Inleiding
Materiaal:
enkele zelfgemaakte thaumatropen (ref. foto 9)
Omschrijving:
Om het concept composteren in te leiden, heb ik eerder deze week al de animatiefilm ‘Lieske, een verhaal over toverdiertjes’ laten zien aan de kleuters. Toen was het van belang om het
composteringsproces te introduceren, maar nu wil ik dieper ingaan op wat animatiefilm precies is. Om te vertrekken vanuit de werkelijkheid en iets dat aansluit bij hun belevingswereld en interesse, laat ik opnieuw de animatiefilm over Lieske zien. Na afloop stel ik enkele open vragen, zoals ‘Hoe komt het dat de tekeningen bewegen?’, ‘Hoe heet een film waarbij tekeningen kunnen bewegen?’ (tekenfilm of animatiefilm), ‘Wie kijkt er thuis vaak naar animatiefilms?, ‘Kan je een voorbeeld geven van een animatiefilm?’.
Om op een speelse manier te verklaren dat een animatiefilm bestaat uit verschillende beelden die snel na elkaar worden afgespeeld, heb ik enkele thaumatropen gemaakt die binnen het
Foto 9: zelfgemaakte thaumatropen: worm op blad, spin in spinnenweb, slak en zijn huisje
Een thaumatroop (afkomstig van het Oudgrieks: thauma betekent wonder, trope betekent draaiing) is een aan twee zijden bedrukt vlak waarbij aan de zijkanten touwtjes bevestigd zijn. Als je de touwtjes snel tussen de vingers doet rollen, lijkt het alsof beide afbeeldingen samensmelten. De thaumatroop werd in 1824 uitgevonden door de Engelse natuurkundige John Ayrton Paris die de werking heeft gebaseerd op de persistentie van het menselijk oog. Een vaak gebruikt voorbeeld van tekeningen op thaumatropen is dat van een lege kooi op de ene kant en een vogel op de andere kant. Door snel te draaien lijkt het alsof de vogel in de kooi zit (Wikipedia, 2015).
Voor kleuters is het handiger om met een stokje te werken i.p.v. met elastiekjes (cfr. handleiding voor leerkrachten), omdat dat gemakkelijker draait tussen hun vingers.
Ik teken ter illustratie een worm in het midden van de ene zijde van een thaumatroop. Ik vraag aan de kleuters wat ze zien.
‘Wat is dit?’ (een worm)
‘Wat lusten wormen graag?’ (blaadjes, schillen, …)
Ik teken iets wat de kleuters hebben aangegeven op de andere zijde van de thaumatroop (bijv. een blaadje) en zorg ervoor dat de worm op de achterkant op het blad lijkt te zitten als ik het snel zou ronddraaien (hiervoor teken ik het blad mooi in het midden).
Ik laat het zien aan de kleuters en vraag hen om te verwoorden wat ik heb getekend aan beide kanten. Waarschijnlijk gaat de opmerking komen waarom ik het blaadje niet bij de worm heb getekend. Ik draai de thaumatroop snel rond door het stokje tussen mijn vingers te rollen. Ik vraag aan de kleuters wat ze zien. Ik ga eventueel eens rond in de kring zodat alle kleuters het goed kunnen zien.
Midden
Materiaal: laptop of computer met muis, bureaulamp, HUE HD camera & software, enkele hoge glazen bokalen, emmers met aarde/wit zand/droge blaadjes, kleine tuinschepjes, kannetje water, enkele wormen
Omschrijving:
De kleuters kunnen voor deze activiteit kiezen a.d.h.v. het keuzebord van de klas. Kleuters zullen het meest gemotiveerd zijn als ze zelf kunnen kiezen wat hen interesseert (ref. literatuurstudie: factoren die de betrokkenheid verhogen). Er kunnen meerdere groepjes van 3 kleuters aan bod komen zodat toch wel zeker de helft van de klas alvast eens kan proeven van het maken van een stop motion animatiefilmpje. Om verschillende redenen heb ik ervoor gekozen om hen een filmpje te laten maken over het maken van een wormenhotel:
- Het maken van een stop motion animatiefilmpje is nieuw voor hen en dus moet het onderwerp bevattelijk en eenvoudig zijn. We hebben klassikaal al een wormenhotel gemaakt.
- De kleuters leren hoe ze zelf op een eenvoudige manier een wormenhotel kunnen maken met een glazen bokaal.
- Door hierover een filmpje te maken, herhalen ze het proces wat hen zal helpen om het beter te onthouden.
De focus bij het maken van de stop motion filmpjes ligt deze week op het verwerken van het onderzoek naar het werk van de regenwormen. De kleuters maken voor de eerste keer een stop motion film en leren ook werken met de HUE HD camera en software. Het is een tool waarmee de kleuters hun ontwerp, en daarmee ook het proces dat ze doorlopen hebben, kunnen vastleggen. Sommige kleuters hebben nog nooit op een computer gewerkt en voor hen is dus ook het werken met een computermuis nieuw. Deze week leren de kleuters het maken van een stop motion animatie kennen. Voor mezelf zie ik dit als een aanmodderfase aangezien ik de HUE HD camera en software maar net voor de start van de ontwerpweken heb ontdekt en het ook de eerste keer zal zijn dat ik een stop motion animatiefilm met kleuters zal maken.
Voor de werking van de HUE HD camera en software verwijs ik graag naar de handleiding voor leerkrachten. De eenvoudige software en camera maken het mogelijk dat de kleuters zoveel mogelijk zelf kunnen handelen waardoor het echt hun filmpje wordt. De camera wordt aangesloten op de computer waardoor ze op het beeldscherm alles zien gebeuren: van verandering op de scène tot het nemen van een foto en afspelen van een stukje film zodat ze het resultaat kunnen bekijken. Tot slot kan er geluid toegevoegd worden door de geïntegreerde microfoon. Dit was voor mij heel belangrijk omdat ze, naast het stap voor stap maken van een wormenhotel en dit vastleggen op beeld, er ook nog eens kunnen bij vertellen wat ze precies gedaan hebben.
Slot
Wanneer een groepje kleuters een stop motion animatiefilmpje heeft afgewerkt, plaats ik het op een USB-stick zodat ik het op de klascomputer kan afspelen. Deze computer staat vlakbij de kring en heeft een vrij groot beeldscherm. Aan het einde van een dag kunnen we het resultaat met de rest van de klas delen tijdens een kijkmoment.