Fol. 104. e. Doch ennes hi sijns loens niet quite6).+
Heilechlike dedi sinen ende In Septembre uptie kalende. 55
+
Vinc. B. XVII. c. 90. ± Sidert was daer ter selver stat+
Sente Honoreit7)diere bisscop sat, Ende eens dede messe daer Up onser Vrouwen outaer, Daer onse Here metter hant 60 Sinen lachame gaf, dien hi prant
Met omoedicheden groot, Ende bleef heilech al in sine doot.
Van sente Salviuse. XLV.
+
Vinc. B. XVII. c. 90. m. ± Sidert quam aldaer ter stede+
Een ander heilech bisscop mede, Sente Salvius, die menegen dach In scholen leerde ende lach,
6) Met omzetting dezer beide verzen zal deze plaats vrij wat beter, en meer overeenkomstig
met het Latijn, aldus gelezen worden:
Hoe menechwaerven hi hem set Sijn bloet te stuertene omme Gode! Dat was om niet. Al sach hijt node, Doch ennes hi sijns loens niet quite. Vul miraclen was sine vite.
Vinc. O quotiens ob veritatis assertionem paratam habuit mortem! Sed licet ei sors temporis prestare martyrium non potuerit, gloriam tamen martyrii non amisit, quia pro spe eternitatis iugiter laboravit. Insignis itaque virentibus miraculis coruscus Kal. Sept. migravit ad Christum.
5 Ende was tien tiden sekerlike Dat den keyser Heinrike1)
Die Vrancsce crone toebehorde. Bi sinen rade, bi sinen worde Dede die coninc meneghe dinc, 10 Die hem te eeren verginc.
Die bisscop plach sinen lieden Die heilege Scrifture bedieden, Om te treckene vander helscer pine. Dese wiste wel van sente Fiermine 15 Dien maertelare, die de stede
Eerst an Gode bekeren dede,
Daer hi lach in onser Vrouwen kerke, Die van zuverliken gewerke
Ghefondeert was, alst staet hier vore. 20 Van sente Firmine den confessore,
Die daer lach indie selve stede, Ne consti niet geweten mede2). Des bat hi dicke onsen Here Met heeten tranen wenende sere, 25 Dat hi hem der eren jonde,
Dat hine in sinen tiden vonde. Eens riep hi te samen ter kerken Manne ende wive ende oec de clerke, Ende predecte ons Heren wort, 30 Ende sette hem te vastene vort
III daghe, omme dat God verbare, Waer Fiermijn laghe, die maertelare.
+
Vinc. B. XVII. c. 91. ±
+
Selve lach hi ende bat Up die erde, van hongre mat. 35 Binnen drien dagen si niet ne scieden
Uter kerken met alden lieden,
Ende daden te Gode beede ende claghe. Ter dageraet inden derden daghe So hevet Salvius versien 40 Uten trone comen mettien
1) Vinc. tempore Theodorici regis.
2) De tekst is hier deerlijk in de war, door het voor te stellen alsof Salvius wel de grafstede van den ouderen Firmijn (den martelaar) kende, maar niet die van den jongeren Firmijn (den confessor). Die voorstelling is geheel verkeerd: alleen de martelaar werd gezocht, gelijk Maerlant zelf in vs. 32 en 73 te kennen geeft. Salvius wist wel, dat de oude Firmijn begraven lag ter plaatse, waar zijn jongere naamgenoot de kerk gesticht had, maar de juiste plek, waar zijn gebeente rustte, kende hij niet. Het kan eene vergissing van Maerlant zelven zijn; misschien echter is de tekst bedorven. In dat geval zou men in vs. 17, voor Daer, Dat kunnen lezen, en achter vs. 19 eene komma plaatsen. Dan zou tot en met vs. 21 alles goed aftoopen; maar dan hangt vs. 22 geheel in de lucht. Doch tusschen vs. 21 en 22 zijn welligt een paar verzen uitgevallen, die b.v. aldus kunnen geluid hebben:
Maer waer dat men graven dede Sinen lachame ende heeft gheset,
Ne consti niet geweten met.
Vinc. Corpus quidem beati Firmini martyris, qui ab idolorum cultura urbem expiaverat, et tempore passionis sue miraculis innumeris coruscaverat, in ecclesia beate Virginis Marie requiescere noverat, quam beatus Firminus confessor, eiusdem urbis episcopus, construxerat et in ea sepulturam suam elegerat. In quo autem loco beatus martyr conditus esset, ignorabat.
Een licht claerre dan die dach, Ende sceen recht daer Fiermijn lach. Gode seit hi groten danc,
Ende dede toter steden ganc 45 Daer dat licht up was gestaen:
Daer hiet die bisscop graven gaen. Die soetste lucht quam daer uut, Die noint gaf eenech cruut,
+
Fol. 104. f. Ende so si naerre quamen den here,+
50 So die soetheit daer quam mere. Die lucht ginc dbisscopdoem aldure Ende buten dien onder die gebure, Ende oec mede in Beavesijn, Dattem allen dochte sijn 55 Dat si waren int paradijs.
Hier mede waren si alle wijs, Dat Salvius in dien stonden Sente Fiermine hadde vonden,
Ende quamen3)
dus na hare gepeins 60 Ghevaren tote Amiens,
Ende vonden haer gepeins al waer Ende menege miracle claer. Teerst dat die bisscop uter erden Fiermine uphief met groter werden,
65 Togede God daer sine gewout. Het was een winter suur ende cout, VIII daghe naer Dertiendach1)
, Dat groot ijs upt lant lach, Ende wart so waerm ende so heet, 70 Dat tfolc wat doen en weet;
Entie hitte, sonder ghilen, Stont achter een drie wilen2).
Daer men den maertelare drouch ter stat, Quamen lieden inden pat
75 Hem teeren te ghemoete,
Ende worpen hem onder die voete Hare clederen hem te eeren. Doe saghen si die bome verkeren, Loveren ende bloemen draghen, 80 Ende sere wel rieken inder haghen.
Dies wonderdem van sulken saken. Ghene telgen si afbraken
Ende stroyeden hem te love. Die mersce omtrent entie hove 85 Worden met lelyen ende met crude
Ende met rosen, daer die lude Anesagen, al bespreet. Wie so bevoelden eenech leet, Entie dan stroyeden die bloemen, 90 Sijn genesen ende becomen.
Dus leden si alle, diet verheesten, Ghenen dach met groter feesten.
+
Vinc. O. Dat ic hier nu hebbe bescreven,+
Ghesciede in Gratiaens leven, 95 Die keyser tote Rome was,
Ende staerf, alsict las, Int carnation ons Heren, Alse ons die ystorien leren, CCC jaer LXXX ende sevene, 100 Ende voer henen ten langen levene,
Daer wi alle moeten varen Metten heilegen maertelaren! In desen worden so endicke
Den eersten bouc vanden derden sticke.
1) Vinc. Idibus Ianuarii, d.i. 13 Jan., of 8 dagen na Drie-Koningen, welk feest oudtijds
Dertiendach heette, als zijnde de 13deof laatste dag der feesten, welke met Kerstmis begonnen en van daar den naam van Dertiennachten (Dreizehnnächte) droegen. Verg. Deel III, bl. 354, aant.2)
, en de Werken van Dulces ante omnia Musae, D. II. bl. 21-25. Over de feestelijkheden bij den Dertiendach in gebruik, zie Montanus, Die deutschen Volksfeste, D.I. bl. 10-19, en Bonde Reinsberg-Düringsfeld, Calendrier Belge, D.I. bl. 21-31.
2) Vinc. calor pene trium horarum spatio mansit.