Zelfde voorgalerij. Twee weken later. Links zit Trude te naaien ... rechts Mevrouw Van der Kooy in kimono, languit gevleid in een luierstoel.
EER TE TOONEEL.
Me~'rollll', Trilde.
MEVR. (Iel'st in een boek... Tenvijl zij een blad omslaat, lIalt /taar zakdoek. Zij kijkt el 1'111'11 naar . ..
roept dan): Oe in! (na een pauze \Veer:) e in!
(De huisjongen verschijnt).
MEVR. Kassi zakdoek... (wijst op de doek die vlak naast IIGar ligt. De jongen reikt /taar dien aan, gaaf dan weer heen. Zij kijkt even vragend naar
Trude .. . )
ou . " kindlief hoe. '. hoe dee-ik dat nou?
TRUDE. Wat, me\'rouw?
MEVR. Van die zakdoek ... Indisch of niet Indisch?
TRUDE. (lachi). U zult zeker gauw Indisch zijn, werkelijk!
- 4
-MEyR. Gauw, ~~e? .. ja, Van der ~ooy wil 't zoo graag en I liJ heeft geliJk. Ik moet Inul,eh worden ik zal
~ijn be t doen ... En jij bent een lief kind' ... dat Je me zoo helpt. Och, ik wil alles doen voor Van der Kooy en voor zijn permotie . .. Als-ic later eerste wordt, dan nloet- ie een vrouw hebben niks minder als een andel, waar hij zieh niet v~or te ,chamen hoeft.
TRUDE. ,\bar dat uoet hij immer niet, me\·rou\\'.
ME\'R. ja maar, dat zeit-ie . ..
TR 'DE. Och dat meellt luj niet zoo.
hii \
'ilalleen maar dat u wat Indiseher wordt en heusch da t i - uok maar tijdelijk. '
,\\E\'R. ?CIll je uat maar tijuelijk, hij heeft hl'!
me nou al vier keer gezegd. " ik moet Indisch zu' en Indisch Z 0, ik hoor hier 111 et anders! En anders ,ta ik zijn per1l1otie in de weg, en ik mag "'erachtig n! t eens wat zeggen, al dat IJlen eh hiernaast l11e l11troukt. J\\oest ik dààn'oor naar Indk kome. Dan
"as. bij ons op Kattenburg antIers, daar hoetde je van Je hart geen moordkuil te maken.
TRLDE. Och trekt zich er 111aar niet- van aan.
Kijk, hier, 't is direct klaar, nog even afhechten En U zal eens zien, hoe snoezig U een arong en kabaja staan, en ik ben benieu\vd .. , wat ... uw man daarvan zegt. ,"'ct een saroncr en kabaja bent
U ineens Indisch. ~
, .\1~VR. Zo~ kil~~, ZOU)<..! denk~n? 'ou, ik hoop t, JIJ ben.t lief, .lIJ begrijpt me, t i waarachtig of Ik Je al jaren ken, he, wc zijn in die t\ 'ee weken al. heelemaal eigen met mekaar, jij en ik ... je moet nl t meer weggaan, hoor. alken huudt een \ruuw h<:t in Indië niet uit. Van der Koo)' wil je we!:, hebben, !~aar dat mèènt hij zou niet, weet Je, r werkelIjk een be:te man, je kent 'm niet zou als ik.
- 49
-TI~ DE, (in gedaclilen) eell!
MEVR. En nou ik zoo veel van je ben gaan hou-den, nou wil ik je niet meer missen ook, wil je wel gelooven, uat i k altijd (aangedaan) verlangd heb, zoo'n lieve uochter te hebben.,. Toen wc gecn kinderen, kregen... heb ik dikwijls gehuild hoor, nachten lang, .. maar Dirk was ouk altijd weg.,.
TRUDE. (houdt een kebaja tegen liet licht). Die is klaar, die 1110et U IlU dadelijk aantrekken, W' zullen eens zien hoc Indi eh U dan bent ... Gaat U mee?
Ik zal U welllelpen uw haar te doen! Want dat moet ook ander zitten ... (gaan samen af. lif/ksche deur).
TWEEDE TOONEEL.
Van Wie/af/dl, later Trude.
Uit den tuin kOl11t Van Wielanut, heeft een tuil hloemen in de hand. AI hij ziet dat er niemand is, eh ik! hij even zijn haar goed voor den piegel in den tandaard en roept.
v. WICLANDT. Sapacla? Sapada?
(De jongen verschijnt uit de poort der zijgalerij, ge/ijk daarmee Trilde lIil de /inksche deur).
TRI,., DE, Riep er iemand? (De jongen weer af).
V. WILLA DT. Ahi, i Van der Kooy niet thuis, juffrouw Truue? .. 0, ja dat is waar, die i op de fabriek, zeker weer naar de 1110lellS kijken, die loopt gewoon met molentjes ... hihi hihi ... (lVacM even,
-
50-en als Trude niet mee/aellt:) 't i Jllaar een aardig-heid, ja een ààrdigheid, een woordspeling, Jllolen ... . molentjes. .. Patente vent hoor ... patente vent .. . En is mevrouw er ook niet?
TRUDE. Zooals U zi t. Zij i. bezig aa n haar toilet.
V. WIELA ·DT. (Trekt den neus op). Alweer aan haar toilet. .. ahi ... aan haar toilet... maar, dat treft patent .. ja .. pardon, ik steur toch niet ... ik b n blij, dat ik U allcen trcf, ik ben blij, ik hen heel blij.
TRUOE. En ik ben blij, dat U blij bent!
V. WIELANDT. Hihihi ... : ook? roei . . wat heeft het weer geregend vannacht. .. dal houdt maar niet op. 't r~egcnl bij mij thuis overal in! Maar nu is het wecr droog.
TRl'DE. Gaat U zitten, waar kali ik U mce helpen.
. WIELA. 'DT. Ja ... hcel droog... Ik b n blij .. . Ik steur toch ni t. 0, dank U (I!aof zift n) Apropos .. . dat is keurig hoor ...
TRtJDE. Wal is keurig ...
V. \\ IEL NDT. Maar die japon! Dal is keurig, dat heeft U patent in elkaar gckregen, patent heur ...
TRL'DE. Pardon, 't is geen japon, cen peignoir. En van de naaister.
V. WIELA, 'OT. 0 ... zoo, nou maar dat i in orde, heur ... staat patent ... (even vcrlegen), dal heeft dic naaister dan patel t in ord gekregcn!
TRL'DE. Had U ecn bootl'chap?
- 51
-V. IV JELANDT. Een boodschap ... ja, ... of nce, eigenlijk niet heelemaal. Het wecr W<lS droog. en toen denk ik, zal ven bij de familie aanloopen. Als het droog.i loop ik er graag eens uit. En och, waar kwam Ik Qok weer voor. 0, dat geheugen in Indië, dat geheugen!
Een menseh heeft eenvoudig gcen geheugen Illeer in lndië, 't is weg ... zoek!
TRUDE. (spottend) Wil ik U eens helpen (wijst op de bloemen).
V. WIELANDT. 0 ja, dat i waar ook, die bloelllen ja, ik ... ik... Mooie bloemen nietwaar, pa
sie-bloemen ... pas'ieflor •... ik dacht, die zal ik .. . juffrouw Trude even brengen. Ab oluut vergeten .. . 't Wordt werk lijk tijd, dat ik repatrieer, niet uit te houtIen in dat land. je wordt hier ab oluut kindsch, idioot. .. heeft U dat ook al eens gemerkt? ..
TRUDE. Ik niet! U b I1t weinig complimenteus.
V. WIELANDT. Alaar nee. Ik bedoelde niet, pardon ik bedoelde, dat ik nu en dan het gevoel heb, niet heelell1ààl natuurlijk, maar of je het
zou
worden.' Dus dat merkt U nooit.TRUDE. Van mezelf niet.
V. WJELANDT. Daar ben ik blij 0111 .•• heel blij.
TRUDE. Ik ook. Iloezig zijn uw bloemen, maar wat zei u. Wou u naar Holland?
\'. WIEL NOT. Ja... ja... maar ntre-nous, he?
Dat geheugen hier! Ellendig klimaat. En dan ... een kleine affaire met de directie. Verdèmtle affaire, ver-leden jaar klein dividend uitgekeerd. Gooien ze natuurlijk direct de schuld op de admini trateur, maar kan ik 't helpen dat er geen uiker in 't riet zit. Ik Jllaak het toch niet. .. hihihi En dan die rietbranden I
-
52-Als je je rug draait, steekt dat Inland che tuig je de boel in brand. En dan i het ook weer de chuld van de administrateur. 0, die directies in Holland, die moe ten onder curateele gesteld worden, mijn zwager net zoo goed al de anderen. Mij, mij ter verantwoording roepen. maar 't kan me geen zier bommen, geen zier, i k ben binnen; ga wat reizen in de wereld. Als ze nou maar niet denken, dat
ittel het beter lapt, zoo'n idioot.
TRUOE. (blij) Nittel? En... n vindt U meneer ittel cen idioot?
V. WIELANDT. Eb.oluut. .. heelemaal een man van de theorie ... Ja ... ja ... ! Schrijven ze mij hè/1/ . . . als waarnemend administrateur te benoemen, ja .. . ja .. je staat voor de gekste dingen (Trude geeft (eekenen pan blijdschap) Ja, ja .. loopt absoluut in 't honderd, ik ga reizen... Houdt ook zoo van reizen juffrouw Trude.
TR DE. 0, ik ben er dol op " Ik zou wat graag Holland eell willen zien, en Parij !
v.
\VJELA DT. ou, nou, nou ... dat klopt patent dat. " mijn idiaal is altijd gew e. t, reizen, met een lief vrouwtje. Maar o. dat 'J. erk, he ft me altijd hier gehouden ... nooit gelegenheid gehad dames te leeren kennen. En nu hoopt ik zoo ...TIWOE. Groeien die bloemen in uw eigen tuin?
\. WJELA OT. Ja, ja .. ' zeker ... pa siebloclIlen, ik dacht, jui t iets voor mij om aan juffrouw Van der Kooy te geven, de beteekeni . die deze blocm juffrouw ...
Trude ... !
Stem (van Mevrouw van der Kooy): Trüde!
v. WIELA OT. He? Der i hier een cho, geloof ik (herhaalt): juffrouw Trude ...
- 53
-STEM: Trude ... zeg ... toe help me nog effe ... der zitten geen knoopje' aan die kebaja. " hoe llIoet-ie dicht en breng I1IC ondeklonie flessic ook el'en llIee, 't staat op tafel, ik staan hier nakend.
v. WIELANDT. G(leie god, 't is mevrouw ... (rilt) . ..
ze staat. .. ahi. .. nakcnd!
TRLJDE. Mag ik e\'en.
V. WIELANDT. Komt u n g terug? Ik bedoel alleen ... ik ...
TRt·OE. Ik moet haar nu helpen, als u een andere keer. ..
V. WIELA. OT. (zw/llttachtig) O-ja, ja ... begnjp ik, ik had 1I wat willen vragen ... Maar't is misschien beter als ik h t u schrijf ... ik zal het u chrijve/l, moet u erieus lezell... dan ga ik nou (traeM haar hand even vast te houden, maar Trude I/wakt die los, gaat hecn).
v. \VIELA. 'OT. (als hij den tuin weer ingaat). Ze taat. ., nakend... 0 ... goede gut. .. wat een zegcn toch, dat er kleeren uitgevonden zijn. Wat een zegen toch ...
DERDE TOO EEL.
Tru({e. laler Niltel.
TRUOE. (Komt bijna dadplijk terug ... haalt op 1'1'11 drafje liet flescllje eau-de-wlognc, dat zij vergat, brengt hct, komt dal! wcer binnell [oopen, ziet in d(' l'ertc Cl'cn \Ion Wirlalldt na, buigt zich dan om de recMer-muur en wenkt /laar liet paviljoen . .. ) ittel!
(WUIft helll te komelI). Nittel (ill toetoepjas, komt bijna onmiddellijk. .. ziet evcn rOlld... en wil liaar snel kusscn).
-
54-TRUDE. ee, dààr riep ik je niet voor.
NITTEL. Toe, nou ... der is niemand, geef me nou gauw een ...
TR DE. (Ondeugend). Een wat?
NITTEL. Een zo n natuurlijk.
TR DE. jij chijnt behoefte aan zoentje te hellb n.
ITTEL. ({achend). Daar heeft ied reen behoefte aan n de gelegenhcid (ziet weer rond) is zoo zeld-zaam (neemt lIaar in zijn armen). Heerlijk dat je nu blijft. Weet je waarom?
TRUDE. Nee ik wc t niks, ik wil niet . wcten ook.
NITTEL. Hou j dan niet meer van me?
TR DE. (ondeugend) ee, hee-Ie-mààl niet!
NITTEL. 0, daar zijn de kuurtjes weer ... (trekt haar op lijn schoot) Wat i er, hou je mis: hien niet genoeg \'an me?
TRUDE. ee, want je \'erzwijgt me iets.
'ITTEL. Ik ... ik ...
TRLDE.
Ja,
iet heLi heel èrgs ... Denk een' na.NITTEL. Ik weet 't niet.
TRL DE. Ik wc t het v. I (neemt zijn Itoofd til -scheil de haneiell). Weet je, dat er zoo iets he:taat. ..
al. gedacht 11 lezen? Wacht ... (mil/eert /lei) laat eells kijkcn ... Danr staat ... in jou oogen. dat je ...
Zie je wcl dat je mc iet:; verzwijgt, zoo 'n gell1eencrt, daar Slaat. .. ik kan niet begrijpen dat je mij zlJuiet' niet \erteld heb, .. wou je dat ik geloofde'. dat .•.
jij het eerlijk meI me meent?
- 55
-ITTEL. Maar wat staat er dan ...
TRUDE. Daar .laat, leelijke gelllccnert, dat ...
laat eens goed kijken, dat jij waarnelllend adllli-ni trateur wordt op Toeloeng Baroe.
NITTEL. (sp rillf.l t op)... ee maar, wcl goeie got, waar ... waar lie je dat? (voelt aan Zijll borstzak).
TRUDE. (ziet dit) 111 je oogen. Waar anders?
Dacht je som:, dat ik de brief gelezen hebt, die je daar in je norstzak hebt? 'é, ontken hel nou maar niet!
NITTEL. (overtuigt ziclt !Veer dat de brief er zit). 'ou breekt Ille klomp ... dus je weel ervan ... en ...
Maar nee die brief kàn je niet gelezen hebben, ..
TR DE. Zoo, 'I is du waar? En mij h b je niet gezegd.
• 'ITTEL. .\\aar licvclinl1.
TRL DE. Zcy nou maar niet lieveling, ik kijk je n ooit me 'r aan!
• ITTEL. Ik moest het geheim IlUaden, het i me uitdrukkelijk verzochI ... en het is nog niet eens zeker, ik lIloet alleell .einen of ik in prinCipe genegen wa:. I'OU ik heb geseind... Accoord.
TRUDE. Ook al zonder 11 lij erin te kennen!?!
I 'lTTEL. Moest Ik zooi els, zooi et aan jou vragen?
Hoor eens, lieve kind, dat moet je meteen maar weten, ik \\ 11 111 et Je trouwen omdat ik vall je hou, maar mijn laken doe ik zelf. All en lIlag ik hangen als ik weet, hoe jij eraan kom. . . i mand weet 't nog.
-
56-TRL'DE. Dan weten vrouwen het al lang. Dus je hebt geseind? Jij hebt durven eillen zonder mij cr ook Illaar zbOveel van te zeggen. Weet j w I, dat dat een reden tot echtscheiding is.
NITTEL. En wc zijn nog niet een getrouwd.
TIWDE. Dès te erger (1I1eatraal. lief) Dat Illnakt het lTcwoonweg I'rèi!selijk. Maar Ik weet nu wat ik aan je heb. oelll je dat van iemand houden?
(boudeert).
ITTEL. Trude-lief. ik eloof dat wij tegen elkaar opgewa sen zijn... En dacht je nou, dal je niet van iemand houden kan, als
ie
je zaken hehartigt. ..zwijgen was hier macht... leIs \'at je bereiken wil, daar moet Je nooit met een ander over praten, want dan bereikt dil' andere het. .. Maar \ an wie weet je dat nou?
TRLDE. Van de baa zelf!
ITTEL. (Fluit !IISSe/WII dl' tandel/). Zot'> ... heeft-ie zijn ontslag al fhui ? .. Wat zei die?
TRlJDE. Dat hij opgevolgd werd door een idioot.
NITTEL. Erg vri ndelijk . .. Nou ja, begrijpelijk, als je het zelf ben ... dan denk je dat iedereen het i . TRUDE. NOl! maar ik vind hem heelel1laal zoo'n idIOot niet... Kijk eens wat een mooie bloemen hij mij meebracht... Passie-bloemen.
NITTEL. Hhm, ja... h cl mooi... E.n weet je waarom ze zoo heeten? Omdat ze in gloeiende passie maar een dag bloeien en dan uitvallen. Heele-maal geen compliment, di een meisj' cadeau te doen.
Ik zou zeggen, een beetje he I erg idioot.
-
57-TRLDE. Zoo vin je... Maar ZOO'II erge idio t is hij toch niet. Weet.ie \~at hij wil ~aan d~en? Met een lief jong vrouwtje reIZen. (plagerig.) Wie zou dat n U wel zijn.
NITTEL. (be list). Jij niet!
TRUDE. He? Ben je daar zoo zeker van?
NITTEL. Ja, want voor hij een ka~rlje kocht, zou ik 'm zijn nek en twee beenen tegelijk breken.
TRL DE. ou, dat heb je al gedann. (lachend). Maar m:1ak je niet kwaau ... ! Ik wil alleen maar weten ...
zal je me. als \\ e getrouwd zijn je geheimen vertellen of niet!
NITTEL. Dat hangt heelelllaal van de geheimen af.
En
als ik erme
eigen beenen niet over kan breken.TRl'DE. (Ziet hem lachend aan, gaat weer op zijn schoof zitten). Wat ben je toch onhandig. Wil ik jou nu een een geheimpje vertellen? Hoc je met vrouwen om moet gaan. Nou, laat een vrouw altijd in het idee, tlat ze al je zakengeheimen weet. .. en vertel ze haar nooit .. Wij willen dat zoo! Als ze prettig zijn... kunnen. ,:vij .~e tpch nooi.t voor ons houden ... en als ze naar zIJn ... bOk met! (II/ecns op eCIl anderen toon) 0, v nt, je had hem moeten zien .. apropos... ik tellr toch niet ... apropo .. , dat i patLlll. heur! Dat geheugen in Indië!" Wil je wel geloovcn, de laat te dagen i hij hrelemààl idioot.
ITTEL iks nieuws.
TRUDC. lee, maar 001< met mij. hij loopt me als een hondje achterna, met "apr po " ... en bloemen ...
(ziet zijn gezicht betrekken). Maar '.t geeft
heil:
toch niks, hoor ... Ik hou alleen van jOu ... van jOu ...dat weet je ook wel (kussen) Van jou.
NITTEL. (nceml haar weer op school) Lieveling (kussen).
-
-
60-VIERDE TOO TEEL.
~ nrigen, Mevrouw.
. (Ste,~ van Jel'~oll1v). 0 God, wat een lucht. .. Wat IS. dat. Staat er let· open (komt binnen in sarong
die I.all voren te lzoog is opuenomen ell kebaja)
~Var IS dat! Je kan '( nije ... Wîar komt dat vandaan Ik zal llIaar ni~t zegge, waar 't naar ruikt. I' z/
SOI1l
\~'ee r
bezig met 'r blare-rookenj (loopt ilaa;d~n tUlII) Dat kan toch geen fat oen lijk mrn. ch LIlthouden (loopt te ruiken) God, Jij ben t Schuit!
SCHUIT. (Wijslop het bord). Ik geloof 't ook.
MEVR. Wat heb je gegèten?
TRUOE. ( I doerian, ... duerian ... kintja-doerian I J\;E\ R. Doere Jan ... ? Stinkt dàt zoo? En èèt 'ï dat. (pa,kt gedeCideerd hef bord, draagt het me! dJA J/eus dlclIt !lQar de zijgalerij, roept): Djonges-f.~tak·· goel~ ... got, .me hart draait me om in me
IJ. n da.t de ze Iller .. : ,Joe, joe, joe, dat de ze.
Dan moet J.e loch al een hecl eind heen weze.. ik
bedoel 1 mlisch weze. . . .
TRl'OE. Ik vind het ook vreeselijk.
. ME\:R. 't Is ~e\\'oon... ik zal maar niet zeg en
\\ aar I naar rutkt. .. (doel cau-de-cologne op !faa;
::akdoek, houdt die nog lang !'oor de/l neus) God
wat een lucht. ...
HUlT ... Maar -Itihihi wat heb jiJ' aan? .. Een
sarong? '
.- 61
-TRUOE. 0, mevrouw, het taat U heli eh goed ...
MEVR. 0, ja da's waar, daar heeft die Schuit met zijn doere Jan, 0 wal een lucht, me het heele plezi r bedorve. .. Buh! Ja ... he, hoe taat het me nou?
Trude heeft de kebajû voor me gemaakt. .. een ver-ras ing. Ik moet Indisch worde .. , daar he-je me, Ö. wat een lucht, dat moet je nog eens ete. Wat zeggen jullie?
TRL:OE. nuitig, mevrouw, snuiticr, wacht even, die eene speld daar zoo! Snuitig.
J'v\EVR. En , at zeg jij. Schuit. .. Zeg ook ereis wat!
CHUIT. Ik zei toch al: Wat heb jij aan? Sn uilig.
Je zou, zoo te zien, direct zeggen ... dat je Inuisch bloed in je aderen had ...
'AEVR. Zo , zou jij dal zeggen! Heb je weer fliet wat, nou 't is toch niet zoo, hoor ... ik ben volbloed!
TRLDE (even gepikeerd). Zou U dat. .. zoo erg vinden mevrouw?
ME\·R. 0 ... das waar ook! Vel nee hoor kind ...
nee .. ' hoor! JV\aar je eigen vader zei wat. .. Ho kom je der bij. Ik ZOli der trotsch op weze ...
NITTEL. (snel om er overheen te pralen) Mevrouw, het staat . . .. 0111 te stelen, werkelijk om te stelen.
MEVR. (gevleid.) Jullie zeie dat ik Indisch moest
\ orden... nou, de klc ren maken de man, en de vrouw ook! 't Lijkt anders \\ el een mask rade ...
of hartjesdag.
- 62
-SCH IT. (langs zijrz Ileus). Geen grooter maskerade
!n Indië~ dan .. een wit pak of een sarong cn kebaja, IIIcens. Iedereen onkenbaar... Een jouwerman en ecn an toeraat. .. eenmaal in een Indisch wit pakje lijk n precies evenveel op mekaar als een geplukt~
h~an en ee~ geplukte fa ant, enne, die ken ecnleek nl t meer Uit mekaar.
. ME\'R .. Je zou z~.~ge, dat jij poelier gewee t was, I~ had lIever, dat jij fasant gegere had, inplaats van die Doere Jan, zeg o ... got, ...
SCHUIT. (imiteert) God ... wat een lucht!
MEVR .. Djongó .. ,' ka si sini eens een glaas ie water, ajèr. poel Je mond eens uit. .. al je tegen me spreekt... Zoo, zoo, kinderen. En ... nee, Inaar
~10l~ Haag ik ... ik wed het nog zoo net niet l11et JullIe ... (lachend) Kijk, die nou eens dicht bij elkaar staan .. .
SCH IT. Ze zijn allebei groote liefhebber van ...
Ansichtkaarten. Hij heeft. .. een heel albulll vol. En hij ge ft ze cadeau!
MEVR. chuitje, Schuitje ik geloof dat jij er bin nen-kort. " een zoon bij krijgt.
SCH IT. Etutulut. .. dàn ... protesteer ik. ., nee.
MEVR Een chààrzzoon bedoel ik! ... Met die twee daar! Zeg! .Re~ent het nog? Nee, he? '011 maar dan .vraag Ik !~, ~vat doent~ jullie nog hier .. cc,
~lee, Je hoeft l!lJ] niks te v-:rtellen Nou. toen wij zoo jong waren~ glJlge we wandeIe. zeg. bleef ik niet bij me vader zlttcn ... Kom vooruit, ga een stukkie óm ...
SCH 'IT. Ja ... ja... maar zal Van der Koo)' dat goed vinden?
- 63
-MEVR. Wat heeft Van der Kouy daarmee te maken.
N,ITTEL. (snel). Nee, die heeft er lIiets mee te maken.
N,ITTEL. (snel). Nee, die heeft er lIiets mee te maken.