Van de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde werden gegevens verzameld van 107 patiënten die langskwamen in de periode van 2017 tot 2019. Hierbij waren van alle patiënten de body condition score, de graad van patellaluxatie en het ras bekend en van 104 patiënten ook het gewicht. Van de dierenartsenpraktijk Akuut werden gegevens verzameld van 168 patiënten die langskwamen in de periode van 22/10/2018 tot 05/08/2019. Hier was van alle patiënten de graad van patellaluxatie geweten. Bij 135 patiënten was het gewicht gekend, bij 159 was de body condition score bekend en bij 131 patiënten het ras bekend. Bij beide instellingen waren dus niet alle gewenste gegevens van elke patiënt beschikbaar. Hierdoor werd niet elke patiënt in elke berekening meegenomen. Bij de dierenartsenpraktijk Akuut was het mogelijk om een controlegroep te creëren binnen deze patiënten aangezien er ook patiënten werden gecontroleerd die geen patellaluxatie hadden maar voor een andere reden naar de dierenartspraktijk kwamen. Bij de dierenkliniek te Merelbeke was dit echter niet mogelijk aangezien de dieren die op de dienst orthopedie terecht komen meestal al klachten vertonen.
Eerst wordt er algemeen gekeken hoe vaak de verschillende soorten patellaluxatie voorkomen (zie figuren 7 en 8). Bij de dierenartsenpraktijk Akuut heeft 38% van al de gecontroleerde patiënten patellaluxatie. Daarvan hebben de meeste, namelijk 42 %, patellaluxatie graad 2. Dit komt identiek overeen met de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde, aangezien daar ook graad 2 het meeste voorkomt en dit was ook in 42 % van de gevallen. Bij deze laatste komen patellaluxatie
graad 3 en 4 net iets meer voor dan bij dierenartsenpraktijk Akuut, namelijk 29% en 12% in de plaats van 25% en 8%.
Vervolgens worden de gegevens ingedeeld per gewichtsklasse. Het lichaamsgewicht van honden wordt onderverdeeld in 6 verschillende categorieën zoals vermeld in Salt et al (2017). Hierna worden deze gegevens per gewichtsklasse uitgezet per graad van patellaluxatie zoals te zien in tabellen 2, 3 en 4.
Tabel 2: controlegroep met patellaluxatie graad 0 van patiënten van dierenartsenpraktijk Akuut ingedeeld volgens lichaamsgewicht in kg.
< 6,5 kg 6,5 tot <9 kg 9 tot <15 kg 15 tot < 30 kg 30 tot < 40 kg > 40 kg
Graad 0 17 7 18 24 12 9
Percentage 19% 8% 21% 28% 14% 10%
Tabel 3: patiënten van dierenartsenpraktijk Akuut ingedeeld volgens lichaamsgewicht in kg en graad van patellaluxatie.
< 6,5 kg 6,5 tot <9 kg 9 tot <15 kg 15 tot < 30 kg 30 tot < 40 kg > 40 kg
Graad 1 5 5 1 1 0 0
Graad 2 16 3 2 0 0 0
Graad 3 7 1 3 1 0 0
Graad 4 3 0 0 0 0 0
Totaal 31 9 6 2 0 0
Percentage 65% 19% 12% 4% 0% 0%
25%
42%
25%
8%
Akuut
Graad 1 Graad 2 Graad 3 Graad 4
Figuur 7: Patiënten van de dierenartsenpraktijk Akuut onderverdeeld volgens graad van patellaluxatie.
17%
42%
29%
12%
Dierenkliniek faculteit Dgk
Graad 1 Graad 2 Graad 3 Graad 4
Figuur 8: Patiënten van de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde onderverdeeld volgens graad van patellaluxatie.
Tabel 4: patiënten van de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde ingedeeld volgens lichaamsgewicht in kg en patellaluxaties gezien werd bij honden onder de 6,5 kg en 96% van de gevallen bij honden onder de 15 kg. In deze praktijk werden er geen patiënten met patellaluxatie boven de 30 kg gezien. Bij de controlegroep zijn de honden meer evenredig verdeeld over de gewichtsklassen. Bij de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde is dit fenomeen ook waar te nemen, maar minder uitgesproken dan bij dierenartsenpraktijk Akuut. Hier komt patellaluxatie in 42% van de gevallen voor bij honden onder de 6,5 kg en 69% van de gevallen doen zich voor bij honden onder de 15 kg. Dit is dus nog steeds een duidelijke meerderheid van de gevallen die voorkomen bij honden met een lichaamsgewicht onder de 15 kg.
65%
Figuur 9: patiënten van dierenartsenpraktijk Akuut met patellaluxatie ingedeeld volgens lichaamsgewicht in kg uitgedrukt in percentage.
Figuur 10: controlegroep met patellaluxatie graad 0 van patiënten van dierenartsenpraktijk Akuut ingedeeld volgens lichaamsgewicht in kg uitgedrukt in percentage.
Vervolgens wordt er ook gekeken naar de verschillende graden van patellaluxatie die bij elke gewichtsklasse voorkomt. Bij dierenartsenpraktijk Akuut valt het op dat patellaluxatie graad 4 enkel voorkomt bij de patiënten onder de 6,5 kg, maar dat in die gewichtsklasse de meerderheid, namelijk 52%, wel patellaluxatie graad 2 heeft. Bij de dierenkliniek van de faculteit diergeneeskunde komt patellaluxatie graad 4 bij alle gewichtsklassen voor en bij de gewichtklassen van 30 tot net geen 40 kg is dit zelf in 50% van de gevallen. Er zijn echter over alle gegevens heen geen duidelijke verbanden te zien.
Daarnaast wordt er ook gekeken of er een verschil is indien men deze patiënten opdeelt in twee groepen. De eerste groep heeft geen overgewicht en dus een body condition score van 4, 5 of 6 op 9, wat als ideaal wordt gezien. De tweede groep heeft een body condition score van 7, 8 of 9 op 9, wat dieren zijn met overgewicht. Hierbij is te zien dat in de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde het aantal gevallen van patellaluxatie duidelijk groter is bij de patiënten met
42%
Figuur 11: patiënten van de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde ingedeeld volgens lichaamsgewicht in kg uitgedrukt in percentage.
Graad 1 Graad 2 Graad 3 Graad 4
0%
Graad 1 Graad 2 Graad 3 Graad 4
Grafiek 1: percentages van graden van patellaluxatie per gewichtsklasse van patiënten van de dierenartsenpraktijk Akuut.
Grafiek 2: percentages van graden van patellaluxatie per gewichtsklasse van patiënten van de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde.
overgewicht dan deze zonder in de gewichtsklassen tussen de 9 en net geen 40 kg. Dit kan je bij de patiënten van de dierenartsenpraktijk Akuut ook zien, maar minder opvallend.
Tabel 5: patiënten van dierenartsenpraktijk Akuut zonder overgewicht (body condition score 4/9 tot 6/9) ingedeeld volgens lichaamsgewicht (in kg) en graad van patellaluxatie.
BCS 4-6/9 < 6,5 kg 6,5 tot <9 kg 9 tot <15 kg 15 tot < 30 kg 30 tot < 40 kg > 40 kg
Graad 1 4 4 1 0 0 0
Graad 2 7 2 2 0 0 0
Graad 3 3 0 3 0 0 0
Graad 4 1 0 0 0 0 0
totaal 15 6 6 0 0 0
Percentage 56% 22% 22% 0% 0% 0%
Tabel 6: patiënten van dierenartsenpraktijk Akuut met overgewicht (body condition score 7/9 tot 9/9) ingedeeld volgens lichaamsgewicht (in kg) en graad van patellaluxatie.
BCS 7-9/9 < 6,5 kg 6,5 tot <9 kg 9 tot <15 kg 15 tot < 30 kg 30 tot < 40 kg > 40 kg
Graad 1 1 2 0 0 0 0
Graad 2 6 0 0 0 0 0
Graad 3 2 1 0 1 0 0
Graad 4 2 0 0 0 0 0
totaal 11 3 0 1 0 0
Percentage 73% 20% 0% 7% 0% 0%
Tabel 7: patiënten van de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde zonder overgewicht (body condition score 4/9 tot 6/9) ingedeeld volgens lichaamsgewicht in kg en graad van patellaluxatie.
BCS 4-6/9 < 6,5 kg 6,5 tot <9 kg 9 tot <15 kg 15 tot < 30 kg 30 tot < 40 kg > 40 kg
Graad 1 6 1 3 3 0 0
Graad 2 20 2 3 5 2 4
Graad 3 11 3 2 0 2 2
Graad 4 2 2 2 2 1 0
Totaal 39 8 10 10 5 6
Percentage 50% 10% 13% 13% 6% 8%
Tabel 8: patiënten van de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde met overgewicht (body condition score 7/9 tot 9/9) ingedeeld volgens lichaamsgewicht in kg en graad van patellaluxatie.
BCS 7-9/9 < 6,5 kg 6,5 tot <9 kg 9 tot <15 kg 15 tot < 30 kg 30 tot < 40 kg > 40 kg
Graad 1 0 0 2 2 0 1
Graad 2 1 2 3 2 0 0
Graad 3 2 2 1 2 1 1
Graad 4 2 0 0 0 2 0
Totaal 5 4 6 6 3 2
Percentage 19% 15% 23% 23% 12% 8%
In het tweede deel van het onderzoek wordt er gekeken naar het effect van de body condition scores van honden op het voorkomen en de graad van patellaluxatie. Hiervoor worden de gegevens van de patiënten ingedeeld per body condition score en per graad van patellaluxatie, zoals te zien in tabellen 9,10 en 11. Dit wordt in percentages omgezet en gevisualiseerd in grafiek 6 en 7.
Tabel 9: Controlegroep van de dierenartsenpraktijk Akuut ingedeeld volgens body condition score weergegeven in aantal en in percentage.
BCS 1/9 BCS 2/9 BCS 3/9 BCS 4/9 BCS 5/9 BCS 6/9 BCS 7/9 BCS 8/9 BCS 9/9
Graad 0 0 0 5 18 35 19 17 3 1
Percentage 0% 0% 5% 18% 36% 19% 17% 3% 1%
Tabel 10: Patiënten met patellaluxatie van de dierenartsenpraktijk Akuut ingedeeld volgens body condition score en volgens graad van patellaluxatie weergegeven in aantal en in percentage.
BCS 1/9 BCS 2/9 BCS 3/9 BCS 4/9 BCS 5/9 BCS 6/9 BCS 7/9 BCS 8/9 BCS 9/9
Graad 1 0 0 0 4 3 5 3 0 1
Graad 2 0 0 0 4 8 4 5 2 1
Graad 3 0 0 0 2 2 4 1 3 1
Graad 4 0 0 0 1 1 0 1 3 2
totaal 0 0 0 11 14 13 10 8 5
Percentage 0% 0% 0% 18% 23% 21% 16% 13% 8%
Tabel 11: Patiënten met patellaluxatie van de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde ingedeeld volgens body condition score en volgens graad van patellaluxatie weergegeven in aantal en in percentage.
BCS 1/9 BCS 2/9 BCS 3/9 BCS 4/9 BCS 5/9 BCS 6/9 BCS 7/9 BCS 8/9 BCS 9/9
Graad 1 0 0 1 3 5 4 1 1 3
Graad 2 0 0 4 14 13 7 6 2 0
Graad 3 0 0 0 6 11 5 6 2 1
Graad 4 0 0 0 3 3 2 3 1 0
Totaal 0 0 5 26 32 18 16 6 4
Percentage 0% 0% 5% 24% 30% 17% 15% 6% 4%
Uit deze tabellen en grafieken kan er worden besloten dat over het algemeen de meeste honden een body condition score hebben van 5/9. Indien de controlegroep en de groep met honden met patellaluxatie van dierenartsenpraktijk Akuut vergeleken wordt, is er te zien dat body condition scores 8/9 en 9/9 toegenomen zijn bij de patiënten met patellaluxatie. In deze laatste groep zijn ook hogere percentages van graad 4 patellaluxatie te zien. Dit terwijl in de body condition scores 4, 5, 6 en 7 op 9 er voornamelijk graad 1 en 2 patellaluxaties voorkomen. In de eerder vernoemde volgorde komt dit overeen met 72, 78, 69 en 80% van de patiënten binnen die body condition score.
Bij body condition score 8 en 9 op 9 hebben 76 en 60 % van de patiënten een patellaluxatie graad 3 of 4. Dit is een duidelijk verschil. Bij de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde is het voorkomen van voornamelijk graad 1 en 2 bij de lagere body conditions scores en voornamelijk
graad 3 en 4 bij de hogere body condition scores ook te zien, maar minder uitgesproken. Hier hebben de honden met body condition score 7 op 9 echter ook meer graad 3 of 4 patellaluxatie, namelijk 57% van de patiënten. 75% van de honden met een body condition score van 9 op 9 heeft echter een graad 1 patellaluxatie. Er zijn wel maar 4 patiënten in deze categorie. Misschien bevestigt de uitzondering de regel hier. De bovengenoemde gegevens worden gevisualiseerd in grafiek 3 en 4.
Deze gegevens worden vervolgens ingedeeld in drie groepen. Dieren met ondergewicht, ideaal gewicht en overgewicht. Een hond heeft ondergewicht bij een body condition score onder de 3 op 9, een ideaal gewicht bij een body condition score van 4 tot 6 op 9 en overgewicht vanaf een body condition score van 7 op 9. Bij de controlegroep van dierenartsenpraktijk Akuut heeft 5% van de honden ondergewicht, 73% een ideaal gewicht en 21% overgewicht. Bij de honden met patellaluxatie heeft er geen enkele hond ondergewicht, 62% van de patiënten een ideaal gewicht en maar liefst 38% overgewicht. Er is dus duidelijk een hoger aantal dieren met overgewicht bij de patiëntengroep dan bij de controlegroep. In de patiëntengroep van de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde heeft 5% van de honden ondergewicht, 71% een ideaal gewicht en 24%
overgewicht. Deze percentages zijn zeer gelijkend aan die van de controlegroep van dierenartsenpraktijk Akuut. Er is slechts een kleine verhoging in het percentage overgewicht ten opzichte van de controlegroep. Algemeen gezien is er dus meer overgewicht bij de dieren die patellaluxatie ontwikkelen, maar de meeste dieren met patellaluxatie bevinden zich in de groep met ideaal lichaamsgewicht. Dit is duidelijk te zien in de figuren 12, 13 en 14.
0%
Graad 1 Graad 2 Graad 3 Graad 4
0%
Graad 1 Graad 2 Graad 3 Graad 4
Grafiek 3: percentages van graden van patellaluxatie per body condition score van patiënten van de
dierenartsenpraktijk Akuut.
Grafiek 4: percentages van graden van patellaluxatie per body condition score van patiënten van de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde.
Hierna wordt er gekeken naar de verschillen in het voorkomen van de verschillende graden van patellaluxatie binnen deze 3 groepen. Dit wordt weergegeven in figuren 15 tot en met 19. Hier is te zien dat er een stijging is bij de patellaluxatie graden 3 en 4 in de groep met overgewicht ten opzichte van de groep met ideaal gewicht.
5%
71%
24%
Merelbeke
Ondergewicht Normaal gewicht Overgewicht 5%
73%
21%
Controlegroep Akuut
Ondergewicht Normaal gewicht
Overgewicht 62%
38%
Patellaluxatie Akuut
Ondergewicht Normaal gewicht Overgewicht
Figuur 12: controlegroep met patellaluxatie graad 0 van de dierenartsenpraktijk Akuut onderverdeeld in ondergewicht, ideaal gewicht en overgewicht uitgedrukt in percentage.
Figuur 13: patiënten met patellaluxatie van de
dierenartsenpraktijk Akuut onderverdeeld in ondergewicht, ideaal gewicht en overgewicht uitgedrukt in percentage.
Figuur 14: patiënten met patellaluxatie van de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde onderverdeeld in ondergewicht, ideaal gewicht en overgewicht uitgedrukt in percentage.
Figuur 15: patiënten van de dierenartsenpraktijk Akuut met patellaluxatie en ideaal gewicht onderverdeeld in de 4 graden van patellaluxatie uitgedrukt in percentage.
Figuur 16: patiënten van de dierenartsenpraktijk Akuut met patellaluxatie en overgewicht onderverdeeld in de 4 graden van patellaluxatie uitgedrukt in percentage.
Figuur 19: patiënten van de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde met patellaluxatie en ondergewicht onderverdeeld in de 4 graden van patellaluxatie uitgedrukt in percentage.
Figuur 17: patiënten van de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde met patellaluxatie en ideaal gewicht onderverdeeld in de 4 graden van patellaluxatie uitgedrukt in percentage.
Figuur 18: patiënten van de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde met patellaluxatie en overgewicht onderverdeeld in de 4 graden van patellaluxatie uitgedrukt in percentage.
Over het algemeen kan er gezegd worden dat patellaluxatie het meeste werd gediagnosticeerd bij dieren met een ideaal lichaamsgewicht. Overgewicht speelt bij sommige dieren echter wel een rol aangezien er een hoger percentage honden met overgewicht is bij de patiëntengroep dan bij de controlegroep. Bij de dieren met overgewicht die patellaluxatie hebben ontwikkeld, is er wel een grotere kans op een hogere graad van patellaluxatie dan indien deze dieren een ideaal lichaamsgewicht hadden gehad. Daarmee aansluitend kan er besloten worden dat hoe hoger de body condition score, hoe groter de kans op een hogere graad van patellaluxatie.
Als laatste wordt er gekeken naar de rassen waarbij patellaluxatie het meeste voorkomt en hiervan wordt een top 5 gemaakt. Bij zowel de dierenartsenpraktijk Akuut als de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde komt de Chihuahua op de eerste plaats. Bij dierenartsenpraktijk Akuut wordt de chihuahua in volgorde gevolgd door: de Yorkshire Terriër, de Cavalier King Charles Spaniël, de Maltezer en de Jack Russel Terriër. Bij de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde wordt de Chihuahua gevolgd door de Maltezer en de Kleine Keeshond, vervolgens komen de Cavalier King Charles Spaniël en de Yorkshire Terriër op gelijke hoogte op de vierde plaats. De jack Russel Terriër komt hier maar 1 keer voor. In tabellen 14 en 15 wordt weergegeven welke graden voorkomen bij deze rassen. Algemeen gezien komt graad 2 en graad 3 patellaluxatie het meeste voor. In tabel 16 wordt er gekeken naar het percentage van overgewicht binnen elk ras. Bij de honden van dierenartsenpraktijk Akuut is er een verschil te merken tussen de controlegroep en de patiëntengroep met patellaluxatie voor de Chihuahua, de Yorkshire Terriër en de Jack Russel Terriër. Bij deze rassen is het percentage overgewicht in volgorde 17%, 15%
en 29% hoger bij de groep met honden met patellaluxatie. Bij de patiëntengroep met patellaluxatie van de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde zijn de percentages overgewicht niet zo hoog, buiten bij de Cavalier King Charles Spaniël is dit percentage toch 43%. Er kan dus niet duidelijk besloten worden of overgewicht bij deze rassen een factor speelt bij het ontwikkelen van patellaluxatie naast de genetische predispositie van deze rassen.
Tabel 12: De 5 rassen waarbij patellaluxatie (plx) het meeste voorkomt bij de dierenartsenpraktijk Akuut. De gegevens van deze rassen worden ingedeeld volgens graad van patellaluxatie. Ook het percentage van patelluxatie (plx) per ras wordt weergegeven.
Graad 0 Graad 1 Graad 2 Graad 3 Graad 4 Totaal
Aantal plx
Percentage plx
Chihuahua 6 3 16 6 3 34 28 82%
Yorkshire Terriër 2 2 1 2 2 9 7 78%
Cavalier King
Charles Spaniel 4 0 2 3 0 9 5 56%
Maltezer 3 1 2 1 0 7 4 57%
Jack Russel
Terriër 2 2 1 0 0 5 3 60%
Tabel 13: De 5 rassen waarbij patellaluxatie (plx) het meeste voorkomt bij de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde. De gegevens van deze rassen worden ingedeeld volgens graad van patellaluxatie.
Graad 1 Graad 2 Graad 3 Graad 4 Totaal
Chihuahua 0 3 7 2 12
Maltezer 3 5 3 0 11
Kleine Keeshond 0 4 4 0 8
Cavalier King
Charles Spaniel 2 3 1 1 7
Yorkshire Terriër 0 4 3 0 7
Tabel 14: percentage overgewicht bij de controlegroep en patiëntengroep met patellaluxatie (plx) van
dierenartsenpraktijk Akuut en bij de patiëntengroep met patellaluxatie (plx) van de dierenkliniek van de faculteit Diergeneeskunde.
Controle Akuut Plx Akuut Plx Merelbeke
Chihuahua 33% 50% 25%
Yorkshire Terrier 25% 40% 14%
Cavalier King Charles Spaniel 0% 0% 43%
Maltezer 0% 0% 18%
Jack Russel Terriër 0% 29% /
Kleine Keeshond / / 13%