Interview 1, 26-06-2014. Sekse: man
Leeftijd: 30
Hoogst genoten opleiding: HBO Relatiestatus: samenwonend Baan: programmeur
Woonplaats: Haarlem Geloofsovertuiging: geen
L: Op een schaal van 1 tot 10, wat is uw mening met betrekking tot euthanasie? Hierbij is 1 zeer negatief en 10 zeer positief.
9
Euhm, ga ik je nu een vraag stellen bij elke schets. Gaan we daar wat verder over praten straks. Zou je situatieschets 1 willen lezen?
(Geïnterviewde leest de eerste situatie schets.)
Wat vind je dat er nu zou moeten gebeuren?
Euhm. Ik vind dat er, euh, een specialist naar het verzoek moet kijken. Daarna, euhm, vind ik dat het verzoek wel moet worden ingewilligd door een specialist. En, euhm, moet. En moet, euh, nog een keer voor het drankje wordt gegeven aan de beste man, moet hem nogmaals worden gevraagd, “weet u het zeker?” Moet er ook worden, eigenlijk tijdens de hele situatie moet ook worden gekeken of er niet druk van buitenaf wordt uit geoefend, bijvoorbeeld kinderen die vinden van, “joh, pa”. “Hè maak er een einde aan, want het heeft zo weinig zin meer.” Dus dat de keuze echt vanuit deze man zelf wordt gemaakt en, euh, als alles klopt. Dan, euh, het drankje geven. Ik begrijp ook uit de situatie dat de man het niet zelf zal kunnen oppakken en dat die dus geholpen moet worden bij het innemen van het drankje. Eigenlijk het liefst door ook een specialist, een dokter, een arts of een iemand die daar medisch is voor opgeleid.
Ok, dankjewel. Euhm, zou je nu de tweede situatie schets willen lezen?
(Geïnterviewde leest de tweede situatie schets.)
Euhm, ik denk dat er wel een specialist ook weer naar moet kijken. Euhm, ook om, euh, een, te onderzoeken of het echt, zeg maar een keuze is naar een eerder aangegeven wens. En, euhm, dat het niet druk is van de man uit. Dus dat haar man het niet eigenlijk wilt en dat zij er nog niet klaar voor is. Alhoewel ik me in deze situatie, euh, het me zeer goed kan voorstellen dat zij het wil. En, euhm, als zij niet meer kan aangeven of ze het wel of niet wil, en, euh, dan vind
~ 43 ~
ik dat haar eerdere wens moet worden ingewilgd, gewilligd en dan moet de injectie worden gegeven. En de injectie ook weer door een specialist.
Dankjewel voor je antwoord. Zou je nu situatie schets drie willen lezen? En dan dezelfde vraag, wat denk je dat er zou moeten gebeuren?
(Geïnterviewde leest de derde situatie schets.)
Euhm. In deze ben ik het er absoluut mee eens en moet het verzoek worden ingewilligd. Deze man heeft uitzicht op een situatie waarin hij toch komt te overlijden sowieso, hij wil niet wachten op een situatie waarin pijn of lijden meer dan te verwachten is. En dat half jaartje, ja dat, euh, daar zegt in deze, de beste man, “nee, dat hoeft niet van mij”.
Ja. Dan gaan we over naar situatie schets vier.
(Geïnterviewde leest de vierde situatie schets.)
Euhm. Ook hier vind ik weer dat een specialist moet worden geraadpleegd. En ik vind het in deze situatie ook erg belangrijk of elke mogelijke medische, euhm, optie is uitgeput. We praten over een situatie die, euhm, wel ernstig lijden tot gevolg kan hebben. Dat is moeilijk in te schatten aan de hand van deze tekst maar deze situatie kan net zo pijnlijk zijn als uitgezaaid kanker of welke andere ziekte dan ook. Dus ondragelijk lijden kan absoluut maar zeker vanwege de kinderen is het wel belangrijk om eerst te kijken of elke medische oplossing is onderzocht. Euhm, indien zo, dan of beter gezegd, indien dat niet is gebeurd dan eerst die weg bewandelen. Indien wel elke medische oplossing is geprobeerd dan, euhm, ja moet het worden ingewilligd en moet een specialist de medicijnen verschaffen.
Ok, dan gaan we naar situatie schets vijf.
(Geïnterviewde leest de vijfde situatie schets.)
Euhm. Even navragen bij deze situatie. Buiten de verlamming, zijn er nog enige andere medische bekende dingen? Verder geen geestelijke dingen ofzo?
Nee, hij heeft geen geestelijke retardatie.
Dan vind ik dat het verzoek niet moet worden ingewilligd, nee, vind dat het hier niet mag. Mocht hij verder bijvoorbeeld een hersenbeschadiging oplopen door plotselinge zuurstof te kort of dat soort dingen of andere dat hij nog meer verlammingen krijgt dat soort dingen. Dat is een heel ander verhaal. Maar blijvend bij een verlamming vanaf het middel and that’s it. Dan vind ik dat ze, euh, gewoon moeten zorgen dat ie verder gezond blijft en is zoals die nu is. We kunnen het niet over een situatie van oneindig lijden spreken. Verlamming is vervelend, is verschrikkelijk als het je overkomt maar, euh, de kwaliteit van leven kan nog van een dergelijk niveau zijn dat hij absoluut gelukkig kan zijn.
Ok. Wil je de laatste lezen?.
~ 44 ~
Euh. Tja. Een specialist moet er naar kijken en indien die ook oordeelt dat er geen oplossing is om uit de depressie te komen dan moet het worden ingewilligd en dan moet een specialist het, even kijken, zij koos voor? Een drankje. Dan moet ze het drankje worden verschaft.
Ok, dankjewel. Wil je voor mij op een rij zetten bij welke situatie je euthanasie het meest en het minst toelaatbare optie vind? Dus bij A, situatie waarbij je het meest van toepassing vindt en op F het minst.
(Geïnterviewde sorteert de situatieschetsen)
Ik vind dat de drie situaties van Huntington, euh, uitgezaaide kanker, en, euh, die situatie van die man die totaal is verlamd, die situaties vind ik alle drie der mate ernstig dat ze alle drie zonder twijfel moeten worden toegestaan. Dat zijn drie situaties waarin ik absoluut vind dat, van ja, daar kan een kind nog wel zien dat het uitzichtloos lijden is, waarbij het alleen maar wachten is op de dood. Euh, de Tinnitus, vind ik een, euh, iets lastiger verhaal vanwege de kinderen. Aan de ene kant kan ik me absoluut voorstellen dat, dat, euh, het uitzichtloos lijden kan zijn. Alleen iets wat in een gehoorgang zit, of zo lijkt. Daar is mijn eerste reactie ook bij van, ja daar kan misschien nog zoveel aan worden gedaan. En is dat dus geprobeerd? En als dat dus nog niet geprobeerd is dan vind ik dat zo’n persoon wel ook een verplichting heeft naar de kinderen. En dat iemand die dus moet beslissen over haar lot eigenlijk. Het lot van leven of dood. Dat, dat wel mag worden mee gewogen in deze. En blijkt alleen dat, ja, alles al is geprobeerd dan, dan is er geen oplossing meer dan blijft het uitzichtloos lijden en wat maakt het dan minder erg dan wanneer je, euh, pijn hebt aan je been door kanker? En, euh, dan hadden we daarna, euh, volgens mij de manische depressie. Waarbij ook weer moet worden aangegeven, eigenlijk dat er een groot scheiding zit tussen de laatste [situatieschets 5] en de andere opties. Omdat ik bij de laatste [schets 5] vind, dat moet gewoon niet worden ingewilligd en bij de andere opties ben ik van mening dat het eigenlijk wel moet worden ingewilligd afhankelijk of er dus nog een mogelijkheid tot is.
Ok, dan gaan we weer even terug naar die situatie schetsen, als je die er weer even bij wilt pakken?
Ok, dankjewel. Gaan we naar situatie schets nummer een. Dat is de situatie schets met Patrice. De man met spierspasmes van 71. Jij zei dat een specialist naar zijn verzoek moet kijken en dat dat vervolgens wel ingewilligd moet worden.
Ja.
Waarom?
Ik vind het in deze situatie, euh, gegrond. Absoluut. Dus heel zwart wit gezegd hoeft er geen specialist naar te kijken het kan zo ook gebeuren maar ik vind dat elke situatie door een specialist moet worden bekeken. Wellicht heeft deze man meerdere tegenslagen gehad de afgelopen tijd, en, euh, had ie daarvoor lichamelijk exact dezelfde situatie maar wilde hij wel leven en betekend die tegenslagen van nou, euh. Stel zijn relatie is uit gegaan en heeft hij nu ziets van, “en nu hoeft het allemaal niet meer van mij, klaar”. Dan moet er met die man worden gepraat en wellicht kan hem dan nog worden aangeboden van kijk, zo kan het leven weer zin hebben. Maar als deze man deze keuze echt maakt vanwege zijn lichamelijke situatie en dat ie echt zegt, “nou, ik kan er niet meer tegen om zo af te takelen.” Ja, dan mag dat gewoon worden ingewilligd maar, euh. Om te voorkomen dat het te laagdrempelig wordt,
~ 45 ~
moet er altijd worden gesproken met een specialist. Waarbij ik wel de aantekening wil maken, een specialist hoeft niet een arts te zijn. Het kan ook zijn bijvoorbeeld, dat we mensen gaan opleidingen speciaal om deze verzoeken te behandelen.
Ok, dankjewel. Gaan we naar nummer twee. Het geval van Stephanie met Huntington. Jij zei dat er een specialist geraadpleegd moet worden. Als de keuze gemaakt is, naar aanleiding van haar eerder vast gelegde wens, dan vind je euthanasie hier een logisch vervolg.
Ja.
Maar er moet worden uitgesloten dat het onder druk gebeurd van haar man?
Ja. Ja, dat, euh, en, euh, wellicht, euh, kan zij nu, lichamelijk de vraag niet meer
beantwoorden van, euh, “vind je het, euh, ben je dezelfde mening aan gedaan?” Iets wat nu eigenlijk nog wel wordt gevraagd. En, euh, wellicht heeft zij tot de laatste dag dat zij wel helder was en dat zij wel kon, heeft ze zoiets gehad van, “nou nu hoeft het niet maar als ik er morgen geestelijk echt niet meer ben, echt niet meer in staat ben om antwoord te geven, dan hoeft het van mij niet meer”. En ik vind dat, euh, iemand niet, die eigenlijk juist niet bij volle bewust zijn hoeft te zijn, om euthanasie te laten plegen. Het nu juist dat wanneer je echt, ik vind dat wanneer je echt in dat gat valt en echt er niks meer met je te doen is dat je juist dan de euthanasie moet kunnen krijgen.
Dank je. Nu situatieschets drie. Jij bent van mening dat dit verzoek moet worden ingewilligd.
Ja.
Euh, waarom?
Euhm, ik vind het leven is geen verplichting, het leven is een keuze. En, euh, dat hoeft niet zwart wit te betekenen dat in de super markt een pil klaar ligt waarmee je morgen kan zeggen, “zo het is klaar”. Het kan voor iedereen wel eens tegen zitten, iedereen heeft wel eens een rot dag en, euh, het moet niet te makkelijk zijn maar je hoeft niet te worden verplicht om te leven. En, daarom vind ik dat als mensen vragen om euthanasie en ze doen het niet omdat het eventjes een vervelende dag is. Dan heeft niemand het recht om jou te verplichten tot leven.
Ok, ja? Dan gaan we naar de situatie schets nummer vier. Elise van 47 met tinnitus. Jij stelt dat er een specialist moet ingeschakeld worden. Dat er echt sprake moet zijn van uit
behandeld zijn en uitzichtloos lijden. En dat er rekening gehouden moet worden met de kinderen.
Ja.
Maar goed, euh, waarom denk je er zo over?
Euhm, nou kinderen die minderjarig zijn, vind ik, euhm, mogen hun ouders niet verplichten tot leven, want iemand die kanker heeft en kapot gaat van de pijn en die moet ook, ondanks dat hij kinderen heeft, kunnen kiezen om het lijden te stoppen. Maar ik vind wel dat, euh, iemand verplicht is naar zijn kinderen, om het niet zo maar te doen. Dat, dat wel een situatie is waarin de verplichting tot controle door een specialist om het maar even zo te noemen, om
~ 46 ~
die extra sterk aanwezig te laten zijn. De kinderen mogen wel beschermd worden tegen het verlies van hun, moeder in dit geval.
Dat was hem?
Dat was hem.
Gaan we naar nummer vijf. Jordy, de baby met het open ruggetje. Jij stelt dat het verzoek niet zou moeten worden ingewilligd. En waarom denk je daar zo over?
Omdat een verlamming verschrikkelijk is, een verlamming maakt een leven een heel stuk minder makkelijk. Zowel voor de persoon die er aan lijdt als de mensen in de omgeving er van. Dus voor ouders brengt dit een heel stuk meer verzorging met zich mee. Maar, euh, er zijn zoveel mensen op de wereld die ook verlamming vanaf het middel hebben en die de, de, de, de grootste lol in het leven hebben. En, in principe eigenlijk totaal geen hinder
ondervinden van hun handicap. Dat een verlamming vanaf je middel niet mag betekenen dat je het leven wordt ontzegt. Want in dit geval gaat het er om dat, euh, de keuze voor hem wordt gemaakt. En dan vind ik het heel wat anders. Als hij 40 was geweest, in een auto ongeluk was gekomen en dan vanaf zijn middel verlamd zou zijn en hij geeft zelf dan aan, jongens het hoeft niet meer. Dan vind ik het een heel ander verhaal, dan vind ik, ja moet gewoon kunnen.
Ok, gaan we naar de laatste. Miranda van 29 met manisch depressieve episodes. Daarin zei je dat er een specialist moest worden ingeschakeld en als er, haar, aandoening niet kan worden opgelost. Dat er geen mogelijkheid tot verbetering is dan vind je dat er moet worden over gegaan op euthanasie. Waarom denk je dit?
Euhm, sorry, nog een keer de persoon.
Het gaat hier om Miranda,
Met de manische depressie. Ja. Euhm, en de vraag was dan, nogmaals? Excuus.
Euhm. Je gaf als antwoord dat er een specialist moest worden ingeschakeld en als er spraken was van een uitzichtloze situatie of waar geen verbetering meer mogelijk was. Dan zou haar verzoeken moeten worden ingewilligd, en waarom?
Omdat, euh. Ja, eigenlijk het eerste punt, het leven is geen verplichting. En, euh, ik denk, ik vind het belangrijkste in het leven is plezier. In mijn werk zeg ik altijd, ik leef niet om te werken maar ik werk om te leven. En, voor iemand waar het elke dag voor regent, om het maar even zo te zeggen zoals bij deze persoon, iedere dag wil je niet. Dan, op een gegeven moment heeft het leven geen zin meer. En als iemand alleen maar diep ongelukkig is en er geen uitzicht is op verbetering daar in, dan vind ik dat, euh, dat, dat zo’n persoon niet de verplichting heeft om te leven.
Ok, dat is helder. Dankjewel. Heb jij verder nog iets te zeggen over het onderwerp euthanasie?
Euhm, dat ik, euh, in de situatie waarin je dan te horen krijgt dat het voor iemand is
geweigerd, dat ik daar vaak toch moeite mee heb voor iemand. Hè, ik vind het moeilijk om te horen dat andere mensen voor je beslissen dat je maar moet leven. Maar, ik, ik, ben wel weer
~ 47 ~
van mening dat het niet iets moet worden wat je zo maar even beslist. Omdat het leven voor sommige mensen niet zo veel waard is als voor andere en die het van de ene op de andere dag zo maar weg kunnen gooien, van zichzelf, en daar mag iemand wel tegen worden beschermd.
Euhm, heb je verder nog iets toe te voegen aan wat je mij net vertelde?
Euhm, wellicht is het interessant dat ik zelf een euthanasie in de familie heb meegemaakt. Ik heb zelf ook iemand verloren ben aan euthanasie.
Heb je echt het gevoel dat je iemand aan euthanasie verloren bent? Of aan een onderliggende ziekte?
Euhm. Nee, het was wel echt, ik ben iemand, ja, euh, iemand is dood gegaan aan euthanasie in dit geval. De, de, de ziekte waarom het is gedaan, de reden dat het is gedaan was absoluut een gegronde reden tot euthanasie. Alleen was de situatie in dit geval zo dat de persoon nog, euh, ja, zou niet overlijden aan, euh, de aandoening.
Wat was de aandoening, als ik mag vragen?
Euhm, de naam van de ziekte durf ik eigenlijk niet te zeggen want die weet ik gewoon simpel weg niet, maar, euhm, een dermate gevoeligheid tot aanraking dat, euh, ja, het minste contact al zeer pijnlijk was en dus ook, euh, in dit geval ging het om mijn oma. En die had verzorging nodig. Die moest gewassen worden en steunkousen worden aangedaan. En wassen was een hel voor haar. Zij kon niet worden gewassen. Dus ondanks haar zwakke en ondanks dat ze gewoon oud was ging ze zelf dan maar in de douche zitten en dan was ze soms twee drie uur bezig zich met een washandje een beetje fris te maken. En, euh, ja, ze was heel vermoeid, ze was ook gewoon oud. En, ze had ook last van een hele moeilijke huid. Als zij zich ergens aan stoten dan werd dat meteen een hele ontsteking en een enorme plek. En soms dan trokken die wonden ook nooit meer dicht. Dus ze liep met meerdere wonden op haar been, welke eigenlijk amper verzorgt konden worden omdat ze dus niet kon worden aangeraakt. Dus een pleister plakken, dat kon eigenlijk niet. En dat soort dingen. De ziekte zelf was niet dodelijk. Ze zou niet dood gaan aan de pijn, om het maar zo te zeggen, maar ze was wel constant in pijn. En, ja, als je niet gewassen kan worden maar je jezelf eigenlijk ook niet meer kan wassen. Dan is het dus, of je moet kapot gaan van de pijn elke dag omdat iemand je moet wassen of je moet in je eigen stank gaan zitten. Ja, dat soort dingen is op een gegeven moment niet meer een leefbare situatie. En ik vond het ook meer dan gegrond maar je kan niet zeggen van, ze is dood gegaan aan de ziekte. Want ze had niet, bijvoorbeeld, nog een X aantal weken te leven. Dus ja, ze is echt dood gegaan aan de euthanasie.
Ja, en, euh, denk je dat deze gebeurtenis, het overlijden van je oma, heeft dat je mening veranderd ten opzichte van euthanasie, denk je? Ben je er meer over gaan nadenken bijvoorbeeld?
Euhm, niet echt maar dat heeft er ook mee te maken dat wij in de familie, euhm, heel open zijn over de dood, sterven en ondragelijk lijden. Het is meerdere malen een onderwerp geweest in onze familie. Bij mijn opa is de gedachte geweest om het te doen. Uiteindelijk is de dood hem voor geweest. Bij de zus van mijn oma is er om gesmeekt.