Politieke activisten of leden van politieke partijen

In tegenstelling tot de vorige verslagperiode waren er weinig berichten van politiek activisten of leden van oppositiepartijen die gedetineerd werden door de

transitieregering. Volgens het US Department of State waren er tussen augustus en december 2019 geen berichten van politieke gedetineerden of gevangenen door de transitieregering.⁵¹³ Freedom House berichtte in haar jaarlijks rapport over 2019 over een aanklacht van de RSF tegen de partijleider van de Sudanese Communist

509 Vertrouwelijke bron, 27 juli 2020; Vertrouwelijke bron, 14 september 2020; The New Arab, Dozens arrested in Sudan protests marking anniversary of power-sharing deal, 18 augustus 2020; Al Jazeera, Sudanese protest a year after power-sharing deal with army, 17 augustus 2020; ACLED, Danse macabre: revolution and counter-revolution in post-oil Sudan, 12 oktober 2020; Freedom House, Freedom in the World, Sudan, 4 maart 2020;

Asharq Al-Awsat, Sudan arrests foreigner who participated in muslim Brotherhood protests, 26 juli 2020; The New Arab, Mistaken identity? Sudan activists urge release of Palestinian preacher detained for ‘attending’

Khartoum protest, 26 juli 2020; ACJPS, The Human Rights Council should support systemic human rights reforms in Sudan, 10 september 2020; Vertrouwelijke bron, 16 februari 2021.

510 Radio Dabanga, One dead, several injured as Sudan forces fire on Khartoum North demo, 22 oktober 2020;

MEMO, Fourth day of protests in Sudan after demonstrator killed, 26 oktober 2020; UNSC, S/2020/1155, pagina 3, 7 december 2020.

511 Vertrouwelijke bron, 14 september 2020; ACLED, Danse macabre: revolution and counter-revolution in post-oil Sudan, 12 oktober 2020; Al Jazeera, One killed as thousands rally for faster reform, 1 juli 2020; Radio Dabanga, Sudan: protests against Sudanese security forces brutality, 23 oktober 2020; ACJPS, The Human Rights Council should support systemic human rights reforms in Sudan, 10 september 2020.

512 Vertrouwelijke bron, 14 september 2020.

513 US Department of State, Country Report on Human rights Practices 2019, Sudan, pagina 6, 11 maart 2020.

Pagina 85 van 117

Party (SCP), Siddig Yousef. De SCP speelde een belangrijke rol tijdens de protesten in 2019 maar weigerde later, vanwege de militaire aanwezigheid, mee te tekenen in het constitutioneel akkoord van augustus 2019. De RSF diende de klacht in naar aanleiding van de kritiek van Yousef over betrokkenheid van de RSF bij het

opbreken van de protesten in Khartoum in juni 2019.⁵¹⁴ Een vertrouwelijke bron op het gebied van mensenrechten meldde één gedocumenteerd geval van arrestatie van een lid van een politieke partij. Het ging om de arrestatie en detentie van de leider van de United Popular Movement, Muammar Musa. Musa werd op 2 juni 2020 gearresteerd op verzoek van het comité verantwoordelijk voor de ontmanteling van de NCP. In november 2020 zat hij nog vast zonder dat er aanklachten tegen hem waren ingediend. De bron gaf aan dat er gedurende de verslagperiode geen

berichten van onderscheid in behandeling door de autoriteiten waren naar gelang de achtergrond of herkomst van opposanten of activisten.⁵¹⁵

Leden van de voormalige NCP

Gedurende de verslagperiode zaten Al-Bashir en andere kopstukken van de

voormalige NCP vast in Sudanese gevangenissen, met name in de Kober gevangenis in Khartoum. De meeste van hen waren opgepakt kort na de val van Al-Bashir.

Onder andere de volgende personen waren gedurende de verslagperiode

gedetineerd: Awad Ahmed Al-Jazeera, Ata Almanan, Ali Osman Mohammed Tara, Abd Elrahim Mohamed Hussein, Ibrahim Ahmed Omer, Mohamed Taher Ila, Nafi Ali Nafi, Amin Hassn Omer, Motrif Sidqe, Anas Omer. De transitieregering liet

gedurende de verslagperiode verschillende islamisten, waaronder leden van de voormalige NCP, oppakken voor onder andere betrokkenheid bij de militaire coup van 1989 waarbij Al-Bashir aan de macht kwam en het oproepen tot een nieuwe coup.⁵¹⁶ Zo vaardigde de openbare aanklager op 12 november 2019

arrestatiebevelen uit voor de voormalig vice president van Sudan Ali Osman Taha, de voormalig directeur van de NISS Nafie Ali Nafie, de voormalig presidentieel adviseur en minister van Petroleum Awad Ahmed Eljaz en de secretaris-generaal van de Popular Congress Party (PCP), Ali Al-Haj. Andere prominente leden werden onder huisarrest geplaatst.⁵¹⁷ In november 2019 werd de NCP ontbonden en de bezittingen in beslag genomen.⁵¹⁸

Op 13 december 2019 werd Al-Bashir veroordeeld tot een gevangenisstraf van twee jaar wegens corruptie en het witwassen van geld. Op 11 februari 2020 kondigde de transitieregering aan bereid te zijn om Al-Bashir over te dragen aan het

Internationaal Strafhof in Den Haag.⁵¹⁹

514 Voor meer informatie over de evenementen van juni 2019, raadpleeg het Algemeen ambtsbericht Sudan, oktober 2019. Freedom House, Freedom in the World, Sudan, 4 maart 2020.

515 Vertrouwelijke bron, 20 november 2020.

516 Sudan Tribune, Sudan arrests more Islamist figures, 2 februari 2020; Sudan Tribune, Sudan arrests Islamists for holding protests hostile to Hamdok government, 13 april 2020; Sudan Tribune, Sudan arrests Islamists planning riots and violence during pro-democracy demonstrations, 28 june 2020; Sudan Tribune, Sudan arrests more Islamists leaders, 2 juli 2020; Vertrouwelijke bron, 27 juli 2020; Vertrouwelijke bron, 27 juli 2020; VOA News, Sudan: Families of former Bashir officials want them released from prison due to COVID-19, 29 april 2020;

MEMO, Ex-Sudan FM arrested for ‘involvement in sabotage operations, 1 juli 2020; Freedom House, Freedom in the World, Sudan, 4 maart 2020.

517 Freedom House, Freedom in the World, Sudan, 4 maart 2020; UNSC, S/2020/202, pagina 1-2, 12 maart 2020;

Sudan Tribune, Sudan arrests two Islamists over participation in al-Bashir’s coup, 21 november 2019; Radio Dabanga, Arrest warrants against Popular Congress Party leaders for 1989 coup, 13 november 2019.

518 Freedom House, Freedom in the World, Sudan, 4 maart 2020; UNSC, S/2020/202, pagina 1-2, 12 maart 2020;

US Department of State, Country Report on Human rights Practices 2019, Sudan, pagina 9, 11 maart 2020.

519 UNSC, S/2020/202, pagina 2, 12 maart 2020; BBC News, Omar al-Bashir: Sudan agrees ex-president must face ICC, 11 februari 2020; US Department of State, Country Report on Human rights Practices 2019, Sudan, pagina 27, 11 maart 2020.

Krijgsgevangenen en leden van de rebellenbewegingen

Gedurende de verslagperiode bleven krijgsgevangenen van de rebellenbewegingen die gearresteerd waren door het regime van Al-Bashir, in detentie. In de

vredesonderhandelingen tussen de transitieregering en de rebellenbewegingen werd gesproken over de vrijlating van krijgsgevangenen. Als teken van goede wil en als voorloper op de vredesonderhandelingen, liet de militaire raad in juli 2019 meer dan tweehonderd krijgsgevangenen van de SLM-MM en SLM-TC bewegingen vrij. In augustus 2019 werden de ter dood veroordelingen van 17 SPLM-N leiders waaronder Malik Aggar en Yassir Arman ingetrokken. Ook kwamen de partijen overeen dat alle politiek gedetineerden vrijgelaten zouden worden.⁵²⁰ Voor zover bekend waren er geen berichten van vrijlating van krijgsgevangenen na de ondertekening van het vredesakkoord in oktober 2020.

Verschillende organisaties riepen ook op tot de vrijlating van leden van de politieke partij Revolutionary Awakening Council (RAC). Deze partij werd opgericht door Musa Hilal, een voormalig Janjaweed militieleider en leider van de voormalige Border Guards. In 2017 werden Hilal en enkele honderden aanhangers opgepakt en zonder aanklachten gedetineerd nadat zij weigerden hun wapens in te leveren gedurende de ontwapeningscampagne in Darfur.⁵²¹ Volgens Human Rights Watch werden gedurende 2020 verschillende leden van de Mahamid stam gedetineerd vanwege hun links et Musa Hilal.⁵²²

Hieronder volgt een aantal voorbeelden van arrestatie en/of detentie van (vermeende) leden van de gewapende rebellenbewegingen. HUDO Centre

rapporteerde over verschillende berichten van arrestaties en detentie van personen die beschuldigd werden lid te zijn van de SPLM-N, met name van de factie van Al-Hilu. Volgens een vertrouwelijke bron konden veiligheidstroepen in de Twee

Gebieden nog steeds personen aanhouden op verdenking van banden met de SPLM-Al-Hilu omdat de noodtoestand nog steeds van kracht was in de conflictgebieden en omdat er nog geen vredesakkoord werd getroffen met deze factie.⁵²³ Zie hieronder ook een voorbeeld van personen die beschuldigd werden van relaties met de SLA-AW in Darfur.

- In oktober 2019 berichtte Radio Dabanga over een groep personen die kort werd aangehouden door de militaire inlichtingendienst omdat zij verdacht werden van lidmaatschap aan de SPLM-N. Een persoon werd langer vastgehouden.⁵²⁴ Dezerzijds is niet bekend of deze persoon later is vrijgelaten.

- HUDO Centre rapporteerde over de arrestatie en detentie van Adam Suliman door de militaire inlichtingendienst, in februari 2020. Volgens HUDO werd de man gearresteerd omdat hij lid was van de SPLM-N. Na bedreigingen van

520 US Department of State, Country Report on Human rights Practices 2019, Sudan, pagina 11, 11 maart 2020;

Sudan Tribune, Military council, SPLM-N Agar agree on measures ahead of peace talks in Sudan, 27 juli 2019;

Vertrouwelijke bron, 20 november 2020; Radio Dabanga, Sudan junta to release SLM prisoners of war

‘immediately’, 4 juli 2019; Radio Dabanga, 235 SLM prisoners of war released, claim that they were tortured, 5 juli 2019; Sudan Tribune, Significance of JEM peace delegation’s visit to Khartoum, 22 december 2019; Sudan Tribune, Juba Peace Agreement: optimism and Hopes in Darfur, 31 augustus 2020; Radio Dabanga, Darfur lawyers: ‘No legal grounds to keep political prisoners’, 1 maart 2020.

521 Radio Dabanga, Darfur lawyers: ‘No legal grounds to keep political prisoners’, 1 maart 2020; Radio Dabanga, Sudanese lawyers call for release of Musa Hilal supporters, 16 april 2020; ACJPS, Sudan: free border guard detainees and review the condition of detention centers to prevent the spread of covid-19 amongst the prison population, 9 april 2020.

522 HRW, Annual report on the human rights situation in 2029 – Sudan, 23 januari 2021.

523 HUDO Centre, Report on the human rights situation in South Kordofan and Blue Nile of Sudan, January- December 2020, pagina 17, 28 januari 2021; Vertrouwelijke bron, 14 februari 2021.

524 Radio Dabanga, ‘Rebel supporters’ assaulted in South Kordofan, 21 oktober 2019.

Pagina 87 van 117

detentie en martelingen liet de militaire inlichtingendienst hem dezelfde dag weer vrij.⁵²⁵

- In april 2020 werd een man die in het verleden lid was van de SPLM-N opgepakt door SAF. De man werd de dag na zijn arrestatie overgebracht naar een militaire basis waarna, volgens HUDO, geen contact meer mogelijk was met familie of een advocaat. HUDO sprak zorgen uit over mogelijke martelingen.⁵²⁶

- In september 2020 waren er in Sortony (Noord-Darfur), berichten van intimidatie, detentie, willekeurige arrestatie en mishandeling van

ontheemden door een legercommandant. De meeste slachtoffers werden ervan beschuldigd lid te zijn van de SLA-AW. Naar aanleiding van deze incidenten raakten bijna vierhonderd gezinnen ontheemd. Sommige vrouwen rapporteerden te zijn aangevallen door de RSF.⁵²⁷

- In december 2020 werden twaalf deelnemers aan een openbare bijeenkomst in Gambaraya (Zuid-Kordofan) gearresteerd en twee dagen in detentie gehouden. De gedetineerden werden ondervraagd over hun relaties tot de SPLM-N.⁵²⁸

Politiek activisten

Gedurende 2020 kwam er geen duidelijkheid over tientallen tot honderden

demonstranten, activisten, journalisten en burgers die tijdens de revolutie in 2019 waren opgepakt door de veiligheidstroepen en in 2020 nog steeds vermist waren.

Hoewel Al-Burhan had aangegeven dat alle politieke gevangenen vrijgelaten waren in april 2019, bleven sommigen van hen vermist. Een vertrouwelijke bron geeft aan dat een deel van deze vermisten mogelijk in detentie zit. In november 2020

kondigde een officier van justitie de ontdekking van een massagraf aan waarin mogelijk lichamen van vermisten van de revolutie gevonden waren.⁵²⁹

In december 2020 kwam Baha Eldeen Nory Mohamed Ali, een lid van een

verzetcomité, om nadat hij volgens de berichtgeving werd ontvoerd en gemarteld door de RSF. Baha Eldeen werd op 16 december 2020 aangehouden in de wijk Kalakla in Khartoum. Op 17 december 2020 gaven zijn familieleden hem als vermist op bij het lokale politiebureau. Op 21 december 2020 kreeg de familie via een anoniem telefoongesprek te horen dat het lichaam van Baha Eldeen in het

ziekenhuis in Omdurman lag. Het Openbaar Ministerie liet vervolgens een autopsie uitvoeren waaruit bleek dat Baha Eldeen verschillende verwondingen had opgelopen die tot zijn dood hadden geleid.⁵³⁰