pendoppo. Dan hurken allen neer en maken de sembah).
Wees ~egroet, Kandjeng Adipati, groote Heer van deze njke en vruchtbare afdeeling. Het heeft mijn verheven Meester, Kandjeng Raden Mas Ario Kartowinoto, Regent van Bintarang, behaagd, mij, Raden Soeria Mertorregoro, zijn patih en ge-trouwen dienaar, naar u af te vaardigen met een zeer gewichtige opdracht. Toen Raden Karto Soedjono eenigen tijd geleden over Wiriosari reisde, en bij diegele~enheid kennis maakte met de schoonste en bemmnelijkste jonkvrouw, die hij ooit zag, toen heeft op eens de liefde zijn hart getroffen, en sedert kent hij maar één hartstochtelijke begeerte: die vrouw te maken tot zijn wettige gemalin. Geen offer zal hem te groot zijn om al haar wenschen te vervullen;
hij zal haar in waarde houden als het kostbaarste kleinood uit de schatkamers van Aladin; hij verlangt, zich in den glans van haar schoonheid te koesteren
Mevr. E. \'AN DE WALL ASSI:
als ele Karilla~Acfif/{fa.
REGENT (met 'n wreede, gekunstelde opgewektheid).
Van den Kandjeng van Bintarang .... ? Ah ... juist I ik verwacht vandaag bezoek van Bintarang ... . het komt net op een geschikten tijd. Roep Raden Koesoemo en waarschuw de Raden Ajoe's, Tjokro, opdat mijn geheele familie tegenwoordig zij bij hetgeen ik te zeggen heb aan de gasten uit Bintarang ...
TJOKRO. Noen-inggih, Kandjeng. (door binnendeur
af).
ge TOON EEL.
REGENT KOESOEMO, KAIUNA, DE PATIH VAN BINTARANG MET GEVOLG VAN TIEN
JAVAANSCHE EDELEN.
PATIH (de stoep opkomend, gevolgd door de tien edelen, staat dan stil ongeveer in het midden van de pendoppo. Dan hurken allen neer en maken de sembah). Wees gegroet, Kandjeng Adipati, groote Heer van deze rijke en vruchtbare afdeeling. Het heeft mijn verheven Meester, Kandjeng Raden Mas Ario Kartowinoto, Regent van Bintarang, behaagd, mij, Raden Soeria Mertonegoro, zijn patih en ge-trouwen dienaar, naar u af te vaardigen met een zeer gewichtige opdracht. Toen Raden Karto Soedjono eenigen tijd geleden over Wiriosari reisde, en bij die
gele~enheid kennis maakte met de schoonste en beminnelijkste jonkvrouw, die hij ooit zag, toen heeft op eens de liefde zijn hart getroffen, en sedert kent hij maar één hartstochtelijke begeerte: die vrouw te maken tot zijn wettige gemalin. Geen offer zal hem te groot zijn om al haar wenschen te vervullen;
hij zal haar in waarde houden als het kostbaarste kleinood uit de schatkamers van Aladin; hij verlangt, zich in den glans van haar schoonheid te koesteren
- 106
-als in ~et. verwarmende licht van het oog van den dag.- DIe Jonkvrouw, Ka~djeng Adipati, is niemand and~rs da!l uw doorluchtige dochter, Raden Adjeng Karma AdlOda ... .
REGEN!. Dit all~s is mij b .kend, Soerio Mertonegoro.
D~ eerbledwa~rdlge. KandJeng van Bintarang, die
!11IJn oudere vriend IS, heeft het mij meegedeeld, en belde partijen gewenscht antwoord mogen ingeven
Kandjeng Adipati. '
.. REGENT . . ~k dank den Patih van Bintarang voor z~jne gloed rijke woorden. Ik ben overtuigd dat zij Uit het welmeenend gemoed van een trouwen dienaar komen. Mijn antwoord op het vereerend aanzoek Lang-zaam tot waanzin wordt gebracht).
Raden Soerio Mertonegoro, ik verzoek u, aan uw verheven Heer en Meester, Raden Mas Ario Karto-winoto, regent van Bintarang, mijn eerbiedige groetenis over te brengen, met de verzekering, dat ik en mijn huis het tot een groote eer rekenen, Raden Adjeng Karina Adinda uit te hu ven aan Raden Mas Karto Soedjono ... .
(Een stilte. - Aller oogen zijn op Karina gevestigd).
Bevestig mijn uitsprJak, Karina, opdat het gezant-schap van den Kandjeng van Bintarang uit den eigen
KARJNA (hevig ontsteld.) Karina, de bruid van Karto Soedjono ... ! 0, Aflah 1
(Dan plotseling gei'nspireerd door 'n idee, loopt zij naar het hekwerk op den achtergrond, waartegen ranken met witte bloemen groeien. Zij plukt een lange tros van die bloemen, tooit zich er mee en gaat weer naar 't midden van het toonee!.) Karina is gereed om te trouwen ... (wijzend naar den grooten weg, tot haar vader) Romo! - Zie, daar komt Karina's bruidegom 1-Sta hier, Romo, op deze plek. - (Zij plaatst den Regent zoodanig, dat hij met den rug naar haar, en met het gelaat naar het voorerf gekeerd staat.) Ziet u hem goed, Romo .•..
daar komt hij aan, de edelste, de schoonste, de blankste van allen I ••.• a,hoe klopt Karina's hart 1 . . . (snel trekt zij den kris van haar vader, die achter in zijn gordel steekt, en plant dien in haar hart, onder den uitroep:) Karina snelt u tegemoet . . . . 0, zalig weerzien 1-(Zij stort neer, Koesoemo vangt haar tijdig in zijn armen op) Ah I ... (Alge-meene ontsteltenis, doch hetgezantschap behoudt zoo-veel mogelijk hel decorum. Geen Luidruchtigheid).
REGEI'T (keert zich dadelijk om en begrijpt wat er is gebeurd, barst in heftige woede Los). Allah ...
iIIaha .... iIIah 1 ...• ze heeft mij toch deze schande kunnen aandoen .... (zijn vuisten ballend) 0, dui-zendmaal vervloekte geest van RennenbergI .•..
KOESOEMO (aanvuLLend, somber ironisch). Die de machtigste is gebleken!
(Scherm).
EINDE.
BeoordeeJingen over "Karina Adinda."
Hans van de Wall (Victor Ido) mag zich de eerste noemen, die het gedachten leven van den Javaan realis-tisch op de planken heeft getracht te brengen. Dat heeft nog géén tooneelschrijver vóór hem gedaan.
Men kan zeggen, dat de vertooning van Karina Adinda een succes voor den auteur en voor de executanten is geworden. Na elk bedrijf klonk donderend applaus en moest meermalen .gehaald" worden. Toen 't afgeloopen was, werd een berg van bloemen het tooneel opgedragen en moest de auteur persoonlijk verschijnen. Hij werd hartelijk toegejuicht.
We voorspellen het stuk vele - welverdiende - op-voeringen.
J.
FABRICIUS in hef Ba/av. Halldelsblad.Het doet me voor den auteur groot genoegen, dat hij iets ongekends heeft willen bereiken - een Oostcrsch zedenspel te geven in modern europeeschen tooneel-vorm - en daarin volkomen geslaagd is.
.Karina Adinda" is en blijft een dichtwerk, een stuk indische literatuur.
De Locomotief.
Met zeer veel aandacht hebben wij den schrijver ge-volgd in de ontwikkeling van zijn denkbeelden, hem prijzend in zijn gelukkig kunnen, zooals hij daar stap VOor stap de eindelijke ontknooping van zijn drama uit d onderlinge verhoudingen van zijn helden liet volgen.
.. . . . . . . . . . . .
Het succès van het stuk is onbetwistbaar geweest.
De Expres.
"Voor ons aan eigen producten zoo arm Indi. cf-> Tooneel is de verschijning van en w rk als "Karina Adinda"
een gebeurtenis. Zij wordt het nog meer w<tar men hie~ te doen heeft met een werk. dat voor~lsnog in de indIsche tooneel-literatuur zijn wedergade niet heeft."
En wat de opvoering betreft:
nEen volle zaal, veel bloemen, een Voor het voetlicht roeper van den schrijver: ze waren "an harte gegund en verdiend I"
F. H. K. ZAALBERG in het Bata~'. Ni uu'sblad.
Bo~nal mooi en aantrekkelijk is het fri sche ideali me van het tuk.
Dr.
J.
W. VAN BART.in het Soerab. ({ande/sb/ad .
• Mtt. gro.ote belangstelling heb ik Karina Adlndll ge-lezcn,. Ik vmd hct uiterst interessant; een werk van be-teekeflls. Zal het mogelijk zijn, waar men echte Javan n,
en dan eenige Javanen in overgangstoestand heeft weer te geven, dit (in Holland) eenigszins naar den eis h te doen? Ik vrees er voor. De technische uitvoering lijkt mij dus zeer moeilijk. Daar ik het werk op zichzelf als zeer b langrijk be chouw, wil ik u deze bezwaren melden, die aan mijn waardc:ering crv:ln niets afdoen."
(Later).
"Het ezwaar, in mijn brief van 16 ovember het laatst gnoemd, is ook dat van H. H. Collega's in den Raad van Beheer gewcest. Een van de H. H., die het even31s ik, heel jammer vond, van een krachtig en warm stuk ai te zien, opperde het denkbeeld, of het in een anden. kolonie, aan den Ganges of liawaddy over te planten wa, maar daarvoor i het te echt Indisch, te veel berustend op heel goede kcnnis van toestanden, naar on , anderen, dunkt."
Mr. M. G. L. VAN LOGHEM,
\ 'oormalig letterkundig adJ'fseur van del!
Raad van Beheer der Konillk/iJke Ver-cenigillg "Het Nederlandsch Toolleel."
MML. zeer veel cnocgen heb ik h tintere. 'ante werk gelezen en mijn eerste indruk is dan ook: monteeren en spelen. Er zijn grootc kosten verbonden aan de mon-teering en aankleeding . . . "
"V I. de rol zelf maak ik een creatie."
"Een mooi stuk."
Hl:. 'RI BRONDGEEST.
"Het stuk las ik drie malen. Het eerste bedrijf, de inleiding, beviel mei het tweede is prachtig, met een' als het goed gedaan wordt, pakkend slot.
een heel klein beetje bekort werd *); ik geloof het niet.
Het slot is aangrijpend.
Ik geloof aan een zeker succes."
LOUIS Bouw MEESTER Senior.
Afgescheiden van de geschetste onvolkomenheden, heeft de autellr, die zich Dichter getoond heeft naasl Tooneelschrijver, iets geleverd dat stand zal houden. Dil is te danken in de eerste plaats aan de tendenz, die, hoezeer typisch javaanseh, Om haar algemeen menschelijk karakter bekoort, en in de tweede plaats aan cle werkelijk pakkende momenten in de handeling en dan aan de bewonderenswaardige schoonheid der taal ... .
M. VAN GEUNS in het Soerab. Handelsblad.
De schrijver heeft ons Indisch Tooneel een 00 tersch Zedenspel gegeven, waarop hij trotsch mag zijn.
M. WEBER in flet Soerab. Nieuwsblad.
Men moet het stuk gezien hebben, even meeleven, in de javaansche omgeving, die zeer typisch is geteekend.
Wellicht dat dit verplaatsen in een Oostersche omgeving ons, Westerlingen, tot nadenken kan brengen olier de grove fouten, door Bestuur en particulieren hier dagelij~
begaan in den omgang met den javaan.
Nieuwe Soerabaja-Courant .) Dit is bereidl door den auteur sedaftn.