Naar verwachting kan de Prinsengrachtbrug al in 2018 worden opgeknapt en kunnen de bruggen over de Keizersgracht en Herengracht op zijn vroegst vanaf 2019 worden vernieuwd. Om dat mogelijk te maken worden in de planvorming de volgende stappen gezet:
1. Nota van Uitgangspunten (2016-2017): als het college van B&W daarmee instemt wordt deze concept nota na de zomer van 2016 ter consultatie aan belanghebbenden voorgelegd en om advies naar de bestuurscommissie gestuurd. Naar aanleiding daarvan neemt het college in de winter van 2016/2017 een definitief besluit over de NvU.
2. Uitvoeringsbesluiten (vanaf 2017): in de daarop volgende fase wordt de NvU uitgewerkt met een detailaanpak. Dat zou kunnen uitmonden in meerdere Uitvoeringsbesluiten voor de bruggen:
• Brug 70: op dit moment wordt gewerkt aan een nieuwe planning, waarin brug 70 (Prinsengracht) wordt meegenomen met het Uitvoeringsbesluit (1e helft 2017) voor de Kop Vijzelstraat van de Rode Loper. Mocht dat lukken, dan is er een bestuurlijke basis om deze brug al in 2018 mee te laten liften met de aanleg van de Rode Loper van de
Vijzelgracht tot aan de Keizergracht;
• Bruggen 30 en 41: de Uitvoeringsbesluiten voor deze bruggen worden, afhankelijk van de planning (gekozen scenario), op zijn vroegst eind 2017 aan de raad voorgelegd;
• Brug 37: deze brug in de Utrechtsestraat maakt geen onderdeel uit van het project, maar in sommige uitvoeringscenario’s is verhoging ervan wel een randvoorwaarde. Mogelijk wordt eind 2017 een apart Uitvoeringsbesluit voor brug 37 aan de raad voorgelegd.
3. Aanbestedingsfase (2018 en later): de projectorganisatie werkt het Uitvoeringsbesluit uit tot een concrete aanbestedingsaanpak voor de bruggen 70, 30 en 41. Dit moet ergens tussen 2018 en 2024 uitmonden in de contractering van een of meer marktpartijen, waarna de betreffende aannemer(s) beginnen met het voorbereiden van de werkzaamheden.
6.2 Organisatie
Het opdrachtgeverschap voor de aanpak van de bruggen en het opdrachtgeverschap voor de Rode Loper ligt nu ambtelijk bij verschillende organisaties. Hoewel deze organisaties (V&OR en Rode Loper) nauw samenwerken, is het voor een samenhangende aanpak wenselijk om de aanpak van de bruggen ook bij de organisatie van de Rode Loper onder te brengen.
6.3 Inkoopstrategie
In mei 2016 is een verkennende notitie geschreven over de juiste inkoopstrategie voor de bruggen. De conclusie was dat het op dit moment in de planvorming nog te vroeg is voor een inkoopstrategie. Pas als de
‘scope’ van het project (met name de technische aanpak van de bruggen en de randvoorwaarden van de Noord/Zuidlijn) exacter zijn uitgekristalliseerd, kan de inkoopstrategie worden bepaald. Naar verwachting is dat in het najaar van 2016 het geval. In die strategie zullen bijvoorbeeld uitspraken worden gedaan over:
• Contractvorm (RAW-bestek of een geïntegreerd E&C contract);
•
• Afdekken van financiële risico’s van de vernieuwing (verzekerbaarheid).
De essentie van de inkoopstrategie wordt waarschijnlijk dat de opgave per brug zowel qua technische uitvoering als qua BLV-aanpak zoveel mogelijk bij de markt wordt neergelegd. Een les van de Leidsebrug was immers dat ervaren aannemers soms inventiever oplossingen weten te bedenken dan de gemeente vooraf kan inschatten. Uiteraard krijgen aannemers vooraf wel een paar belangrijke uitgangspunten mee, zoals de wens van een gefaseerde aanpak per brughelft, doorvaarbaarheid, eisen van de Noord/Zuidlijn en BLV-eisen. Daarbij moet op zijn beurt weer worden gewaakt voor een onwerkbare stapeling van eisen. Dat was een les van de vernieuwing van de Utrechtsestraat.
6.4 Kostenraming
Op basis van ramingen van de gemeente wordt een voorstel ingediend om in de begroting van 2017 de volgende kosten te begroten voor het aanpakken van de drie bruggen in de Vijzelstraat:
Kostenpost Bedrag
Voorbereiding onderzoeksfase €
700.000,-Uitvoering brug 70 €
1.766.000,-Uitvoering brug 30 €
8.866.000,-Uitvoering brug 41 €
9.377.000,-Totaal €
20.709.000,-In de raming is nog geen rekening gehouden met vergoedingen in het kader van een tijdelijke buiten gebruikname (TBGN) van het tramspoor. In 2017 zal het college een nadere raming vaststellen, op basis van concretere plannen voor de bruggen. Daarin zal onder meer aandacht worden geschonken aan de volgende kostenposten:
• Kosten BLVC
• Kosten monumentenstatus
• Planvoorbereidingskosten voor Uitvoeringsbesluiten
6.5 Risicoanalyse
Begin mei 2016 is een verkennend overzicht gemaakt van risico’s in de voorbereiding en bij de aanbesteding. Acht risico’s komen daarin prominent naar voren:
1. Grote weerstand omgeving
Na jarenlange overlast van de Noord/Zuidlijn wil de omgeving uitstel van de werkzaamheden. Daarnaast zijn er tegengestelde belangen op het gebied van brugaanpak, doorvaart en verkeer waardoor het moeilijk is een optimale keuze te maken.
Beheersmaatregel: in de Begeleidingscommissie Bruggen Vijzelstraat (BBV) wordt de omgeving betrokken bij de planvorming.
2. Te veel omgevingsprojecten tegelijk
Er zijn te veel projecten in de binnenstad die binnen het tijdsbestek van enkele jaren (moeten) worden uitgevoerd. Daardoor dreigt de verkeerscirculatie ernstig te worden gehinderd.
Beheersmaatregel: Bureau Stadsregie komt najaar 2016 met een voorstel voor tijdvensters en eventuele bereikbaarheidsmaatregelen.
3. Complexe eisen Noord/Zuidlijn
De gemeente heeft moeite om met concrete of werkbare eisen te komen voor bouwen boven, of naast, de Noord/Zuidlijn. Het onderzoek naar eisen duurt lang of loopt vast in conflicterende belangen.
Beheersmaatregel: De Rode Loper, Ingenieursbureau en MET maken het onderzoek tot een gezamenlijke opgave. De verantwoordelijkheden van de Noord/Zuidlijn, De Rode Loper en de aannemer worden helder omschreven. Tijdens de uitvoering wordt het effect op de tunnelbuizen goed gemonitord.
4. Vertraging tijdens de uitvoering
Door de complexiteit van het werk, calamiteiten, of een slechtere staat van de bruggen dan verwacht lopen de werkzaamheden uit. De hinder is groter dan verwacht, kosten en nadeelcompensatie nemen toe.
Beheersmaatregel: grondig technisch vooronderzoek voordat de brugaanpak definitief wordt vastgelegd.
5. Tramsporen worden eerder vervangen dan bruggen
Vervanging van het tramspoor (MVP) kan niet langer wachten op de vernieuwing van de bruggen. Dat leidt ertoe dat in korte tijd het spoorwerk nogmaals moet worden vervangen. Daarnaast vervalt een deel van de dekking voor het maaiveld project.
Beheersmaatregel: de nieuwe maaiveldinrichting zoveel mogelijk naar voren trekken. Het spoorontwerp (dimensies, positie) maatgevend laten zijn in het ontwerp van de vernieuwde bruggen.
6. Beschikbaarheid tram
Bij bepaalde scenario’s voor de bruggen is sprake van een beperkte exploitatie door het GVB, omdat lijn 16 wordt onderbroken. Voorlopig is nog niet duidelijk hoelang de tram uit exploitatie moet worden genomen.
Beheersmaatregel: in de keuze voor een brugaanpak en scenario rekening houden met de gevolgen van een langdurige onderbreking van tramlijnen. De tram door de Vijzelstraat alleen langdurig uit exploitatie nemen als de Noord/Zuidlijn rijdt en de route door de Utrechtsestraat beschikbaar blijft;
7. Nadeelcompensatie
Ondernemers, GVB en bewoners doen een fors beroep op de Algemene Verordening Nadeelcompensatie (bij omzetderving en waardevermindering).
Beheersmaatregel: een realistische reservering opnemen in de kostenraming. Daarnaast inzetten op een optimale bereikbaarheid van woningen, winkels en bedrijven in respectievelijk de planvorming, keuze voor een aannemer en tijdens de uitvoering.
8. Bruggen langer in stand houden
Als de planning van de brugaanpak naar achteren schuift, dan bestaat de kans dat een brug sneller verslechtert dan gehoopt, waardoor dure en hinderlijke tijdelijke beheermaatregelen worden getroffen.
Beheersmaatregel: zo mogelijk kiezen voor een scenario met snelle brugaanpak. Intussen de bruggen monitoren en tijdig maatregelen treffen die verdere schade beperkt.
Begeleidingscommissie Bruggen Vijzelstraat
• Ondernemersvereniging De Vijzel
• Ondernemersvereniging Utrechtsestraat
• BIZ Kalverstraat
• BIZ Rembrandtplein
• BIZ Thorbeckeplein
• Canal Company
• Rederij Kooij
• Vereniging Amsterdam City
• Kroonenberg Groep
• Hotels
• Stadsgoed
• De Bazel
• Parkeergarages
• Bewoners
• Waternet
• Bloemenmarkt
• Buurtplatform N8W8
• Enkele Verenigingen van Eigenaren
Literatuur
• “Advies 3 bruggen Vijzelstraat”, Ingenieursbureau IB, 11 november 2015;
• “Review rapport Advies 3 bruggen Vijzelstraat”, Royal Haskoning DHV, 12 november 2015;
• “Vijzelstraatbruggen - haalbaarheidsstudie voor vervanging, herstel of handhaving”, Witteveen & Bos, 2 februari 2016;
• “Invloed van de veranderende funderingsdruk op de Noord/Zuidlijn”, Witteveen & Bos, 3 december 2015;
• “Concept Definitief Ontwerp Vijzelstraat”, Project Rode Loper, 9 mei 2016;