Voor lichaamshaar geldt dat wanneer het zichtbaar voor anderen is de druk om het te
verwijderen, en daarmee onzichtbaar te maken, groter wordt. Zichtbaar lichaamshaar bij vrouwen is (bijna) onacceptabel geworden.169 Een lange tijd is de zichtbaarheid van schaamhaar alleen voor
de vrouw en haar eventuele partner voorbehouden geweest. Door de toenemende mate waarin het vrouwelijk lichaam blootgesteld wordt in de maatschappij, bijvoorbeeld in
(mode)tijdschriften, in advertenties, op televisie, in foto’s en in de mode, is de grens van het verwijderen van lichaamshaar steeds meer opgeschoven.170 Waar het eerst alleen als noodzakelijk
werd gezien om beenhaar en okselhaar te scheren is schaamhaar nu ten prooi gevallen aan de norm voor een haarloos lichaam bij vrouwen. Met de intrede van verschillende modetrends eind jaren negentig waarbij het schaamhaar een groter risico heeft om gezien te worden, is het
verwijderen van (een deel van) het haar pas echt populair en wijdverspreid geraakt.171 Hoog
uitgesneden zwemkleding en lingerie maken een deel van het haar zichtbaar en hebben ervoor gezorgd dat veel vrouwen vandaag de dag nog steeds de zogenoemde bikinilijn scheren.172 Deze
bewerking van het schaamhaar wordt ook wel de Bikini wax genoemd, waarbij er alleen een reep
164 Cooper 1971: 89.
165 Braun, Tricklebank en Clarke 2013: 480; Herbenick e.a. 2010: 3324-3325; Trager en Kress 2006: 117. 166 Braun, Tricklebank en Clarke 2013: 480.
167 Tiggemann en Hodgson 2008: 891.
168 Labre 2002: 128; Tiggemann en Hodgson 2008: 891. 169 Braun, Tricklebank en Clarke 2013: 479.
170 Labre 2002: 116. 171 Smelik 2015: 241.
haar in het midden van de vagina zichtbaar blijft.173 Naast de Bikini wax is er ook nog de Brazilian
wax waarbij al het schaamhaar verwijderd wordt.
In de populaire televisieserie Sex and the City is de Brazilian wax een belangrijk onderdeel van een aflevering uit 2000.174 Het hoofdpersonage, Carrie Bradshaw, is een week in Los Angeles
waar de zon altijd schijnt en de bikini en het badpak veel gedragen kledingstukken zijn. Na een bezoek aan de schoonheidssalon voor een Brazilian wax vertelt ze geschokt tegen haar
vriendinnen dat ze bestolen is van haar schaamhaar en zich nu als een ‘[…] hairless dog […]’ voelt. Volgens haar vriendinnen is het een typisch esthetisch ding in Los Angeles. Ondanks dat Carrie’s eerste reactie als negatief kan worden beschouwd, wordt de Brazilian wax in de rest van de aflevering positief benaderd en in verband gebracht met seksuele aantrekkingskracht.175 Carrie
zegt dat ze zich nu ‘[…] very aware of down there […]’ is en dat het voelt alsof ze ‘[…] nothing but walking sex […]’ is. Daarop reageert een vriendin door haar te waarschuwen dat een Brazilian wax ervoor kan zorgen dat ze wilde dingen doet. De Brazilian wax zou er dan ook schuldig aan zijn dat Carrie seks heeft met een man die ze nauwelijks kent. Wanneer de twee in bed liggen zegt de man tegen haar ‘[…] I really like what you have going on down there […]’ waarop Carrie reageert: ‘A whole lot of nothing?’ Opvallend aan deze aflevering is dat Carrie in eerste instantie een haarloze vagina als negatief lijkt te ervaren, maar doordat het haar bewust lijkt te maken van haar seksualiteit kijkt ze hier aan het einde van de aflevering een stuk positiever tegenaan. Een ander opvallend punt is dat een kale vagina ook daadwerkelijk seksueel opwindend voor het andere geslacht werkt in de aflevering. Dat is opmerkelijk gezien de uitkomst van verschillende praktijkonderzoeken waaruit blijkt dat het percentage mannen dat seksueel opgewonden wordt van een haarloze vagina even groot is als het percentage mannen dat dit juist seksueel zeer onaantrekkelijk vindt.176
Een verklaring voor de ambivalente houding van het andere geslacht ten opzichte van een kale vagina kan liggen in de tegenstelling die het zien van te veel van iets oproept.177 Door het
schaamhaar te verwijderen worden de vrouwelijke genitaliën volledig zichtbaar. Het vrouwelijke seksorgaan krijgt hierdoor zowel een kwetsbaar als seksueel aangezicht.178 De zichtbaarheid van
de vagina kan ervoor zorgen dat een eventuele, onbewuste, angst bij mannen wordt
weggenomen. Volgens de psychoanalyse roept een vagina met aanwezig schaamhaar angst bij het
173 Smelik 2015: 241.
174 Labre 2002: 120; Smelik 2015: 241; ‘Sex and another city’. Sex and the City. 17 september 2000. 175 Labre 2002: 121.
176 Braun, Tricklebank en Clarke 2013: 486; Cooper 1971: 88. 177 Smelik 2015: 244.
andere geslacht op omdat de man niks kan zien van de vrouwelijke genitaliën.179 De
onzichtbaarheid van de vagina bevestigt de zogenoemde castratieangst van mannen; de angst dat een vrouw een gecastreerd mannelijk geslachtsdeel heeft. Het volledig zichtbaar maken van het vrouwelijke seksorgaan zorgt er tevens voor dat de grens tussen een volwassen en kinderlijk lichaam onduidelijk wordt.180 Door de zichtbaarheid van de vagina wordt de vrouwelijke
seksualiteit controleerbaar en eventuele angst hiervoor weggenomen.181 Wanneer echter aan
vrouwen wordt gevraagd om welke seksuele reden ze het schaamhaar scheren dan antwoorden ze dit te doen omdat de afwezigheid van schaamhaar de seks makkelijker en gevoeliger maakt.182 Er
kunnen vraagtekens gesteld worden bij de herkomst van deze seksuele motieven om schaamhaar te verwijderen.183 Doen vrouwen dit omdat een haarloze vagina bijdraagt aan het eigen seksuele
genot of omdat het voornamelijk bijdraagt aan het seksuele genot van de man? Ondanks dat uit een eerder genoemd onderzoek is gebleken dat vrouwen het schaamhaar als een instrument beschouwen om seksuele macht mee uit te oefenen, blijkt uit het merendeel van de
praktijkonderzoeken dat zij op aanraden van de partner al het haar afscheren.184 Gesteld kan
worden dat de afwezigheid van schaamhaar voor seksuele opwinding bij de man zorgt omdat de vagina hierdoor niet meer onzichtbaar is. De zichtbaarheid zorgt ervoor dat de (onbewuste) angsten van de man worden weggenomen en hij controle krijgt over de seksualiteit van de vrouw. Kan hieruit worden opgemaakt dat vrouwen het op hun beurt weer seksueel opwindend vinden om door de man gedomineerd te worden?185 Of zijn vrouwen er zelf zo erg in gaan geloven dat
seks zonder schaamhaar daadwerkelijk fijner is dat het lijkt alsof het verwijderen van al het haar een eigen keuze is?