13 november 2019 Expert: Caroline van der Kooi Interviewers: Cem Kalender Hester Leverstein Jasmijn Golyardi Pepijn van Leeuwen
Expert: “Gemeente Amsterdam en SADC (Schiphol Area development company) werken samen in een GEM (Gezamenlijke exploitatie maatschappij). De GEM, BV of CV het ene is voor geld het andere is voor beleid. Het is zo geregeld: de gemeente en de SADC hebben over de beslissingen alletwee 50% maar qua risico’s en winstverdelingen is het 80% SADC en 20% de gemeente. De SADC is als ware verantwoordelijk voor het aantrekken van bedrijven die daar willen zitten. De gemeente stuurt daar wel op aan: ze hebben aangegeven dat ze graag willen dat daar (Businesspark Osdorp) Food en Fashion bedrijven gaan zitten, dan wel stadsdistributie. Dat komt voort uit een stedelijke bedrijven strategie. Daar kan ik waarschijnlijk wel de samenvatting van delen. Ze zijn nu bezig vanuit de GEM, hebben ze een duurzame uitgifte voorwaarde. Dat zijn eigenlijk allemaal afspraken of wensen of ambities die je vanuit de GEM naar een bedrijf kan sturen en daarmee kun je zeggen: we zouden graag willen dat je hieraan voldoet als je gaat bouwen in het gebied (Businesspark Osdorp). Wat kan ik daar verder over zeggen?”
Cem: “Milieucategorieën zijn dat waarschijnlijk he?”
Expert: “De milieu categorieën staan opzicht allemaal op het bestemmingsplan. Want het gebied heeft een bepaalde bestemming met, ik geloof, gemengd 2 of gemengd 3 maar dat kan je in principe zelf allemaal terug vinden op https://www.ruimtelijkeplannen.nl/. Dat is niet makkelijk, ik snap er ook geen snars van, maar het kan wel. Dan kun je zien wat voor bedrijven er mogen zitten. Er komt nog wel een verandering in het bestemmingsplan dat gaat ook komend jaar gebeuren, om te zorgen dat de bedrijven die daar kunnen zitten, dat dat een beetje wordt opgerekt.”
Pepijn: “Wat bedoel je daar mee?”
Expert: “De categorie wordt volgens mij anders: ze hebben dus gemengd 2 en gemengd 3 en het verschuift van de een naar de ander. Ik weet niet precies er uitziet. Hebben jullie vragen?”
Cem: “Dit helpt al heel erg veel. Ik ging er vanuit dat de gemeente de centrale hub was in het netwerk om het businesspark te bouwen. Het blijkt nu dat de SADC een grotere rol speelt dan ik dacht.”
Expert: “Sowieso is het ook heel interessant om op de website van de SADC te kijken
https://www.sadc.nl/. Ik heb jullie toen ook een link gestuurd. Een daarvan is een link naar de website van de SADC. Wat de SADC doet is zij is Gemeente Haarlemmermeer, Gemeente Amsterdam, Schiphol, Provincie Noord-Holland en zij bestaan al 20-30 jaar, misschien al langer. Zij hebben allemaal gronden om Schiphol heen en dat is voor bedrijventerreinen een overslag. Schiphol neemt natuurlijk toe, is een grote logistieke hub; alles wat aankomt op Schiphol gaat niet meteen door, dus daar heb je overslag voor nodig. Zij hebben, langer dan 10 jaar geleden, allemaal plannen voor de A4 (snelweg neem ik aan). Schiphol groeide nog en daar was niet zo veel discussie over, in ieder geval minder dan nu met de klimaatverandering die er tegenover staat. Het Business park Amsterdam Osdorp is eigenlijk een van die projecten die toen al bedacht was (meer dan 10 jaar geleden), met het idee: daar gaan we overslag doen om Schiphol te ondersteunen. Dat is allemaal van de baan gegaan, want toen kwam er een crisis in 2008-2009. Toen heeft het heel lang plat gelegen daarna is er nog heel lang akkerbouw geweest. Nu, zeggen ze: de tijden zijn weer goed, dus we gaan weer ontwikkelen.”
Cem: “Nu heb ik een hele goede theorie die hierbij past en heb ik het idee dat ik helemaal opnieuw moet beginnen. Businesspark Osdorp werd eerst gemaakt om Schiphol te ondersteunen maar naarmate bezorgdheden over klimaatverandering groeien, krijgt het een andere betekenis. Dat past heel erg bij het Garbage can model.”
Expert: “Wat ik daar aan wil toevoegen, wat er nu wordt gezegd. Het is stadsdistributie, het gebied moet de behoeften voldoen die de stad heeft. Dan is er nog het Amsterdamse beleid, het compacte stad beleid. Dit betekent dat alle ruimte die beschikbaar is voor de stad wordt gebruikt voor wonen, zodat we minder verspreiding hebben in het “platteland” om de stad heen. Voordeel is dat mensen dichterbij hun werk wonen, je afstanden verkort, dat mensen openbaar vervoer en fiets kunnen gebruiken. Als je compacte stadsbeleid googelt kun je dat vinden . Als je planologie hebt gestudeerd heb je het ook al gehad. Wat daar het gevolg van is, er is niet zo heel veel vrije ruimte meer in de stad en je wil het Vondelpark niet dicht gaan gooien. Dus wat er nu gebeurd is dat de bedrijventerreinen die in de stad zitten, die worden getransformeerd naar woningbouw. Maar ja, dan heb je wel allemaal bedrijven die in de stad zitten of iets doen in de stad, die ontheemd je. Dus die bedrijven gaan naar de randen van de stad of daarbuiten. Dat moet je faciliteren en dat is ook de bedrijfsstrategie van de Gemeente Amsterdam. Welke gebieden biedt je dan aan de bedrijven die ontheemd zijn en moeten verhuizen. Businesspark Amsterdam Osdorp voorziet ook in die vraag. Dat is Fase 2, waar jullie mee bezig zijn, het bestaat nog niet maar je hebt ook Fase 1. Dat ligt aan de Etna straat Amsterdam en dat bestaat al grotendeels wel, daar is allemaal ruimte beschikbaar om die transformatie mogelijk te maken.”
Cem: “Oké, met voorwaarden om ervoor te zorgen dat meer de duurzame bedrijven zich daar gaan vestigen?”
Expert: “Ja, in hoeverre je dat kan sturen.”
Pepijn: “Bij andere Business Parks staat in die documenten er stelselmatig of economische invectieven zijn gemaakt, dus bijvoorbeeld resettling fees. Dat bedrijven geld krijgen om hiernaartoe te komen als ze aan bepaalde voorwaarden voldoen; dat er wordt gewerkt aan herscholing te doen;
dat de infrastructuur daar aan wordt gepast zodat hij meer aansluit op duurzame voertuigen. Kan dat ook hier?”
Expert: “Het kan wel, ik wil je zo veel mogelijk stimuleren om je eigen idee daarover te ontwikkelen omdat we (de gemeente) niet zo spannend daarin zijn.”
Hester: “Ook met het recreatie park want dat is ook iets wat wij willen implementeren in het Businesspark.”
Expert: “Ja, want er zitten wel heel veel kaders met wat er kan binnen de gemeente, wat er politiek kan. Democratie is heel erg mooi maar het betekent wel dat je altijd een oppositie en de zittende partij hebt die moeten polderen. Ik wil eigenlijk stimuleren dat jullie dat polderen even loslaten en kijken wat jullie gaan kijken wat je denkt wat echt goed is en waar we juist op zouden kunnen inzetten. Want ik zit nu 2 jaar bij de gemeente en het de-motiveert me wel eens wat echt mogelijk is en ik denk dat door de nieuwe mensen die later het beleid gaan voeren te stimuleren wat breder te denken (wij), dat we in de toekomst misschien wel meer kunnen bereiken.
Hester: “Hebben jullie nog iets? Ik heb namelijk nog een paar brandende vragen.”
Expert: “Mag ik nog een ding zeggen. SADC heeft dus meerdere bedrijventerreinen ontwikkeld in de regio van Schiphol. Kijk ook even bij de projecten die zij gedaan hebben en lees het ook even terug. Het heeft nu een re branding gekregen en heet Schiphol logistics park. Daar hebben ze ook geprobeerd duurzaam aan te sturen en er is ook een hele bedrijfsterrein Cradle to Cradle gebouwd. Daar is ook een tegenlicht aflevering over maar die is wel van een tijdje terug. Wat ik me goed kan herinneren is dat de materialen die ze gebruikten in de bouw ook Cradle to Cradle waren. En zij gaven hele interessante manieren hoe je als bouwer eigenaar blijft van de materialen dus ook om het terug te nemen. Ik hoop dat die nog online staat.”
Jasmijn: “Ik heb daar ook heel veel over gelezen maar dat ging dan voornamelijk over, als bedrijven daar zijn gevestigd, ze ook produceren daar. Dat vond ik heel lastig omdat ik het bij ons niet zeker weet want het is bij ons niet een productie bedrijfspark.”
Pepijn: “Je hebt het dus ook bij de productie van de gebouwen daar zelf?”
Expert: “Ja, dus je kan daar ook over, ja constructie van de gebouwen en dat je als bouwer eigenaar blijft van de materialen die je gebruikt voor de bouw. en als je zegt dus over 25 jaar heeft het nog steeds waarde die materialen, en stel dat we die gebouwen weg moeten halen, dan ben je als bouwer ook weer verantwoordelijk voor het terugnemen van de materialen.”
Hester: “Je bedoeld het aanleggen van de recreatie ruimtes?” Expert: “Ja, dat zou interessant zijn.”
Hester: “Dat de materialen die worden gebruikt voor het aanleggen van recreatie ruimtes weer terug neemt?”
Expert: “Ja, dat zou je kunnen denken. bij de gemeente heb je de puccini methode a la de meastro. maar het slaat eigenlijk op een chocolaterie die tegenover het gemeentehuis staat en de beste chocolaatjes maakt. die heet ook puccini, maar die zal het wel weer hebben van maestro. maar de puccini methode is eigenlijk hoe straten worden aangelegd, doordat het allemaal hetzelfde is door de stad heen en daar zit ook een stukje recycling in. stel dat ergens stenen worden weggehaald kunnen we die dan weer hergebruiken elders.”
Pepijn: “Ik had het laatst over iemand die parken ontwerpt in nederland en die verteld dus dat de funding van die parken afhankelijk is van de hoeveelheid geld voor de parcels, dus stukken grond daaromheen worden verkocht. dus als het in een rijke wijk is dan wordt krijgt het park waarschijnlijk een grotere budget. maar dus dat zou ook heel erg mee kunnen spelen met, als die bedrijven ook letterlijk betalen voor de recreatieruimte, dan zouden ze er waarschijnlijk ook meer invloed op willen hebben.”
Cem: “heb je het over de waarde van de huizen die eromheen zitten?” Pepijn: “Ja, maar dat is dus bij woon wijken.”
Hester: “Ik ben dus van de bedrijfskunde perspectief en ik wil heel graag de link leggen van wat kan het effect zijn van een potentiële recreatieruimte op de mensen die werken in business park osdorp. en mijn grote punt van kritiek is dat het nogal logisch lijkt, want op het moment dat je natuurlijk naar buiten gaat en je maakt gebruik van de recreatie ruimte dan krijg je minder stress en dan gaat je performance en satisfaction omhoog. dus voor mij is heel erg de uitdaging waar kan ik nou echt iets onderzoeken. wat kan ik nou vaststellen wat nog niet verwacht wordt. ik ga ook een interview houden met mn vader die architect is. maar die ontwerpt dus ook binnen bedrijven dus in het bedrijf zelf groene ruimtes voor satisfaction van werknemers. maar ik dacht misschien heb jij wel een idee van zo kan je er een uitdaging van maken, want ik merk dat ik het nog heel erg moeilijk vindt van ja wat ik daarmee ga doen.”
Expert:“Ja, het is allemaal erg logisch, maar zo’n ontwerp is niet zo makkelijk. ook omdat je nog niet weet welke bedrijven daar gaan zitten. en dus hoe zij ervoor kiezen om hun bedrijf ruimte dan wel de mensen die voor hun werken te stimuleren om van die ruimte gebruik te maken. en dan raad ik toch aan om een stukje een keer met zijn allen op de fiets te stappen en door het gebied heen te fietsen. Begrijp dat fase 2 waar jullie onderzoek naar doen dat is akkerbouw, daar kan je niet zoveel aan zien. maar het bedrijf 2 fase 1 wat er ligt vind ik echt niet leuk ik zou er niet willen rondlopen. en dat proberen we wel, over niet inspirerend gesproken sorry, is een kunst route aangelegd. en die loopt daar, tis eigenlijk als tram 1 ooit doorgetrokken wordt komt dat eigenlijk daar te liggen, maar ze hebben daar een grote groenstrook aangelegd. en daar komen allemaal kunstwerken in en je mag zelf verzinnen wat je er van vindt. en dan ligt er leuk schelpenpad langs en wat we dan deze mei hebben gezegd: nou weet je wat om mensen op te fleurige en bijtjes aan te trekken hebben we wat zaad naast het pad gegooid en dan komt er een fleurig bloemen zee. dit moet het wat aangenaam maken voor om te recreëren in de ruimte. maar ik zou daar echt nooit willen werken, maar er werken wel een heleboel mensen en die willen, ja wat ga je hun bieden.”
Hester: “En die maken er ook geen gebruik van?” Expert: “Nou dat weet ik eigenlijk niet zo goed.”
Pepijn: “Misschien wel interessant voor jou, in hoeverre is dit hele plan.”
Expert: “Ja zaad, en er komen wat wilde bloemetjes er langs en dat moet het dan aantrekkelijk maken voor de werknemers.”
Hester: “Dus eigenlijk zeg jij dat het voor jou de uitdaging is om te kijken van hoe je die recreatieruimte inrichting om te zorgen dat die well being omhoog gaat.”
Expert: “Ja, dat is dus echt een uitdaging.”
Pepijn: “In hoeverre is het beleid van nu, dus met dat zaad enzo, gebaseerd op wetenschappelijke literatuur.”
Expert: “Nee Joh”
Pepijn: “Dat lijkt mij dus voornamelijk interessant voor Hester.” Hester: “Nee Pep, dat ga ik echt niet doen.”
Pepijn: “Nee, maar ik ga ervanuit dat dit het idee was van iemand die het leuk leek. en misschien wat jij kan doen Hester je kan gwn kijken naar of er onderzocht is naar bepaalde soorten parken.”
Hester: “Dus welke het hoogst aangeschreven staat voor de hoogste performance (well-being).” Pepijn: “Ja, want daar is vast niet naar gekeken en dat zou wel heel relevant zijn.”
Expert: “Ja, en het zit echt in het fase 1 is gewoon heel recht toe recht aan. Er heeft ooit iemand gezegd hier lopen de wegen en de kavels.”
Hester: “Sorry, maar wat is fase 1 is dat gewoon een uitprobeersel of?”
Expert: “Nee, dat is geen uitprobeersel dat is gewoon bedrijventerrein als geen ander in nederland. en bedrijfsterreinen leuk maken, ja da's moeilijk. als jullie daarnaartoe gaan wil ik ook graag dat jullie daar even in de regio kijken, want je hebt fase 1 dat ligt als je de ANWB googled zit in dat gebied en G4S van de security, dan kun je kijken hoe dat eruit ziet. maar daarnaast zit ook westgaarde dat is een begraafplaats en huisjes waar dus ook de boter bloem zit. de meeste mensen daar zijn iets van agrarisch daar. dan heb je het akkerbouwgebied dat is nog niks. daar moet dus zometeen groot bedrijfsterrein komen. maar als je verder naar achteren gaat dan heb je de fruittuinen van west. daartussen komt waarschijnlijk het landgoed van amsterdam maar dat is nog niet helemaal zeker. dus ze proberen wel een soort van aantrekkelijke ruimte te creëren en ook, zijn ze aan het over na aan het denken, om gezamenlijke ruimtes te creëren, zodat bedrijven onderling.”
Hester: “Ja, dat is eigenlijk ons doel van recreatie ruimte dat bedrijven onderling ook contact hebben, omdat het ook een plek is om semi te werken alleen dan met minder druk en werk.”
Expert: “Maar ik wil dan ook als je aan dat gebied denkt dan ook er wonen ook gewoon mensen letterlijk daar tegenaan gaan die er gebruik van maken, wat zou jouw wensen zijn. bijvoorbeeld een leuk restaurant, maar ook dat ie dan om 10 uur dicht is.”
Expert: “Het is ook interessant dat de Etnastraat doodloopt. Staatsbosbeheer. Honden worden daar uitgelaten. Er zit ook een McDonald's. En wat er gebeurd is dat er ook een bepaalde groep mensen is die daar overheen raced met een zak van Mcdonalds en dat wordt vervuild. Wellbeing is ook dat je een schone en opgeruimde ruimte wilt. Dus daar zijn we mee bezig.”
Hester: “Is er een uitgebreide samenvatting van Fase 1?” Expert: “Nee, dat ben ik ook.”
Hester: “Oke. Dus ik kan nergens vinden behalve bij jou hoe recreatieruimtes er nu uitzien met bijvoorbeeld kunstroutes, een schelpenpad en een fleurige bloemenzee.”
Expert: “Je mag alles vragen, maar ik raad wel aan ga erheen. Schrijf je vragen op, mail ze en dan bel of mail ik je terug en dan kan ik er echt heel veel over vertellen. Want wellbeing gaat ook over de ruimtes beleven en ervaren.”
Hester: “Waar is Fase 1?”
Expert: “Etnastraat, Maroastraat”
Expert: “Misschien kom je iemand tegen die er werkt.” Hester: “Wat is je mail?”
Expert: “carolinevanderkooi@balance.nl”
Cem: “Er is dus geen document met een verhaal waarin staat vermeld dat de bedoeling eerst was dat business park Osdorp van Schiphol af zou halen en dat het daarna een andere functie kreeg. Want dat is heel interessant voor mijn deel.”
Expert: “Daar ga ik even naar kijken. Stukken staan openbaar maar niet alles is beschikbaar. Ik ga kijken wat ik daarover kan delen. We hadden natuurlijk een oktober het vragenuurtje van de buurt, maar toen regende het heel hard dus ik denk dat we toen maar vier mensen hebben gezien. Maar die bestanden heb ik ook en dan hadden jullie die kaarten en het proces kunnen zien, dan had je een stand gekregen van hoe het is en was. Die kan ik nu wel delen.”
Cem: “Ik heb nog een vraag. Is te zien dat de gemeente bewust de business park probeert te verwoorden als een duurzame kans voor bedrijven? Dus proberen ze het te framen? Dat is wat ik vooral probeer te vragen, want dat is een heel belangrijk stuk.”
Expert: “Dat is een afweging hé. We kunnen heel erg gaan zeggen we willen duurzaam en in mijn hart wil ik dat ook allemaal wel, maar het gaat ook om keiharde poen. En je wilt ook dat het bedrijventerrein vol komt te staan en dat die kavels verkocht worden want dat betekent winst, dat wil je het liefst zo snel mogelijk doen want anders kost het je geld als gemeente of als GEM. Laten we zeggen dat het GEM is en niet de gemeente die dat zo voelt. Dus duurzaamheid is een belang maar heeft een zwaar tegen belang tegenover zich staan.”
Cem: “Ja precies. Het i natuurlijk heel erg efficiënt als je instaat bent om dat idee te koppelen met het economische idee en dat is dus de kunst van strategisch framen.”
Expert: “Ik ga je een voorbeeld geven en dan kan ik even geen bedrijf noemen. Maar laten we zeggen