R ESULTATEN INTERVIEWS S OCIAAL W ERKERS

Professionals weten dat er een ‘privacywet’ is, maar kunnen vaak niet specifiek benoemen dat het om de Wet bescherming persoonsgegevens gaat. Daarnaast weten professionals dat er een beroepscode is en een privacyreglement en dat er ‘iets’ in het contract staat over privacy. Dat laatste houdt bijvoorbeeld in dat er staat dat men zorgvuldig met privacy moet omgaan. Dat er overige wetgeving is, kan bijna geen enkele professional benoemen. Wat er precies in de wetgeving staat is professionals niet helemaal duidelijk. Zij weten in ieder geval dat het gaat om het zorgvuldig omgaan met de gegevens van cliënten. Wat die zorgvuldigheid volgens hen inhoudt is dat je zo transparant mogelijk moet zijn en altijd toestemming moet vragen voor gegevensverwerking, tenzij je in een conflict van plichten verkeert. Concrete regels omtrent privacy konden de sociaal werkers tijdens de interviews niet noemen, dan behalve dat de geheimhoudingsplicht niet zomaar mag worden doorbroken en dat je bepaalde formulieren en dergelijke niet laat rondslingeren.

Voor wat betreft de gevolgen van privacyschending gaven de sociaal werkers aan dat zij denken dat dat het vertrouwen van de cliënt schaadt. Daarnaast is privacyschending niet goed voor het imago van de organisatie en kunnen er juridische procedures worden gestart. Wat die juridische procedures precies inhouden, konden de sociaal werkers niet benoemen. Een enkeling gaf aan dat het tuchtrecht van toepassing zou zijn en/of dat er financiële gevolgen konden zijn.

Tijdens de interviews is de sociaal werkers gevraagd of zij weten of er een privacyreglement is voor het STG en zo ja, of zij weten wat daarin staat. Uit de interviews is gebleken dat het STG nog niet beschikt over een

privacyreglement en dat de professionals nu voornamelijk de privacyreglementen van de moederorganisaties aanhouden.”… iedereen heeft vanuit zijn moederorganisatie misschien wel een privacyreglement of wat dan ook, maar voor zover ik weet is dat niet binnen Voortouw. Dat is ook juist het grootste punt waar, ja, in ieder geval een aantal mensen best wel behoefte aan zou hebben juist, zeg maar, terwijl dat er niet is.”108 _{De sociaal werkers}

zouden graag zien dat er heldere afspraken worden gemaakt over privacy en dat deze op papier komen te staan. 5.5.2 RESULTATENINTERVIEWSWIJKVERPLEEGKUNDIGEN

Een van de wijkverpleegkundigen kon benoemen dat het tuchtrecht van toepassing is, maar wist niet op basis van welke wet. De tweede wijkverpleegkundige kon benoemen dat zij onder het bestuursrecht vallen. Dat klopt in zekere zin aangezien de Wet BIG die op hen van toepassing is onder het bestuursrecht valt. De derde

wijkverpleegkundige wist wel dat het tuchtrecht bestond, maar wist niet dat wijkverpleegkundigen voor eventuele privacyschending ook onder het tuchtrecht vallen.109

De wijkverpleegkundigen konden verder niet veel specifieke wet- en regelgeving noemen over privacy. Een van hen gaf aan dat er een beroepscode van toepassing is en dat er een wet voor de bescherming van

persoonsgegevens is. Zij weten wel dat er zorgvuldig moet worden omgegaan met privacy wat volgens hen inhoudt dat er altijd toestemming moet worden gevraagd.

Voor wat betreft de gevolgen van privacyschending gaven de wijkverpleegkundigen aan dat dat strafbaar is en dat men kan worden aangeklaagd. Een van de wijkverpleegkundigen gaf aan dat een gevangenisstraf een gevolg kan zijn. “De gevangenis in, we gaan de gevangenis in.”110

5.5.3 RESULTATENENQUÊTE

Voor de beantwoording van de vijfde deelvraag zijn twee stellingen uit de enquête relevant. Hierna worden per stelling de resultaten toegelicht.

1. Ik weet welke wetten er van toepassing zijn op het gebied van privacy

Van de 13 professionals gaf 15,4% aan te weten welke wetten er van toepassing zijn. 76,9% gaf aan het

ongeveer te weten en 7,7% gaf aan het niet te weten. Er is door negen professionals een toelichting gegeven met daarin de wetten/regels die volgens hen van toepassing zijn. Het gaat om de Wet bescherming

persoonsgegevens, de Wmo 2015, de Jeugdwet, het Burgerlijk Wetboek, de Wet BIG, de Beroepscode Maatschappelijk Werker, de Grondwet en het EVRM. Daarnaast is aangegeven dat er altijd expliciet

toestemming moet worden gevraagd voor elke nieuwe handeling richting derden, dat duidelijk moet zijn aan wie welke informatie wordt verstrekt, dat een mondeling akkoord ook een akkoord is en dat je moet nagaan of je een echt akkoord krijgt en niet een akkoord in de zin van ‘je doet maar’.

2. Ik weet wat de gevolgen kunnen zijn van privacyschending

Van de 13 professionals gaf 30,8% aan te weten wat de gevolgen van privacyschending kunnen zijn. 61,5% gaf aan dat ongeveer te weten en 7,7% gaf aan het niet te weten. Door vier van de professionals is een toelichting gegeven. Zo is er aangegeven dat het kan gaan om arbeidsrechtelijke sancties voor schending van het

beroepsgeheim, dat er een klacht tegen een professional kan worden ingediend, dat een professional problemen kan krijgen met de werkgever, dat er een tuchtuitspraak kan komen, dat de organisatie kan worden aangeklaagd, dat een professional aansprakelijk kan worden gesteld voor schade bij de cliënt en dat strafrechtelijke vervolging mogelijk is. Daarnaast kan privacyschending volgens een van de professionals leiden tot schade en

gezichtsverlies bij de cliënt.

5.5.4 DEELCONCLUSIE

De sociaal werkers en wijkverpleegkundigen weten dat er wetten zijn die de omgang met privacy regelen. De geïnterviewde professionals konden een aantal van die wetten noemen, namelijk de Wbp en de Wet BIG. 110 Bijlage I – Interview – Wijkverpleegkundige 2

Daarnaast weten zij dat er beroepscodes en privacyreglementen zijn en dat er iets in het contract staat over privacy. Wat de regels omtrent privacy inhouden kunnen zij niet benoemen. Ze weten wel dat er zorgvuldig moet worden omgegaan met privacy wat inhoudt dat er altijd toestemming moet worden gevraagd.

Opvallend is dat de professionals bij de enquête gedetailleerder hebben kunnen aangeven welke wetten en regels er van toepassing zijn. Wellicht voelden zij minder druk om het juiste antwoord te geven, hadden zij meer tijd om na te denken of iets op te zoeken of betrof het toevallig professionals die meer van de wet- en regelgeving wisten.

De conclusie van deelvraag 5 is dat de professionals in grote lijnen kennis hebben van de privacywetgeving. Zij weten dat ze zorgvuldig met privacy moeten omgaan en kunnen ook aangeven dat privacyschending gevolgen kan hebben en welke gevolgen dat kunnen zijn.

Deelvraag 5 is voor de beantwoording van de centrale vraag niet relevant. De centrale vraag betreft namelijk het werkproces rondom gegevensverwerking van cliënten in het STG. Deelvraag 5 is wel relevant geweest voor dit onderzoek om te kunnen bepalen wat de organisatie nodig heeft op het gebied van privacy. Tijdens de interviews is de sociaal werkers namelijk gevraagd of zij weten of er een privacyreglement is bij het STG en daaruit kwam naar voren dat dat nog niet het geval is. De professionals zouden wel graag zien dat er heldere afspraken worden gemaakt over privacy en dat die op papier komen te staan zodat deze ook te raadplegen zijn en zodat voor iedereen duidelijk is wat de werkwijze moet zijn. Derhalve kan los van de conclusie van deelvraag 5 geconcludeerd worden dat het STG behoefte heeft aan een privacyreglement.