Steekproef en data

De honderd best betaalde CEO’s heb ik bepaald met behulp van www.topsalaris.nl. Op deze site staat de top 100 salarislijst. Deze lijst bevat de best betaalde bestuurders bij Nederlandse ondernemingen in 2008. Van deze honderd ondernemingen heb ik geprobeerd de leesbaarheid van het remuneratieverslag te testen door de volgende procedure te volgen. Van alle remuneratieverslagen zijn de titels, subtitels en tabellen verwijderd (Courtis, 1995; 1998; Clatworthy en Jones 2001; Hossain en Siddiquee, 2009). De calculatie van de leesbaarheid van het remuneratierapport is gebaseerd op de overgebleven tekst. Alle remuneratierapporten die daarna minder dan 300 woorden bevatten, worden niet meegenomen in het onderzoek. Het is belangrijk om te vermelden dat tabellen verwijderd worden omdat de leesbaarheidformules alleen toegepast worden op letters en niet op cijfers of tabellen (Li, 2006).

Na deze procedure blijven er van de oorspronkelijke honderd ondernemingen achtentachtig over. Van de achtentachtig zijn er drieënzeventig ondernemingen beursgenoteerd. Dit kan zijn aan de AEX, de AMX , de AScX of de lokale markt-index

(Amsterdam Exchange Index, Amsterdam Midkap Index, Amsterdam Small cap Index). De andere vijftien ondernemingen zijn niet beursgenoteerd en worden verwijderd uit de steekproef. De uiteindelijke grootte van de steekproef komt uit op drieënzeventig ondernemingen.

Om de relatie tussen de leesbaarheid van remuneratieverslagen en verschillende ondernemingsfactoren vast te stellen moet er eerst een dataverzameling plaats vinden. De meeste data komt uit de volgende vier bronnen: jaarverslagen van de ondernemingen (2008), database Amadeus¹, The Netherlands Board index 2008 van Spencer Stuart en www.topsalaris.nl. Van de site www.topsalaris.nl zijn de beloningen en de stijging/daling van de beloningen van de CEO’s weergegeven. De Netherlands Board index van Spencer Stuart bevatte data over de aanwezigheid van de remuneratiecommissies en eventuele het aantal vergaderingen. De database Amadeus bevat data over de omzet en ROA van de ondernemingen. De jaarverslagen bevatten de remuneratieverslagen en hierdoor de data voor de leesbaarheid te bepalen. Voor de resterende of onderbrekende data heb ik de websites van de ondernemingen geraadpleegd.

3.3 Leesbaarheid

De procedure om de leesbaarheid van het remuneratieverslag vast te stellen is als volgt (Courtis, 1995 en 1998. Clatworthy, en Jones 2001, Hossain en Siddiquee, 2009): (1)De titels, subtitels en tabellen worden verwijderd van de remuneratieverslagen. (2)De verslagen die na (1) minder dan 300 woorden bevatten worden uitgesloten.

(3)Om de leesbaarheid te meten zijn er drie passages van honderd woorden geselecteerd waarbij één in van het begin, één in het midden en één in het einde van de remuneratieverslagen.

De mate van leesbaarheid wordt berekend over het gemiddelde van de drie scores. Dus de leesbaarheid van het gehele remuneratieverslag wordt niet berekend. Afhankelijk of de remuneratieverslagen in het Engels of in het Nederlands zijn, maak ik gebruik van twee leesbaarheidformules. Voor de Engelse taal is dat de formule van Flesch en voor de Nederlandse taal is dat de formule van Douma.

Voor de berekening van de Flesch reading ease maak ik gebruik van een applicatie van Microsoft Word. Deze applicatie is in MS Word te vinden via het tabblad Tools, Options, Spelling & Grammar. In het tabblad moet je vervolgens het vakje aanvinken bij “Show readability statistics”. Na het uitvoeren van de spellingscontrole krijgt men de reading ease score te zien van de tekst.

Voor de berekening van de formule van Douma maak ik gebruik van de site http://standards-schmandards.com¹. Je selecteert op de site method: Douma (Dutch) en vervolgens plak je de drie passages van 100 woorden in het witte vlak en druk je op de knop: Calculate Score. Je krijgt onder in beeld te zien welke score de desbetreffende tekst heeft behaald.

Het voordeel van deze twee formules is dat de scores goed te vergelijken zijn met elkaar(zie tabel 1 en 6).

3.4 Ondernemingsfactoren

In deze sectie worden de variabelen besproken voor de leesbaarheid van remuneratieverslagen. De variabelen zijn ondernemingsfactoren van de achtentachtig ondernemingen. Er zal worden uitgelegd op welke wijze de factoren gemeten zullen worden. Het gaat over de volgende zes factoren:

 Grootte van de onderneming  prestatie van de onderneming  Beloning CEO

 Stijging beloning CEO

 Aanwezigheid van de remuneratiecommissie  Aantal vergaderingen van de remuneratiecommissie Grootte van de onderneming

De eerste factor die wordt onderzocht is de grootte van de onderneming. De grootte van de onderneming is op verschillende manieren uit te drukken. Zo kan men kijken naar: het aantal medewerkers van de onderneming, de marktwaarde van de onderneming of de totale activa van de onderneming. Rutherford (2003) heeft in zijn onderzoek de omzet van de onderneming gebruikt. In dit onderzoek zal de omzet van 2008 van de onderneming als maatstaf gebruikt worden voor de grootte van de onderneming. Aan de hand van de omzet bekijk ik of de grootte van de onderneming invloed heeft op de leesbaarheid van het remuneratieverslag. Ik gebruik de natuurlijke logaritme (Ln) voor de grootte van de onderneming:

Grootte onderneming = Ln(Omzet)

Ik gebruik de (Ln) omdat de grootte van de omzet tussen de ondernemingen erg verschillend zijn. Door het gebruik van(Ln) worden de extreme omzetresultaten verminderd (Li, 2006).

Prestatie van de onderneming

De tweede factor waarvan de relatie op de leesbaarheid van het remuneratieverslag wordt onderzocht zijn de prestaties van de onderneming. Net zoals de eerst factor zijn er veel verschillende manieren om de prestaties van de onderneming te meten. Bijvoorbeeld nettowinst, brutowinst, EBIT, EBITDA, ROE en winstmarge. Hossain en Siddiquee (2009) gebruiken de Return On Assets (ROA) voor hun onderzoek. Ik gebruik ook de ROA als maatstaf. Deze maatstaf geeft de winst (voor belasting en interest) aan, uitgedrukt in een percentage van de totale bezittingen. Dit is een veel voorkomende maatstaf voor de winstgevendheid. Hoe hoger de ROA, hoe beter de onderneming presteert. Het is handig om de ROA te gebruiken want de ondernemingen die in de

steekproef zitten verschillen erg in grootte. Met het gebruiken van de ROA wordt dit gecompenseerd.

Alleen voor de financiële sector is de ROA niet te gebruiken. Dit komt doordat de Return On Assets niet erg bruikbaar is in de financiële sector. Dit heeft te maken met de waardering van activa bij de financiële instellingen. Deze wijkt af bij ondernemingen in andere sectoren. De ondernemingen in de financiële sector worden verwijderd bij de toetsing van de invloed van de ROA. Dit zijn in totaal zeven ondernemingen en hierdoor komt de steekproef voor deze test uit op zesenzestig ondernemingen.

Beloning CEO

De derde ondernemingsfactor die wordt onderzocht is de beloning van de CEO. Het gaat hier alleen om de beloning van de CEO en niet van het gehele bestuur. Het gaat hier om de absolute hoogte van de beloning. De beloning van een CEO bestaat uit verschillende componenten (PricewaterhouseCoopers, 2006):

 Basissalaris (vast), deze is niet afhankelijk van de prestaties van de onderneming.  Variabel bonus, deze is wel afhankelijk van de prestaties van de ondernemingen.

Vaak is een variabel bonus een percentage van het vaste basissalaris.

 Opties, hieronder valt het recht om tegen een vooraf bepaalde prijs binnen een afgesproken tijdsperiode aandelen te verkopen of te kopen.

 Aandelen van de desbetreffende onderneming. Deze component geeft de aandeelhouders het gevoel dat de CEO echt hart voor de zaak en de aandeelwaarde heeft. Hij is immers ook afhankelijk van de waarde van de aandelen.

 Pensioen, het geld wat de CEO ontvangt als hij met pensioen gaat.

 De gouden handdruk, de (riante) geldvergoeding als de CEO voortijdig opstapt of wordt ontslagen.

Alle bovengenoemde beloningscomponenten worden mee berekend voor de beloning van de CEO. De bestuursvoorzitter of de algemeen directeur wordt in dit onderzoek

zaken en eindverantwoordelijk binnen het bestuur. Bij de meeste van de onderzochte ondernemingen is er sprake van een CEO, alleen bij kleine ondernemingen uit de steekproef is er sprake van een bestuursvoorzitter of algemeen directeur in plaats van een CEO.

Stijging beloning CEO

De vierde ondernemingsfactor gaat over het percentage stijging of daling van de beloning van de CEO. Dit wordt gemeten over de jaren 2007 en 2008. De percentages zijn te vinden op www.topsalaris.nl/data.php.

Aanwezigheid van de remuneratiecommissie

De vijfde en de zesde ondernemingprestaties hebben betrekking op de remuneratiecommissie. Een onderneming is niet verplicht een remuneratiecommissie op te stellen. Echter, het wordt wel aanbevolen door de code Tabaksblat. De onderneming mag van de code Tabaksblat afwijken maar dan moet men hun hiervoor keuze uitleggen en grondig onderbouwen. In dit onderzoek wordt er gekeken naar de aanwezigheid van de remuneratiecommissie bij de onderneming in 2008. De informatie over de aanwezigheid van de remuneratiecommissie komt uit de The Netherlands Board index 2008 van Spencer Stuart en de jaarverslagen van de ondernemingen.

Aantal vergaderingen van de remuneratiecommissie

Het is interessant om te bekijken hoe vaak de remuneratiecommissie heeft vergaderd in het jaar 2008. Dit heeft te maken met de invloed van de vergaderingen ten opzichten van leesbaarheid van remuneratieverslagen. In dit onderzoek wordt er gekeken naar hoe vaak de remuneratiecommissie heeft vergaderd in het boekjaar 2008. De informatie over het aantal vergaderingen van de remuneratiecommissie komt uit de The Netherlands Board index 2008 van Spencer Stuart en jaarverslagen.