en 4 Overzicht activiteiten

N Bevers 3-4 OO

N Bijengeheimen 3-4 Lk

N Biodiversiteit, planten en insecten 4 ^Lk

N Biodiversiteit en zaadbommen maken 4 rond 22 april nationale zaaidag Gs

N Boompje Groot 3-4 Lk

N Chris Hagedispad, Plinthos 4 Bl

N Eieren 3-4 Lk

N Kabouterpad Plinthos 3 Bl

N Kabouterpad school 3 Bl

N Kikkerkist-ontdekhoek 3 Lk

N Kikkerpad Plinthos 3 10 t/m 20 mei Bl

N Kikkerpad school 3 Bl

N Kriebelende kruipertjes 3-4 Lk

NT Kuikens Broedmachine 3-4 februari t/m juni Lk

N Kuikens Verzorgingspakket 3-4 februari t/m juni Lk

N Professor van Wiegen ziet ze vliegen 4 Lk

N Scharrelavontuur in de schoolomgeving ob 3-4 Bl

N Schoolomgevingsspel 4 Bl

N Slakken 3-4 april tot oktober Lk

N Vleermuizen 3-4 Lk

N Vlinders kijken 3-4 Lk

27

W Waterspeurtocht Hemelbeek 3-4 Bl

W Waterspeurtocht Keutelbeek 3-4 Bl

W Waterspeurtocht Nieuwstadt 3-4 Bl

WC Waterspeurtocht Stadspark Sittard 3-4 Bl

V Aan de slag met afval 3-4 hele jaar Lp

V Alles voor een pannenkoek 3-4 Lk

VN Eetbare paddenstoelen kweken in de klas 3-4 afhalen direct na de

herfstvakantie Lp

V Fruit 3-4 Lk

V Groentenworkshop 4 12 t/m 23 april Gs

V Groenten workshop leskist 4 febr - juni Lk

V Kweekkasje voor (moestuin)zaden 3-4 januari - juni Lp

V Moestuinbak 3-4 februari - juli Lp

V Pieter de Pier 3 Lk

V Smaaklessen 3-4 Lk

V Zadenpakket voor moestuinieren 3-4 aanvragen tot 1 februari Lp

V Zuivel en kaas maken 4 Lk

V Zwerfafval opruimactie 3-4 Sittard-Geleen: vr. 19 mrt

Beek: 22 t/m 26 mrt. Act

CN Driek op Bokkenrijderspad, Terborgh 4 Bl

C Waterspeurtocht Stadspark Sittard 3-4 Bl

E Zonnepret 3 1 sept - 1 april OO

ET Isolatie onderbouw 3-4 1 sept - 1 april OO

ET Isolatie onderbouw 3-4 1 sept - 1 april Gs

ET Energie en isolatie 4 1 sept - 1 april Gs

ET Energie en isolatie 4 1 sept - 1 april Lk

T Stroomkringen 3-4 OO

O Zintuigen onderbouw 3 OO

28

Groepen 3 en 4 Beschrijving gastlessen

Voor een uitgebreide beschrijving en om individueel te reserveren ga je naar http://www.derollen.nl

UIT DE GRATIS LEERLIJN ENERGIE BESPARING ZIE BLZ . 11 VOOR VOORWAARDEN

ZONNEPRET LESKIST O ^EN O

Voor: groep 1, 2 en aanvang 3 Periode: 1 sept – 1 april

Zonnepret voor 1, 2, aanvang 3 is een speels opgezette onderzoekhoek. De les start met het thema warm en koud.

De zon levert warmte en licht, dat noemen we energie. Energie kun je nuttig gebruiken. Hoe kun je zuinig doen met energie en zo de aarde helpen mooi te blijven? Vraag thuis aan opa en oma, papa en mama wat zij doen en laat ze jou helpen ook iets te doen. Tenslotte wordt iets gemaakt voor de tentoonstelling van het CNME.

Leskist, goed te combineren met de Isolatie onderbouw (leskist/gastles groep 1-4).

UIT DE GRATIS LEERLIJN ENERGIE BESPARING ZIE BLZ . 11 VOOR VOORWAARDEN

ISOLATIE ONDERBOUW KEUZE UIT GASTLES EN LESKIST O ^EN O

Voor: groep 1, 2, 3, 4 Periode: 1 sept – 1 april Locatie: op school

In het filmpje Kikker in de kou zien we dat Kikker het niet meer koud heeft als hij een trui aantrekt. Dit verhaal vormt de aanleiding voor onderzoek naar materialen die warmte goed vasthouden en materialen die warmte makkelijk doorlaten. Deze les is opgezet volgens de didactiek van O en O.

Bij de laatste stap presenteren de kinderen hun bevindingen aan elkaar.

Kun je het geleerde vertalen naar maatregelen voor woningisolatie?

Welke methoden en materialen zijn er voor de bouw en hoe zit dat bij jou thuis?

Tip: deze gastles en leskist zijn goed te combineren met Zonnepret

UIT DE GRATIS LEERLIJN ENERGIE BESPARING ZIE BLZ . 11 VOOR VOORWAARDEN

ENERGIE EN ISOLATIE KEUZE UIT GASTLES EN LESKIST O ^EN O

Voor: groep 4, 5, 6 Periode: 1 sept – 1 april Locatie: op school

29

Het begrip warmteverlies wordt behandeld. We kijken naar dieren: hoe overleven zij een strenge winter? Hoe houden mensen warmte vast? Met welke materialen kun je de warmte in huis vasthouden? En waarom zou je dat doen? Uitleg over fossiele brandstoffen die CO2 opleveren met klimaatverandering als gevolg. Hoe kun je dat stoppen?

Daarop volgt onderzoek naar isolerende werking van materialen, volgens de stappen van onderzoekend leren.

Tenslotte worden de bevindingen gepresenteerd en volgt de hamvraag: wat betekent dat voor je huis? Hoe kun je thuis besparen en wat ga jij doen? Ze bedenken een actie om energie te besparen en voeren die actie thuis ook echt uit. Na een paar dagen maken ze (dat mag anoniem) voor het CNME een (creatief) verslag van hun actie. De resultaten worden gebundeld en naar het CNME gestuurd.

Biodiversiteit en planten, groep 4 Bl

rond 22 april, de Landelijke Zaaidag 75 minuten

Deze les bestaat uit twee of drie delen: inleiding, buitenles en – indien gewenst - zaadbommen maken. Voor de inleiding krijg je een PowerPoint toegestuurd. Deze behandel je zelf in de klas, vooraf aan de buitenles. De buitenles verzorgt het CNME. Planten en insecten in de schoolomgeving worden onderzocht aan de hand van speelse opdrachten. Onze ervaring leert dat kinderen dit ongelooflijk leuk vinden en heel geïnteresseerd zijn.

Aansluitend kun je kiezen voor het item hieronder, Lespakket Zaadbommen maken, om de biodiversiteit in jullie omgeving te verbeteren.

Biodiversiteit vervolg, zaadbommen maken Lp

cat. 4 rond 22 april, de Landelijke Zaaidag 75 minuten Dit pakket is alleen voor groepen die ook de gastles Biodiversiteit volgen.

Je ontvangt materialen, zaden en instructie om een bloemenrijke berm of perk te maken. Zo help je wilde bijtjes, hommels en vlinders aan voedsel. Wespen komen hier niet op af, die verzamelen geen honing. Wilde bijtjes eten nectar en stuifmeel. In dit zeer uitgebreide en complete pakket zit alles wat jullie nodig hebben om 200 kleine zaadbommen te maken, genoeg voor de hele klas dus. De zaadbommen kun je laten drogen in eierdozen. Als de kinderen deze mooi versieren is het ook leuk als cadeau.

Chris Hagedispad Plinthos, groep 4

Bl

60 – 90 min.

De kinderen verkennen en ontdekken het natuurlijk leven van enkele planten en dieren in een droge omgeving. De kinderen kennen de ontwikkeling, de woonplek, het voedsel, voedselgedrag en de seizoenaanpassingen van de levendbarende hagedis.

NIEUW !!! Groentenworkshop, groep 4 Gl

12 t/m 23 april

Inhoud: wat zijn groenten, waar komen ze vandaan en wat maakt dat groenten zo gezond zijn? Daarna gaan de kinderen aan de slag in een opdrachtencircuit. En er wordt gezaaid: tuinkers, spinazie en radijs. Ieder kind zaait zijn eigen groente in een potje, om te verzorgen, op te kweken en te verspenen naar de volle grond, liefst op school

30

natuurlijk. Met goede verzorging en wat geluk kunnen ze uiteindelijk oogsten en proeven.

Het hele jaar door ook te leen als leskist.

Tip: Hierbij sluiten onze volgende producten aan: Zadenpakket, Moestuinbak, Kweekkasje, Eigen moestuin op school, Project Jong Leren Eten, Leskist Soep.

Kikkerpad Plinthos, groep 3

Bl

10 – 20 mei 60 min.

De kinderen gaan op een speelse en ontdekkende manier aan de slag met eenvoudige opdrachten rondom dieren en planten in een nat gebied. Dit doen ze door te voelen, ruiken, luisteren en te kijken. De kinderen kennen de ontwikkeling, het voedsel en het voedselgedrag van de kikker.

Scharrelavontuur in de schoolomgeving onderbouw

Bl

90 min.

Met dit educatieve natuurbelevingsspel ontmoeten, beleven, ontdekken en verkennen de kinderen de natuur en enkele natuurelementen. Het spel bestaat uit verzamel-, zoek- en doe-opdrachten.

Waterspeurtocht Hemelbeek in Elsloo, Keutelbeek in Beek, Geleenbeek Nieuwstadt, Geleenbeek Stadspark Sittard*

Bl

90 – 120 min.

De kinderen lopen een route door het park en voeren onderweg kijk-, doe-, beleef- en zoekopdrachten uit.

Onderwerpen zijn: waterkringloop, waterloop, drijven en zinken, waterbergend vermogen, waterdiertjes, zwerfafval en helderheid. Enthousiaste begeleiders voor de groepjes zijn nodig hierbij.

Deze lessen geven we in opdracht van Waterschap Limburg.

* Onder voorbehoud i.v.m. werkzaamheden in het park

31

Groepen 3 en 4 Beschrijving leskisten en lespakketten

UIT DE GRATIS LEERLIJN ENERGIE BESPARING ZIE BLZ . 11 VOOR VOORWAARDEN

ZONNEPRET LESKIST O ^EN O

Voor: groep 1, 2 en aanvang 3 Periode: 1 sept – 1 april

Zonnepret voor 1, 2, aanvang 3 is een speels opgezette onderzoekhoek. De les start met het thema warm en koud.

De zon levert warmte en licht, dat noemen we energie. Energie kun je nuttig gebruiken. Hoe kun je zuinig doen met energie en zo de aarde helpen mooi te blijven? Vraag thuis aan opa en oma, papa en mama wat zij doen en laat ze jou helpen ook iets te doen. Tenslotte wordt iets gemaakt voor de tentoonstelling van het CNME.

Leskist, goed te combineren met de Isolatie onderbouw (leskist/gastles groep 1-4).

Aan de slag met afval Lp

cat. 1 60 – 150 min.

In deze lessen leren leerlingen op een leuke en interactieve manier alles over het opruimen en voorkomen van zwerfafval samen met het gescheiden inzamelen en recyclen van verpakkingsafval. Na de digitale opdrachten gaan de leerlingen actief aan de slag met doe-opdrachten waarmee gedragsverandering wordt geactiveerd.

Tip: dit lespakket past uitstekend bij de Zwerfvuilactie in maart.

Alles voor een pannenkoek Lk

90 min.

Wat zit er in een pannenkoek en waar komt dat allemaal vandaan? De kinderen leren welke bewerkingen nodig zijn om van graan tot een pannenkoek te komen. Ze malen zelf het graan en bakken een pannenkoek.

NIEUW !!! Bevers

OO

2 weken

In de onderzoekhoek experimenteren de leerlingen met het maken van een beverburcht en een dam. De les start met het boekje Zeg kleine bever wat bouw jij knap. Wanneer in het verhaal de beverburcht dreigt te overstromen, stopt het voorlezen en wordt het probleem van de beverfamilie besproken. In de zand-/watertafel ontwerpen de kinderen, groepsgewijs en bij toerbeurt, een onderkomen voor de beverfamilie, dat droog blijft als het water stijgt.

Dit is de kern van de les. Daarnaast bevat de kist nog meer materialen om te leren over het leven van de bever.

32

Boompje groot

Lk

per thema 45 min., er zijn 10 opdrachten

De kinderen gaan op een speelse, verkennende en ontdekkende manier aan de slag met verschillende kijk-, doe-, meet-, voel- en zoekopdrachten over (onderdelen van) bomen en struiken, hun staanplaats en producten.

Driek op Bokkenrijderspad locatie Terborgh, groep 4

Gl 90 min.

Door observeren, vergelijken, meten, tekenen en perspectief kijken krijgen de kinderen inzicht in het leven in de tijd van de Bokkenrijders. We kijken naar functies van landschapselementen, naar cultuurhistorische gebouwen en naar de samenhang hiertussen. Bovendien leren ze de belangrijkste elementen van het weer te beschrijven en te meten.

Eetbare paddenstoelen kweken in de klas

Lp

cat. 3

OO

4 à 5 weken

Periode: bestellen uiterlijk 1 oktober; afhalen op 26, 27, 28 oktober

Wat is er leuker dan je eigen voedsel telen? Je kunt met eigen ogen zien hoe uit die wirwar van draden witte bolletjes groeien die zich ontwikkelen tot een smakelijke champignon!

De verzorging is natuurlijk voor de leerlingen. Ze kunnen het proces volgen èn vastleggen: tekenen, fotograferen, meten en een tabel maken, daarvan een grafiek. Met twee pakketten heb je nog meer onderzoeksmogelijkheden.

De ontwikkeling van de paddenstoelen duurt 4 à 5 weken, dus het project is mooi op tijd klaar als de sint zich aankondigt. Het eindigt met een smakelijk recept. Lessuggesties en recept krijg je van ons.

Een bestelling kan niet worden geannuleerd.

Eieren

Lk

2 weken

Kinderen leren hoe kippen leven, wat de rol van een haan is, hoe een kuiken in een ei groeit, het verschil tussen bevruchte en niet-bevruchte eieren. Daarnaast leren ze dat naast vogels ook insecten, vissen, amfibieën en reptielen eieren leggen.

Fruit

Lk

 90 min.

De kinderen maken enkele verschillende, eenvoudige fruitgerechten en gebruiken daarbij de materialen uit de leskist. Aansluitend worden deze gerechten gezamenlijk geproefd en genuttigd.

33

NIEUW !!! Groentenworkshop, groep 4

Gastles: periode 12 t/m 23 april; Leskist: hele jaar

PowerPoint: wat zijn groenten, waar komen ze vandaan en wat maakt dat groenten zo gezond zijn? Daarna gaan de kinderen aan de slag in een opdrachtencircuit. En er wordt gezaaid: tuinkers, spinazie en radijs. Ieder kind zaait zijn eigen groente in een potje, om te verzorgen, op te kweken en te verspenen naar de volle grond, liefst op school natuurlijk. Met goede verzorging en wat geluk kunnen ze uiteindelijk oogsten en proeven.

Tip: Hierbij sluiten onze volgende producten aan: Zadenpakket, Moestuinbak, Kweekkasje, Eigen moestuin op school, Project Jong Leren Eten, Leskist Soep.

Kikkerpad omgeving school

Lk

60 min.

De kinderen gaan op een speelse en ontdekkende manier aan de slag met eenvoudige opdrachten rondom dieren en planten in een nat gebied. Dit doen ze door te voelen, ruiken, luisteren en te kijken. De kinderen kennen de ontwikkeling, het voedsel en het voedselgedrag van de kikker.

Kikkerkist

Lk

2 weken

Je introduceert de kist in de kring. Met de materialen uit de kist richt je een ontdekhoek in rondom het thema kikker. Tip: deze kist sluit prima aan op de buitenles Kikkerpad en vormt daarmee een goede combinatie.

Kriebelende kruipertjes 1-4

Lk

2 weken

De kinderen verzamelen buiten kleine diertjes in de directe omgeving van school. Ze gaan ontdekkend en

verkennend aan de slag met verschillende kijk-, doe- en zoekopdrachten over kleine, veelvoorkomende diertjes. Ze leren ze herkennen en benoemen en kunnen hun gedrag observeren.

Kuikens Broedmachine Lk

februari t/m juni

Tijdsduur: 24 dagen, waarvan het broedproces 21 dagen

Wat is er spannender dan in je klas kuikens geboren te zien worden? Dat kan met deze broedmachine, geschikt voor acht eieren. Bevruchte eieren haal je zelf op, wij geven je een adres. De broedmachine krijgt een veilige plek in de klas en de eieren krijgen drie weken de verzorging die nodig is. Een duidelijke handleiding en lessuggesties hoort erbij.

Houd met de startdatum rekening met schoolvakanties en vrije dagen. Zolang de eieren in de broedmachine liggen, kunnen ze - in het weekend - zonder toezicht. Dag 20-21-22 moet een schooldag zijn, anders mis je het uitkomen.

Levende kuikens hebben echter dagelijks verzorging (minimaal 1x per dag) nodig, dat moet je dus regelen.

Tip: geschikt hierbij zijn Verzorgingspakket Kuikens en Leskist Eieren.

34

Kuikens verzorgingspakket

Lk

februari t/m juni 1 a 2 weken (in overleg)

In dit pakket zit alles wat je nodig hebt om kuikens in je klas te houden en verzorgen.

Een hok met zaagsel of stro, een warmtelamp zodat de kuikens zich behaaglijk voelen, een voer- en drinkbak en kuikenvoer. Plus een boekje met tips over het verzorgen en hanteren van de kuikens en leuke lessuggesties.

Regel goed de verzorging voor de kuikens, ook op vrije dagen! Minimaal 1x per dag, beter is 2x.

Tip: geschikt hierbij zijn Broedmachine Kuikens en Leskist Eieren.

Kabouterpad omgeving school

60 – 90 min.

De kinderen gaan op een speelse en verkennende manier aan de slag met eenvoudige opdrachten rondom de elementen van de natuur. Dit doen ze door te voelen, ruiken, luisteren, kijken en proeven waarbij kabouters hen de weg wijzen.

Kweekkasje voor (moestuin)zaden

Lp

cat. 2 februari tot juni uitleentijd in overleg

De kweekkasjes lenen zich prima voor zaaiactiviteiten binnen, als je weinig ruimte hebt. Na een poosje kunnen de jonge plantjes verspeend worden zodat ze wat meer ruimte krijgen. Daarna kunnen ze naar buiten, de moestuin in.

Moestuinbak

Lp

cat. 3 februari tot de zomervakantie Uitleenperiode in overleg

We lenen je een moestuinbak en leveren een zak tuinaarde. Deze bak is geschikt om in te zaaien en om de ontkiemde plantjes in te zetten. Nu kunnen de planten groot worden tot ze klaar zijn voor de oogst. Zet de

moestuinbak op een veilige plek buiten. Als dat niet gaat, geef hem dan een centrale plek in de hal, op de gang of in je leslokaal.

De moestuinbak is handig in combinatie met het gratis zadenpakket en de kweekkasjes, beide zijn beperkt leverbaar.

Pieter de Pier

Lk

120 min.

Aan de hand van 3 thema’s afval in de natuur, afval van mensen en afval rond school gaan de kinderen op zoek naar bodemdiertjes. Ze leren soorten afval herkennen en hoe dit te scheiden. De thema’s worden ingeleid met een verhaal, uitgevoerd met spellen en afgesloten met een lied van Pieter de Pier.

35

Professor van Wiegen ziet ze vliegen, groep 4 Lk

^{2 weken}

De didaktiek van deze kist sluit aan bij Verhalend ontwerp, bij Probleemgestuurd leren en bij Onderzoekend en Ontwerpend leren. De leerlingen krijgen van Professor van Wiegen een brief met de vraag of zij hem willen helpen bij het afronden van zijn vogelonderzoek. Kinderen doen kennis op over vogels in de omgeving, hun waarneming wordt gestimuleerd en hun onderzoeksvaardigheden (in dit geval onderzoek naar vogels) vergroot.

Schoolomgevingsspel

Lk

^{75 min.}

De kinderen verkennen en ontdekken allerlei natuuraspecten in de omgeving van school. Elke schoolomgeving biedt mogelijkheden, er is keuze uit opdrachten over bomen-struiken, planten, dieren, het weer, grond/stenen en

‘mensendingen’.

Smaaklessen

Lk

5 lessen van  45 min.

De kinderen proeven van bekende en onbekende voedingsmiddelen.

Op die manier krijgen ze kennis over smaak, voeding en gezondheid en voedselproductie. Ze worden zich bewust van hun eigen eetgedrag en de relatie met gezondheid en duurzaamheid.

NIEUW !!! Stroomkringen OO

De leerlingen van groep 3 en 4 gaan aan de slag met stroom en stroomkringen.

Wat is stroom en waar gebruik je het voor? Hoe maak je zelf een stroomkring met voorwerpen? En als je nou mensen gebruikt om een stroomkring te maken in plaats van voorwerpen, kan dat? Wat is nodig om een lampje te laten branden?

Vlinders

Lk

 3 uur

De kinderen kunnen het uiterlijk, de metamorfose, de levensduur, het voedselgedrag, de omgeving en de

bedreigingen van vlinders herkennen en beschrijven. Bij de Vlinderstichting kun je een kweekpakket bestellen om van eitjes  rupsen  vlinders te kweken in de klas. Je kunt ons inschakelen voor adviezen.

36

Vleermuizen

Lk

 3 uur

De kinderen leren hoe vleermuizen leven, overwinteren en zich door middel van echolocatie oriënteren. Ze leren waarom vleermuizen beschermd worden. Er kan een vleermuizenmobile gemaakt worden en met een spel kunnen kinderen echolocatie nabootsen. Deze leskist wordt vaak gebruikt bij spreekbeurten.

Zadenpakket voor moestuinieren

Lp cat. 1

bestellen uiterlijk 1 februari; afhalen in maart

De inhoud bestaat uit 10 zakjes met duizenden zaden voor sla, radijs, tomaat, rode biet, spinazie, peen en andere groenten. De zaden zijn vrij van bestrijdingsmiddelen en genetische modificatie. Een boekje met teeltinformatie wordt meegeleverd. Per school is een pakket beschikbaar. Ook per BSO is een pakket beschikbaar. Heb je nog zaden van 2020, gebruik die dan eerst, dat kan prima.

Tip: hierbij kun je van ons een kweekkasje huren om te zaaien in de klas. Geschikt in combinatie met de Groentenworkshop en de Moestuinbak.

Zintuigen onderbouw, groep 3

OO

20 à 30 min. per spel, er zijn 13 spellen

Met verschillende spellen en materialen (dagelijkse huis-, tuin- en keukenmaterialen worden de zintuigen geprikkeld. De kinderen leren dat de tong gevoelig is voor zoet, zuur, zout, bitter en umami. Ze leren ook verschillende geluiden herkennen.

Zuivel en kaas maken, groep 4

Lk

60 – 150 min.

Kinderen leren waar melk vandaan komt en welke bereidingen en bewerkingen nodig zijn om zuivelproducten te maken. Ze bereiden zelf wei, boter, yoghurt, kwark en kaas en proeven deze.

37

In document Aanbod PO Centrum voor Natuur- en Milieu Educatie De Rollen (pagina 26-37)