Op basis van de gemeentelijk uitgangspunten zijn drie verschillende scenario’s bepaald ter
verbetering van het afvalscheidingspercentage. Binnen deze scenario’s zijn meerdere sub-scenario’s denkbaar, waarvan er een paar zijn uitgewerkt.
Deze scenario’s zijn samen met Meerlanden onderzocht. Het is voor Meerlanden mogelijk alle verschillende varianten uit te voeren.
Uiteraard zijn er nog vele meer varianten en scenario’s mogelijk .Er worden in Nederland momenteel veel verschillende pilots uitgevoerd; ook in de gemeenten van Meerlanden. Dit zijn echter de meest gangbare scenario’s.
Scenario Huidig+. Uitbreiding capaciteit brengvoorziening, waardoor PMD inzameling mogelijk wordt Scenario 1. PMD aan huis, frequentieverlaging restafval
Scenario 2. Omgekeerd inzamelen
- 2a: omgekeerd inzamelen zonder diftar
- 2b: omgekeerd inzamelen met diftar op restafval
4.1 Scenario Huidig+: Uitbreiding capaciteit brengvoorziening PMD
Dit scenario is eigenlijk een optimalisatie van de huidige situatie. Het plusje in dit scenario staat voor het toevoegen van de gescheiden inzameling van drankenkartons en blik. Gescheiden inzameling van PMD (plastic, metaal/blik en drankenkartons) is inmiddels vrijwel overal in Nederland en de
omliggende gemeentes ingevoerd. Hierin loopt Heemstede dus achter. Dit is nog niet ingevoerd, omdat de huidige capaciteit van de containers net voldoende is. De eenvoudigste manier is het plaatsen van extra (ondergrondse) (pers)containers.
Op dit moment wordt er op 17 locaties plastic (kunststof verpakkingsafval) ingezameld. Er staan op 25 locatie containers voor glas en papier. Om de inzamelcapaciteit uit te breiden kunnen extra containers worden geplaatst. Qua locaties wordt aansluiting gezocht worden bij de containerlocaties voor glas en papier. Er kan gekozen worden voor een geleidelijke uitbreiding (Huidig+ a) of een grootschalige uitbreiding (Huidig+ b). Voor ondergrondse inzameling van PMD kan gebruik worden gemaakt van
‘gewone’ of perscontainers. De kapitaallasten van de perscontainers zijn hoger dan voor de gewone containers, doch de inzamelkosten zijn daarentegen lager. De containers hoeven immers minder vaak te worden geleegd, hetgeen ook een positief milieueffect heeft.
4.1.1 Scenario Huidig+ a: geleidelijke uitbreiding.
In dit scenario worden in eerste instantie vier nieuwe inzamellocaties gerealiseerd. Hierdoor zijn de investeringskosten beperkt. De locaties van de vier bovengrondse containers zijn effectief gebleken.
Deze worden vervangen door ondergrondse containers. De ondergrondse containers op de vier knelpuntlocaties (Sportparklaan, station Heemstede-Aerdenhout, Amstellaan en Eyckmanlaan) worden vervangen door perscontainers. De vier bovengrondse stalen containers worden op andere locaties geplaatst. Mogelijk worden deze later vervangen door ondergrondse containers.
4.1.2 Scenario Huidig+ b: aantal locaties PMD containers gelijk aan glas en papier
Dit betekent dat er ten opzichte van scenario Huidig+ a op acht extra locaties containers geplaatst moeten worden. De ondergrondse containers op de vier knelpuntlocaties worden vervangen door perscontainers. De vier bovengrondse containers worden vervangen door een ondergrondse container. Daarnaast worden er acht nieuwe ondergrondse containers geplaatst.
Voor de berekening van het effect van dit scenario is uitgegaan van scenario b, omdat dit het hoogste milieurendement oplevert.
4.2 Scenario 1: PMD aan huis, frequentieverlaging restafval
Uitgangspunt van dit scenario is: meer service op het waardevolle en volumineuze PMD. Het restafval bestaat qua volume voor bijna de helft uit PMD. Wanneer dit goed gescheiden wordt zal de grijze rolemmer dus nog maar half zo vol zijn. Een verlaging van de frequentie van het restafval is dan ook te rechtvaardigen. Dit is ook noodzakelijk om deze optie financieel haalbaar te maken.
4.2.1 PMD aan huis ophalen
In veel gemeenten in Nederland wordt plastic (PMD) aan huis opgehaald, zodat de inwoners niet met deze zeer volumineuze afvalstroom hoeven te slepen. Dit gebeurt vaak met zakken, omdat de investeringskosten hiervan laag zijn. Inzameling met zakken wordt niet wenselijk geacht in
Heemstede. Steeds meer gemeenten stappen over op het gebruik van rolemmers. Dit betekent wel dat de bewoners van de laagbouw een derde rolemmer krijgen. Ondanks dat dit inmiddels steeds gebruikelijker wordt in Nederland kan dit op weerstand stuiten i.v.m. ruimtegebrek in de tuin.
4.2.2 Verlagen van de inzamelfrequentie restafval
Restafval wordt nu eens per twee weken opgehaald. Het verlagen hiervan naar bijvoorbeeld eens per drie of zelfs vier weken leidt indirect ook tot een verdere scheiding van de deelstromen (verdere scheiding levert immers ‘ruimte’ op in de rolemmer voor het restafval) én tot een verlaging van de aangeboden hoeveelheid restafval. Volume diftar (verschil in de afvalstoffenheffing tussen grote en kleine rolemmer) kan blijven gehandhaafd.
Minder vaak restafval ophalen kan worden gezien als een verlaging van het serviceniveau en ligt misschien gevoelig. Dit is wel een effectieve manier om inwoners te stimuleren (dwingen) om afval te scheiden. Deze serviceverlaging kan gecompenseerd worden door meer service op waardevolle afvalstromen en bijvoorbeeld plastic, drankenkartons en blik wel aan huis op te halen middels een extra rolemmer. Ook het aanpassen van de frequentie van gft kan worden gezien als meer service.
4.2.3 Optie: Inzamelfrequentie van GFT variëren
Onderzocht kan worden om de inzameling van gft te laten variëren afhankelijk van het seizoen. Dit wordt al in meerdere gemeenten in Nederland succesvol toegepast. Uitgangspunt is dat het totaal aantal inzamelingen ongeveer gelijk blijft, waardoor het vrijwel geen gevolgen heeft voor de inzamelkosten. Er zijn meerdere varianten denkbaar:
- Standaard 1x/3 weken, maar in de zomermaanden wekelijks. Het rottingsproces in de rolemmer, kan leiden tot stankoverlast waardoor men sneller het gft bij het restafval gooit.
- Een andere mogelijkheid is een verhoogde inzamelfrequentie te koppelen aan bijvoorbeeld de periode waarin burgers veel werkzaamheden uitvoeren in de tuin. Dit zijn enkele weken in het voor- en najaar.
Samen met een communicatiecampagne en het uitreiken van GF-afvalemmertje voor in de keuken zou dit moeten resulteren in significant meer gescheiden gft. Naast een verwachte extra
inzamelrespons, betekent dit ook een service verhogende maatregel.
Een verschillende inzamelfrequentie kan voor inwoners lastig zijn. Het gebruik van een digitale afvalkalender is hiervoor de eenvoudigste oplossing. Dit moet heel goed gecommuniceerd worden.
4.2.4 Optie: Aanschaf grijze rolemmers door gemeente
In de gemeente Heemstede zijn de rolemmers voor het restafval eigendom zijn van de bewoners.
Hierin is Heemstede waarschijnlijk uniek. Deze situatie maakt het doorvoeren van wijzigingen lastiger.
Het is dan ook wenselijk het eigendom over te nemen. Bijkomend voordeel is dat de nieuwe rolemmers kunnen worden voorzien van een registratiechip. Via de chip worden nagegaan over de afvalstoffenheffing is betaald. Er hoeven dan dus niet meer jaarlijks stickers te worden verspreid.
Ook de bovengrondse verzamelcontainers bij hoogbouw zijn eigendom van de bewoners. Wanneer de bovengrondse containers worden vervangen door ondergrondse containers gaan deze in eigendom over naar de gemeente.
4.2.5 Optie: Uitbreiden volume-diftar of invoeren van frequentie-diftar
Wanneer wordt gekozen voor het invoeren van nieuwe grijze rolemmers is het mogelijk meer variatie\volume-diftar in te voeren door ook een 80 liter rolemmer voor restafval aan te bieden. Dus bijvoorbeeld 3 opties voor de inwoners (80, 140, 240 liter)
Huidige situatie
Ook kan besloten worden alleen kleine rolemmers (140 of 180 liter) te leveren. Wie het afval goed scheidt heeft minder restafval en vaak voldoende aan een kleine rolemmer. Dit betekent wel een einde aan de volume-diftar. Om het principe van ‘de vervuiler betaalt’ te behouden kan frequentie-diftar ingevoerd worden. Meerlanden komt iedere twee weken langs. Wie de rolemmers aan de weg zet betaalt. Hiervoor is het dus wel noodzakelijk om de rolemmers te voorzien van een chip. Een alternatief zou zijn verschillende kleuren stickers in te voeren; waarbij men kan kiezen voor 2-wekelijkse lediging of 4-2-wekelijkse lediging.
4.2.6 Sub-scenario’s?
- 1a Minimale variant: extra rolemmer voor PMD
- 1b: extra rolemmer voor PMD + nieuwe rolemmer voor restafval - 1b+: als 2b, maar met invoering van frequentie-diftar
- 1c: extra rolemmer voor PMD + nieuwe rolemmers voor restafval en gft
- 1d: vierde rolemmer voor papier als optie aanbieden. Restafvalemmer niet verplicht.
Als wordt gekozen voor het uitzetten van drie nieuwe rolemmers per huishouden kan gekozen worden voor 180 liter rolemmers. Deze zijn net zo smal als een 140 liter rolemmer.
Afmeting rolemmers
breedte (mm) diepte (mm) hoogte (mm)
140 liter 505 555 1100
180 liter 505 755 1100
240 liter 580 755 1100
4.3 Scenario 2 Omgekeerd inzamelen
4.3.1 Scenario 2a: omgekeerd inzamelen
De focus ligt op het inzamelen van recyclebare materialen in plaats van op restafval. Omgekeerd inzamelen draait de situatie om. Herbruikbare stromen worden bij huishoudens opgehaald, terwijl mensen zelf de reststroom brengen naar containers in de buurt
Een dergelijke vorm van inzameling betekent een trendbreuk in de wijze van inzamelen van het afval en vergt – zeker in de laagbouw – een aanzienlijke aanpassing van het bestaande logistieke systeem.
Dit scenario gaat een stap verder dan scenario 1. De rolemmer voor restafval vervalt. In plaatst hiervan worden er ondergrondse verzamelcontainers op een afstand van maximaal 250 meter van de woning. Dit zal de nodige reacties oproepen. Vooral voor ouderen die minder mobiel zijn is het lastig het afval weg te moeten brengen. Hier kan bij de plaatsing van de ondergrondse containers rekening mee gehouden worden.
PMD wordt aan huis opgehaald met rolemmers. Enkele ondergrondse verzamelcontainers zijn nodig voor bij hoogbouwlocaties. De overige plastic containers kunnen worden omgebouwd naar restafval containers.
Uitbreiding
Een mogelijkheid is om een rolemmers voor papier in te zetten. Dit maakt een groot deel uit van het afval. Bovendien kunnen de verzamelcontainers voor papier worden omgebouwd naar
restafvalcontainers.
4.3.2 Scenario 2b: omgekeerd inzamelen met diftar op restafval
Dit scenario wordt ook wel ‘scenario Lisse’ genoemd. Deze gemeente heeft er in 2015 voor gekozen om in één keer over te stappen van reguliere inzameling naar omgekeerd inzameling én in voering van diftar. In 2016 is hard gewerkt aan de voorbereidingen en per 1-1-2017 wordt het nieuwe systeem ingevoerd.
4.4 Vergelijking scenario’s
HUISHOUDELIJK AFVAL 2015 2020 Huidig+ 1 2a 2b
restafval 200 193 185 141 134 123
GFT 110 111 115 153 153 157
papier 54 54 55 60 68 72
glas 35 35 35 35 35 35
plastic 8,5 8,5 11,5 17,0 17,0 19,0
drankenkartons en blik 3,0 3,0 3,4 3,9
textiel 6,1 6,1 6,1 6,1 6,1 6,1
kca 1,6 1,6 2,0 2,0 2,0 2,0
TOTAAL 415 409 413 417 419 418
GROF HUISHOUDELIJK AFVAL
ongescheiden 30 35 35 35 35 35
gescheiden 100 105 105 105 105 105
totaal 131 140 140 140 140 140
BRONSCHEIDING HUISHOUDELIJK AFVAL
ongescheiden 230 227 220 176 169 158
gescheiden 316 322 333 381 390 400
TOTAAL 546 549 553 557 559 558
% bronscheiding 57,8% 58,6% 60,2% 68,4% 69,7% 71,7%
NASCHEIDING GROFVUIL
ongescheiden 5 5 5 5 5 5
gescheiden 126 134 135 135 135 135
Totaal GHA 131 140 140 140 140 140
INCLUSIEF NASCHEIDING GROFVUIL
ongescheiden 205 198 190 146 139 128
gescheiden 341 351 362 411 419 430
TOTAAL 546 549 553 557 559 558
% bronscheiding 62,5% 64,0% 65,6% 73,7% 75,1% 77,0%
NASCHEIDING RESTAFVAL
ongescheiden nvt 171 167 130 123 113
gescheiden 22 18 11 11 10
Totaal restafval 193 185 141 134 123
% nascheiding 11,2% 10% 8% 8% 8%
INCLUSIEF NASCHEIDING RESTAFVAL ingezamelde tonnages
ongescheiden nvt 176 172 135 129 119
gescheiden 373 380 422 430 439
TOTAAL 549 553 557 559 558
% bronscheiding 67,9% 68,8% 75,7% 77,0% 78,8%
Afvalscheidingspercentage in 2020
Met het optimaliseren van de huidige afvalinzameling (Huidig +) wordt de scheidingdoelstelling niet behaald. Met scenario 1 en 2 wordt de doelstelling waarschijnlijk wel gehaald.
huidige
situatie prognose
2015 2020 Huidig+ 1 2a 2b
% bronscheiding 57,8% 58,6% 60,2% 68,4% 69,7% 71,7%
nascheiding grofvuil 4,7% 5,4% 5,4% 5,3% 5,3% 5,3%
nascheiding restafval n.v.t. 3,9% 3,2% 2,0% 1,9% 1,7%
Totaal scheidingspercentage 62,5% 67,9% 68,8% 75,7% 77,0% 78,8%
Prognose (afgerond) 68% 69% 75% 77% 80%
scenario
2015 2020 Huidig+ 1 2a 2b
nascheiding restafval nascheiding grofvuil
% bronscheiding
Hoeveelheid restafval per inwoner per jaar
huidige
situatie prognose
2015 2020 Huidig+ 1 2a 2b
restafval: kg/inw 200 193 172 135 129 119
scenario
2015 2020 Huidig+ 1 2a 2b
restafval: kg/inw
De doelstelling van 100 kg restafval per inwoner blijkt erg ambitieus. De berekeningen zijn gebaseerd op een benchmark van vergelijkbare gemeenten. Hieruit lijkt de doelstelling met geen van de
scenario’s haalbaar. Toch is de verwachting dat vooral bij scenario 2 het resultaat nog wel beter uit kan pakken dan deze prognose. De best scorende (vergelijkbare) gemeenten halen de doelstelling namelijk wel. De afvalscheiding in Heemstede gaat nu al behoorlijk goed, ondanks dat de service nog vrij beperkt is. Hieruit blijkt dat de motivatie bij de inwoners behoorlijk groot is.