4. Resultaten
4.5 Verbetermogelijkheden
4.5.5 Samenvatting verbetervoorstellen
Zoals in de vorige hoofdstukken beschreven, zijn de oplossingen waar het meeste over wordt gesproken, een inkorting van de doorlooptijd en feedback van het parket op APO-dossiers. De doorlooptijd en bijkomend een vermindering van de administratieve molen die APO met zich meebrengt, zouden kunnen bereikt worden door een verdere digitalisering van het werk. Een
35 respondent beschreef een proefproject dat had moeten starten, maar uitgesteld werd, waarbij
bepaalde PV’s die binnen de zone niet meer moesten worden afgeprint. Dit om het verbruik van papier te doen dalen en een snellere interne werking te bekomen.
De auteur vernam van één respondent dat het parket van Oost-Vlaanderen en de APO- dossierbeheerders elkaar twee keer per jaar treffen. En opportuniteit die benut zou kunnen worden om alle betrokken partijen hun stem te laten horen. Op deze gelegenheid kan het parket uitleg geven over haar instroom- en vervolgingsbeleid (Arnould, 2020). Bijkomend hebben deze vergaderingen als doel de administratie te vereenvoudigen en is er eveneens al gesproken over het papierverbruik. Een respondent gaf echter aan dat deze vergaderingen anderhalf jaar geleden gestopt waren. Hij is vragende partij om aan dit overleg opnieuw deel te nemen.
36
5. Discussie
Zoals omschreven door Kleemans et al. (2014) en Donvil (2019) is er behalve het empirisch onderzoek van Ponsaers et al (2003), nauwelijks onderzoeksmateriaal te vinden over de beleving of perceptie van actoren en is empirisch APO-onderzoek voornamelijk kwantitatief en afkomstig van bronnen van de overheid.
Om de perceptie over Ambtshalve Politioneel Onderzoek bij politiemensen van de lokale politie na te gaan, zijn voor dit onderzoek 6 diepte-interviews gebeurd bij APO-ambtenaren uit 4 Oost- Vlaamse politiezones.
Omwille van de schat aan origineel en uitgebreid (50 blz. transcriptie) kwalitatief studiemateriaal, is de steekproef representatief voor het onderzoek.
Op basis hiervan kan gesteld worden dat bij een herhaling van dit onderzoek, de resultaten gelijkaardig zouden zijn en dat daarmee de resultaten van dit onderzoek valide zijn.
Uit de antwoorden van de respondenten bleek eensgezind dat autonomie en end to end verantwoordelijkheid in het afwikkelen van APO-dossiers, als positief werd ervaren.
Dit resultaat is in overeenstemming met de verwachting dat zelfstandig werken aanzienlijk bijdraagt tot werkfierheid en persoonlijke ontwikkeling van mensen. Het resultaat is ook in lijn met de bevindingen van Ponsaers et al. (2003) die stellen dat meer autonomie voor de rechercheurs bij de politie leidt tot kwalitatief betere dossiers en tot professionalisering en modernisering van de politie in het algemeen.
Uit de antwoorden van 5 respondenten bleek ongenoegen over het gebrek aan feedback van het parket, vooral over de reden waarom sommige zaken beslist werden te seponeren. Ook dit resultaat is in lijn met de verwachtingen van Ponsaers et al. (2003) die stellen dat gebrek aan feedback demotiverend werkt en dat de beperkte capaciteit van de politie beter wordt ingezet in dossiers die meer kans hebben niet te worden geseponeerd.
Anderzijds gaf één respondent aan bijna dagelijks contact te hebben met het parket in het afwikkelen van APO-dossiers. Een mogelijke verklaring voor dit verschillend empirisch resultaat zou ermee te maken kunnen hebben dat deze persoon in een stedelijke politiezone werkt.
37 Op basis van dit onderzoek zouden (leidinggevenden van) APO-ambtenaren in het vervolg
vooral moeten inzetten op een spontane laagdrempelige communicatie met het parket en vice versa zonder de autonomie van beide partijen in het gedrang te brengen.
Het huidige onderzoek met originele resultaten afkomstig uit diepte-interviews, zijn een aanvulling op de bestaande literatuur en beperkt empirisch onderzoek over APO onderzoeken. Hierbij moet wel rekening gehouden worden dat dit onderzoek zich voornamelijk heeft gefocust op APO-ambtenaren in Oost-Vlaanderen. Gezien het ruimere gebruik van APO in Vlaamse ressorts t.o.v. Waalse en de voortrekkersrol van APO door het ressort onder het Hof van beroep van Gent in het bijzonder (Van Altert en Verhage, 2011), zouden de resultaten in andere politiezones mogelijk anders zijn. Om deze reden kan geen algemene uitspraak gedaan worden over de Belgische perceptie over Ambtshalve Politioneel Onderzoek bij politiemensen van de lokale politie.
Het advies voor vervolgonderzoek is dan ook om het origineel studiemateriaal dat bij deze transcripties werd gegenereerd, verder uit te puren en te spiegelen ten opzichte van andere ressorts. Daarnaast kan men nagaan of de verbetermogelijkheden die hier voorgesteld worden mogelijk zijn uit te voeren.
38
6. Conclusie
In dit onderzoek is gezocht naar een antwoord op de vraag: ‘Wat is de perceptie van politiemensen bij de lokale politie over Ambtshalve Politioneel Onderzoek?’ Hiervoor is een kwalitatief onderzoek uitgevoerd naar de mening van politieambtenaren en hun ervaring met zelfstandig onderzoek voeren. Deze onderzoeksvraag werd opgedeeld in drie deelvragen: 1) “Hoe ervaren politiemensen zelfstandig onderzoek voeren?” 2) “Bereikt de APO-procedure zijn doelstellingen?” en 3) “Welke mogelijkheden ziet men om de procedure te verbeteren? “ Uit de resultaten is gebleken dat politiemensen zelfstandig onderzoek voeren positief ervaren. Hierbij is vooral het feit dat ze erkennen dat ondanks een verzwaring van de job, het een opwaardering is van hun job, een uitgesproken resultaat. Echter, is de lange doorlooptijd nog steeds een probleem.
Over de originele doelstellingen is gebleken dat APO wel degelijk haar doelen haalt. Op het niveau van het parket is de werkdruk lichter, en de respondenten gaven aan dat de verantwoordelijkheid van politiemensen zeker wordt aangemoedigd. Door een recente wijziging in het instroombeleid is het wel complexer geworden om te weten welk soort PV wanneer dient gebruikt te worden.
De resultaten hebben tot slot uitgewezen dat er enkele verbetermogelijkheden zijn, die in lijn liggen met de literatuur. Deze betreffen een betere feedback op de dossiers van het parket aan de APO-dossierbeheerders en een vermindering van de doorlooptijd, door bijvoorbeeld een verdere digitalisering.
Uit dit kwalitatieve onderzoek blijkt dat rond dit onderwerp nog veel onderzoek gevoerd kan worden. Zo kan dit onderzoek gespiegeld worden in andere ressorten waar men in vervolgonderzoek de hier voorgestelde resultaten verbetermogelijkheden kan aftoetsen.
39
7. Bibliografie
Wetgeving
Omz. COL8/2005 betreffende het Ambtshalve Politioneel Onderzoek (A.P.O.) en het Vereenvoudigd Proces-Verbaal (V.P.V.), https://www.om-mp.be/sites/default/files/u1/col_8_- _2005.pdf
Art. 14, eerste lid Wet betreffende het politieambt, BS 5 augustus 1992 Art. 15, Wet betreffende het politieambt, BS 5 augustus 1992
Art. 55 Wetboek van Strafvordering, BS 17 november 1808
Literatuur
Arnould, P. (2020). Betreft: Advies uit eigen beweging betreffende de mededeling van gegevens
uit politionele meldings- en interventiefiches aan de betrokkene en andere
belanghebbenden. Retrieved from
https://www.controleorgaan.be/nl/publicaties/adviezen-aanbevelingen#
Bell, J. (2014). Doing Your Research Project: A guide for first-time researchers: McGraw-Hill Education (UK).
Berkmoes, H., & De Raedt, E. (2008). De reguliere politie. Zakboekje politiefunctie, 2009, 39- 130.
Bruggeman, W. e., Devroe, E. e., & Easton, M. e. (2010). Evaluatie van 10 jaar
politiehervorming : terugblikken naar het verleden en vooruitkijken naar de toekomst:
Antwerpen : Maklu.
Choe, D. H. (2014). Discretion at the Pre-Trial Stage: A Comparative Study. European Journal
on Criminal Policy and Research, 20(1), 101-119. doi:10.1007/s10610-013-9216-4
Choe, D. H. (2018). Prosecutors' role and their relationship with the police in South Korea: In a comparative perspective. International Journal of Law Crime and Justice, 55, 88-96. doi:10.1016/j.ijlcj.2018.10.003
Cihan, A., & Wells, W. (2011). Citizens' opinions about police discretion in criminal investigations. Policing: An International Journal of Police Strategies & Management,
34(2), 347-362.
Copes, H., & Miller, J. M. (2015). The Routledge handbook of qualitative criminology: Routledge.
40 Damaška, M. (1975). Structures of authority and comparative criminal procedure. The Yale Law
Journal, 84(3), 480-544.
De Ruyver, B. (2005). Justitie in beweging: kwaliteitsvol rechercheren en recherchemanagement, waar staan we? Panopticon, 5, 55-65.
Decorte, T. R. E., & Zaitch, D. D. T. e. R. E. Z. D. e. (2016). Kwalitatieve methoden en
technieken in de criminologie: Leuven Acco 2016.
Devroe, E. (2007). De recherche onderzocht. (2007) CAHIERS POLITIESTUDIES. Retrieved from http://lib.ugent.be/catalog/pug01:604445
Donvil, T. (2019). Het Ambtshalve Politioneel Onderzoek: een stand van zaken. (Bachelor). UGent.
Elsner, B., De Cavarlay, B. A., & Smit, P. (2008). The Examining Magistrate’s Function and Involvement in Investigative Matters. European Journal on Criminal Policy and
Research, 14(2-3), 225-235.
Elsner, B., Lewis, C., & Zila, J. (2008). Police Prosecution Service Relationship within Criminal Investigation. European Journal on Criminal Policy and Research, 14(2-3), 203-224. doi:10.1007/s10610-008-9065-8
Elsner, B., Smit, P., & Zila, J. (2008). Police Case-ending Possibilities within Criminal Investigations. European Journal on Criminal Policy and Research, 14(2-3), 191-201. doi:10.1007/s10610-008-9064-9
Goossens, F. (2012). De politiefunctie: bindmiddel tussen verschillende veiligheidsactoren. Jehle, J.-M., Wade, M., & Elsner, B. (2008). Prosecution and diversion within criminal justice
systems in Europe. Aims and design of a comparative study. European Journal on
Criminal Policy and Research, 14(2-3), 93-99.
Kleemans, E., de Poot, C., Verhage, A. R. E., Kleemans, E. e., de Poot, C. e., & Verhage, A. e. (2014). Criminologie en opsporing. (2014) TIJDSCHRIFT VOOR CRIMINOLOGIE. Retrieved from http://lib.ugent.be/catalog/pug01:5788780
Malsch, M. (2013). Waardoor laat de strafrechter zich overtuigen? Cahiers Politiestudies,
4(28), 263.
Maxfield, M. G. (2015). Basics of research methods for criminal justice and criminology: Cengage Learning.
Ponsaers, P., Cartuyvels, Y., & Verhage, A. (2003). Politionele behandeling : relatieve
autonomie? Een empirisch onderzoek naar de autonome politionele afhandeling: Gent
41 Salmons, J. (2014). Qualitative online interviews: Strategies, design, and skills: Sage
Publications.
Terpstra, J., Ponsaers, P. U., De Poot, C., Bockstaele, M., Gunther Moor, L., Ponsaers, P. e. U., . . . Gunther Moor, L. e. (2013). Vernieuwing in de opsporing: een terreinverkenning.
(2013) CAHIERS POLITIESTUDIES. Retrieved from
http://lib.ugent.be/catalog/pug01:4291942
Van Altert, K., & Verhage, A. R. E. (2011). Twaalf jaar APA/APO: een zicht op de evolutie en de instrumentalisering van het ambtshalve politioneel onderzoek. In: Mechelen Kluwer 2011.
Vander Beken, T. (2013). De ziel en het doel van de Belgische strafrechtsbedeling. Cahiers
Politiestudies, 4(28), 251.
Verschuren, P., Doorewaard, H., & Mellion, M. (2010). Designing a research project (Vol. 2): Eleven International Publishing The Hague.
Vilks, A. (2019). Criminal Policy as a Basis for the Sustainable Development or Public Security. US-China Law Review, 16(7), 293-301.
Voorstelling. (2020). Retrieved from https://www.politie.be/5998/nl/over-ons/geintegreerde- politie/voorstelling
Walsh, T. (2018). Keeping vulnerable offenders out of the courts: lessons from the United Kingdom. Criminal Law Journal, 42(3), 160-177.
42
9. Bijlagen
Bijlage 1: Topiclijst
• Informed concent:
o Informatiebrief gelezen?
o Vrijwillig, elk moment de mogelijkheid te stoppen of terug te trekken na afname o Gesprek wordt opgenomen en de verwerking gebeurt volledig anoniem
o Vragen voor we starten? • Inleiding
o Kan je jezelf eens voorstellen? o Opleiding
o Loopbaan o Huidige job o Functie/graad • Overgang
o In welke mate contact met APO? Of Hoe krijg je een dossier? o Hoe ziet een ambtshalve onderzoek eruit?
▪ Wie stuur je aan?
▪ Welke opdrachten geef je? • Sleutelvragen
o Ervaring met APO ▪ Positief? ▪ Negatief?
▪ Contact met OM?
43 ▪ Gelijkvormigheid in onderzoeken?
o Confrontatie met originele doelstellingen
▪ Verlichten werkdruk parketten of verschuiving naar politie? ▪ Autonomie politieambtenaren aanmoedigen
• Hogere kwaliteit?
▪ Feedback OM? Nodig? Kent u de resultaten van zaken die u heeft afgehandeld?
▪ Veel sepots? o Mening over APO
▪ Uitbreiden of inperken? o Verbetermogelijkheden? • Afsluiten
o Iets aan toe te voegen?
44
45
Bijlage 3: DMP
Generic DMP +
Admin Details
Project Name: Een evaluatie van het Ambtshalve Politioneel Onderzoek - Generic DMP + Principal Investigator / Researcher: Thomas Donvil
Institution: Ghent University
Administrative Data
Date of first version
19/12/2019
Date of last update
27/07/2020
Data Collection
What data will you collect or create?
Literatuur (artikels, boeken,...)
Interviews over videoconferentie. Opnames van deze interviews in .mp4 formaat en transcripties in .docx formaat.
How will the data be collected or created?
Literatuur wordt verzameld via zoekmachines en databanken. Voornamelijk Web of Science, Google Scolar en de databank van de bibliotheek van de rechtsfaculteit op de UGent.
Interviews worden uitgevoerd en opgenomen via Microsoft Teams, mij ter beschikking gesteld door de UGent. De opnames worden getranscribeerd voor verdere verwerking. Elke respondent krijgt een code, namelijk R en een nummer (bv R1, R2,...) Deze code wordt gebruikt als de naam van de
verschillende bestanden.
Data Documentation and Metadata
How will you document the data?
De data wordt gecodeerd met NVivo en de resultaten weergegeven in een thesis.
Ethical and Legal Issues
46
persoonlijke data dat wordt verzameld (naam, e-mailadres, job) is nodig voor het uitvoeren van de interviews. Deze data wordt nooit gedeeld en verwijderd na het onderzoek.
Informed Concent is nodig bij de interviews. Vooraf wordt aan de hand van een informatiebrief de ethische principes weergegeven. Het onderzoek is anoniem, het is vrijwillig en men kan tijdens of na het inteview zich terugtrekken uit het onderzoek. Er zal nooit gevraagd worden het beroepsgeheim te schenden. Voordat het interview start worden deze principes herhaald en wordt gevraagd aan de responent of men akkoord is en of er extra vragen zijn hierover.
De interviews worden geanonimiseerd. Data die hen kan identificeren wordt nooit neergeschreven in de thesis.
De data is opgeslagen op een persoonlijk computer met wachtwoord en op de servers van de UGent, ook afgeschermd met een wachtwoord.
How will you manage intellectual property rights issues?
Naar alle gebruikte bronnen wordt verwezen in de tekst en in de bibliografie.
Data Storage and Backup during Research
How will you store and backup data during research?
De data is opgeslagen op een persoonlijk computer met wachtwoord en op de servers van de UGent, ook afgeschermd met een wachtwoord.
How will you ensure that stored data are secure?
Ze worden beschermd met een wachtwoord en staan enkel offline op een computer en online op een beschermde server van de UGent.
Data Selection and Preservation after Research
Which data should be retained for preservation and/or sharing?
Persoonlijke data en opnames van de interviews worden onmiddellijk na het onderzoek verwijderd. De geanonimiseerde transcripties van de interviews worden 5 jaar bijgehouden
What is the long-term preservation plan for the selected datasets?
Opgeslagen op een computer en een externe harde schijf. Na 5 jaar worden de bestanden verwijderd.
Data Sharing
Are any restrictions on data sharing required?
De data is geanonimiseerd. Hierdoor kan de data altijd worden opgevraagd wanneer iemand dit zou wensen.
47 How will you share data selected for sharing?
De data kan gemakkelijk worden gedeeld gezien de beperkte omvang van de bestanden.
Responsibilities and Resources
Who will be responsible for data management?
enkel de masterstudent
Will you need additional resources to implement your DMP?
Neen
GDPR Record
Admin Details
Project Name: Een evaluatie van het Ambtshalve Politioneel Onderzoek - GDPR Record Principal Investigator / Researcher: Thomas Donvil
Institution: Ghent University
Collection and processing of personal data
1. Are you collecting or processing personal data?
- Yes
Ja, de naam, het professioneel e-mailadres en eventueel professioneel telefoonnummer van de respondenten.
2. In what format are you collecting or processing the personal data?
- Digital
In een document, dat niet gedeeld wordt.
3. Are you collecting or processing primary personal data and/or secondary personal data?
- Primary personal data
De naam en het e-mailadres zal gevraagd worden aan het algemeen e-mailadres van de verschillende politiezones of aan vorige respondenten, in de vorm van een sneeuwbalsteekproef.
4. If you are processing secondary personal data, will you inform the persons whose personal data are being processed or have they already been informed?
5. If no, explain why it is impossible or why it would take a disproportionate effort to inform the persons whose personal data are being processed.
48 6. How will the personal data be processed?
- Pseudonymised (explain below)
De data wordt gepseudonimiseerd. Elke respondent krijgt een code, namelijk R + een nummer (bv. R1, R2,...) voor de verwerking.
7. If you are going to process personal data in a pseudonymised form, describe the method of pseudonymisation, where you will keep the key, and who has access to it.
Elke respondent krijgt een code, namelijk R + een nummer (bv. R1, R2,...) voor de verwerking. De sleutel van de code wordt offline op de persoonlijk computer van de onderzoeker bewaard. Enkel de onderzoeker heeft hier toegang toe.
Categories of personal data & data subjects
8. Are you collecting/processing any of the following special categories of data?
- None of the above
9. Which other categories of personal data are you collecting/processing?
- Identification data (names, titles, addresses, phone numbers, passport numbers, IP addresses, cookies, electronic location data (GPS, mobile phone)…)
- Education and training - Occupation and profession - Audio and video recordings
10. Whose personal data are you collecting/processing?
- Others (please specify below)
Van volwassenen die een job binnen een lokale politiezone uitoefenen
11. Will your research be seriously hampered if the persons whose personal data are being collected/processed exercise their right to access, to
rectification, to restriction of processing, to be forgotten, to data portability and/or to object?
- No
12. If yes, please justify the need to deviate from one or more of the rights mentioned in question 11. A justification is required for each deviation.
49 13. What is/are the purpose(s) of the personal data processing?
De data is nodig om de respondenten te contacteren voor een interview.
14. What is the legal ground for the processing? If the data are being
processed for multiple purposes, you must describe the legal ground for each purpose.
- The individuals participating in the research have freely given their explicit consent for the processing of their personal data for one or more specific purposes.
15. If you are processing special categories of personal data (see question 8), on which exception is this based?
GDPR responsibility
16. Which institution(s) is/are involved in the research?
- Ghent University
17. Is there another university, hospital, research institute or partner involved in the research (besides Ghent University and/or Ghent University Hospital)?
- No
18. Please specify who determines the purposes (‘why’) and the means (‘how’) of the research.
- This is determined within Ghent University: UGent is the data controller.
Data transfers & categories of recipients
19. Are you disclosing/sharing/transferring personal data beyond your project team, either with recipients in UGent or UZ Gent, or with external recipients during or after your research?
- No
20. If yes, to or with which categories of recipients are the personal data being disclosed/shared/transferred?
21. If yes, where are the personal data being disclosed/shared/transferred to?
22. What is/are the purpose(s) of the data transfer?
23. What is the legal ground for the data transfer? If there will be multiple data transfers, you need to indicate the legal ground for each data transfer.
50 24. What is the envisaged retention period for the different categories of
personal data? Please motivate.
De persoonlijke data wordt onmiddellijk na het onderzoek verwijderd. Het is niet nodig om de persoonlijke data langer dan de tijd van het onderzoek bij te houden gezien deze data niet het onderwerp uitmaakt van het onderzoek. Deze wordt enkel gebruikt om data te verzamelen.
Risk analysis
25. To analyse the possible risks associated with the processing of personal data, please tick the boxes that apply to this research.
26. Does the research constitute a probable high-risk processing? If you ticked two or more boxes in question 25, the answer is ‘yes’.
- No
Security measures
27. What technical and organisational security measures are in place to protect personal data?
- I hereby confirm that I carry out my research in accordance with the guidelines on information security of UGent and/or UZ Gent.
28. If you have motivated the need to deviate from one or more of the rights of the persons whose personal data you are collecting/processing in question 11 and 12, please describe which safeguards are put in place to protect their rights and freedoms.
DPIA
Admin Details
Project Name: Een evaluatie van het Ambtshalve Politioneel Onderzoek - DPIA Principal Investigator / Researcher: Thomas Donvil
Institution: Ghent University
Data Protection Impact Assessment
1. Does your research fall under the scope of a template DPIA?
- No
2. Provide more details for any of the risks that you have ticked in question 25 under the ‘GDPR record’ tab, so the overall risks related to your processing are clearly and accurately described.