Roadmap Bestemmen en inrichten van nieuwe gebieden

voor 2009 2009 2010 2011 2012 na 2012 Markt T oep assi ng op lo s s ing TO /SLA P ro du cten SO S tra tegi sch en to ege past on de rz oe k F un d. s tr a t. o nd er z oe k

Ontwikkelde concepten klimaatbestendigheid, ecosysteemdiensten (ESD), ruimtelijke kwaliteit Duurzame (her)inrichting stedelijk en landelijk gebied

Integratie van concepten en kennisgebieden Integratie van expertkennis en gebiedskennis

Methodiek marien RO

Kennisgebieden: geologie,morfologie, ecologie, economie toepassing ESD in stroomgebied Dommel en nieuwstad

Duurzame inrichting kustzone en Noordzee

Schouwen-Duiveland klimaatrobuust Betekenis voorraden- methodiek ecosysteem- diensten

Climate adaptation toolkit Economie innovaties voor kustzone in beeld

Verkenning Marine Spatial Planning Knikpuntenbenadering

klimaatbestendigheid koppeling KWRO

Ambitie roadmap

Optimaal (qua timing en dosering) kennis van ondergrond, water en ecosystemen inbrengen om beslissingen te kunnen ondersteunen over de duurzame inrichting van een gebied (zowel land als zee)

Dit is een nieuwe roadmap met een integrerend karakter. In BING worden de concepten geïntegreerd toegepast in gebiedsontwikkeling (waarbij in 2010 twee belangrijke toepassingsgebieden worden gekozen: Climate Proof Areas in Schouwen-Duivenland en de ruimtelijke planning van de Noordzee) en daarvan geleerd. Hierbij spelen niet alleen de kennis en concepten ontwikkeld in dit thema een rol, maar ook uit andere thema’s. Het gaat hierbij om de integrale toepasbaarheid van de concepten, de interactie van de kennisgebieden en de interacties met de actoren die actief zijn in het gebied. Hierbij wordt ook gekeken hoe expertkennis en ervaringskennis van mensen die actief zijn in het gebied op een goede manier gecombineerd kunnen worden(transdisciplinaire benadering).

Bij de bestemming van gebieden en om vervolgens te komen tot een duurzame gebiedsinrichting worden specifieke eisen gesteld aan de benodigde kennis van het gebied en de daarin van belang zijnde processen. Dit geldt zowel voor nieuwe ontwikkelingen als voor herinrichtingen. Voorbeelden van aspecten die daarbij aan de orde komen zijn grond- en oppervlaktewaterkwaliteit en -kwantiteit, problematiek van bouwen in laaggelegen gebieden, infrastructuur, veiligheid, maar ook klimaatbestendigheid, waarbij de aanbevelingen van de commissie Veerman een grote rol spelen. Vooral met betrekking tot de laatste twee onderwerpen gaat speciale aandacht gaat naar de kustzone. De problematiek strekt zich echter uit tot op het Nederlands continentaal plat, waar de intensivering van het gebruik van de ruimte steeds meer inzicht in functies en systeem noodzakelijk maken. Deze roadmap bevat onderzoekslijnen waarin de benodigde kennis voor bovengenoemde onderwerpen wordt ontwikkeld, waarbij sterk de nadruk ligt op innovatie, zowel op het gebied van duurzame inrichting als bij het opstellen van

Rapportnummer Onderzoeksplan 2010 v03 Datum 27 november 2009 Pagina 114 van 125

afwegingskaders. Leidmotief is de inbedding van ondergrond, water- en ecosystemen in de ruimtelijke ordening in de breedste zin van het woord. Onder meer zal handen-en-voeten gegeven worden aan het snel opkomende concept Ecosysteemdiensten (ED) bij de RO en het duurzaam beheer van ruimte en ondergrond en handvatten opleveren hoe dat in de praktijk toe te passen.

Daarbij zal in deze roadmap geleerd worden van de toepassing van elders ontwikkelde concepten en interacties tussen kennisgebieden. Een voorbeeld is de ontwikkeling van een afwegingskader voor klimaatbestendige ruimtelijke inrichting in het project Climate Proof Areas, gecombineerd met CliWat, beide Interreg IV-B projecten, waar Deltares met ingang van 2009 als partner aan deelneemt. Hierbij zal gebruik gemaakt worden van ontwikkelde concepten in de roadmap Klimaat, Water en Ruimtelijke Ordening. Beide projecten hebben op Schouwen-Duiveland een pilot. Climate Proof Areas en Cliwat hebben beiden een sterke focus op het gebied van klimaatsverandering en duurzaamheid. In CPA is met de stakeholders (provincie, gemeente, RWS, MKB en bewoners) een begin gemaakt met de verkenning welke wensen er zijn voor kwaliteitsverbetering van het gebied en de relatie tot de duurzaamheid op langere termijn, waarbij veiligheid, klimaatbestendigheid en optimaal gebruik van bodem- en watersystemen aan de orde komen. Daarbij speelt een transdisciplinaire benadering een belangrijke rol: op een goede manier gebruik maken van expertkennis en ervaringskennis van mensen die actief zijn in een gebied.

Naast deze twee grote onderzoeksprojecten die doorlopen worden er een drietal kleinere projecten opgestart:

• Verkenning op het gebied van Marine Spatial Planning • Economische afwegingen in IZCM kader

• Verkenning ruimtelijke reserveringen

Naast aandacht voor gebiedsontwikkeling zal ook aandacht worden besteed aan tijdelijke bestemmingen en ruimtelijke reserveringen. Onderzocht zal worden welke aspecten hierbij deel moeten uitmaken van het afwegingskader, rekening houdend met bestaande functies en waarden en toekomstige opgaven.

Rapportnummer Onderzoeksplan 2010 v03 Datum 27 november 2009 Pagina 115 van 125

11

Kennis als vermogen

11.1 Inleiding

Deltares wordt door overheid en marktpartijen beschouwd als het toonaangevende internationale kenniscentrum op het gebied van Deltatechnologie. Deltares heeft de kennis en onderzoeksinfrastructuur in huis om vragen van de overheid over het gewenste water-, bodem- en ondergrondbeleid op de lange termijn in relatie tot maatschappelijke ontwikkelingen op die termijn te beantwoorden. Het benodigde kennisniveau wordt bepaald door wat nu en in de naaste toekomst naar verwachting aan vragen in de maatschappij leeft, door wetenschappelijke en technologische doorbraken, maar vooral ook door het vermogen van medewerkers (kennis) en beschikbare hulpmiddelen (infrastructuur) van Deltares.

De overheid, het bedrijfsleven en instituten onderkennen allen dat investeren in

disciplinaire kennis van medewerkers en infrastructuren van onderzoek voor de lange

termijn toekomst noodzakelijk is, maar dat het onderhoud en de ontwikkeling hiervan onvoldoende naar voren komt bij de articulatie van de maatschappelijke kennisvragen. In de eerste plaats gaat het om het onderhouden en ontwikkeling van de disciplinaire kennis, de deltadisciplines, door middel van investeringen in AIO’s, hoogleraren, UHD’, interne en externe disciplinenetwerken en nationale en Europese onderzoeksprogramma’s. Het onderzoek van de AIO’s maakt organisatorisch-financieel deel uit van het thematische onderzoek, teneinde de resultaten optimaal bij de kennisvragen en de praktijk aan te sluiten. De hoogleraren en UHD’s zorgen voor een goede afstemming met onderzoeksgroepen aan nationale en internationale universiteiten. De netwerken zijn vooral bedoeld voor kennisuitwisseling interne en extern in wetenschappelijke en toegepast wetenschappelijke fora.

Daarnaast zijn er een drietal overkoepelende activiteiten met betrekking tot de onderzoeksinfrastructuren, die door Deltares van strategisch belang worden geacht voor de onderbouwing en opbouw van hydro-, geo- en milieuwetenschappelijke proceskennis en waar coördinatie over de thema’s heen gewenst is. Het betreft het gebruikmaken en ontwikkelen van de fysieke modelfaciliteiten van Deltares in het SO (Faciliteiten als Vermogen), van meet- en monitorenopstellingen aan grond en water in proeftuinen in Nederland en internationaal (Meten als Vermogen) en de structurering van de software en modelinfrastructuur van Deltares (Software als Vermogen). Organisatorisch wordt dit laatste vormgegeven door jaarlijks een budget af te zonderen uit het totale SO-budget, en dit te oormerken voor het betreffende doel zodat is gewaarborgd dat er op dit aspect ontwikkelingen plaatsvinden. De inhoudelijke programmering wat er dan gedaan wordt vindt plaats vanuit de vraaggestuurde thema’s.

In dit hoofdstuk worden de activiteiten beschreven die Deltares in het SO onderneemt en generiek en aanvullend zijn in relatie tot de vraaggestuurde thema’s van de hoofdstukken 6 tot en met 10. De Wetenschapsraad van Deltares heeft hierbij een belangrijke adviserende rol.

11.2 Disciplinaire Deltakennis