Anton van Bourgoingne en Petrus Gheschier, Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
VVaerheydt.
YDELHEYDTcompt op veel wijsen Ledigheydt en rust te prijsen,
Maer de VVaerheydt wijst en leert, Dat haer segghen gaet verkeert. VVant het schuym van alle sonden Heeft de ledigheydt ghevonden,
En de ruste heeft ghebaert Alder sonden quaden aert. Ick en will u niet beletten 'T lichaem tot de rust te setten,
Als het immers moet gheschien, En dat wy de sonden vlien. Maer dit is alleen mijn leere, Dat de rust neemt goedt en eere,
Als sy compt ons swack ghemoet Ketelen in overvloet.
VVant al waer sy compt te groeyen, Siet-men alle boosheydt bloeyen,
En daer comen vruchten van, Die gheene penne schrijven kan. Met een woordt, die ledigh gapen, En soo langhe willen slapen,
Door de ruste menigh werf Smeden eeuwigh hun bederf.
Anton van Bourgoingne en Petrus Gheschier, Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
Ruste brenght in balcken wormen, Motten 'tcleedt door rust bestormen,
'T huys dat leegh staet, compt tot niet; 'T landt dat rust, is stadts verdriet. Ruste doet de water stincken,
Ruste neempt aen't sweerdt het blincken, Ruste die bederft de locht,
Rust heeft altijdt quaedt ghevrocht. Doet de ruste sulcks als heden In de schepsels sonder reden,
VVat sal't van den mensche zijn, Vol van dit gherust fenijn? Seker mensch wilt dit versinnen, Soo ghy ledigheydt wilt minnen,
En ghestaegh in ruste zijt, Dat ghy uwen tijdt verslijt; Dat ghy sult u siel bederven, En een quade doodt noch stereven;
VVant den mensch die niet en doet, Anders niet dan quaedt en voet. Godt, wanneer hy hadd' gheschapen Adam naer sijn beeldt en wapen,
Heeft hem in den hof ghestelt, Om te wercken in het velt. Niet om leegh te sitten droomen Aen de clare water-stroomen,
Anton van Bourgoingne en Petrus Gheschier, Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
Ofte roncken in het gras,
Onder 'tvruchtbaer boom-ghewas: Maer om dat hy sou sy-selven Oeffenen aldaer met delven,
En ghedurigh in den gheest Voor den duyvel zijn bevreest. VVant den Heer die kent ons weghen, Dat-se zijn tot quaedt gheneghen,
Als den mensche ledigh gaet, En gheen handt aen ´t werck en slaet. Die sijn tochten wilt verdrijven, Die en magh noyt ledigh blijven;
Ledigheydt en staeghe rust Zijn de poorte van de lust. Om dit openbaer te mercken, Sal dit Sinne-beeldt u stercken;
Siet een spit dat stille staet Brandt voor seker het ghebraedt. Siet op tafel desen wijser
Door de rust beroest van ijser, Soo dat hy niet en vermagh D'ur' te wijsen van den dagh. Ruste voor de creature
Is de schande van nature; Ruste baert veel onghemack, Ruste naeydt den bedel-sack.
Anton van Bourgoingne en Petrus Gheschier, Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
Ruste brenght veel sorgh' en ruyse, 'T is den mesput van den huyse;
Ruste duystert ons verstandt, Ruste queeckt de sond' in't landt. Ruste sluyt de hooghe scholen, Ruste doet 'tghedincken dolen; Ruste weckt onsuyverheydt, Ruste voedt onwetentheydt. Ruste maeckt verstompte leden, Ruste laet veel sieckten smeden;
Ruste jaeght en plaeght de deughdt, Ruste maeckt de hel verheught. Ruste doet den Enghel schreyen, Ruste gaet den mensch verleyen; Rust als schelm, en dief, en siel, Steelt en moordt ons arme siel. Ruste weckt Godts fellen toren, Ruste jaeght den mensch verloren;
Ruste met gherust ghewoel Sleept ons in den helschen poel. Salder iemandt dan noch wesen, Die in ruste soo mispresen,
Oorspronck van sulck ongheval, Noch behaghen vinden sal? Oft soo dwase sinnen hebben, In sijn snoode leghe rebben,
Anton van Bourgoingne en Petrus Gheschier, Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
Dat hy sal naer ruste staen, En door ledigheydt vergaen? Neen, 'k en sal het noyt ghelooven, Dat sy meer ons sal verdooven;
VVantter oock in leegh te zijn, Rusten, sorghen, werck en pijn. In ghemack elick te slapen, Langhe rust te willen rapen,
Is maer dwase menschen werck, En een beestigh oogh-ghemerck. Al die in de pluymen swieren, Zijn ghelijck aen stomme dieren,
En sy ligghen swaer als loot, Gantsch ghemeyne met de doodt; Daer de ruste wordt ghegheven, Niet ter doodt, maer tot het leven,
Rust is goedt naer aerebeydt, Maer die matigh aengheleyt. Soo langh in de doecken ligghen, En te vroeten als de vigghen,
Brenght veel boosheydt in den sin, En daer steeckt verghif oock in. Slaept met reden, slaept met poosen, Maer ontluyckt daer naer als roosen,
Neemt de ruste van den nacht Dickwils tot een goedt ghedacht:
Anton van Bourgoingne en Petrus Gheschier, Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
VVant ick magh dit wel belijden, Dat hier zijn de beste tijden,
Die ons Godt ghegheven heeft Om te peynsen hoe-men leeft. Om te wercken met de sinnen, En in ons ghepeyns te spinnen,
Dat wy moghen met ghewicht Brenghen op den dagh in't licht. Maer dat seer is te beclaghen, VVij verstaen in onse daghen, Dat veel menschen onbeleeft Al wat onsen Heere gheeft, Tot haer schade seer misbruycken, En tot schande gaen ontluycken;
Spijs en dranck tot overdaet, Cracht en macht tot nijt en haet: Schoonheydt tot de vuyle lusten, Slapen tot onnoodigh rusten,
VVijsheydt tot hoveerdigheydt, En den tijdt tot ledigheydt. VVij en moeten soo niet leven Met de gaven ons ghegheven,
Maer met groote danckbaerheydt Love Godts goedthertigheydt; En de selve niet verghieten, Maer met lof en eer ghenieten,
Anton van Bourgoingne en Petrus Gheschier, Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
Niet in al te langhe rust,
Maer in deughdt die sonden blust. VVilt ghy dan eens worden wijser, Compt besiet eens desen wijser,
Die niet eenen slagh en slaet, Over-midts hy ledigh staet. Siet het spit heel stille-staende, Maeckt 'tghebraden kiecken gaende;
Houdt u besich t'aller tijdt, Oock wanneer ghy ledigh zijt.
Anton van Bourgoingne en Petrus Gheschier, Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt