milieuvergunning.'

Straathof is ook bitter over het onbegrip van de buitenwereld over de varkensboeren. Die moeten enorme investeringen doen om aan de welzijn- en milieu- en mestregelgeving te voldoen. Het kost allemaal handen vol geld. Bovendien was er de afgelopen twee jaar in de varkenshouderij geen droog brood te verdienen. Straathof is van mening dat hij mis- schien alleen heeft kunnen overleven als varkensboer omdat hij zo'n 'megabedrijf' heeft.

Geraadpleegde bronnen

Bovenstaande casus is grotendeels gebaseerd op het artikel: 'De tevreden varkens van De Knorhof', een verslag van journalist Jeroen Trommelen van zijn bezoek aan De Knorhof. (zie De Volkskrant dd. 24 februari 2000). Als aanvulling hierop is voor de casus gebruik gemaakt van internetsites van met name Agriholland en De Gelderlander.