Ik hoop dat uit het voorafgaande gedeelte (‘Verantw oording’) blijkt dat ik mijn opdracht zo zorgvuldig m ogelijk heb uitgevoerd — desniettemin heb ik van meet a f aan geweten dat mijn werk onvolkom enheden zou bevatten: ten eerste was het mensenwerk en dus feilbaar, ten tweede is er altijd heel veel meer gebeurd dan uit de bewaardgebleven documen tatie blijkt, en ten derde heb ik van die documentatie slechts een deel kunnen bestuderen. Er is door medewerkers van Oorlogsdocumentatie en door m ijzelf met in totaal enkele duizenden tijdgenoten gesproken maar er zijn er uiteraard heel veel meer met w ie niet gesproken is. Uit de bewaardgebleven archieven heb ik, zoals uiteengezet, een keuze moeten doen. D e beschikbare litteratuur, betrekking hebbend op een bepaald deel, heb ik kunnen bestuderen voordat ik dat deel ging schrijven, maar was het af, dan had ik, aan volgende delen bezig, over het algemeen geen tijd om mij te verdiepen in de litteratuur die nadien uitkwam. Ik wees daar al op maar het heeft zin, een enkel cijfer te geven. Welnu, van 1970 a f zijn in ons land per jaar gemiddeld ca. 200 oorspronkelijke studies verschenen, vele kort, andere uitgebreid, die op de door mij beschreven materie betrekking hebben — een klein deel (en dan vooral die werken w elke over Nederlands-indië en over de naoorlogse periode handelen) heb ik gelezen, een groot deel niet. Ik twijfel er niet aan o f er bevinden zich in de duizenden na 1970 verschenen maar door mij niet gelezen studies gegevens die mij, las ik die studies alsnog, aanleiding zouden geven mijn teksten op bepaalde punten te herzien — dat laat ik nu na. G ing ik w èl tot die herziening over, dan zou dat enkele jaren werk betekenen — werk bovendien dat onverm ijdelijk een onvolledig karakter zou dragen, want er zouden na die enkele jaren weer nieuwe studies gepubliceerd worden. Geschiedschrijving is nooit ‘a f.
H oe zijn dan de wijzigingen die nu volgen, tot stand gekomen? Zij zijn voor een klein deel gevolg geweest van het feit dat ik zelf bepaalde onjuistheden constateerde, voor een veel groter deel van de
omstandigheid dat anderen (willekeurige lezers van mijn w erk' dan wel auteurs van gepubliceerde kritische beschouwingen) opmerkingen maak ten die mij ju ist leken. Het gevolg was dat de tweede (en latere) drukken van de verschillende delen in de regel al enkele tientallen wijzigingen bevatten. Maar hoe konden die wijzigingen onder de aandacht worden gebracht van de grootste groep lezers: de lezers van de eerste drukken? Noodzakelijk leek het mij om in dit deel een volledig overzicht op te nemen van alle wijzigingen die ik reeds aanbracht maar ook van die welke ik nu alsnog w il aanbrengen.
D it overzicht volgt thans.
Ik maak er de volgende opmerkingen b ij:
1. Correctie-fouten hebben alleen dan tot aangegeven wijzigingen geleid, wanneer zij zinstorend waren.
2. Onjuistheden in de (in oorlogstijd frequent verhoogde) rangen van militairen hebben alleen bij militairen van de Koninklijke Marine, de Koninklijke Landmacht en het Koninklijk Nederlands-Indische Leger tot wijzigingen geleid.
3. Ik heb de wijzigingen aldus aangegeven dat eerst het onderwerp wordt vermeld waarop zij betrekking hebben.
4. D e wijzigingen zijn gegroepeerd per deel en binnen elk deel naar de pagina-volgorde.
5. Soms heb ik wijzigingen aangebracht in mijn beoordeling van personen o f in de verm elding van gegevens die tot die beoordeling konden bijdragen — het leek mij wenselijk om de lezer speciaal op die wijzigingen attent te maken; zij zijn vóór het onderwerp aangegeven met het teken *.
6. Een beperkt aantal wijzigingen draagt het karakter van een aanvul ling van de tekst. Belangrijke aanvullingen zijn eveneens met het teken * aangegeven.
7. D e mogelijkheid bestaat dat deel 14 een opgave zal bevatten van aanvullende wijzigingen (met name in deel 12 : Epiloog) waartoe ik na het afsluiten van de kopij voor dit deel zou w illen overgaan.
' Aan twee hunner: mr. J. M. G. A. Dronkers (Den Haag) en drs. P. H. Werner (Velp), ben ik in het bijzonder dank verschuldigd, omdat zij mij van de verschijning van deel
6 af lijsten deden toekomen van onnauwkeurigheden die huns inziens in de verschil lende delen voorkwamen.
Deel 1 : ‘Voorspel’
b e g i n r a d io (p. 20, r. 1 7 e.v.). D e PTT opende in 1 904 in Scheveningen een voor het publiek bestemd radiostation; dat werd meer en meer van belang voor de koopvaardijvloot. D e marine kreeg eigen radioverbin dingen.
n e d e r l a n d s e h e r v o r m d e k e r k ( p . 2 5 , r.4 v.o.). De aanduiding ‘ Nederduitse Hervormde Kerk’ is onjuist (idem p. 78, r. 3 v.o. en p. 360, r.6).
t w e e d e a r b e i d e r s i n t e r n a t i o n a l e (p.34, r. 17). Is opgericht in 1891.
‘
m a r x i s t e n’
i n d e s d a p (p.36, r.20 e.v.). Onder leiding van D. J. W ijnkoop, W. van Ravesteyn en J. C. Ceton (die uit de SD A P geroyeerd waren) hadden de ‘M arxisten’ met hun weekblad De Tribune een groep van ca. vijfhonderd volgelingen in de Sociaal-Democratische Partij bij eengebracht.K O N I N G I N - M O E D E R E M M A IN N O V E M B E R
1 9 1 8 (p. 5I,
r.25). Zij was toen zestig jaar.e e r s t e r a d i o
-
u i t z e n d i n g e n (p. 82, r.6 e.v.). In 19 10 was ir. H. H. Schotanus a Steringa Idzerda met de eerste uitzendingen begonnen. De eerste regelmatige vonden van december '20 a f in Amsterdam plaats: de beurskoersen. D e Vereniging voor de Effectenhandel droeg er ten be hoeve van abonnees zorg voor met een zender waar het persbureau Vaz Dias ruim een jaar later gebruik van ging maken voor het uitzenden van nieuwsberichten, ook al alleen voor abonnees.ra d i o b e s t e l (p. 82, r. 27 e.v.). De vrijheid waar de omroepverenigingen over beschikten, droeg een beperkt karakter. V oor beide zenders, H il versum en Huizen, gold dat alle programma’s onder de preventieve en repressieve censuur stonden van de Radio-O m roep-C ontrole-C om m is- sie. De programma’s moesten tevoren aan die commissie voorgelegd worden, elke te spreken tekst moest tevoren ingezonden worden. Daarbij hield de commissie de regel aan dat politieke uitzendingen die een duidelijk polemisch karakter hadden, uit de aether geweerd dienden te worden.
S T A K I N G E N I N DE T W E N T S E T E X T I E L I N D U S T R I E
(p. 98, r. 15). Vielen in de jaren '3 1 en '32.h e t n a s ( p . 9 9 , noot 2 ) . Was syndicalistisch, niet anarchistisch (p. 1 0 7 ,
r. 2 7 ) .
b e l a s t i n g d r u k 1 9 2 0 —2 1
(p.
103, eerste alinea). Tot '3 1 moest behal ve rijksinkomstenbelasting ook gemeente-inkomstenbelasting worden betaald.o p r i c h t i n g c o m m u n i s t i s c h e p a r t i j (p. 108, laatste alinea). Juiste datum: 17 november ’ i8.
h i t l e r s v e r o o r d e l i n g i n 19 2 4 (p. 157, tweede alinea). Van de v ijf jaar tuchthuisstraf was vier-en -een-h alf jaar voorwaardelijk opgelegd — Hitler kwam in oktober '24 weer vrij.
‘
d e z e v e n p r o v i n c i ë n’
(p. 17 5—76). D e passage over de betrokken heid van de Komintern vervalt. Er staat een betere tekst in deel 1 1 a, P-373
-d e o v e r v a l o p c u r a i j a o (p. 192, laatste alinea). Deze vond plaats op het gouvemementscentrum, het Fort Amsterdam.
d e p l a n
-
e c o n o m i e i n d e s o w j e t-
u n i e (p.224, laatste alinea). Begon in '28.DE L A T E R A A N S E V E R D R A G E N
( 1 9 2 9 )EN H E T H U W E L I J K S R E C H T
(p. 243, r. 20 e.v.). Dat ‘alle Italiaanse huwelijken voortaan kerkelijk ge sloten (moesten) w orden’, is niet juist: w ie dat wilde, kon het bij een burgerlijk huwelijk laten. Een kerkelijk huwelijk had evenwel dezelfde rechtskracht en de paus verbood de katholieken een burgerlijk huwelijk te sluiten. N iet alleen de kerk kende de echtscheiding niet maar deze kwam ook in het uit 1865 daterende Italiaanse Burgerlijk W etboek niet voor.
b e r t u s z u u r b i e r (p.248, r.2). Zuurbier nam aan de raadsvergaderin gen deel en voerde een aantal malen het woord — de pers nam er volgens onderlinge afspraak niets van over. Hij werd niet herkozen.
DE E L I
e r i c h w i c h m a n n (p.269, eerste alinea). ‘W ichm ann’, aldus een oog getuige, ‘voerde de hele nacht geen klap uit en deed niets dan warhoofdig kletsen en drinken.’ (J. H. van den Hoek Ostende: ‘Zuurbier in de raad’ , Amstelodamum, 1963, p. 1—6).
m a j o o r c . j . a
.
k r u y t (p.274, r. 5). Was majoor b. d. van de K onink lijke Landmacht.h e t b e l g i s c h v e r d r a g (p.281, r. 17 v.o.). Werd in novem ber '26 door de Tw eede Kamer goedgekeurd en in maart '27 door de Eerste verworpen. m r
.
a. j .
v a n v e s s e m( p .
282, r. 12). Was in Rotterdam geboren en geen vluchteling uit België.DE NSB BIJ DE V E R K I E Z I N G E N VA N
1 9 3 5IN Z E E L A N D (p. 302, r. 19
e.v.). In Zeeland deed de N S B verscheidene partijen kiezers verliezen, daaronder ook Kerstens Staatkundig Gereformeerde Partij.
*
m r.
a.
d.
v a n b u u r e n (p. 337, r. 8 v.o. e.v.). Bij Musserts bezoek aan Italië hielp hem, op verzoek van de Italiaanse gezant in Den Haag, mr. A. D. van Buuren, goed kenner van Italië en het Italiaans. Er is ten onrechte van hem vermeld dat hij lid was van de N SB.k a r l b a r t h (p. 360, r. 12). Was een Zwitserse theoloog die enkele jaren in Duitsland had gedoceerd maar zich in '35 in Bazel had gevestigd.
*
d r.
h.
w.
v a n d e r v a a r t s m i t (p. 361, r. 18 e.v.). Werd in septem ber '36 geheim lid van de N SB . Hij kreeg in dat jaar op eigen verzoek eervol ontslag als predikant bij de gemeente die hij zeven jaar had gediend; ‘gestoorde onderlinge verhoudingen’ waren daar debet aan. O verigens werden juist in '36 Nazileer en N S B door de gereformeerden veroordeeld, principieel en algemeen, d.w.z. door de kerkelijke gemeen schap.*
d s.
c . v a n d e r v o o r t v a n z i j p (p. 361, r.2 v.o.). Zijn naam moet geschrapt worden — hij was geen medestander van Mussert.*
c o m i t é v a n w a a k z a a m h e i d (p. 368, r. 10 v.o. e.v.). Op de oprich ting daarvan had de schrijver E. du Perron al in '34 aangedrongen. Hij en M enno ter Braak behoorden tot de initiatiefnemers. Onjuist is dat ik hetFranse Comité de Vigilance des Anti-fascistes intellectuels een ‘communistische mantelorganisatie’ noemde.
*
h.
w.
d e t e r d i n g (p. 394, eerste alinea). Het citaat uit M eyer Schwencke’s artikel waarin antisemietische uitspraken werden weerge geven w elke Deterding zou hebben gedaan, dient te vervallen. Overigens blijkt uit niets dat de situatie waarin de Joodse bevolkingsgroep in Duitsland kwam te verkeren, enige afbreuk deed aan de positieve gevoe lens welke Deterding ten aanzien van Duitsland was gaan koesteren. d e k r i e g s m a r i n e i n s e p t e m b e r ’ 39 (p.463, laatste alinea). Telde o.m. 22 torpedobootjagers en 56 U-Boote.o p p a k k e n j o o d s e v l u c h t e l i n g e n i n d e c e m b e r ' 3 8 ( p . 5 4 2 ,
laatste alinea). De juiste datum is 19 december.
Z A K G E L D V O O R J O O D S E V L U C H T E L I N G E N
(p.
5 4 3 ,r.
1 3 ) . Was 4 0C ent
p e r w e e k , n ie t p e r
dag.v o r m i n g v i e r d e kabi ne t
-
c o lijN
(p. 659, r. 9). Noch de liberalen, noch de vrijzinnig-democraten waren bereid, de passage over het ‘posi- tief-christelijke’ karakter van het te voeren beleid te aanvaarden. Het gevolg was dat in Colijns vierde kabinet drie in plaats van v ijf partijen vertegenwoordigd waren.h e t v i j f d e k a b i n e t
-
c o l i j n (p.667, r.7). Het telde zes, niet zeven nieuwelingen.G.
w . s a n n e s (p.690, r. 15 v.o.). Is ten onrechte als H. W. J. Sannes aangeduid.g e r b r a n d y
’
s t o e t r e d e n t o t h e t k a b i n e t-
d e g e e r (p.697, slot eerste alinea). Hierbij speelde ook een rol dat zijn verhouding met het bestuur van de Vrije Universiteit, dat kort tevoren o.m. had geëist dat hij al zijn nevenfuncties zou neerleggen, grondig was verstoord.w .
n a u d i n t e n c a t e (p.727). Was lid van de C H U , met liberale sympathieën.Deel 2: ‘Neutraal*
K O N I N G I N W I L H E L M I N A EN DE K A B I N E T S F O R M A T I E I N I 9 O I
(p. 32, r. 3 v.o.). De bedoelde generaal was niet W. Cool maar A. Kool, chef van de generale staf.
v e r b e t e r d f o t o
-
o n d e r s c h r i f t (na p. 56, foto 17). M oet luiden: ‘Duitse soldaten op weg naar Polen ‘om Joden een pak slaag te geven’.’ Een w el heel domme vertaalfout! Maar ik had dan ook bij mijn gymna siaal eindexamen een onvoldoende voor Duits.*
e m i l e l a l i e u (p.76, r. 1 1 —io v.o.). De zin ‘Tijdens de bezetting bleef hij allerlei werkzaamheden voor de Abwehr verrichten’ vervalt.*
j a c k i e h o o p e r e n d e a b w e h r (p. 84, r. 1-5). De mededeling omtrent Hoopers contact met de Abwehr vervalt.d r
. j .
h.
v a n r o i j e n(p.
98,r.
8 v.o.). Zijn naam is in de delen2, 3, 4,
5, 7 en 9 abusievelijk aangegeven als: van Royen.
K O S T E N VERBLI J F S C H E P E N I N H A V E N S
(p. 169, r. 10). fI 000
o f f 2000
per dag waren de totale kosten, niet alleen het liggeld.
G.
j .H.
s e e l e n (p.233, r. 17). Was in die tijd inspecteur van politie te Maastricht.g e n e r a a l c a r s t e n s
(p.23Ó ,
r.15
v.o.). Was sous-chef van de generale staf, niet chef van de landmachtstaf.D I S P U U T O V E R DE P E E L - R A A M - ST E LLI N G
(p.255, kaart VIII). Ver- zuimd is, het door Belgisch Limburg lopende deel van de Zuid-W illem s- vaart aan te geven. Generaal W inkelm an wenste dat de Belgen achter de westelijke oever troepen zouden opstellen.* G E H E I M C O N T A C T ME T DE B R I T S E M A R I N E
(p. 267-68). Toege- voegd moet worden dat op Brits verzoek tussen 4 en 9 mei '40 ook de nodige gegevens over de ligging van de Nederlandse mijnenvelden aan de Admiralty zijn verstrekt.J H R . MR. H. F. L. K. V A N V R E D E N B U R C H (p .2 7 3 , nO O t 3). Z ijn VOOr-
le tte rs z ijn o n ju is t a a n g e g e v e n e n h ij w a s in d ie tijd n ie t k a b in e ts c h e f v a n
B u ite n la n d s e Z a k e n m a a r s o u s - c h e f v a n d e a fd e lin g d ip lo m a tie k e z a k e n .
* B E W E R I N G V A N DE A B W E H R - O F F I C I E R R I C H A R D G E R K E N
(p. 320, r.2—I v.o.). Deze bewering over ‘een hoogst interessante N eder landse bron’ moet beschouwd worden als een produkt van ’s mans fantasie.
DE D U I T S E A A N V A L OP DE G R E B B E L I N I E
(p.338, r. 8V.O.).
De twee Duitse divisies en de twee regimenten waren numeriek niet zwakker dan de vier Nederlandse divisies.DE D U I T S E V E R K E N N I N G VA N DE G R E B B E L I N I E
(p.3 4 I ,
tweede ali nea). Deze werd niet door Generalmajor F. Z ick w o lf uitgevoerd maar doorOberst H. von Zitsewitz, chef-staf van het Armee-Oberkommando 18. De stafbespreking bij von Bock vond niet op
30
maar op2 0
maart plaats.DE W A F F E N - S S - E E N H E D E N BIJ DE A A N V A L OP N E D E R L A N D
(p.358, r. 5—9). Deze zin vervalt.DE D U I T S E S C H A T T I N G V A N DE S T E R K T E V A N H E T N E D E R L A N D S E
v e l d l e g e r (p.358, noot
1).
Ten onrechte is vermeld dat de schatting betrekking had op de Nederlandse Landmacht.V E R B E T E R D E F O T O - O N D ER S C H R I F T E N
(na p. 360). Foto 78 is een opleidingsvliegtuig van de Marineluchtvaartdienst, foto 79 een gevechts vliegtuig. Het onderschrift van foto 85 moet luiden: Een patrouillevaar tuig bij Den Helder, en dat van foto 9 1: Een mitrailleurkoepel die nog met beton en aarde om geven moet worden.h e t
1 0
c m-
v e l d g e s c h u t(p. 3 6 8 ,
r.18
e.v.). D it geschut is ten onrechte als ‘niet werkelijk up-to-date’ aangeduid; wat ontbrak waren moderne houwitsers.DE T E G E N N E D E R L A N D I N G E Z E T T E B O M M E N W E R P E R S VA N DE
LU FT w a f f e (p.
378,r . n ) .
Het juiste aantal is 260.d e
‘
w i l l e m v a n d e r z a a n’ (p.
380,r . 4 v.o.).
Wasin
'39g e re e d g e
k o m e n , n ie t in
'38.DEEL
3V E R D E D I G I N G V A N G R O N I N G E N , D R E N T E E N F R I E S L A N D (p.
3 9 0
,derde alinea). De beschikbare troepen waren wel in linies opgesteld maar er waren nog geen verdedigingswerken aangelegd.
v e r d e d i g i n g g r e b b e b e r g (p. 3 9 6 , r. 1 1 - 1 2 ) . Niet het Grebbefront had een breedte van 4 km maar de voorpostenlijn voor de Grebbeberg.
o n t r u i m i n g o o S T - n
E D E
Rl a
nd
(p. 420, r. 14 - 13 v.o.). De provincie Groningen moet worden toegevoegd.d r . m i c h a e l g r a f s o l t i k o w
(p.465, r. 1 5 - 1 1v.o.).
Zijn betrokken heid bij het uitwissen van de sporen van wat Oster had gedaan, staat niet vast.d e d u i t s e o v e r v a l o p d e m a r e c h a u s s e e - k a z e r n e T E V L O D R O P i n d e n a c h t v a n 7 o p 8 m e i '4 0 (p. 480—84). D e twee personen die de brug bij Roosteren wilden verkennen, gingen op maandag 6, niet op dinsdag 7 mei op pad. D it waren de Nederlander J. F. Orta (niet Ortha) en de Sudetenduitser O. Heller. Beiden werden aangehouden en naar de marechaussee-kazerne te Vlodrop overgebracht. Orta beweerde onder w eg te zijn naar zijn moeder in Susteren en werd vrijgelaten, H eller in arrest gehouden. Het was Orta die de Abwehr-oSicicrcn in het kamp Arsbeck waarschuwde en de in de nacht van 7 op 8 mei ondernomen overval op de kazerne te .Vlodrop diende er toe om Heller, niet Orta, te bevrijden. Deze laatste werd vervolgens in Susteren gearresteerd en naar Roerm ond overgebracht; daar werd hij op 10 mei door de Duitsers bevrijd.
h e t s o n d e r v e r b a n d h o c k e
(p.487, r. 5 e.v.). O ok de fietsers van dit Sotiderverband kwamen niet verder dan Borgharen.Deel 3 : ‘Mei ’40 ’
d u i t s e g e v e c h t s r a p p o r t e n
(p. 5, r. 9). Wij schreven dat er geen bewaard zijn gebleven — dat moet zijn: enkele.v.o.). D e versterkingen bij de mitrailleurs waren niet afgedekt doordat er nog geen gelden voor ter beschikking waren gesteld.
DE V E R D E D I G I N G VA N H E T V L I E G V E L D Y P E N B U R G
(p. 13 , r. 13V.O.)
Het betrokken bataljon telde niet ca. duizend maar ca. zevenhonderd man en er waren niet acht maar zes lichte pantserwagens, (p. ió, r. 20) Na de eerste Duitse aanvallen vluchtte niet een groot deel maar een deel van de Nederlandse troepen en (p. 16, r. 30 e.v.) toen de eerste Duitse trans- porttoestellen landden, waren van de negen zware mitrailleurs nog zeven bemand en van de e lf lichte zes en waren de pantserwagens nog aanwezig.
v e r b e t e r d e k a a r t
(p. 15, kaart III). D e zwarte pijl richting zuid-oost vervalt.DE V E R D E D I G I N G V A N H E T V L I E G V E L D O C K E N B U R G
(p. 18, r. 5e.V.).
D e verdedigers (nauwelijks geoefende troepen die hier en daar toch stevig van zich afgebeten hadden) werden geleidelijk van het vliegveld w eg gedrukt; vooral bij hun terugtocht leden zij zware verliezen: op elke vier man sneuvelde er één.
DE V E R D E D I G I N G V A N H E T V L I E G V E L D W A A L H A V E N
(p. 24, r. 19). Er waren niet omstreeks duizend maar omstreeks zeshonderd verdedi gers.V E R B E T E R D f o t o - o n d e r s c h r i f t
(na p. 32). Foto 9 beeldt op de achtergrond niet de ‘Statendam’ a f maar de ‘Veendam ’.DE K O M S T V A N G E N E R A A L W I N K E L M A N OP H E T A L G E M E E N
H O O F D K W A R T I E R I N DE V R O E G E O C H T E N D V A N
10ME I (p.
59, r.12
). Wij schreven dat de generaal ‘verm oedelijk omstreeks kwart voor v ijf op zijn post was — hij was er in werkelijkheid omstreeks vier uur.v e r b e t e r d f o t o - o n d e r s c h r i f t
(na p .72). Foto 22 is niet in Heer len gemaakt maar in Vaals.d e v e r d e d i g i n g v a n d e m a a s l i n i e ( p .
75, r. 13). D e zeven N eder landse bataljons waren samen minder dan één divisie.v e r b e t e r d f o t o - o n d e r s c h r i f t
(na p .80). Wat op foto 29 wordt afgebeeld, speelt zich niet op de Maas a f maar op het Julianakanaal.DEEL
3h e t g e v e c h t bi j m i l l (p. 84, r. 14 v.o.). Er waren niet negen maar twaalf oude kanonnen opgesteld, zulks in formaties van vier.
v e r b e t e r d e k a a r t (p. 90, kaart XII). De twee bruggen over het Maas- Waal-kanaal die in Neerbosch lagen, ontbreken. Beide werden vernield. Er is daar geen strijd geleverd.
d e r e g i m e n t e n h u z a r e n o p d e v e l u w e (p.94, r. 15 v.o.). Zij beschikten tezamen ook nog over achttien sterk verouderde pantserwa gens.
v e r b e t e r d e f o t o
-
o n d e r s c h r i f t e n (na p.96). Foto 43 toont de bij Zutphen (niet Westervoort) opgeblazen bruggen en foto 47 een tot ontsporing gebrachte locom otief op de spoorbrug over de Willemsvaart in de lijn Zwolle-Kam pen.v e r b e t e r d e k a a r t
(p.
97). ‘ 17u u r ’
bij W ageningen moet zijn: ‘ 19u u r ’
en aan de 227ste Infanterie-Division was slechts één SS-Standarte toege voegd.
H E T S S - B A T A L J O N OP W E G N A A R DE G R E B B E B E R G
(p. 98, r.6 V .O .).Van Arnhem oprukkend ondervond het bataljon (het is ten onrechte als ‘regiment’ aangeduid) plaatselijk tegenstand.
d e d u i t s e r s bi j d o e s b u r g (p.99, r. 12). D e eerste Duitsers kwamen om zeven uur des ochtends over de IJssel maar de doorbraak werd pas in de middag geforceerd. Vervolgens werd de schipbrug hersteld. D er halve moet vóór ‘Zutphen’ (r. 14) het woord ‘ook’ worden ingevoegd.
DE V E R D E D I G I N G V A N DE N O O R D E L I J K E P R O V I N C I E S ( p . I OI , r. 10
e.v.). D e iste Kavallerie-Division was met haar zes versterkte bataljons numeriek in de meerderheid.
K O M S T V A N DE D U I T S E V O O R H O E D E I N L E E U W A R D E N
(p.102, r. 9
v.o. e.v.). De voorhoede werd er begroet door twee politiefunctionarissen die zich spoedig als handlangers van de bezetter zouden ontpoppen.
DE I N L E E U W A R D E N OP S T R A A T G E Z E T T E D U I T S E V L U C H T E L I N
GEN
u i t w e s t e r b o r k (p. 106, r. io e.v.). Zij zijn nadien gehuisvest en verzorgd door de Joodse gemeente.p l u n d e r i n g e n i n r h e n e n (p. 108, r. 8). De woorden ‘ en de zakken vo l gouden ringen’ vervallen.
N E E R S C H I E T E N VA N E EN D U I T S T R A N S P O R T T O E S T E L B O V E N DE N
H A A G O P 1 0 ME I E VE N NA H A L F ZES DES O C H T E N D S (p. 1 1 5, r. IÓ).
Het vliegtuig werd door enkele van een dak afgevuurde karabijnsalvo’s getroffen.
DE
z.
g.
v i j f d e c o l o n n e i n d e n h a a g (p. 117 , r.2 v.o.). Er was niet slechts één onopgehelderd geval maar er waren er enkele.S T E R K T E V A N DE D U I T S E L U C H T L A N D I N G S T R O E P E N T U S S E N
h a a r l e m e n h o e k v a n h o l l a n d (p. 130, r. 8 v.o.). Juiste cijfer: bijna negen-en-dertighonderd man.
d e s t r i j d b i j v a l k e n b u r g o p
i o
m e i (p. 132, r. 14). De betrokken compagnie trok in goede orde naar Katwijk aan de Rijn terug, van waaruit het schieten op de Duitsers werd voortgezet.d e d u i t s e g r o e p i n v a l k e n b u r g (p. 180, r. 10). D e groep had geen radioverbinding met G ra f von Sponeck.