2.5 Darfur
2.5.2 Algemene ontwikkeling en cijfers
Het mandaat van UNAMID eindigde op 31 december 2020. In juni 2020 besloot de VN-Veiligheidsraad, op verzoek van Hamdok, het mandaat van UNAMID te verlengen tot eind december 2020. Eerder zou het mandaat in oktober 2020 eindigen.
Mensenrechtenorganisaties, leden van de VN-Veiligheidsraad en burgers uit Darfur uitten hun zorgen over de terugtrekking van UNAMID en de gevolgen hiervan voor de fysieke bescherming van burgers in Darfur.136 Op 1 januari 2021 begon de volledige terugtrekking van UNAMID die eind december 2020 nog rond de 7000 militairen en 900 burgers ter plekke had. Zoals eerder aangegeven werd in juni 2020 de politieke missie UNITAMS in het leven geroepen (zie paragraaf 1.7). Het mandaat van UNITAMS valt, anders dan dat van een vredesmissie, niet onder het hoofdstuk VII van het VN-Handvest. UNITAMS heeft zodoende geen mandaat tot vredeshandhaving.137
In november 2019 droeg UNAMID hun basis in Nyala over aan de Sudanese regering. Op 27 december 2019 werd het kamp vernield. Honderden bewoners, waaronder geüniformeerd personeel plunderden het kamp tussen 27 december en 31 december 2019. De Sudanese autoriteiten openden een strafrechtelijke zaak om de vernieling en plundering te onderzoeken. Dezerzijds is niet bekend hoe het onderzoek verliep of wat de uitkomsten waren.138 Dit incident en een eerdere plundering van een overgedragen basis in El Geneina bracht UNAMID ertoe de overdracht van voormalige basissen op te schorten tot een nieuw raamwerk voor de overdacht kon worden vastgesteld.139 Begin 2021 werden de UNAMID basissen in Kutum (Noord-Darfur) en Saraf Omra (Noord-Darfur) overgedragen aan de autoriteiten van Noord-Darfur.140
2.5.2 Algemene ontwikkeling en cijfers
Na de ondertekening van het constitutioneel akkoord tussen burgers en militairen op 17 augustus 2019, nam het aantal geweldsincidenten in verschillende delen van
134 Radio Dabanga, Curfew in southern Sudan’s Gedir, 2 november 2020
135 Zie het Algemeen Ambtsbericht Sudan, oktober 2019.
136 Amnesty International, Sudan: UN and AU must prioritize protection of civilians in Darfur, 19 mei 2020; Amnesty International, Sudan: UN must extend Darfur peacekeepers mandate by at least six months, 9 december 2020;
HRW, Sudan: UN/AU Plan for Darfur Falls Short, 16 maart 2020; Radio Dabanga, Darfur sit-in against UNAMID withdrawal continues, 14 december 2020; Vertrouwelijke bron, 24 december 2020; Al Jazeera, The UN cannot abandon Darfuris amid rising violence, 24 december 2020; UNSC, SC/14376, 8 december 2020.
137 UN News, Security Council extends peacekeeping mission in Darfur, forges new presence in Sudan, 4 juni 2020;
UNSC, SC/14202, 4 juni 2020; Vertrouwelijke bron, 24 december 2020
138 Eind december 2020 bleek uit een resolutie van de VN-veiligheidsraad dat het onderzoek nog gaande was. UNSC, S/RES/2559 (2020), 22 december 2020.
139 UNSC, S/2020/202, pagina 8-9, 12 maart 2020.
140 UNAMID, UNAMID hands over Saraf Omra team site to government of North Darfur State, 22 januari 2021;
UNAMID, UNAMID hands over Kutum team site to government of North Darfur State, 8 februari 2021.
Darfur toe. Gegevens van ACLED geven een indicatie van het aantal doden in Darfur als gevolg van geweldsincidenten. In de maanden september tot december 2019 vielen in verschillende delen van Darfur volgens deze cijfers meer doden dan tussen januari en augustus 2019. In West-Darfur was het verschil het grootst. Tussen januari en augustus 2019 vielen er 32 doden terwijl in de laatste vier maanden 86 doden vielen. In 2020 rapporteerden verschillende bronnen een toename in criminaliteit, intercommunaal geweld en aanvallen op burgers, met name op ontheemden en terugkeerders. Tussen januari en december 2020 vielen in de vijf regio’s van Darfur 544 doden ten opzichte van 404 doden in 2019. Zie ook figuur 4 waarin een indicatie van het totaal aantal doden per regio naar aanleiding van geweldsincidenten inzichtelijk is gemaakt op basis van gegevens van ACLED. Figuur 5 toont de indicatie van het aantal burgerdoden in de verschillende regio’s van Darfur op basis van gegevens van ACLED. In juli 2020 werd in Noord-Darfur de noodtoestand uitgeroepen na een toename in geweld. Er vonden gewapende aanvallen op nederzettingen van ontheemden plaats en botsingen tussen veiligheidstroepen en demonstranten.141 In januari 2021 kwamen bij
intercommunaal geweld in West- en Zuid-Darfur meer dan tweehonderd personen om.142 Frequente tribale gevechten en gevechten tussen verschillende
gemeenschappen in Darfur in 2019 en 2020, met name over toegang tot land, toonden aan dat de ontwapeningscampagne die de regering van Al-Bashir in 2017 begon onvolledig was, met name in rurale gebieden.143 In 2019 en 2020 waren er opnieuw berichten van betrokkenheid van veiligheidstroepen, met name de RSF, bij aanvallen op burgers, waaronder aanvallen op demonstranten.144
141 UNSC, S/2020/36, pagina 11, 14 januari 2020; UNSC, S/2019/816, pagina 3, 15 oktober 2019; Amnesty International, Sudan: UN and AU must prioritize protection of civilians in Darfur, 19 mei 2020; ACLED, Armed Conflict Location & Event Data Project, geraadpleegd op 11 november 2020; www.acleddata.com; UNSC, S/2020/912, pagina 10, 17 september 2020; UN, Situation in Darfur Volatile as attacks on civilians increase, Chair of 1591 Committee tells Security council, 15 september 2020; ACJPS, Sudan: Urgent call to the transitional government to ensure the safety and protection of all Sudanese, 6 augustus 2020; OCHA, Sudan, Security incidents in Kutum, North Darfur – Flash update 1, 15 juli 2020; The Independent, Sudan declares emergency in North Darfur state after violence erupts; State governor positions in Sudan are still held by military officers, despite toppling of autocrat Omar al-Bashir, 14 juli 2020; UNOCHA, Inter-communal violence increased in Darfur during second half of 2020, 17 januari 2021.
142 UNOCHA, Sudan: conflict – flash update #3, as of 21 january 2021
143 In september 2020 gaf de transitieregering aan de ontwapeningscampagne te willen voortzetten. Tijdens de verslagperiode werd de ontwapeningscampagne echter niet hervat. UNSC, S/2020/36, pagina 11, 14 januari 2020; UNSC, S/2020/1115, pagina 6, 13 november 2020.
144 UNSC, S/2020/36, pagina 41, 14 januari 2020; Amnesty International, Sudan: UN and AU must prioritize protection of civilians in Darfur, 19 mei 2020; HRW, Sudan: UN/AU Plan for Darfur Falls Short, 16 maart 2020.
Pagina 31 van 117
Figuur 4. Indicatie van het aantal doden in Darfur zoals geregistreerd door ACLED op basis van online media-artikelen.145
Figuur 5. Indicatie van het aantal burgerdoden in Darfur bij geweldsincidenten tegen burgers zoals geregistreerd door ACLED op basis van online media-artikelen.
Demonstraties
Na de machtswisseling in augustus 2019 bleven burgers in Darfur demonstreren, met name tegen de onveiligheid. De status van de vredesonderhandelingen leidden in 2019 ook tot demonstraties.146 UNAMID registreerde tussen 15 oktober 2019 en 31 januari 2020, 85 incidenten van burgerlijke onrust waarbij een persoon omkwam en twaalf personen gewond raakten. In de periode mei tot oktober 2019 werden 54
145 ACLED, Armed Conflict Location & Event Data Project, www.acleddata.com. De laatste volkstelling in Sudan vond plaats in 2008. Darfur was toen verdeeld in drie regio’s. In Noord-Darfur waren 2,1 miljoen mensen woonachtig, in West-Darfur 1,3 miljoen en in Zuid-Darfur 4,1 miljoen. In december 2020 kondigde de transitieregering een nieuwe volkstelling aan. Population Census Council, 5th Sudan population and housing census – 2008, 26 april 2009; AA, Sudan launches census to count population, farmlands, 9 december 2020.
146 ACLED, Armed Conflict Location & Event Data Project, geraadpleegd op 11 november 2020; www.acleddata.com;
UNSC, S/2020/202, pagina 3, 12 maart 2020; UNSC, S/2020/912, pagina 10, 17 september 2020; UNSC, S/2020/1155, pagina 12, 7 december 2020..
469
Centraal Darfur Oost Darfur Noord Darfur Zuid Darfur West Darfur
AANTALLEN DODEN
Centraal Darfur Oost Darfur Noord Darfur Zuid Darfur West Darfur
AANTALLEN BURGERDODEN
2018 2019 2020
incidenten van onrust geregistreerd met negen doden en twintig gewonden. Op 25 november 2019 demonstreerden ongeveer duizend ontheemden in Sortony en weigerden zij vanwege de onveiligheid elk voorstel voor terugkeer naar hun oorspronkelijke gebieden. Zij plunderden een kantoor en een kliniek die gerund werden door humanitaire organisaties. Vergelijkbare demonstraties en aanvallen tegen hulporganisaties werden ook gemeld in andere ontheemdenkampen en steden in Noord-Darfur waaronder in Zamzam op 3 december 2019 en in Kabkabiyah op 22 en 23 januari 2020.147