Toegang tot de dagbesteding en simpel switchen

In de literatuurstudie komt een goede samenwerking tussen de Wmo- en de W&I-afdeling, met een meer integrale aanpak vanuit deze beleidsinvalshoeken, als bevorderende factor naar voren. In de vragenlijst is gekeken naar de indicatiestelling voor dagbesteding, de betrokken-heid van de gebruiker daarbij en naar de mate van integratie tussen Wmo- en W&I-afdelingen.

54 * Simpel Switchen op de kaart * H5 – Dagbesteding: hoe gaan gemeenten er mee om?

5.3.1 Indicatiestelling & organisatie van de toegang Wie stelt de indicatie

Meestal, bij ruim twee derde van de gemeenten, is het de Wmo-consulent die het besluit neemt over de indicatie voor de dagbesteding (tabel 1.19 en 2.6). Bij een vijfde van de gemeenten zijn zowel Wmo als W&I betrokken, daarmee neemt de kans toe dat de klant vanuit een integraal perspectief verder wordt geholpen. Meestal betekent dit dat W&I adviseert en Wmo het besluit neemt. Enkele gemeenten geven aan dat het besluit voor de recreatieve dagbesteding door de Wmo-consulent wordt genomen en het besluit voor de arbeidsmatige dagbesteding door de W&I-klantmanager³¹. Als gemeenten een wijkteam, gebiedsteam, of sociaal team hebben, dan is dat team in driekwart van de gemeenten betrokken bij de indicatiestelling en bij een derde wordt het besluit ook daadwerkelijk in het team genomen (tabel 1.20 en tabel 2.7).

De stem van de klant

Veel gemeenten betrekken de toekomstige gebruiker en zijn of haar netwerk bij het stellen van de indicatie (tabel 1.25 en 1.26). Bij 90% van de gemeenten heeft de klant inbreng bij de keuze voor de vorm van de dagbesteding en 77% zegt het netwerk te betrekken bij de indica-tiestelling en verwijzing naar de dagbesteding.

5.3.2 Integrale aanpak? Samenwerking tussen afdelingen Wmo en W&I

Wordt bij de verwijzing van iemand naar de dagbesteding volgens de Wmo-afdeling gekeken naar de mogelijkheden die de Pw biedt (tabel 1.21)? En andersom, wordt bij activering vanuit de Pw de mogelijkheden van de dagbesteding in de afweging meegenomen (tabel 2.8)? In figuur 3 zijn de antwoorden op deze vragen te zien.

0

Figuur 3: Betrekt W&I de dagbesteding bij activering en kijkt Wmo naar de mogelijkheden van de Participatiewet

31 Deze resultaten zijn gebaseerd op vragenlijsten ingevuld door de Wmo-afdelingen. Respondenten van de W&I-afdelingen geven een vergelijkbaar antwoord, hoewel door hen vooral iets vaker wordt gezegd dat de Wmo-consulten het besluit nemen en wat minder vaak dat W&I en Wmo hierin samen optrekken. Een verklaring hiervoor kan worden gevonden in de toelichting op deze vraag door Wmo-afdelingen, dat regelmatig Wmo formeel het besluit neemt, maar dat W&I wel is betrokken.

Simpel Switchen op de kaart * H5 – Dagbesteding: hoe gaan gemeenten er mee om? * 55

De Wmo-afdeling kijkt bij een indicatiestelling voor de dagbesteding vaker naar de mogelijk-heden vanuit de Pw dan dat de W&I-afdelingen de dagbesteding in hun afweging meenemen bij activering (zie figuur 3). Over het geheel genomen is er een meerderheid van gemeenten, waarbij de Wmo- en de W&I-afdelingen regelmatig tot altijd naar de mogelijkheden van res-pectievelijk de Pw en de Wmo kijkt (Wmo: 75%, W&I: 55%).

Simpel Switchen gaat niet alleen over doorstroom naar werk, maar ook over de mogelijkheid om naar de dagbesteding te gaan als werk (tijdelijk) een te zware belasting is. Hier lijken min-der gemeenten oog voor te hebben. Rond de helft van de W&I-afdelingen en Wmo-afdelingen zegt de dagbesteding regelmatig tot altijd in overweging te nemen als dit voorkomt en de andere helft doet dat weinig of nooit (tabel 1.22 en tabel 2.9).

Werken de afdelingen Wmo en W&I met een integrale aanpak? Ruim 40% - beide afdelingen bij elkaar genomen³² - vindt dat beide beleidsterreinen nog gescheiden worden uitgevoerd (ta-bel 1.23 en ta(ta-bel 2.11). De andere gemeenten zijn van mening dat er in mindere of meerdere mate gezamenlijk wordt opgetrokken. Enkele gemeenten (4%) geven aan dat er sprake is van een volledig integrale uitvoeringspraktijk.

(Bijna) helemaal gescheiden Niet gescheiden/niet integraal Redelijk integraal

Volledig integraal 20%

34%

2%

42%

Figuur 4: Uitvoering Wmo en Participatiewet gescheiden of integraal

Gemeenten hebben hun antwoord op de vraag naar het bestaan van een integrale aan-pak toegelicht³³ (tabel 1.24 en tabel 2.14). Er komt een gemengd beeld naar voren waarbij in ieder geval bij een meerderheid van de gemeenten in meerdere of mindere mate wordt samengewerkt.

32 De antwoorden liggen dicht bij elkaar en we presenteren hier een middeling uit beide vragenlijsten.

33 In totaal hebben 63 Wmo-afdelingen en 74 W&I-afdelingen een toelichting gegeven op hun inschatting van de integraliteit van de aanpak.

56 * Simpel Switchen op de kaart * H5 – Dagbesteding: hoe gaan gemeenten er mee om?

Een vijfde van de gemeenten werkt met een multidisciplinair team. Vaak richt een dergelijk team zich op de toegang tot de voorzieningen (Wmo, Pw en soms ook Jeugd). Er is bijvoor-beeld een team Arbeidsparticipatie dat zorgdraagt voor de toegang tot de dagbesteding, beschut werk en de banenafspraak. Ook komt het voor dat de arbeidsmatige dagbesteding is toegevoegd aan de unit die zorg draagt voor participatie van burgers onder de Pw of is belegd bij het sociaal wijkteam.

Bij twee vijfde van de gemeenten is sprake van een minder vergaande vorm van samenwer-king. Er is bijvoorbeeld overleg waarin klanten worden besproken die zowel onder de Wmo als de Pw vallen of er wordt alleen overlegd over een cliënt vanaf een bepaalde trede op de participatieladder. Soms gaan de Wmo- en de Pw-consulent samen op huisbezoek.

Een vijfde van de gemeenten is bezig met de (verdere) ontwikkeling van een integrale aanpak.

Eenzelfde deel geeft in de toelichting nogmaals aan dat de aanpak praktisch helemaal ge-scheiden is.

Hierna volgen twee voorbeelden over de manieren waarop de afdelingen in de praktijk met elkaar omgaan.

‘Voor de inwoner is de generalist uit het WIJ-team de start in de keten voor zowel Wmo als Participatie. Dus wat dat betreft is er een integrale werkwijze richting de inwoner. Inwoner krijgt bijvoorbeeld een gesprek met de generalist als deze aan het werk gaat en er nog aanvullende (Wmo) ondersteuning nodig lijkt. Er zijn nog geen gemengde/gecombineerde producten. Wmo en Participatieproducten worden wel naast elkaar ingezet. We zien wel mooie gecombineerde aanpakken voor bijvoorbeeld jongeren ontstaan vanuit aanbieders. Voor Maatschappelijk

Opvang wordt er nu invulling gegeven aan een nieuw ondersteuningsproduct waarin begeleiding, werk en wonen wél gecombineerd worden. Aan de achterkant, binnen de gemeente, is er nog wel te winnen wat betreft integraliteit. Arbeidsmatige dagbesteding wordt wél gefinancierd vanuit de Wmo, maar qua beleidsontwikkeling weten de (…) Wmo en Participatiewet elkaar nog onvoldoende te vinden. De ondersteuningsproducten worden veelal gescheiden van elkaar ontwikkeld.’

‘Er is nog onvoldoende sprake van een integrale aanpak. Ligt voor een deel ook aan de systematiek. De beoordeling en indicatiestelling ligt bij verschillende partijen (Wmo bij

buurtteams, Participatiewet bij W&I en ook bij UWV (banenafspraak, beschut). Het integrale zit

‘m in de samenwerking tussen partijen met het oog voor de wens en de mogelijkheden van de klant. Daarnaast is het bij de Wmo zo dat er zowel wordt ingekocht (arbeidsmatige activering) als subsidie (sociale prestatie en dagondersteuning, de recreatieve vorm). Bij de P-wet is het alleen inkoop. Daar komen verschillende verantwoordingssystematieken bij kijken. Daarbij is de kennis van zowel Wmo als P-wet bij verschillende partijen niet op hetzelfde niveau (de meesten weten of veel van de P-wet of veel van de Wmo). En tot slot, P-wet en Wmo hebben andere uitgangspunten (P-wet: uitstromen naar betaalde arbeid, Wmo: zelfredzaamheid en meedoen).’

Simpel Switchen op de kaart * H5 – Dagbesteding: hoe gaan gemeenten er mee om? * 57