Uh, dat het voor, het kan moeilijk zijn om de link te leggen tussen

de verschillende zaken. Als we even teruggaan naar de IIRC, je hebt de zes capitals die daarin staan, dan kan het voor bedrijven heel lastig zijn om de link te maken, wat doen we daar nou eigenlijk mee en wat is dan de output. En verder nog, wat is dan de impact uiteindelijk. Uh. Om dat goed in kaart te brengen. En dat is ook niet

helemaal helder, de richtlijnen daarvoor zijn niet helder, maar ook

de manier van denken. Als je dat nou geïntegreerd gaat bedenken, ja

iedereen heeft wel een idee van je hebt geld, mensen en machines en dat is bij elkaar, en dan krijg je producten en winst. Dat is op zich helemaal niks nieuws, dus uh, in die zin is integrated reporting ook niet zo nieuw, maar om daar op die manier over te schrijven, en dan een helder

verhaal te maken van wat je nou precies doet en waar je nou voor staat daar worstelen bedrijven wel mee. En een van de redenen

waarom ze daarmee worstelen is dat niet alle bedrijven per se positieve bedoelingen hebben. Uh ja, dus, he er zijn toch bedrijven die bewust salarissen laag houden bijvoorbeeld, zodat managers meer overhouden voor zichzelf, dat komt voor. Je hebt bedrijven die gewoon zoveel mogelijk, zo goedkoop mogelijk willen produceren, en ja. Dat willen ze toch liever niet opschrijven. Dus voor bedrijven die niet alleen maar

op zoek zijn naar een positieve impact is dit moeilijk, omdat het dan eigenlijk blootlegt wat hun negatievere intenties zijn. En daar zie je

bedrijven wel mee worstelen.

R: En wat vind je van die zaken dan?

I: Hm. Ik vind dus dat bedrijven eerlijk moeten zijn. Maar dat is een redelijk utopische gedachte. Maar dat is dus, dat kan wel lastig zijn, want soms weet je dat bedrijven een niet heel eerlijk beeld geven,

maar er zijn ook niet genoeg regels waar bedrijven zich aan moeten houden, waardoor we kunnen zeggen van nee dat kan zo niet.

R: Oké.

I: En dat is wel eens lastig.

R: Was dat anders met financiële en niet-financiële verslagen hiervoor? I: Nee. Nee, nee, nee, dat was hetzelfde probleem. Toen was het

probleem misschien nog groter.

R: Zie je ook van zulke problemen bij TenneT?

I: Nee. Nee, TenneT schrijft wel neutraal, ze geven op zich ook wel een

Problems Reporting standards Problems Problems Reporting standards Relationship IR – TSR

volledig beeld, maar er zijn wel dingen, je ziet wel ontwikkelingen. Het rapport van 2015 was echt beter dan dat van 2013. Uh. Waar nog

steeds weinig over geschreven wordt, en waar niemand in de maatschappij ook echt over nadenkt lijkt het, is waar TenneT alle materialen vandaan haalt. Al die leidingen bijvoorbeeld, die masten

en die hoogspanningskabels. Die kabels daar zit voornamelijk koper in, koper komt uit mijnen, uit bijvoorbeeld Chili of ergens uit Afrika, en wat daar de impact van is en de milieu-impact daar omdat wij zo nodig windmolens willen neerzetten in de zee, er worden hele stukken oerwoud natuurlijk omgeploegd, en kopermijnen zijn enorm milieuvervuilend. En daar schrijven ze niet over. Ja, ja, dus dat zouden ze kunnen doen. Maar ja dat is natuurlijk niet iets wat echt in hun

eigen bedrijf zit. En op zich ook wat zij doen, ze schrijven heel netjes

en neutraal, maar je hebt ook een keten. En waar dan hun producten vandaan komen, daar schrijven ze weinig over. Daar hebben ze trouwens ook geen beleid over. Daar is Margriet wel mee bezig en wij zijn het op zich met elkaar eens, maar dan is zo’n organisatie die heeft

daar eigenlijk nooit over nagedacht. En dan zie je dat dat heel moeilijk is. Dat er eerst een heel bewustwordingsproces in de organisatie nodig is voordat daar iets mee gedaan wordt.

R: Ja, want TenneT heeft daar dus geen beleid over, is het dan vanuit de overheid dat ze bepalen dat het daarvandaan komt?

I: Uh, nou ze zijn er nu wel mee bezig. Ze hebben er nu wel beleid op ontwikkeld, binnen hun CSR board zijn ze ermee bezig. Bijvoorbeeld zo’n CSR board, dat is een groep senior managers die zich bezig houdt met het duurzaamheidsbeleid, die bestaat nu ook sinds zomer 2015. En dat is een hele ontwikkeling die gaande is binnen het bedrijf, dus ook de, hoe het geïmplementeerd wordt steeds duidelijker verwoord wordt binnen het bedrijf. Maar waar bedrijven dus weinig over schrijven, en

TenneT dus ook nog niet zoveel, is hun rol in de keten, en met name

nou waar haal je de producten vandaan. En dat hoort natuurlijk traditioneel ook niet in het jaarverslag, want in het jaarverslag ga je gewoon, schrijf je over je eigen bedrijf en je eigen business. Ja en kijk je niet echt buiten, je kijkt niet waar jouw producten voor gebruikt worden en wat jouw leveranciers doen, gewoon puur naar je eigen unit. En er is nu wel steeds meer de tendens om daar net wat buiten te gaan kijken. Dat is op zich denk ik een goede ontwikkeling, dan kom je wel weer in punten waar je denkt in hoeverre kun je het nog toerekenen aan het bedrijf. Bijvoorbeeld Philips, Philips schrijft in zijn jaarverslag dat ze drie miljard levens verbeteren van mensen. Dat zit duidelijk downstream in de keten, want ze verbeteren die levens niet direct. Ze zeggen er zijn drie miljard mensen in de wereld die op een of andere

Content Chain Chain Integrated thinking Chain

manier te maken hebben met onze producten, dus nu zeggen ze nog 1,3 miljard maar hun streven is dat dat drie miljard moet worden. Maar ze zeggen dus anderhalf miljard mensen in de wereld maken gebruik van onze producten, dat kan zijn dat ze een keer een hoe heet het een tondeuse gekocht van ons bijvoorbeeld of ze zijn in een MRI-scanner geweest of ze hebben echt een lamp aangezet, want met lampen krijg je heel veel mensen heel makkelijk. Uh, en onze producten zijn positief voor die mensen, oftewel, wij hebben levens van anderhalf miljard mensen verbeterd. Nou dat is een stelling waar je vanaf kan vragen of ze het echt waar kunnen maken, maar het is ook heel moeilijk te zeggen of het niet waar is. En nou goed, dat is echt het rapporteren over je impact als bedrijf. Maar TenneT zegt bijvoorbeeld niet van we hebben een gebied van, wat is het, ongeveer dertig miljoen mensen denk ik, dat is Nederland en Noord-Duitsland, en die dertig miljoen mensen zouden in een soort middeleeuwse toestanden leven als wij er niet waren. Hè, want als we geen elektriciteit hadden dan zouden we een heel stuk terug zijn in de tijd. Dat zouden ze kunnen zeggen, maar doen ze niet. Nee, nee. R: Hoe is het geïntegreerde verslag gerelateerd aan het niet-financiële verslag?

I: Dat is in principe hetzelfde. Nou het is natuurlijk niet hetzelfde want bij geïntegreerd zit ook financieel in. Uh, maar in principe is, wat het

geïntegreerd maakt het verslag, is uh, dat dus de financiële informatie en niet-financiële informatie in een verslag staan. Waarbij de jaarrekening dus onderdeel uitmaakt van het geïntegreerde verslag. Als je kijkt naar de richtlijnen van de IIRC kun je zeggen dat je dat eigenlijk niet zou moeten doen. Die zeggen

van nee, de jaarrekening die is veel groter, die krijgt dan onevenredig veel aandacht, het zou een samenvatting van de belangrijkste cijfers

moeten geven. Dat kan alleen niet in Nederland. In Nederland staat

gewoon in de wet dat je een jaarrekening moet publiceren met een directieverslag. En dus de Nederlandse variant van een integrated

report is dus een jaarrekening met een heel uitgebreid directieverslag. Dat is juridisch hoe dat ding in elkaar zit. En uh, dat

kan dus ook niet anders. Dus het is onmogelijk in Nederland om een verslag uit te brengen waarbij je niet de hele jaarrekening publiceert, tenzij je die apart gaat publiceren. Maar dan zou iedereen zeggen dan heb je twee verslagen en dan is het weer niet geïntegreerd. Uh, dus in Nederland kun je dat niet helemaal doen zoals de IIRC dat zou doen. R: Ja. En is het ook uitgebreider of minder uitgebreid geworden?

I: Uh, in zekere zin is het minder uitgebreid geworden. Het verslag