We vinden het van groot belang dat kinderen en jongeren optimale kansen geboden worden om op een positieve wijze op te groeien. We willen hen daarom de mogelijkheden bieden om de hiervoor benodigde vaardigheden in het leven eigen te kunnen maken. Zodat onze jeugd zich kan ontwikkelen tot perspectiefrijke, participerende en verantwoordelijke volwassenen. Hiervoor is het cruciaal dat kinderen en jongeren kunnen opgroeien binnen een pedagogisch gezonde, stimulerende en veilige omgeving. Een omgeving die ruimte biedt om de eigen talenten te ontdekken en te ontwikkelen, waar iedereen zich kan ontplooien en gewaardeerd weet.
Samen met onze partners in onderwijs en opvang zetten we ons daarom in om het onderwijs in Groningen blijvend te vernieuwen en te verbeteren om zo een uitstekend leerklimaat voor onze kinderen en jongeren te realiseren.
Doelen Deelprogramma 3.2: Onderwijs
• Wij versterken de kwaliteit van het onderwijs. • Wij bieden gelijke kansen aan alle kinderen. • Wij creëren een klimaat voor een leven lang leren.
Effectindicatoren
Met de volgende indicator(en) wordt de door ons gewenste maatschappelijke impact van ons beleid gemeten.
Effect indicator(en) Behaald
2018 Behaald 2020 Beoogd 2022 Beoogd 2024 % Doelgroepkinderen VVE 12% 12% - - Onderwijsniveau:
• Gemiddelde score taaltoets (CITO) groep 8 PO in relatie tot landelijk gemiddelde
Hoger Hoger ≥ landelijk
gemiddelde
≥ landelijk gemiddelde • Gemiddelde score rekentoets (CITO) groep 8
PO in relatie tot landelijk gemiddelde
Hoger Hoger ≥ landelijk
gemiddelde
≥ landelijk gemiddelde
84
• % leerlingen VO met niveau gelijk of boven niveau schooladvies in relatie tot landelijk gemiddelde
- - ≥ landelijk
gemiddelde
≥ landelijk gemiddelde • % uitstroom binnen het VO met minimaal een
HAVO diploma in relatie tot landelijk gemiddelde
- - ≥ landelijk
gemiddelde
≥ landelijk gemiddelde
% Voortijdig schoolverlaters (VSV) 2,3% - Afname Afname
% Jongeren (12 t/m 23-jarigen) zonder startkwalificatie
2,5% - Afname Afname
Toelichting effectindicatoren
% Doelgroepkinderen VVE: Het percentage doelgroepkinderen is geen effectindicator, want is gebaseerd op een
doelgroep definitie gehanteerd door het Rijk. We nemen dit percentage op om inzicht te hebben in de omvang van de doelgroep ten opzichte van de gehele populatie kinderen. Bij de prestatie-indicatoren wordt het daadwerkelijke bereik weergegeven.
Onderwijsniveau: De toets scores betreffen een vergelijking met de landelijke cijfers, waardoor we een beeld hebben hoe we in de gemeente Groningen presteren.
% Schooladvies en uitstroom: Dit betreft nieuwe indicatoren.
% VSV en jongeren zonder startkwalificatie: De definitieve resultaten 2020 komen in het vierde kwartaal 2021
beschikbaar.
Beleidsvelden
Het deelprogramma Onderwijs bestaat uit de volgende beleidsvelden:
Onderwijshuisvesting (incl. bewegingsonderwijs)
De gemeente heeft een wettelijke zorgplicht om te voorzien in de huisvesting van basisonderwijs, speciaal onderwijs en voortgezet onderwijs. De scholen zijn verantwoordelijk voor het onderhoud. Samen met de schoolbesturen is het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP) opgesteld. Dit IHP geeft inzicht in de
maatregelen die nodig zijn om te komen tot een toekomstbestendige onderwijshuisvestingsportefeuille en de omvang van de daarvoor benodigde investeringen. Concreet voor de eerste vier jaar, met een doorkijk voor de jaren daarna. In de Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs staat de procedure beschreven voor het opstellen en betalen van het programma onderwijshuisvesting. In de beleidsregel bekostiging lokalen
bewegingsonderwijs is vastgelegd hoeveel klokuren bewegingsonderwijs door de gemeente worden bekostigd en welke voorzieningen voor het onderhoud van gymlokalen voor bekostiging door de gemeente in
aanmerkingen komen.
Leerlingenvervoer
Het aanbieden van leerlingenvervoer voor kinderen die vanwege bijzondere omstandigheden niet zelfstandig naar school kunnen reizen, is een van de wettelijke onderwijstaken van de gemeente.
Voortijdig Schoolverlaten
Met het onderwijs en andere ketenpartners werken we intensief samen om verzuim en voortijdig
schoolverlaten te voorkomen. We zien toe op de naleving van de leerplichtwet en handhaven waar dit nodig is. Daarnaast voeren we de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie Voortijdig School Verlaters (VSV) uit. Per 1 januari 2019 is de wet ‘regionale samenwerking VSV en jongeren in een kwetsbare positie’ in werking getreden. De wet beoogt dat alle jongeren van 12 tot 23 jaar zonder startkwalificatie optimaal worden ondersteund bij het vinden van een passende plek (school, werk, dagbesteding) dankzij een sluitend vangnet van partijen uit onderwijs, gemeenten, zorg en werk. Deze wet betekende een uitbreiding van de doelgroep en
85 de opdracht van Het RMC.
Volwasseneneducatie
Met ons beleid voor volwasseneneducatie richten we ons op laaggeletterde volwassenen, analfabeten en mensen die vrijwillig inburgeren. We bieden leertrajecten Nederlandse taal, rekenen en digitale vaardigheden. Het aanbod is gericht op deelname aan de maatschappij en sociale zelfredzaamheid, opleiding (doorstroming naar vervolgonderwijs) of werk (doorstroming naar arbeidsmarktoriëntatie of werk). We doen dit binnen de kaders van de Wet educatie en beroepsopleidingen (WEB). De gemeente Groningen verzorgt als
contactgemeente de inkoop van educatie en coördineert het regionale educatiebeleid.
OAB & VVE
In het onderwijsachterstandenbeleid (OAB) neemt Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) een belangrijke plaats in. VVE is erop gericht om peuters en kleuters met een risico op onderwijsachterstand zo goed mogelijk toe te rusten voor de ‘start’ in groep 3 van de basisschool. Dit gebeurt in de voorschoolse periode (van 2,5 tot 4 jaar) en in de vroegschoolse periode (groep 1 en 2 van de basisschool). Daarnaast zet de gemeente in op aanvullende activiteiten gericht op het voorkomen en terugdringen van onderwijsachterstanden in de groepen 3 tot en met 8.
Verlengde Schooldag
Binnen de verlengde schooldag richten we ons op brede sociaal-emotionele, cognitieve en motorische ontwikkeling door binnen en buiten de bestaande schooltijden meer werk te maken van bewegen, gezonde voeding, natuureducatie, wetenschap & techniek, cultuureducatie, sociaal-emotionele ontwikkeling en beroepsleven, waarbij er specifiek aandacht is voor de taal- en rekenontwikkeling.
Aansluiting jeugdhulp-onderwijs
Het Thuiszitterspact 2.0 Groningen 2021-2024 vormt het kader voor een integrale aanpak van de aansluiting jeugdhulp en onderwijs.
Kansenbeleid
Binnen het Maatschappelijk Akkoord werken we samen met onze kinderopvang- en schoolbesturen aan minder onderwijssegregatie, meer sociale inclusie en meer gelijke kansen, vanuit de integrale benadering van drie leefwerelden: thuis, school en vrije tijd/wijk. Specifieke aandacht binnen dit beleidsveld is er voor de doorontwikkeling van de brugfunctionaris en voor het in gezamenlijkheid uitwerken van initiatieven voor huiswerkondersteuning.
Voortgang lopende jaar relevante ontwikkelingen
In 2021 is het 'Thuiszitterspact 2.0 Groningen 2021-2024' getekend. Het betreft een gezamenlijke aanpak van de samenwerkingsverbanden Primair Onderwijs en Voortgezet Onderwijs in de stad Groningen, Middelbaar Beroeps Onderwijs, Gemeente Groningen, WIJ Groningen en GGD Groningen. Het Thuiszitterspact 2.0 is een voortzetting van het 'Thuiszitterspact 2018-2020', met als centrale doelstelling het aantal thuiszitters terug te dringen. In het Thuiszitterspact 2.0 is er voor gekozen om ook de verbinding onderwijs & jeugdhulp onder het pact te brengen, aangezien de inzet van jeugdhulp in het onderwijs ook een belangrijke bijdrage kan leveren aan het terugdringen (en voorkomen) van het aantal thuiszitters. Het Thuiszitterspact 2.0 is tevens voorzien van een uitvoeringsplan, zodat helder is waar de focus de komende jaren op komt te liggen én de resultaten goed gemonitord kunnen worden.
Wat betreft het creëren van gelijke kansen worden veel activiteiten verder doorontwikkeld. Meest in het oog springend is de uitrol van de verlengde schooldag. Inmiddels heeft een aantal scholen een plan ingediend en middelen ontvangen om pilots vorm te geven voor deze verlengde schooldagen. Het gaat hierbij om OBS Het Karrepad, IKC Borgmanschool Oosterpark en een aantal scholen die in SPT-verband (Selwerd, Paddepoel,
86
Tuinwijk) samenwerken. Naar verwachting zal in samenwerking met scholen uit Beijum en Lewenborg in het vierde kwartaal van 2021 nog een tweetal pilots starten. Alle genoemde pilots worden gefinancierd vanuit Regio Deal Noord-Groningen en Nationaal Programma Groningen.
Ook met betrekking tot het Maatschappelijk Akkoord zijn relevante stappen gezet. Met dit akkoord hebben wij de ambitie om maatschappelijke kwesties samen met partners in onderwijs en kinderopvang op te pakken; het betreft het tegengaan van segregatie en het bevorderen van sociale inclusie. In het primair onderwijs hebben we de focus gelegd op de informatieverstrekking over en de aanmeldprocedure voor de basisschool, en op vriendschapsscholen. In het voortgezet onderwijs ligt de focus op afspraken over de schoolkosten; de mogelijkheden van brede brugklassen; de rol van schoolleidingen en docententeams als het gaat om sociale inclusie; en afspraken rondom huiswerkbegeleiding.
Naast dit alles speelt het Nationaal Programma Onderwijs een belangrijke rol. Dit programma biedt met name het onderwijs zelf, maar ook ons als gemeente de mogelijkheid om de door Covid-19 opgelopen leer-en ontwikkelingsachterstanden zo goed mogelijk in te lopen.
Met betrekking tot onderwijshuisvesting zijn we volop bezig met de uitvoering van het Integraal Huisvestingsplan (IHP).
Resultaten en Activiteiten
De resultaten en activiteiten worden per beleidsveld benoemd (aansluitend aan bij de financiële toelichting op het niveau van het beleidsveld).
Wat willen we bereiken (resultaten) Wat gaan we daarvoor doen (activiteiten)
Onderwijshuisvesting (incl. bewegingsonderwijs)
Er zijn voldoende goede scholen in de nabijheid van leefomgeving kind; de scholen zijn daarbij goede afspiegeling van wijk waarin ze staan en de populatie die er gebruik van maakt, zodat segregatie voorkomen of bestreden kan worden.
Uitvoeren van het Integraal Huisvestingsplan (IHP.)
De randvoorwaarden voor goed bewegingsonderwijs zijn aanwezig.
Zorgen voor voldoende en goede gym-accommodaties voor het volgen van bewegingsonderwijs.
Leerlingenvervoer
Alle kinderen hebben toegang tot een goed bij hen passende school.
Zorgen voor voldoende kwalitatief goed leerlingenvervoer.
Voortijdig Schoolverlaten
Meer kinderen en jongeren volgen onderwijs en ronden hun onderwijscarrière af met een erkend diploma
Uitvoeren van taken ten aanzien van toezicht en handhaving leerplicht.
Volwasseneneducatie
Meer inwoners (18+) ontwikkelen vaardigheden en behalen een kwalificatie (en zijn daardoor beter toegerust om onder andere succesvol de arbeidsmarkt op te kunnen (en daarmee kans op financiële zekerheid te verhogen).
Organiseren van aanbod voor volwasseneneducatie. Bieden van aanbod in de taalhuizen voor lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden.
OAB & VVE
Meer (jonge) kinderen boeken ontwikkelingswinst en stromen beter toegerust het primair onderwijs in.
Organiseren van passend aanbod voor- en vroegschoolse educatie.
Verlengde Schooldag
Meer kinderen boeken ontwikkelingswinst en stromen daardoor beter toegerust het voortgezet onderwijs in.
Organiseren van gericht, aanvullend aanbod voor extra onderwijstijd, in het bijzonder door middel van de verlengde schooldag.
87
Aansluiting jeugdhulp-onderwijs
Kinderen en jongeren worden optimale kansen geboden om zich te ontwikkelen met als uitgangspunt dat elk kind onderwijs krijgt en dat dit zo gewoon mogelijk is.
Organiseren van een integrale aanpak van de aansluiting jeugdhulp en onderwijs
Onderwijskansen
Meer kinderen boeken ontwikkelingswinst en stromen daardoor beter toegerust het onderwijs uit.
Organiseren van een grotere mate van sociale inclusie binnen het onderwijs zodat leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen.
Initiëren van afspraken om segregatie binnen het onderwijs zoveel mogelijk te voorkomen.
Doorontwikkeling van de functie brugfunctionaris en creëren van een breed aanbod aan huiswerkondersteuning dat (financieel) toegankelijk is voor alle jongeren.
Prestatie indicatoren
Met de volgende indicator(en) wordt de door ons ten doel gestelde realisatie van ons beleid gemeten.
Prestatie indicator(en) Behaald
2019 Behaald 2020 Beoogd 2021 Beoogd 2022
% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn met de aanwezigheid van scholen in het primair onderwijs
- - Toename Toename
% schoolverzuimers dat succesvol is teruggeleid naar het onderwijs (schooljaar)
73,4% 81,8% Toename Toename
Aantal volwassenen dat heeft deelgenomen aan basiseducatie
960 877 900 900
• waarvan nieuwe deelnemers 370 350 400 400
Prestaties in het primair onderwijs in vergelijking met het landelijk gemiddelde:
• leerwinst taal groep 2 > 80% > 80%
• begrijpend lezen groep 4 Hoger Hoger Hoger Hoger
• rekenen groep 4 Hoger Hoger Hoger Hoger
• begrijpend lezen groep 8 Hoger Hoger Hoger Hoger
• rekenen groep 8 Hoger Hoger Hoger Hoger
Aantal kinderen dat gebruik heeft gemaakt van:
• VVE (% van het totaal aantal VVE-kinderen) 92% 93% Toename Toename
• Leerlingenvervoer 692 655 - -
Aantal scholen met:
• Verlengde Schooldag - - Toename Toename
Toelichting prestatie indicatoren
Leerlingenvervoer: Het aantal leerlingen in het leerlingenvervoer betreft geen prestatie-indicator, maar geeft
het reële gebruik weer.
Prestaties in het primair onderwijs: Bij de leerwinst in groep 2 streven we ernaar dat 80% van de
vve-doelgroepkinderen de gemiddelde landelijke leerwinst behaald op de toets taal voor kleuters of een andere genormeerde toets in vergelijking met alle kinderen. Bij de prestaties in groep 4 en 8 streven we naar resultaten van alle kinderen boven het landelijk gemiddelde.
88
Relevante beleidsnota's
Het programma is verder uitgewerkt in de volgende beleidsnota’s:
Jaarverslag Leerplicht en RMC 2019-2020 + Kadernotitie
Transformatieagenda Jeugdhulp Groninger gemeenten 2018-2020 Verordening leerlingen vervoer gemeente Groningen 2019 Beleidsplan "Voor alle jonge kinderen gelijke kansen 2018-2022" Thuiszitterspact 2.0 Groningen 2021-2024
Strategische koers Vensterschool: Venster op de wereld
Onderwijsagenda Gemeente Groningen 2020+ + bijlage: Goed onderwijs voor iedereen Maatschappelijk Akkoord - sociale inclusie in het onderwijs 2020
Integraal huisvestingsplan onderwijs 2020-2039: Investeren in onderwijs Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs 2021
Financiën
In dit onderdeel worden de financiën van het deelprogramma toegelicht op het niveau van het beleidsveld. Door een toelichting op het niveau van het beleidsveld, sluiten we aan bij de indeling in de tabel met resultaten/ activiteiten. Indien mogelijk wordt bij de toelichting op de totale lasten aangesloten bij de activiteiten.
Financieel overzicht lasten en baten
03.2 Onderwijs
Nr Omschrijving
Rekening
Actuele
Begroting Primitieve begroting
Bedragen x 1.000 euro 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Lasten 03.2.1 Onderwijskansen 27.297 28.486 28.122 28.670 28.680 28.594 03.2.2 Voorkomen schooluitval 3.293 4.199 4.105 4.105 4.105 4.105 Totaal 30.589 32.685 32.227 32.775 32.786 32.699 Baten 03.2.1 Onderwijskansen 11.024 9.223 9.011 9.617 9.628 9.653 03.2.2 Voorkomen schooluitval 1.011 1.588 1.438 1.438 1.438 1.438 Totaal 12.035 10.811 10.449 11.055 11.066 11.091
Geraamd resultaat voor bestemming -18.554 -21.874 -21.778 -21.720 -21.720 -21.608 Reserve mutaties Totaal toevoegingen 3.065 3.992 2.327 2.759 3.064 3.593 Totaal onttrekkingen 475 636 625 774 809 853 Geraamd resultaat na bestemming -21.144 -25.230 -23.480 -23.705 -23.975 -24.348
89
03.2.1 Onderwijskansen Lasten Baten Saldo
Begroting 2022 28.122 9.011 -19.111
Waarvan intensiveringen en hervormingen 2022
45 0 -45
Bestaand beleid 2022 28.077 9.011 - 19.066
Verschil ten opzichte van 2021 -409 -212 197
Toelichting op de lasten van 28,1 miljoen euro (bestaand beleid 2022)
Van de lasten heeft 16,9 miljoen euro betrekking op onderwijshuisvesting. Daarnaast is een bedrag van 7,5 miljoen euro begroot voor onderwijskansen (zoals peuteropvang, kwaliteitsbewaking kinderopvang,
onderwijsachterstandsmiddelen, taalinterventies en nieuwe-impuls vensterscholen), een bedrag van 2,7 miljoen euro voor volwassen-educatie en 1,0 miljoen voor natuur- en duurzaamheidseducatie.
Toelichting op de baten van 9,0 miljoen euro (bestaand beleid 2022)
We ontvangen rijksmiddelen in het kader van onderwijskansen (4,0 miljoen euro) en volwassen-educatie (2,6 miljoen euro). Daarnaast ontvangen we 2,4 miljoen euro aan baten (onder andere huuropbrengsten) betreffende de onderwijshuisvesting.
Toelichting op de intensiveringen en hervormingen jaarschijf 2022
Er zijn voor 45 duizend euro aan intensiveringsmiddelen toegekend. Deze middelen zijn grotendeels bestemd voor Organisatie Directie Maatschappelijke Ontwikkeling (DMO) (33 duizend euro binnen dit beleidsveld, in totaal 690 duizend euro verdeeld over meerdere beleidsvelden). Daarnaast zijn er nog een aantal kleinere bedragen toegekend aan dit beleidsveld. In hoofdstuk 4, Financiële positie is een uitgebreide toelichting per intensivering/hervorming opgenomen, gesorteerd naar deelprogramma's.
Toelichting op het verschil in de lasten ten opzichte van de begroting 2021
Ten opzichte van de begroting 2021 zijn de lasten 409 duizend euro lager. Hier liggen diverse mutaties aan ten grondslag.
Bij onderwijshuisvesting is per saldo sprake van een voordeel van 242 duizend euro. Doordat met ingang van 2022 onroerende zaken die bestemd zijn voor het geven van voorgezet onderwijs vrijgesteld zijn van OZB, nemen de lasten met 1,4 miljoen euro af. Voor de gemeente is dit een budgettair neutrale wijziging omdat ook de OZB-opbrengsten met het zelfde bedrag afnemen (zie financiële toelichting beleidsveld 4.3.1, Algemene inkomsten). Anderzijds nemen de lasten onderwijshuisvesting met 1,2 miljoen euro toe. Dit wordt verklaard door een toename van de kapitaallasten met 880 duizend euro onder andere voor de Groene Wei inclusief tijdelijke huisvesting en de Borgmanscholen. Hiertegenover staat de inzet van intensiveringsmiddelen van 400 duizend euro. Ook zijn de begrote kosten van energie toegenomen met 300 duizend euro (actualisatie van het areaal) en zijn de onderhoudskosten als gevolg van actualisatie van de onderhoudsplannen met 300 duizend euro gestegen.
Daarnaast hebben we in de begroting 2021 182 duizend euro opgenomen voor laaggeletterdheid. Hiervoor hebben we in 2022 nog geen budget opgenomen, omdat de rijksmiddelen voor 2022 bij het opstellen van de begroting nog niet bekend waren.
Toelichting op het verschil in de baten ten opzichte van de begroting 2021
Ten opzichte van de begroting 2021 zijn er geen materiële afwijkingen.
03.2.2 Voorkomen schooluitval Lasten Baten Saldo
Begroting 2022 4.105 1.438 -2.667
Waarvan intensiveringen en hervormingen 2022
0 0 0
Bestaand beleid 2022 4.105 1.438 - 2.667
90
Toelichting op de lasten van 4,1 miljoen euro (bestaand beleid 2022)
Van de middelen voor 'voorkomen schooluitval' wordt 2,6 miljoen euro ingezet voor de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie (RMC) en overige leerling zaken en wordt 1,5 miljoen euro ingezet voor het leerlingenvervoer (eigen vervoer en aangepast vervoer).
Toelichting op de baten van 1,4 miljoen euro (bestaand beleid 2022)
Om schooluitval te voorkomen ontvangen we 0,8 miljoen euro aan rijksmiddelen en 0,6 miljoen euro aan VSV middelen (Vroegtijdig School Verlaten).
Toelichting op de intensiveringen en hervormingen jaarschijf 2022
Niet van toepassing.
Toelichting op het verschil in de lasten ten opzichte van de begroting 2021
De lasten zijn 94 duizend euro lager dan in 2021. Dit komt vooral doordat we in de begroting 2021 een incidentele last van 150 duizend euro hebben opgenomen in het kader van ons penvoerderschap RMC en VSV. Voor 2022 zijn de afspraken hieromtrent nog niet gemaakt.
Toelichting op het verschil in de baten ten opzichte van de begroting 2021
De baten zijn 150 duizend euro lager dan in 2021.In de begroting 2021 hebben we een incidentele bate van 150 duizend euro opgenomen in het kader van ons penvoerderschap RMC en VSV. Voor 2022 zijn de afspraken hieromtrent nog niet gemaakt.
In het hoofdstuk financiële positie zijn aanvullend nog de volgende overzichten en toelichtingen opgenomen:
• In het Financieel meerjarenbeeld staat een totaaloverzicht van en toelichting op de intensiveringen en hervormingen uit voorgaande jaarschijven;
• In de Intensiveringen 2022-2025 staat een totaaloverzicht van en toelichting op alle intensiveringen 2022;
• In de Hervormingen 2022-2025 staat een totaaloverzicht van en toelichting op alle hervormingen.
Paragraaf 3: Weerstandsvermogen en risicobeheersing geeft een totaaloverzicht van en een toelichting op de
(financiële) risico’s.