Hoe dat men den Wijngaert griffien sal.
KIest eenen dicken stam van eenen Wijngaert, op dat hy twee griffien ontfangen
mach: Sommige griffien den Wijngaert een halve voet boven der aerden, ofte recht boven den wortel: Sommige recht gelijcks der aerden, het welck wel het aldersekerst is: want het gene dat men hoogh booven der aerden griffiet, dat wil selden lucken, overmidts den windt, daer door dat de griffien geen stilte en heeft. Dan, soo verre als men den Wijngaerdt soo
leegh niet griffien kan, overmidts den stam onder al te dunne is, soo slaet een stock daer aen, daer men den Wijngaert aen binden mach, ende oock de griffie, die in de hooghte gegriffijt is, soo en sal den windt geen schade daer aen doen Sommige die griffien oock wel in de zijde-tacken. Soo verre als gy in den Kriecken-boom wilt Wijngaert griffien, soo sult gy vroege Druyven hebben, want gy sult de Druyven rijp hebben, als de Kriecken rijp zijn. Den tijdt van den Wijngaert te griffien, is den Lenten-tijdt, of Voor-somer, als het vriesen gedaen is, als den Wijngaert niet sijn dunne, noch sijn dicke vochtigheydt en laet ontloopen, maer alleen sijn lijmachtige vochtigheyt. De rancken die men tot het griffien nemen sal, moeten ront, dicht ende groote knoppen hebben, namelijck, twee ofte drie, dan soo verre als men die griffijt gelijcks der aerden, soo moetser wel drie of vier hebben. Oock mach men van een rancke maer twee griffien snijden, want al dat boven de selve knoppen is, dat is onvruchtbaer, ende de nieuwe ranckxkens zijn altijdt de beste. Men derf oock de griffien, soo haest sy af gesneden zijn, niet griffien, maer men salse decken aldaer sy af-gesneden zijn, ende in een kanne steecken, op datse haer kracht niet en verliesen, ende griffien die tot gelegender tijdt. De gene die men op den grondt der Aerden in den Wijngaert wil griffien, die worden wel alder-vast gegriffijt, midts men de aerde tot aen de griffie opsmijtende, daer door beter worden gevoedt, dan sy en brengen soo haest geene Druyven voorts, gelijck alle ander griffien,
die in de aerde gegriffijt zijn, ofte gesteecken worden
De Stammen die men in de hooghte griffien wil, die moeten effen en niet dicker als een duit wesen, ende daerse afgesaegt zijn, daer salmen met een Vijl effen vijlen. En die Stammen die men daer in wil griffien, die moeten boven aen haer eynde, anderhalf vingerbreet noesch afgesneden wesen, gelijck men de schachten doet wanneer men een penne snijden wil, sonder het Marck op d’ eene zijde te quetsen, en op d’ ander zijde sal men de schorsse in haer geheel laten.
Men sal moeten oock de griffie soo diep in de kloove steecken, als die gescherpt is, op datter tusschen den Stam ende de griffie niet ledigh en blijve, ende men salse beyde rondtomme wel met pot-aert bekleeden, op datter geen vochtigheydt uyt vloeyen en kan, ende met een doeck bewinden, ende als nu aldus dese griffinge geschiedt, soo salmen alle morgen voor den opganck der Sonnen, dese omgebonden pot aerde met water nat maken, insonderheyt, soo wanneer ’t heete dagen zijn, oft oock wel des avondts in ’t heetste des somers. Als nu de griffie 4 vingersbreedt is uytgewassen, soo salmen daer aen een stockxken steken, om dese jonge scheute daer aen vast te maken, op dat sy door de windt niet en worde bedorven, dan als men siet dat de scheute sterck gewassen is, soo salmen alle dese bindinge los snijden, op dat de vochtigheyt vryelijck in de griffie trecken mach. Ende men sal de griffien altijdt af-snijden in ’t af-breecken der Manen, midts sy als dan aldersterckst zijn.
Sommige die en griffien niet alleene de
gaerden in den Voor somer, maer oock in den Herfst, nae dat de Druyven zijn af-gesneden. Florentinus.
Van de griffinge door inboringe.
De griffinge des Wijngaerts, die door inbooringe geschiedt, die is wel de alder bequaemste, midts dat den Wijngaert daer-en-tusschen niet stille en staet van Vruchten voort te brengen. Dese griffinge door inbooringe, wordt aldus gedaen: Gy sult den stam des Wijngaerts met een Boor door-booren, ende daer na sult gy nemen een rancke van den Wijn-stronk, die daer aldernaest staet, de welcke gy door dat gat sult doortrecken, sonder de selve van haren Stamme af te snijden: Soo sal de selve rancke van hare Stam gevoedt wesende, daer tusschen vereenigen, ende inlijvigen met den Stam, door den welcken datse getrocken ende ingeleydt is, en dat in twee Jaren tijdts, naer welcke twee Jaren dat men de ingelijfde rancke sal af-snijden, die dus lange noch aen haeren eygene Stam is vast geweest, ende den stam, die doorboort is geweest, met eene zage boven de ingelijfde rancke af-zaegen, op datter anders gene Druyven en komen aen te wassen, als aen de ingelijfde rancke, ende die uyt haer spruyten sullen. Didymus.
Om te maken dat elcken Tors Druyven Besien voort brenge van diversche coleure, te weten, witte, blauwe, ofte geele Druyven.
Men moet nemen twee diversche rancken, van tweederley coleure, die men dwers
klieven moet, maer men mach de Botten niet raecken, noch datter oock niet van het marich uyt en valle,de welcke men by malkanderen sal voegen, in sulcker voegen, dat de botten met malkanderen over een komen, ende malkanderen soo veel mogelijck is, mogen komen te raken, gelijck of de twee botten maer een en ware, die aldus geschiedt wesende, sal men dese beyde rancken wel dicht met Papier bewinden, ende met Podt-aerdt bekleeden, ende alsoo in d’ aerde planten, ende alle drie of vier dagen met Water begieten tot datse beginnen te schieten.
Om Druyven sonder stenen te doen wassen.
Neemt de Fluyten die gy planten wilt, ende kliefste sachtkens onder, daer gy die in d’aerde setten wilt, ende oock so verre als die ind’ aerde sal staen, ende krapt haer soo verre alle haer marck uyt, bewindtse daer nae wel dicht met nat Papier, ende plantse daer nae wel in d’ aerde. Dan het sekerste is, datmen het gekloven eynde dat men in d’ aerde setten sal, door een Squille voor eerst steecke, ende alsoo daer mede in d’ aerde plante, want de Squille tot het wassen, ende tot het vereenigen, seer vorderlijck is. Sommige snijden oock wel in den stam van eenen dragende Wijngaert, ende krabben hem sijn march uyt, met eenen gouden krabber, ende gieten in dat gat,
Cyronaicum Succum, met water gesmolten, ende gelijck tot een Syrope ingezoden,
voorts soo rechten sy de rancke, ofte stam op, ende binden hem aen een stock, op dat het voorsz: Succus niet daer uyt en loope, doende daer in alle acht dagen ander
cum, tot dat de rancke komt uyt te schieten. Dit kan oock alsoo geschieden in den
Granaet-boom, ende in den Perse-boom, om de selve vruchten sonder steenen te doen voortbrengen. Democritus.
Op dat den Wijngaert van de Mist niet en worde beschadight.
Soo verre als den Wijngaert van den Mist beschadight wort, en de Druyven bedorven zijn, soo sal men de rancken kort af-snijden, op datse hare kracht behouden mogen, soo sal den Wijngaert ten naesten Jaer de selve Druyven voortbrengen. Als men meynt dat den Mist den bottende Wijngaert beschadight heeft soo sal men
Hout-asschen nemen, en bestroyen daer mede de jonge spruyten des Wijngaerts, so
sullen de jonge spruyten door dese asschen gesalveert worden.
Voor de onvruchtbare Wijngaerden.
Men sal den stam des Wijngaerts klieven, en in de klove eenen steen steecken, op dat beyde de gekloven deelen des stams, van malkanderen mogen verscheyden blijven, tot in den gront van der aerden, ende giet in de voorsz: geklovenheyt twee ofte drie emmers oude Menschen-pisse, en dat allengskens, op dat den gantschen stam, en de aerde rontom, daer mede doordrongen mach wesen, op dat oock den wortel sulcks mach gewaer worden, diemen tot dien eynde een weynig ontdecken sal. Smijt dan daer op vette Mist met aerde gemengt, dan men moet den wortel al wat ontdecken gelijck geseyt is, het welcke in den Herfst alderbequaemst geschieden kan. Democritus.
Voor de siecke ende krachtloose Wijngaerden.
Gy sult den stam des Wijngaerdts ten diverschen plaetsen door booren, ende daer in slaen Eycken proppen. oft neemt eenige stucken van den wortel, ende steeckt die in dese geboorde gaten, ende smijter de aerde rontom aen Sommige begieten dese Wijngaerden met Zee-water: Sommige die begieten den stam, en oock den wortel, met Menschen pisse. Casianus.
Een ander.
Neemt Eycken assche, ofte assche van Wijngaert rancken, mengtse met Azijn, ende begiet hier mede den stam tot op den wortel: de Menschen-pisse, is oock tot deser saecken seer dienstlijck. Sommige die snijden den stam des wijngaerts gelijcks ter aerden af, ende sy smijten de aerde lichtkens over, met een weynigh mist daer onder gemenght, ende als nu de jonge spruyten uyt komen, soo snijden sy de eerste af maer de principaelste en sterckste laten sy voort wassen. Demageron.
Voor de tranende ofte druppende. Wijngaerden.
Als den Wijngaert al te seer drupt, so sal men met een Mes in den stam des wijngaerdts een gat snijden, jae oock wel in den wortel soo hier soo daer, ende men sal de voorsz: gaten besmeere met moer van Olie, die tot op de helft is ingezoden. Sotton.
Voor de Wijngaarden daer op dat de druyven verrotten.
Op sommige wijngaerden komen de Druyven gemeynlijck te verrotten, al-eer sy tot rijpigheyt geraken konnen. Hier toe sal men nemen terven-bloeme, met Porceleyne vermenget, ende besmeeren hier mede den gantschen stam. Sommige besmeeren oock wel de helft van den Druyf-tors met gestoten Porceleyne. Sommige die smijten oock wel boven op den bloten wortel een Emmer of twee oude asch of zant. Verro.
Om te weten of’er oock het naeste jaer overvloedige Druyven sullen wesen, ende of sy goed sullen zijn.
Neemt een Druyve tusschen u vingers, drucktse in stucken, of treckse van een, ende soo verre alsser yet uit-springt, soo sal ’t een vruchtbaer jaer wesen. Item, als den Wijn veel moer van hem geeft, soo ist een teycken van een toekomende overvloedig Wijn-gewas. Item, als gy siet dattet in den voor-somer seer regenachtig weer is, soo denckt datter een goedt wijnjaer wesen sal: Ende soo verre alst veel komt te regenen, en als de Druyve soo groot is als een Erwete, dat is seer goet: maer alst seer komt te regenen in ’t eynde des Somers, soo sal ’t een suur Gewas wesen. Democritus.