Bijlage 5.1 Topiclijst groepsinterview 1
Beoogde deelnemers: Afdelingshoofd, casemanager, ZBIW’er(s) 1. Introductie onderzoek
2. Voorstelrondje
3. Inzicht in uitvoering en doelen (onderzoeksvraag 6)
• Wat kenmerkt jullie ISD aanpak? Wat gaat bij jullie goed? En waar ligt dat aan?
• Hoe ziet jullie ISD eruit? Welke afdelingen zijn er? (inkomst, tussenfase etc.)
• Eerst fase, iemand komt binnen. Hoe gaat dat in zijn werk?
• Wat wordt er aan diagnostiek gedaan op de ISD-afdeling?
• Wat voor doelen heeft een traject? Welke trajecten zijn er?
• Wanneer gaat iemand naar tussenfase en extramurale fase? Hoe snel? Wat is de rol van de VC en SF hierbij?
• Hebben jullie zicht op extramurale fase? In hoeverre werken jullie samen met ketenpartners in de forensische zorg?
• Wat kunnen jullie vertellen over (tijdelijke en definitieve) terugplaatsingen?
• Wanneer is een traject geslaagd?
• Wat gaat minder goed op jullie afdeling?
• Missen jullie bepaalde expertise of voorzieningen?
• Hoe zijn de verhoudingen tussen de ISD en de PI als geheel (incl. andere afdelingen)?
En met DJI?
4. Capaciteit (onderzoeksvraag 9)
• Heb je genoeg tijd en ruimte om je werk goed te doen?
• Hoe organiseren jullie teamoverleg, casusbesprekingen en bezetting?
5. Motivatie (onderzoeksvraag 8)
• Wat zijn voor jullie tekenen dat iemand wel/niet meewerkt of gemotiveerd is?
• Komt het voor dat iemand geen behandeling wil? Wat kenmerkt hen?
• Hoe gaan jullie om met iemand die niet gemotiveerd is om mee te werken aan diagnostiek of behandeling?
• Wat kunnen jullie doen om zo’n persoon te stimuleren en motiveren? En hoe lang kun je dat blijven doen? Kan iemand later wel nog naar een traject-programma? Tot wanneer?
6. Drugsbeleid in PI (onderzoeksvraag 12)
• Wat gebeurt er als jullie iemand betrappen op middelengebruik op de ISD-afdeling?
Hoe is dat op andere afdelingen in de PI? Strenger/minder streng?
• Hoe gaan jullie om met het drugsontmoedigingsbeleid van de PI? Levert dit wel eens dilemma’s op wanneer je iemands verslaving probeert te stabiliseren of behandelen?
7. Re-integratie (onderzoeksvraag 13-14)
• Wat kunnen jullie tijdens de tenuitvoerlegging van de ISD-maatregel doen om ISD’ers te ondersteunen bij re-integratie?
• Hoe zou (het voorbereiden van) de kans succesvolle re-integratie van de ISD’er verbeterd kunnen worden? Zijn er meer middelen die ingezet kunnen worden?
8. Reflectie op beleidstheorie en effectiviteit (onderzoeksvraag 7)
• Wat vinden jullie van de opdracht die de ISD krijgt (uitleg beleidstheorie)? In hoeverre is het mogelijk/realistisch om te doen wat er van jullie gevraagd wordt?
• Hoe zou de ISD er in de ideale situatie uitzien?
• Wat maakt volgens jullie dat de ISD effectiever is dan een reguliere gevangenisstraf?
Welke aspect(en) van de ISD is/zijn dat?
9. Verklaring stijgende recidivecijfers (onderzoeksvraag 15)
• Wat zou volgens jullie de oorzaak kunnen zijn van de stijgende recidivecijfers (of verminderde effectiviteit) uit de effectmonitor?
• In hoeverre is volgens jullie de doelgroep/instroom in de ISD veranderd tussen 2007-2014? En in welk opzicht?
Bijlage 5.2 Topiclijst groepsinterview 2
Beoogde deelnemers: behandelaren (psychiater, psycholoog, behandelcoördinator) 1. Introductie onderzoek
2. Voorstelrondje
3. Openingsvraag
• Hoe zouden jullie de ISD-aanpak in PI beschrijven?
• Wat gaat doorgaans goed op uw afdeling? En waar ligt dat aan?
4. Doelen en activiteiten in ISD (onderzoeksvraag 6, 8, 12)
• Kunt u omschrijven hoe de ISD-maatregel doorgaans wordt uitgevoerd in de fase(s) waarin u betrokken bent.
• Welk doel hebben de procedures per fase?
• Welke beperkingen zijn er om aan de problematiek en duurzame gedragsverandering van de ISD’ers te werken?
• Hoe wordt omgegaan met iemand die niet gemotiveerd is om te werken aan zijn problematiek? (hoe) Verschilt dit per fase?
• Hoe gaat u om met het drugsontmoedigingsbeleid in de PI? En levert dit wel eens dilemma’s op wanneer u iemands verslaving probeert te stabiliseren of behandelen?
5. Doelgroep en behandeling (onderzoeksvraag 10)
• Welk deel van de doelgroep verwijst u door naar behandeling? En door wie wordt die behandeling geboden?
• Wat kenmerkt de groep die geen behandeling krijgt?
• Is er goed zicht op de problematiek van de personen die op de ISD terecht komen?
Kan diagnostiek goed worden uitgevoerd?
• Hoe maakt u onderscheid tussen verschillende vormen van problematiek? In hoeverre kan de behandeling geïntegreerd worden voor verschillende vormen van problematiek?
• Met betrekking tot verslaving: In hoeverre worden middelen (incl. medicijnen) en opiaten worden afgebouwd? En hoe vind hierna de overdracht naar de huisarts en/of ambulante zorg vorm?
• Met betrekking tot LVB: In hoeverre wordt voor deze doelgroep gebruik gemaakt van interventies en ambulante forensische zorg geleverd binnen de penitentiaire inrichting?
Los van wat er op dit moment mogelijk is op de ISD-afdeling..
• Welke expertise en welke setting is nodig om de multiproblematiek die deze doelgroep kenmerkt effectief te behandelen? En hoe veel tijd kost dit?
• Wat kan daarvan nu wel/niet geboden worden op de ISD-afdeling? En wat kan extern worden aangevraagd?
• Vindt u de huidige behandelmogelijkheden toereikend en samenhangend genoeg om problematiek en recidive te verminderen?
6. Capaciteit (onderzoeksvraag 9)
• Hoe ervaart u de werkdruk? Heeft u genoeg tijd en ruimte om te doen wat nodig is?
7. Toereikendheid van kennis en middelen (onderzoeksvraag 7, 10)
• In hoeverre vindt u dat de kennis en middelen (bv personeel, expertise, interventies) die er zijn op de ISD-afdeling toereikend zijn om de ISD’ers te stabiliseren? En wat verstaat u onder stabiliseren?
• In hoeverre kan er door u of uw collega’s gewerkt worden aan conditieverbetering op de ISD-afdeling? En hoe kunt u dit doen?
• Ontbreekt er op dit moment iets dat zou kunnen helpen bij deze eerste fase van de ISD? Zo ja, wat is dat? Wat is nodig om de eerste fase van de ISD beter te laten verlopen?
• Wat kan er realistisch bereikt worden bij deze doelgroep in twee jaar met betrekking tot verbeteren van de problematiek? Varieert dit veel per persoon (bv door variërende complexiteit van de problematiek)?
• In hoeverre is het uitvoerbaar om aan het einde van de ISD nog een juridisch kader aan te vragen voor gevaarlijk gedrag voortvloeiende uit psychiatrische problematiek?
8. Forensische zorg (onderzoeksvraag 6a, 7, 11)
Volgens de effectstudies van het WODC lijkt een ISD-traject waarbij forensische zorg wordt ingezet effectiever dan een traject zonder forensische zorg.
• Herkent u dit beeld? En hoe verklaart u dit? Wat zou effectief kunnen zijn aan de forensische zorg?
• Zou het mogelijk zijn om forensische zorg vaker en intensiever in te zetten in een ISD-traject? Waarom wel/niet? En zo ja, hoe zou dit kunnen? Zou er meer kunnen worden ingezet op bv motiveren voor behandeling? Wat is daarvoor nodig?
9. Verbeterplan 2009 (onderzoeksvraag 15)
In 2009 is er landelijk een pakket met verbetermaatregelen voor de tenuitvoerlegging van de ISD uitgerold.
• Wat heeft u gemerkt van deze verbetermaatregelen sinds 2009?
• Kunnen deze veranderingen impact hebben gehad op het verloop en de uitkomst van de ISD-maatregel? Zo ja, hoe?
Bijlage 5.3 Stellingen focusgroepen 1 en 2
Stellingen focusgroep 1
• “Er is een duidelijke landelijke visie op uitvoering van de ISD in de praktijk.”
• “Het is onduidelijk waartoe de intramurale fase van de ISD dient.”
• “Het leefklimaat dat nodig is op een ISD-afdeling kan niet in hetzelfde gebouw van een PI bereikt worden.”
• Reserve stelling:
• “De uitkomsten van de ISD kunnen worden verbeterd door ketenpartners1 structureel vanaf het begin te betrekken.”
Stellingen en vraag focusgroep 2
• “De beleidsdoelstelling van recidivebeëindiging verloopt tweeledig - via detentie én via zorg/behandeling - en is zodoende verwarrend en tegenstrijdig.”
• “De taakverdeling tussen de ketenpartners en de regie over terugkeer zijn duidelijk omschreven en goed geregeld.”
• Hoe kunnen de uitkomsten van de ISD-maatregel worden verbeterd?