Specifieke kansen als uitkomst marktconsultatie

Omdat de routekaart bedoeld is om de grootste kansen van Nederland te realiseren, wordt vooral ingegaan op deze kansen. Hierbij kunnen er kansen liggen voor Nederlandse partijen in één van de geselecteerde diensten, maar ook op technologie ontwikkeling of systeemintegratie. Als uitkomst van de

verschillende marktconsultatie activiteiten zijn meerdere specifieke kansen naar voren gekomen, waarvan de vijf belangrijkste hieronder worden genoemd:

A) Kans = Ontwikkeling van diensten en systeemintegratie-oplossingen voor energieopslag achter de meter

a. Commercieel beschikbare technologie: Li-ion of eventuele andere batterijen, zoveel mogelijk gebruik makend van batterijtechnologie die in andere landen al in ontwikkeling is

b. Gebruikmakend van de zomer / winterdynamiek door met thuisopslag meerder diensten te laten leveren: energiemanagement achter de meter voornamelijk in de

zomermaanden én systeemdiensten op het net voornamelijk in de wintermaanden c. Meerdere opslagsystemen achter de meter gezamenlijk in kunnen zetten als

‘geaggregeerde bulk opslag’ middels software ontwikkeling en aggregatie, voor inzet in bijvoorbeeld de balanceringsmarkt of voor regel- en reservevermogen

d. Vooral gebruik maken van Li-ion batterij ontwikkelingen uit andere landen, als Nederland vooral inzetten op de systeemintegratie en aansturing.

De stimuleringsmaatregelen welke dienen te worden ingezet om deze kans optimaal te kunnen benutten zijn:

i. Ontwikkeling van nieuwe business modellen en diensten, die deze combinatie van diensten achter de meter voor verschillende stakeholders mogelijk maken ii. Software ontwikkeling welke als doelstelling heeft om meerdere diensten te

kunnen leveren

iii. Technologie ontwikkeling om de prijs van opslag verder te verlagen. Nederland zou niet in moeten zetten op Li-ion ontwikkelingen, maar kan mogelijk wel een slag maken met innovatieve nieuwe technologieën. Eén van de mogelijkheden is een gestandaardiseerde opslag voor gebruikers met zowel PV-zonnecellen als oplaadauto’s, gebruik makend van de sterke positie van Nederland op elektrisch vervoer

iv. Marktmodel aanpassen zodat deze systeemdiensten ook gewaardeerd worden (denk aan het aanpassen van de salderingsregeling en variabele tarifering) v. Standaardisering bevorderen om veilige en coherente inpassing van de

energieopslag systemen op het elektriciteitsnet mogelijk te maken, zowel technisch als qua aansturing (standaarden USEF en Powermatcher/FPAI) vi. Demonstraties stimuleren om ervaring te kunnen opdoen met dergelijke

opslagsystemen en –diensten

B) Kans = toepassen van compressed air energy storage (CAES) in Nederland a. Commercieel beschikbare technologie: CAES

b. Een technologie welke diensten kan leveren op zowel wholesale als markt voor balancering en reservevermogen

c. De kansen voor Nederland zijn onder andere de aanwezigheid van zoutholtes waar deze technologie kan worden geimplementeerd en de aanwezigheid van kennis omtrent compressor technologie.

De stimuleringsmaatregelen welke dienen te worden ingezet om deze kans optimaal te kunnen benutten zijn:

ii. Marktmodel aanpassen (mogelijk maken dat alternatieve flex opties zich ook op balancering en reservemarkt kunnen opereren, en daarmee de waarde van flexibiliteit in de markt reflecteren)

iii. Investeringsrisico’s beperken iv. Demonstratie stimuleren

C) Kans = ontwikkelen en toepassen vliegwielen en li-ion systemen voor de balanceringsmarkt a. Commercieel beschikbare technologie: vliegwiel en li-ion

b. Scoren heel goed op markt voor balancering en reservevermogen

c. Voor vliegwieltechnologie is nog veel innovatie mogelijk, potentieel exportproduct d. Een Nederlands bedrijf is al actief in deze ontwikkeling

De stimuleringsmaatregelen welke dienen te worden ingezet om deze kans optimaal te kunnen benutten zijn:

i. Marktmodel aanpassen (mogelijk maken dat alternatieve flex opties zich ook op balancering en reservemarkt kunnen opereren, waarde van flexibiliteit in de markt reflecteren)

ii. Technologie ontwikkeling stimuleren iii. Investeringsrisico’s beperken

D) Kans = ontwikkelen en toepassen van Power2Gas, lange termijn

a. Veel kansen voor Nederland: kennis omtrent gas, product waterstof voor verschillende toepassingsgebieden relevant, bijvoorbeeld voor vergroening van de petrochemie en de gassector en gasinfrastructuur

b. Met uitkijk naar 2050 kan het diensten leveren op wholesale markt, balancerings- en reservermarkt, maar ook seizoensopslag, in het traject 2030-2050

c. Denkend aan de specifieke sterke Nederlandse punten, zijn er mogelijk tussenstappen die al eerder (tot 2030) zouden kunnen worden verkend: bijvoorbeeld het genereren van H2 uit windstroom op de Noordzee (synergie met offshore en gasinfrastructuur33_{) en ten}

tweede het generen van H2 als “Power to Products” halffabrikaat in de industrie, zie ook Perceel 4. Beide vereisen nadere voorstudie

d. Meerdere bedrijven al mee bezig

De stimuleringsmaatregelen welke dienen te worden ingezet om deze kans optimaal te kunnen benutten zijn:

i. Technologie ontwikkeling ii. Demonstraties stimuleren

E) Kans = Innovatieve ondernemers kunnen business halen uit de mogelijkheden die de behoefte aan flexibiliteit bieden

a. Energieopslag is bij uitstek onderwerp waar creativiteit, ondernemerschap en Nederlandse kennis omtrent chemie / water en energie samenkomen

b. Er bestaat een behoefte aan goedkope vormen van energieopslag

c. Voor specifiek de volgende specs a) zeer korte responstijden (onbalansmarkt), b) ontlaadtijden van rond de vier uur (energiemanagement achter de meter) en c) meerdaagse opslagtijden

De stimuleringsmaatregelen welke dienen te worden ingezet om deze kans optimaal te kunnen benutten zijn:

i. Technologie ontwikkeling ii. Demonstraties stimuleren

iii. Ontwikkelen nieuwe business modellen en diensten

Beantwoording onderzoeksvragen

Resultaten hoofdstuk 7:  Identificatie van Nederlandse partijen die nodig zijn bij ontwikkelingen die de transitie van de energiemarkt van nu tot 2030 (met een outlook naar 2050) voor de verschillende scenario’s

 Evaluatie van kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven op de energiemarkten die niet direct aan Nederland gekoppeld zijn

 Verslag van consultatieronde Antwoord op de onderzoeks

vragen: 4b. Welke oplossingen zijn vooral voor Nederland interessant? 1. In hoeverre moet, vooruitlopend op het ontstaan van die omstandigheden, R&D

aan, en/of demonstratie van verschillende opslagsystemen plaatsvinden? 7b. Welke rol kunnen Nederlandse partijen op dit terrein spelen (R&D, bedrijvigheid) en waar liggen de belangrijkste economische kansen voor Nederlandse partijen?

8 ROUTEKAART ENERGIEOPSLAG 2030