Transnationale betrokkenheid

Nu is de vraag of deze verschillen aanleiding vormen om te kunnen concluderen dat Marokkaanse migranten van de eerste generatie op een andere manier betrokken zijn bij het land van herkomst dan die van de tweede generatie. De gesprekken met Marokkaanse Nederlanders en migratie­experts lijken genoeg aanwijzingen te geven die duiden op een dergelijke afwijkende transnationale betrokkenheid. Echter worden deze aanwijzingen niet op alle fronten ondersteund door de gebruikte kwantitatieve resultaten. Hetzelfde geldt voor enkele bevindingen uit de kwantitatieve analyse die een heel ander patroon laten zien wanneer er op een kwalitatieve manier naar gevraagd wordt.

Deze discrepantie kan wellicht verklaard worden door een te kleine kwalitatieve onderzoekspopulatie. De vier Marokkaanse Nederlanders die zijn onderworpen aan een diepte­ interview, vormen wellicht een te kleine onderzoeksgroep om een duidelijke lijn te ontdekken in de mate van transnationale betrokkenheid en daaruit voortkomend geefgedrag van de eerste en de tweede generatie. De representativiteit van de gekozen kwalitatieve onderzoekspopulatie moet hierbij in twijfel worden getrokken. De keuze voor een gecombineerde aanpak van kwantitatieve en kwalitatieve methoden is zeer nuttig gebleken. Echter, een aanbeveling voor verder onderzoek naar het geefgedrag van Marokkaanse Nederlanders, of überhaupt dat van migrantengemeenschappen in het algemeen, zou zijn om een grotere kwalitatieve sample te gebruiken. Hierdoor kan de analyse niet alleen gebruikt worden om persoonlijke verhalen van migranten individueel te presenteren, maar kan ook daadwerkelijk gezocht worden naar een ontwikkeling in het geefgedrag van migranten, mocht hier sprake van zijn.

Een andere verklaring voor de tweeslachtigheid van de kwantitatieve en kwalitatieve resultaten, is dat je wellicht niet kan spreken van een duidelijke trend in het geefgedrag van Marokkaanse migranten woonachtig in Nederland. Daarvoor is het geefgedrag van Marokkaanse Nederlandse te divers. Elke migrant voelt zich op zijn eigen manier betrokken bij het vaderland en bij familie woonachtig in Marokko. Hij maakt op basis van deze betrokkenheid zelf de keuze hoe hier invulling aan te geven, zo meent ook Bouras:

“De ontwikkeling in geldovermakingen is niet lineair, maar juist heel dynamisch en een ontwikkeling die alle kanten opgaat. Motieven om geld over te maken zijn vaak heel individueel en specifiek voor elke migrant.”

(Bouras, pers. comm. 16­03­2010) Bovendien is de tweede generatie lastig te vergelijken met de eerste generatie. De eerste generatie vormt veel meer een collectief, terwijl de tweede generatie een veel meer divers patroon laat zien. Dit komt volgens Ait Moha niet alleen tot uitdrukking in hun functioneren in de Nederlandse

maatschappij, maar is tevens goed terug te zien in hun transnationale betrokkenheid en geefgedrag aan het land van herkomst:

“De tweede generatie wordt ouder en daar zie je veel meer die versplintering van wat men belangrijk vindt. De eerste generatie migranten vormen een veel eenduidigere groep, die als het ware allemaal geld terug sturen en sterke banden met Marokko onderhouden.”

(Ait Moha, pers. comm. 11­03­2010) In het begin van dit onderzoek is reeds ingegaan op de diversificatie van Marokkaanse migratie richting Europa. Eerst waren het de gastarbeiders, de zogenaamde bruggenbouwers, die voornamelijk omwille van het verbeteren van hun economische positie, de Middellandse zee overstaken om in West­ Europese fabrieken te komen werken. Vervolgens verkozen zij een permanent verblijf alhier boven een terugkeer naar het Marokkaanse platteland en lieten hun gezin overkomen naar Europa. Migranten van het eerste uur die nog geen gezin hadden of nakomelingen die in Europa opgroeide, lieten vervolgens ook weer hun partner overkomen, de zogenaamde gezinsvormers. Dit zijn allemaal groepen en individuele migranten met andere motieven om naar hier te komen, andere levensverwachtingen en een andere kijk op het leven in de Nederlandse, dan wel Marokkaanse samenleving. Het is dan ook niet verwonderlijk dat verschillende generaties Marokkaanse migranten er andere gevoelens van betrokkenheid en identificatie met het vaderland op na houden. Echter, is er in dit onderzoek gebleken dat dit niet automatisch betekent dat migranten van de tweede en latere generaties deze binding ineens verliezen omdat zij niet in Marokko zijn geboren zijn en in Nederland zijn opgegroeid. Hieruit kan de volgende aanbeveling voor gerelateerd toekomstig onderzoek worden geformuleerd. Als de Marokkaanse migrantenpopulatie en bijkomend geefgedrag worden onderzocht vanuit een historisch perspectief, waarbij verschillende generaties worden vergeleken, dan moet men uitkijken voor het kiezen van een te lineaire benadering. Een meer dynamische aanpak is dan meer op zijn plaats. Het blijven individuele migranten die er uiteenlopende afwegingen en keuzes op na houden, vooral de versplinterde tweede en latere generaties.

Literatuurlijst

Boeken:

Glick Schiller, N. Basch, L. en Blanc­Szanton, C. (1992) Towards a Transnational Perspective on

Migration: Race, Class, Ethnicity, and Nationalism Reconsidered, The New York Academy of

Sciences, New York

Obdeijn, H. De Mas, P. en Hermans, P. (2002) Geschiedenis van Marokko, Bulaaq, Amsterdam OECD (Organization for Economic Co­operatoin and Development) (2005) Migration,

Remittances and Development, OECD Publishing, Paris

Østergard­Nielsen, E. ea. (2006) International Migration and Sending Countries: Perceptions,

Policies and Transnational Relations, Palgrave Macmillan, New York

Portes, A. en Rumbaut, M.G. (2001) Legacies: the story of the immigrant second

generation, Russell Sage Foundation, New York

Vertovec, S. (2009) Transnationalism, Routledge, London

Artikelen:

Barendste, J. en Hiddink, C. ea. (2006) The Remittance Corridor of the Netherlands ­ Morocco. Review of obstacles and recommendations on how to increase use of the bank channel, in opdracht van ECORYS, Rotterdam

Egelie, J. (2007) Geefgedrag van allochtonen; een eerste kennismaking, Geven in Nederland, Werkgroep Filantropische Studies, Vrije Universiteit, Amsterdam:

http://www.ncdo.nl/docs/uploads/Geefgedrag%20van%20allochtonen.pdf

Emonds, V. (2006) Moraliteit en altruïsme in evolutionair perspectief, Honours Review, Radboud Universiteit Nijmegen (p. 32­37):

http://www.ru.nl/publish/pages/521849/hrp32­37v.emonds.pdf

Carabain, C. L. (2008) Etnische Filantropie in Nederland; Een Kwalitatieve Studie voor NCDO, Werkgroep Fialntropische Studies, Vrije Universiteit, Amsterdam:

http://www.ncdo.nl/docs/uploads/40_rapport%20Etnische%20filantropie%20def.pdf

Gallina, A. (2006) The Impact of International Migration on the Economic Development of Countries in the Mediterranean Basin, Department of Economic and Social Affairs, United Nations Secretariat, Beirut:

http://www.un.org/esa/population/meetings/EGM_Ittmig_Arab/P04_Gallina.pdf

Guarnizo, L.E. (2003), The economics of transnational living, International Migration

Review, vol. 37, nr. 3 (p. 666–699).

Haas, H. de (2004) Migratie en ontwikkeling: valkuilen, nuances en nieuwe inzichten, Centre for International Development Issues, Radboud Universiteit Nijmegen:

http://www.heindehaas.com/Publications/Hein%20de%20Haas%202004%20(BuZa)%20Mig ratie%20en%20ontwikkeling.pdf

Haas, H. de (2005a) Migrants change the appaerence of Morocco, Migration and

Haas, H. de (2005b) International Migration, Remittances and Development: myths and facts,

Third World Quarterly, Vol. 26, Nr. 8 (p. 1243­1258):

Haas, H. de (2007a) The impact of international migration on social and economic development in Moroccan sending regions; a review of the empirical literature, International Migration Institute, Oxford:

http://www.imi.ox.ac.uk/pdfs/wp3­migration­impact­morocco.pdf

Haas, H. de (2007b) Between courting and controlling: the Moroccan state and 'its' emigrants, Centre on Migration, Policy and Society, Oxford:

http://www.heindehaas.com/Publications/de%20Haas%202007%20­ %20The%20Moroccan%20state%20and%20its%20emigrants.pdf

Haas, H. de (2007c) Remittances, Migration and Social Development: A conceptual review of the literature, United Nations Research Institute for Social Development:

http://www.unrisd.org/80256B3C005BCCF9/(httpAuxPages)/8B7D005E37FFC77EC12573A6 00439846/$file/deHaaspaper.pdf

Haas, H. de en Plug, R. (2006) Cherishing the goose with the golden eggs: Trends in migrant remittances from Europe to Morocco 1970­2004, International Migration Review, vol. 40, nr. 3 (p. 603­634)

Kapner, S. (2010) Immigrants send more money home as econonomy revives, Financial Times, 14­05­2010, London:

http://www.ft.com/cms/s/0/181ed656­5e26­11df­8153­00144feab49a.html\

Keely, C.B. en Tran, B.N. (1989), Remittances from Labor Migration: Evaluations, Performance and Implications, International Migration Review, vol. 23, nr. 3 (p. 500­525)

Lampert, M. en Ait Moha, A. (2006) EtnoMentality. Opkomstgedrag en opkomstmotieven van Nieuwe Nederlanders; Gemeenteraadsverkiezingen 2006, Motivaction, in opdracht van Forum, Amsterdam:

http://www.forum.nl/Portals/0/Resources/EtnoMentality.pdf

Marokko Fonds (2009) Verslag Rondetafelconferentie “Marokko & remittances: kansen voor ontwikkeling”, 25 november 2009, de Balie, Amsterdam

Meer, J. van der (2003) Stille Gevers: Migranten en hun steun aan het thuisland, de Balie, Amsterdam

Portes, A. (2000) Globalization from below: the rise of transnational communities, The ends of

globalization: bringing society back, Lanham: Rowman & Littlefield Publishers, 253­270.

Portes, A. (2001) Introduction: the debates and significance of immigrant transnationalism,

Global Networks: A Journal of Transnational Affairs, vol. 1 nr. 3 (p. 181­194)

Portes, A. Guarnizo, L. en Landolt, P. (1999) The Study of Transnationalism: Pitfalls and Promise of an Emergent Research Field, Ethnic and Racial Studies vol. 22, nr. 2 (217­237)

Praag, C. van (2006) Marokkanen in Nederland: een profiel, Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NiDi), rapport nr. 67, Den Haag:

http://www.nidi.knaw.nl/en/output/reports/nidi­report­67.pdf/nidi­report­67.pdf

Sana, M. (2005) Buying membership in the transnational community: Migrant remittances, social status, and assimilation, Population Research and Policy Review, vol. 24 (p. 231­261)

Schuttler, K. (2009) Transnational Philanthropic Activities and Integration: The Moroccan Community in Germany, University of Warwick:

http://www2.warwick.ac.uk/fac/soc/crer/events/african/confp_kirsten_schuettler.pdf

Schuyt, Th.N.M. (2004) Filantropie in Nederland: een politiek taboe? Christen Democratische

Verkenningen, lente 2004, (p. 93­100)

Snel, E. Engbersen, G. en Leerkes, A. (2004) Voorbij landsgrenzen: Transnationale

betrokkenheid als belemmering voor integratie, Sociologische gids, jaargang 51, volume 2 (p. 75­100)

Stark, O. en Lucas, R.E.B. (1988), Migration, remittances, and the family, Economic

Development and Cultural Change, vol. 36 (p. 465­481)

Strijp, R. (1997) De mensen hier maken je gek: Marokkaanse migranten en hun bindingen met Marokko, Migratiestudies, vol. 13, afl. 3. (p. 148­163)

Taylor, J.E. (1999) The New Economics of Labour Migration and the Role of Remittances in the Migration Process, International Migration, vol. 37, nr. 1 (p. 63­88)

Teto, A. (2001) Contribution des Transferts à la Solidarité Sociale et Familiale, à la

Consolidation des Filets de Sécurités et de Protection contre la Pauvreté, Cas du Maroc, Cairo, Egypt:

http://www.ellendevries.nl/upload/ncdo2005­2006­15.pdf

Waes, M. van (2009) International remittances to Morocco; trends, future prospects and

development impact, in opdracht van het Marokko Fonds, Amsterdam

World Bank (2006) Global Economic Prospects (GEP), Washington:

http://www.wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/IW3P/IB/2005/11/14/ 000112742_20051114174928/Rendered/PDF/343200GEP02006.pdf

World Bank (2009) Workers’ Remittances Fall Less Than Expected in 2009, But 2010 Recovery Likely To Be Shallow, Washington, 18 november 2009:

http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/NEWS/0,,contentMDK:22394180~pagePK:64 257043~piPK:437376~theSitePK:4607,00.html

In document Marokkaanse Nederlanders en hun geefgedrag aan het land van herkomst : Verschillen in gender en generatie (pagina 62-67)