14. Uit welke instrumenten bestaat het nieuwe DAEB-staatssteunpakket?
Het DAEB-staatssteunpakket bestaat uit vier instrumenten die gelden voor alle (nationale, regionale, lokale) overheden die compensatie toekennen voor het verrichten van DAEB's:
• de mededeling licht basisbegrippen uit het staatssteunrecht toe die relevant zijn voor DAEB's, zoals de begrippen steun, DAEB, economische activiteit, de
41 Arrest van het EVA-Hof van 21 februari 2008, zaak E-5/07, Private Barnehagers Landsforbund / Toezichthoudende Autoriteit van de EVA, Jurispr. EVA-Hof 2008, blz. 62.
42 Omdat bejaardentehuizen, ongeacht het compensatiebedrag, onder de toepassing van het besluit vallen (artikel 2, lid 1, onder c)), is de DAEB-kaderregeling niet van toepassing.
43 Mededeling van de Commissie "Communautaire richtsnoeren inzake reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden", PB C 244 van 1.10.2004, blz. 2.
verhouding tussen de regels inzake overheidsopdrachten en die voor staatssteun;
• de DAEB-de-minimisverordening bepaalt dat DAEB-compensatie van maximaal 500 000 EUR over een periode van drie belastingjaren, niet onder het staatssteuntoezicht valt;
• het besluit (de herziene beschikking) stelt lidstaten vrij van de verplichting om compensatie voor de openbare dienst aan te melden indien de verenigbaarheidsvoorwaarden van het besluit vervuld zijn;
• de herziene kaderregeling geeft de regels voor het beoordelen van DAEB-compensatie die staatssteun vormt en die door het besluit niét van aanmelding is vrijgesteld. Die zaken moeten bij de Commissie worden aangemeld en kunnen verenigbaar worden verklaard indien deze voldoen aan de criteria van de kaderregeling.
15. Wat is het doel van de DAEB-mededeling?
De mededeling bundelt een omvattend en praktisch overzicht van EU-staatssteunconcepten die relevant zijn voor DAEB's, in één document en geeft ook toelichting bij cruciale thema's. Zij geeft een overzicht van de meest relevante rechtspraak van de EU-rechter en de beschikkingspraktijk van de Commissie. Dit moet het voor nationale, regionale en lokale overheden, maar ook voor verrichters van openbare diensten eenvoudiger maken om de staatssteunregels toe te passen. De Commissie heeft geprobeerd om zoveel mogelijk duidelijkheid te scheppen over basisbegrippen, zoals economische activiteit, beïnvloeding van het handelsverkeer of DAEB, maar ook over de verhouding tussen de regels inzake staatssteun en die voor overheidsopdrachten.
16. Wat is de DAEB-de-minimisverordening?
Volgens de DAEB-de-minimisverordening geldt overheidsfinanciering van DAEB's van maximaal 500 000 EUR, gespreid over een periode van drie belastingjaren, niét als staatssteun. De verklaring daarvoor is dat het bedrag zo gering is dat mag worden aangenomen dat het geen invloed heeft op het grensoverschrijdende handelsverkeer of de grensoverschrijdende mededinging. Omdat deze maatregelen niet als staatssteun worden beschouwd, hoeven ze ook niet vooraf bij de Commissie te worden aangemeld.
17. Waarover gaat het besluit?
Het besluit bepaalt onder welke voorwaarden compensatie van ondernemingen ten behoeve van de verrichting van openbare diensten verenigbaar is met de EU-staatssteunregels en niet vooraf bij de Commissie hoeft te worden aangemeld.
18. Waarover gaat de kaderregeling?
De kaderregeling bepaalt onder welke voorwaarden compensatie voor de openbare dienst die niet onder het besluit valt, verenigbaar is met de EU-staatssteunregels. Dit soort compensatie zal bij de Commissie moeten worden aangemeld omdat er een groter risico bestaat op verstoring van de mededinging. De aanmelding biedt de Commissie de gelegenheid een diepgaande beoordeling te maken en te bepalen of de betrokken maatregel verenigbaar is met de interne markt.
19. Wat zijn de doelstellingen van het besluit en die van de kaderregeling? Welke verschillen zijn er tussen deze beide teksten?
In deze beide teksten wordt specifiek aangegeven op welke voorwaarden compensaties voor de openbare dienst die staatssteun zijn, toch verenigbaar zijn met het VWEU.
Het belangrijkste verschil is dat compensaties voor de openbare dienst die onder het besluit vallen, niet hoeven te worden aangemeld bij de Commissie. Zodra de criteria van het besluit zijn vervuld, kan de betrokken lidstaat de compensatie zonder verder uitstel toekennen. Zijn echter de voorwaarden van het besluit niet vervuld, dan zou de compensatie onder de kaderregeling vallen. Dit betekent dat de compensatie vooraf bij de Commissie moet worden aangemeld, zodat deze kan nagaan of de betrokken staatssteun verenigbaar is met het VWEU.
Bovendien gaat het bij zaken die onder de kaderregeling vallen, doorgaans om grote zaken die potentieel sterkere verstoringen van de mededinging kunnen opleveren.
Daarom zijn de verenigbaarheidsvoorwaarden meestal ook strenger dan in het besluit.
Zie, voor meer details over de verenigbaarheidsvoorwaarden, onderdeel 3.5.2.
20. Hoe ziet de logische volgorde in het onderzoek van compensaties voor de openbare dienst er uit?
Dit schema geeft een overzicht van de belangrijkste stappen die u moet zetten om te bepalen welk instrument uit het DAEB-pakket eventueel van toepassing is op compensaties voor de openbare dienst.
21. Hoe kunnen DAEB-verrichters rechtszekerheid krijgen? Hoe moet het als zij niet weten of de compensatie nu onder het besluit, de kaderregeling of de DAEB-de-minimisverordening valt?
Het DAEB-staatssteunpakket en de besluiten waarin de Commissie de kaderregeling toepast, worden gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie en op het internet. Het is aan de overheden in de lidstaten die een onderneming belasten met het verrichten van de DAEB, om ervoor te zorgen dat alle compensaties ten behoeve van een DAEB voldoen aan de staatssteunregels. Wanneer steun wordt verleend in het kader van het besluit, moet het toewijzingsbesluit verwijzen naar dat besluit, zodat de DAEB-verrichter de rechtsgrondslag kent en kan controleren of het besluit wordt nageleefd.
Bevat het toewijzingsbesluit geen verwijzing naar het besluit, dan kan de DAEB-verrichter de toewijzende instantie vragen wat de rechtsgrondslag is voor de steun die wordt verleend. Zo kan hij, in het geval van steun die onder de kaderregeling valt, ook nagaan of er voor deze steun ook een goedkeuringsbesluit van de Commissie is.
Neen Doet zich 1 v/d volgende 3 situaties
voor?
- Niet-economische activititeit - Geen beïnvloeding handelsverkeer - Alle 4 criteria Altmark-arrest vervuld
Compensatie max. 500 000 EUR
22. Zijn er bepaalde juridische verplichtingen voor DAEB-verrichters?
Het DAEB-pakket legt DAEB-verrichters geen specifieke verplichtingen op. De overheidsinstantie die de dienstverrichter met de DAEB belast, moet ervoor zorgen dat de staatssteunregels worden nageleefd. De voorwaarden die moeten garanderen dat de toegekende compensatie de staatssteunregels naleeft, moeten echter hun neerslag vinden in het toewijzingsbesluit. Zo is de dienstverrichter er ook volledig van op de hoogte. De dienstverrichter draagt uiteindelijk het risico dat hij de compensatie moet terugbetalen, mocht blijken dat deze in strijd met de staatssteunregels is verleend.
23. Krijgen ondernemingen door het DAEB-pakket het recht op steun in de vorm van compensaties voor de openbare dienst?
Volgens artikel 107, lid 1, VWEU is staatssteun onverenigbaar met het VWEU, behalve wanneer afwijkingen uit het Verdrag zelf van toepassing zijn. Dit betekent dat staatssteun in beginsel verboden is en alleen bij wijze van uitzondering kan worden verleend: alleen wanneer de voorwaarden van artikel 107, leden 2 en 3, en artikel 106, lid 2, VWEU in acht worden genomen. Ondernemingen kunnen dus zeker geen recht op staatssteun laten gelden.
Met het DAEB-pakket krijgen ondernemingen geen recht op steun in de vorm van compensaties voor de openbare dienst. Het legt alleen de voorwaarden vast waarop dit soort steun verenigbaar is wanneer overheidsinstanties in lidstaten besluiten DAEB's te organiseren en deze met staatssteun te financieren.