12. Continuïteitsparagraaf
12.7 Risicomanagement
Conform de vereisten in de wet- en regelgeving wordt deze paragraaf opgedeeld in drie elementen, te weten:
‐ Rapportage aanwezigheid en werking van het interne risicobeheersings- en controlesysteem
‐ Beschrijving van de belangrijkste risico’s en onzekerheden
‐ Rapportage toezichthoudend orgaan
12.7.1 Rapportage aanwezigheid en werking van het interne risicobeheersings- en controlesysteem
Voor de beschrijving van alle maatregelen en controles in het kader van het interne risicobeheersings- en controlesysteem, wordt verwezen naar hoofdstuk 6.
12.7.2 Beschrijving van de belangrijkste risico’s en onzekerheden
In deze paragraaf komen de belangrijkste risico’s voor Scalda kort aan de orde. De risico’s zijn niet allemaal gelijk in omvang en (financiële) impact. Er is voor gekozen de risico’s in willekeurige volgorde op te nemen en bij de benoeming ervan ook iets te zeggen over de kans en de omvang van het risico voor nu. Op langere termijn kunnen deze kans en omvang van het risico wijzigen.
Pandemie
Bij het opstellen van het Geïntegreerd Jaardocument kunnen we niet om het coronavirus heen. De gevolgen zijn voor ons primair proces ingrijpend: geen studenten op school, digitaal en op afstand leren, zoeken naar manieren om toch de examens vorm en inhoud te geven. Ook de ondersteunende medewerkers moeten thuis een manier zoeken om hun werkzaamheden voort te zetten. Doordat niet altijd de reguliere processen kunnen worden gevolgd, is er een mogelijk risico op onrechtmatige bestedingen. De financiële risico’s zijn op korte termijn naar verwachting gering, mede gezien de diverse COVID-19 gerelateerde subsidies en het aanstaande Nationaal Onderwijs Programma. De bekostiging gaat door. Maar de effecten op de instroom van studenten in de komende leerjaren en de mogelijk extra kosten voor het inhalen van opgelopen achterstanden zijn nu nog moeilijk in te schatten.
De afdeling Marketing & Communicatie heeft digitale acties opgezet om studenten te werven. In financiële zin geeft het kabinet aan dat OCW vele extra lasten zal compenseren. De risico’s van de pandemie zitten vooral in het leren en werken van de studenten en docenten, maar daar wordt door overheid, MBO Raad en Scalda vol op ingezet om die in te perken.
Het ministerie van OCW
De rijksoverheid lijkt in de loop der jaren aan betrouwbaarheid te winnen. Er zijn recent geen ingrepen gedaan in het lumpsumdeel van het macrobudget. De opgenomen rijksvergoedingen, die voorheen vaak niet of te laat werden ontvangen, zijn nu tijdig via de beschikking van OCW ontvangen.
Een groot deel van de inkomsten van Scalda is gerelateerd aan het relatieve aandeel van Scalda in de bekostiging van het mbo. In de afgelopen twee jaar is het marktaandeel van Scalda licht gestegen. Dat ligt dus niet vast en er blijft altijd onzekerheid bestaan over het aandeel van Scalda in het
macrobudget. Dit soort ontwikkelingen blijft lastig in te schatten omdat Scalda afhankelijk is van de ontwikkelingen in de rest van het land. Daarom ook is dit risico niet financieel te duiden.
Deelnemingen
De ontwikkeling van de waarde van de deelnemingen van Scalda is altijd onzeker. In voorgaande jaren is goed gekeken naar nut en noodzaak van diverse deelnemingen. Dit heeft de afgelopen jaren geleid tot het stopzetten van activiteiten en de sanering van enkele bv’s. Dat heeft er voor gezorgd dat de weg omhoog is gevonden. Het resultaat over 2020 is weliswaar licht negatief slechts € 19.533, waardoor de eigen vermogenspositie van de holding, waarin de deelnemingen zijn ondergebracht, ook iets is
afgenomen, maar nog steeds positief, te weten € 113.602. Het risico op deze deelnemingen is gereduceerd ten opzichte van voorgaande jaren, maar blijft altijd aanwezig. Het risico op de
deelneming in DRTC blijft bestaan en is wezenlijk groter dan het risico op de overige deelnemingen.
Dat is gelegen in het feit, dat Scalda een minderheidsaandeel heeft en de beïnvloeding daarmee beperkt is. Middels vertegenwoordiging in de raad van commissarissen proberen wij dit risico zoveel als mogelijk te beheersen.
Arbeidsvoorwaarden
In 2020 is een nieuwe cao mbo afgesloten, met een looptijd tot medio 2021. Dat betekent dat de financiële effecten bekend zijn voor 2020 en een deel van 2021. Vooralsnog wordt ervan uitgegaan dat de bijbehorende kostenstijging volledig wordt gecompenseerd door een stijging van de rijksbijdragen.
Ziekteverzuim
Enigszins gerelateerd aan het vorige onderwerp is het ziekteverzuim. Er wordt vaak een verband gelegd tussen de arbeidsvoorwaarden (werkdruk) en het verzuim. Het afgelopen jaar is het
ziekteverzuim echter beduidend lager dan voorgaande jaren en dan vooraf is ingecalculeerd. Dat is een direct gevolg van COVID-19 en geldt overigens enkel en alleen voor het kortdurende verzuim. Dit betekent dus enigszins lagere kosten dan waar in de begroting rekening mee was gehouden. Een stijging van het ziekteverzuim in de komende jaren als gevolg van werkdruk en werkomstandigheden als gevolg van COVID-19 kan weer een verhoging van de kosten van ziektevervanging met zich mee brengen. Scalda heeft oog voor de problematiek van de werkdruk en is Scaldabreed plannen aan het uitwerken om te komen van ‘werkdruk naar werkplezier’, en uit de gevormde bestemmingsreserve in 2019 kunnen extra middelen worden ingezet in dit kader.
Educatie
De verplichte winkelnering van de gemeenten wordt al enkele jaren gestaag afgebouwd. De gemeenten mogen ook andere marktpartijen inschakelen. Scalda lijkt het vertrouwen van de gemeenten te hebben en concurrerend te kunnen aanbieden. De omzet is stabiel en het risico lijkt daarom niet echt groot van omvang. In 2022 gaat de wet- en regelgeving wederom veranderen en zal dit weer veel vragen van Scalda om continuïteit hierin te garanderen. Dit naast de onvoorziene effecten van COVID-19 op de instroom van migranten als het aantal inburgeraars.
Hybridisering
Scalda ontwikkelt nieuwe leerlijnen, waaronder hybridisering. Daarvoor is commitment nodig en verregaande, langdurige samenwerking met partners in overheid, non-profitsector en het bedrijfsleven.
De bestendigheid van die samenwerking is niet vanzelfsprekend en vormt dus een risico. Dat risico is nu groter geworden vanwege COVID-19 en de daarmee samenhangende effecten op het bedrijfsleven.
Gezien alle maatregelen is het precieze effect nu nog niet goed in te schatten, maar een risico is dit zeker.
Medewerkers
Al enige jaren is de vraag naar medewerkers groter dan het aanbod. Dat doet zich ook voor in Zeeland.
Het aantrekken en behouden van voldoende gekwalificeerde medewerkers is een punt van zorg en aandacht. De komende jaren manifesteert zich dit nog nadrukkelijker omdat er een forse uitstroom plaatsvindt in verband met de pensionering van docenten.Ook de omslag naar meer hybride onderwijs en, als gevolg van COVID-19, blended working en blended learning vragen andere kwaliteiten van docenten en wellicht ook andere medewerkers. Onder andere via zij-instroom wordt getracht toch voldoende aanwas van docenten te bewerkstelligen.
Krimp en conjunctuur
Het aandeel van jongeren in de bevolking van Zeeland krimpt. Zeeland ontgroent. Dat betekent een verminderde instroom van studenten, met name studenten in de bol-opleidingen (doorstroom vanuit het vo). Tot het schooljaar 2020-2021 werd de daling van het aantal bol-studenten in grote mate
gecompenseerd door de goede economische ontwikkelingen, waardoor de instroom van bbl-studenten fors toenam. Het dubbele risico voor Scalda is aanwezig als de economische ontwikkeling stagneert, zoals nu ten gevolgen van COVID-19. Dan zullen de studentenaantallen dalen door zowel verminderde instroom in de bbl als in de bol vanwege de krimp.
12.7.3 Rapportage toezichthoudend orgaan
Voor de rapportage van het toezichthoudend orgaan wordt verwezen naar hoofdstuk 14.