Het thema STEM is bij de directie bekend. Tijdens de infoavond voor de ouders aan het begin van het schooljaar werd hieraan aandacht besteed. Door een leerkracht van de lagere school (Eric Boey – 4de
leerjaar) en een leerkracht van de kleuterschool (Evi Verlinden – 2de kleuterklas) aan te stellen als
techniekcoach, besteedt de school meer en meer aandacht aan dit onderwerp. Aan de mentor en de klasleerkracht van de 3de kleuterklas was een korte toelichting van waar STEM precies voor staat
nodig om de behoefte van de school te kunnen schetsen. De school is blij met de verhoogde aandacht voor STEM, aangezien ze zelf al enkele jaren bijzondere aandacht geven aan techniek. De twee techniekcoaches hebben nascholingen gevolgd om zich te professionaliseren in een krachtige aanpak van techniek: hoe te werken met het nieuwe leerplan, de kerncomponenten van techniek (technisch systeem, technisch proces, hulpmiddelen en keuzes) en de dimensies van techniek (begrijpen, duiden en hanteren), techniek leren door onderzoeken en hoe kinderen techniek te laten hanteren. In nieuwe plannen zal dit nog verdergezet worden met een verbreding naar STEM (Pedagogische begeleidingsdienst, 2010). Juf Evi is verantwoordelijk om deze expertise aan haar collega’s in de kleuterschool door te geven en hen hierin te begeleiden en meester Eric op zijn beurt aan de leerkrachten van de lagere school.
Basissschool De Spiegel is een GO! school. Sinds dit schooljaar is het leergebied wereldoriëntatie opgesplitst in twee leergebieden, namelijk ‘wetenschappen en techniek’ en ‘mens en maatschappij’. Deze maatregel kwam er naar aanleiding van het masterplan hervorming secundair onderwijs dat ook een aantal maatregelen bevat voor het basisonderwijs: bijzondere aandacht voor het Nederlands (taalscreening) en voor techniek en wetenschappen. De overheid vindt dat de splitsing in de twee leergebieden ervoor zorgt dat ‘wetenschappen en techniek’ zo veel zichtbaarder wordt in het
curriculum basisonderwijs zodat het de basisscholen mogelijk maakt om er gerichter op te focussen. De leerkrachten kunnen zich gerichter professionaliseren en op zoek gaan naar een didactiek die zich specifiek richt op dit nieuwe leergebied. Ook de lerarenopleidingen basisonderwijs en
nascholingsorganisaties worden er zo toe aangezet om extra aandacht te besteden aan
‘wetenschappen en techniek’. Kiezen voor een geïntegreerde pedagogische aanpak is echter nog steeds mogelijk, net zoals voor alle andere leergebieden, en dat is ook wat het
gemeenschapsonderwijs en dus ook basisschool De Spiegel doet. De splitsing verandert niets aan hun visie op goed WO-onderwijs, zoals verwoord in de visietekst bij het leerplan wereldoriëntatie
(Pedagogische begeleidingsdienst GO!, 2015).
Uit de krachtlijnen inzake geïntegreerd wereldoriëntatie-onderwijs, kan ik volgende elementen halen die wel aansluiten bij het organiseren van goed STEM-onderwijs (Pedagogische begeleidingsdienst GO!, 2010):
- Het leerproces dat wordt nagestreefd, is actief, interactief en constructief. Goed WO-
onderwijs aanbieden, gebeurt niet door het simpelweg ‘opnemen van kennis’ of ‘nadoen van vaardigheden’. Het vereist leeromgevingen die sterk uitdagend zijn met zoveel mogelijk levensechte leersituaties en met veel kansen om van en met elkaar te leren. Deze leersituaties nodigen uit om samen actief de wereld te exploreren, waarnemingen te registreren, samen actief op zoek te gaan naar informatie, informatie te structureren en te verwerken, informatie te presenteren en te communiceren, al doende te leren. De kinderen nemen een stuk van hun eigen leren in handen om vragen te beantwoorden en oplossingen te vinden voor projecten en problemen.
- De wereld aan kinderen voorstellen in aparte vakjes sluit niet aan bij hoe kinderen de werkelijkheid beleven. Een splitsing van het leergebied wereldoriëntatie in de praktijk is daarom niet aan te raden: in de wereld is alles onlosmakelijk met elkaar verbonden. - De werkelijkheid wordt vanuit verschillende invalshoeken benaderd. De kinderen worden
geleerd naar de wereld te kijken zoals hij echt is binnen thema’s die aansluiten bij hun leef- en belevingswereld.
- Een WO-activiteit is niet altijd thematisch, want dat is niet altijd de meeste efficiënte aanpak om de leerlingen basiskennis te laten verwerven en vaardigheden te ontwikkelen. Sommige inhouden en technische vaardigheden kennen een zekere opbouw en kunnen dikwijls niet aan een thema gekoppeld worden. Ze moeten systematisch aangeboden worden en geregeld herhaald worden zodat de oefening als zinvol ervaren wordt. De vaardigheden hebben pas zin als ze kunnen toegepast worden n.a.v. een concrete vraag of probleem. Er dient veel zorg besteed te worden aan de synthese zodat het geleerde wordt ‘vastgezet’ en bijkomend onderzoekswerk of toepassing binnen andere contexten mogelijk is. Bijgevolg dient de leerkracht bewust te kiezen voor een afwisseling van thematisch en systematisch leren afhankelijk van de na te streven doelen, de leerinhoud en de klasgroep (Pedagogische begeleidingsdienst GO!, 2010).
De school is een milieubewuste school. Ze nemen elk jaar deel aan het MOS-project dat in het teken staat van het werken aan een afvalarme school en de compostscholenactie. Ivarem, de
intergemeentelijke vereniging voor duurzaam afvalbeheer van de regio Mechelen, reikt daarvoor de logo’s uit. Dit is een actie waarbij de leerlingen van het vijfde leerjaar zelf composteren op de school onder begeleiding van hun leerkracht. Omdat er afgelopen herfst een probleem was met de
aanwezigheid van ratten, werd het composteren gestaakt. Het probleem lijkt nu opgelost te zijn, waardoor de leerlingen er in de vroege lente terug mee kunnen starten. Door zelf te composteren maken de kinderen kennis met de compostdiertjes, ontdekken dat fruit- en groenteresten omgezet
worden tot compost en krijgen ze eigen verantwoordelijkheden. Er komt ook jaarlijks (gewoonlijk in de maand mei) een compostmeester langs op de school om te bekijken hoe de actie loopt. Als het aan bepaalde criteria voldoet, volgt er een leuke beloning én het compostlogo om de inzet van de leerlingen en de school in de verf te zetten. De kleuters doen hier ook aan mee door schillen en andere fruit- en groenteresten te verzamelen voor de composthoop. Een verdieping in het thema composteren zou een goede aanleiding kunnen zijn om STEM-onderwijs te integreren in de kleuterklas.