Zowel de werkzoekenden als de werkenden zijn geselecteerd via de dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de gemeente Rotterdam. Hiervoor is allereerst contact opgenomen met staf- en beleidsmedewerkers van deze afdeling. Zij gaven te kennen dat het omwille van privacygevoeligheid niet mogelijk was om de respondenten op basis van de criteria zoals besproken in paragraaf 3.3 te selecteren via de database van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In overleg met de staf- en beleidsmedewerkers is daarom besloten om de werkzoekenden te selecteren tijdens bijeenkomsten op de Rotterdamse werkpleinen aan het Heiman Dullaertplein in Delfshaven en aan de Herenwaard in IJsselmonde. Werkzoekenden dienen zich in eerste instantie namelijk te melden bij één van de Rotterdamse werkpleinen. Vanaf een werkplein worden werkzoekenden aangemeld bij de dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid en vervolgens doorgestuurd naar het werkplein aan het Heiman Dullaertplein om deel te nemen aan het ‘WerkLoont traject’. In dit traject worden werkzoekenden in groepen begeleid bij zoeken naar werk en nemen zij deel aan werkgerelateerde trainingen. Hieronder is een korte beschrijving van het WerkLoont traject gegeven (Box 1).
Om de werkzoekenden aselect op basis van de criteria zoals beschreven in paragraaf 3.3 te kunnen selecteren, is allereerst een brief (bijlage 1) opgesteld die via de klantmanagers is verspreid onder de deelnemers van het WerkLoont traject op het werkplein aan het Heiman Dullaertplein. In de brief is een korte omschrijving van het onderzoek gegeven en zijn de criteria vermeld voor deelname hieraan. Onderaan de brief konden de belangstellenden een strookje met hun postcode, e-mailadres en/ of telefoonnummer invullen en deze vervolgens inleveren bij hun klantmanager. Op basis van de postcode kon worden nagegaan of de potentiële deelnemer daadwerkelijk in Rotterdam-Zuid woonachtig was, waarna per e-mail of telefoon contact kon worden opgenomen om een afspraak te maken voor een interview. Aangezien vooraf niet kon worden geschat hoeveel reacties dit zou opleveren, is eveneens contact opgenomen met de teamchefs van het werkplein aan de Herenwaard en met de dienst DAAD. DAAD is een onderdeel van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en fungeert als servicepunt voor werkgevers. Vanuit deze rol organiseren klantmanagers van DAAD in samenwerking met klantmanagers van het werkplein aan de Herenwaard banenmarkten op deze locatie en verzorgen zij werkgerelateerde trainingen op het voormalige werkplein aan de Dynamostraat in Feijenoord. Met de betreffende klantmanagers van het werkplein aan de Herenwaard en van DAAD is afgesproken dat tijdens de wekelijkse banenmarkt op het werkplein aan de Herenwaard deelnemers voor het onderzoek konden worden geselecteerd. Het voordeel hiervan was dat de deelnemers van de banenmarkten voor een groot deel uit Rotterdam-Zuid kwamen, veelal laagopgeleid (tot en met MBO kwalificatieniveau 2) en actief op zoek naar werk waren. Op een banenmarkt, waar per keer gemiddeld 20 tot 40 werkzoekenden aan deelnemen, worden wekelijks voor een bepaalde sector de vacatures besproken waar de deelnemers vervolgens op kunnen reageren. De banenmarkten duurden gemiddeld anderhalf uur en werden ingeleid met een korte uitleg. Met de klantmanagers is afgesproken dat aan het einde van de uitleg het onderzoek kort kon worden toegelicht waarna de deelnemers die voldeden aan de selectiecriteria gevraagd werd hun hand op te steken. Uit de groep werd vervolgens willekeurig een deelnemer gekozen waarmee in een aparte ruimte een interview is afgenomen. Omdat de banenmarkten in totaal anderhalf uur duurden konden per keer slechts enkele interviews worden afgenomen. Op basis van deze ervaring is met de klantmanagers afgesproken om niet alleen bij de wekelijkse banenmarkten aan te schuiven om interviews af te nemen maar ook bij de werkgerelateerde trainingen op het werkplein aan de Dynamostraat. Deze aanpak heeft tot een gevarieerde groep respondenten geleid, wat betreft de werkervaring en het type werk waar naar wordt gezocht. Tijdens de verschillende bijeenkomsten is getracht een gelijk aantal vrouwen als mannen te selecteren, om daarmee de onderzoeksresultaten op basis van sekse te kunnen vergelijken. Uiteindelijk zijn op deze wijze tijdens de banenmarkten en werkgerelateerde trainingen zeven vrouwen en zes mannen geïnterviewd. Tegen het einde van deze reeks interviews bleek dat nog eens veertien deelnemers van het WerkLoont traject zich middels het strookje onderaan de brief hadden opgegeven voor deelname aan het onderzoek. Uit deze groep zijn, op basis van hun postcode, vervolgens drie mannen en twee vrouwen geselecteerd die op een locatie
Box 1 WerkLoont traject
Op het werkplein aan het Heiman Dullaertplein volgen werkzoekenden in groepen van 20 personen, maximaal drie dagdelen per week, een werktraining gedurende 15 weken. De groepen doorlopen hierbij een programma van werkgerelateerde trainingen zoals sollicitatievaardigheden en het opstellen van een CV. Iedere groep wordt begeleid door twee klantmanagers. Het doel van het WerkLoont traject is om werkzoekenden voor te bereiden op werk en binnen de periode van 15 weken te plaatsen op regulier (betaald) werk. Op basis van het WerkLoont traject wordt voor de werkzoekenden gedurende 15 weken een OV-vergoeding beschikbaar gesteld in de vorm van losse OV-dagkaarten van de RET. Hiermee kunnen de werkzoekenden gedurende hun deelname aan het traject binnen Rotterdam reizen naar het werkplein in Delfshaven en naar sollicitatiegesprekken binnen het concessiegebied van de RET. Als het na 15 weken niet is gelukt om werkzoekenden op regulier werk te plaatsen dan worden ze teruggestuurd naar de werkpleinen waar zij zich hebben aangemeld. Onder begeleiding van een klantmanager zoeken de werkzoekenden vervolgens verder naar werk en nemen zij deel aan banenmarkten die worden georganiseerd op de werkpleinen. Werkzoekenden met een uitkering zijn bovendien op basis van de Wet werk en bijstand (Wwb) verplicht om gemiddeld vijf keer per week naar werk te solliciteren en gehoor te geven aan onder andere uitnodigingen voor de banenmarkten op de werkpleinen.
In totaal nemen 700 tot 900 werkzoekenden per week deel aan de werkgroepen in het kader van het WerkLoont traject. Inzet van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is om 50 procent van de werkzoekenden uit de uitkering te krijgen, begin 2012 lag dit op circa 40 procent (Gemeente Rotterdam, 2011c).
in Rotterdam-Zuid woonachtig waren waar geen van de eerdere respondenten vandaan kwam. Op deze wijze is zowel een evenredige verdeling tussen het aantal mannelijk en vrouwelijke respondenten tot stand gekomen als een ruimtelijke spreiding van de verschillende woonlocaties over Rotterdam-Zuid. In totaal zijn achttien werkzoekenden geselecteerd, waarvan negen mannen en negen vrouwen.
Vergeleken met de selectie van de werkzoekenden, bleek het selecteren van de werkenden ingewikkelder te liggen. Deze groep heeft immers al een baan gevonden en neemt daardoor niet langer deel aan bijeenkomsten op de werkpleinen. Ook bleken de klantmanagers van de werkpleinen weinig tot geen contact met deze groep te onderhouden. Evenals bij de selectie van de werkzoekenden is voor de selectie van de werkenden een brief (bijlage 2) opgesteld die via de klantmanagers is verspreid onder de werkenden waar nog contact mee was. Hier zijn echter geen reacties op gekomen. Via de klantmanagers van het werkplein aan de Herenwaard is een kleine groep werkenden geselecteerd die voldeden aan de selectiecriteria zoals beschreven in paragraaf 3.3. Uiteindelijk zijn hiervan twee mannen en één vrouw bereid gevonden om mee te werken aan het onderzoek. Via de klantmanagers van DAAD bleek het daarentegen eenvoudiger om enkele werkenden voor het onderzoek te selecteren aangezien zij directe contacten onderhouden met bedrijven waar in het verleden werkzoekenden zijn geplaatst. In de meeste gevallen hebben werkzoekenden een cursus of opleiding met baangarantie via DAAD gevolgd, waarna zij bij één van de werkgevers zijn geplaatst. Via DAAD is met werkgevers en opleidingsinstituten uit verschillende branches contact opgenomen waar onlangs werkzoekenden waren geplaatst die voldeden aan de selectiecriteria. Aan deze organisaties is de vraag voorgelegd of zij en de betreffende werkenden medewerking wilden verlenen aan het onderzoek. Uiteindelijk zijn op deze wijze vier mannen en drie vrouwen voor het onderzoek geselecteerd. In totaal zijn daarmee tien werkenden geselecteerd, waarvan zes mannen en vier vrouwen.