De NPO en het onderwijs

Televisie speelt een grote rol in het leven van kinderen en dat is ook door de educatieve sector niet onopgemerkt gebleven. Binnen het primair onderwijs wordt al lange tijd gewerkt met het medium televisie.172 Televisieprogramma’s kunnen een informatiebron zijn of uitgangspunt vormen voor lessen. Jessica Piotrowski stelt dat kinderen op dezelfde manier van

televisieprogramma’s leren als van leerkrachten.173

Wat succesvol is in de klas, werkt dus ook op televisie. Kinderen leren van allerlei programma’s, maar om kinderen te helpen

vaardigheden te ontwikkelen is het essentieel dat programma’s niet alleen pedagogisch verantwoord zijn, maar ook specifiek gericht zijn op een leeftijdsgroep.

De Nederlandse Publieke Omroep (NPO) maakt verschillende programma’s voor kinderen die bij kunnen dragen aan of ingezet kunnen worden in het onderwijs. De NPO is de enige aanbieder in Nederland van een educatief aanbod van nieuws en duiding,

levensbeschouwing, documentaires en Nederlandse series en films voor kinderen.174 Naar eigen zeggen biedt de NPO ‘kwalitatief hoogwaardige kinderprogrammering waarin op ontspannen wijze de ontwikkeling van kinderen bevorderd [wordt] en het begrip van kinderen van de wereld om hen heen ondersteund [wordt].’175

Samen met de taakomroep NTR heeft de NPO een specifieke aandacht voor aanbod dat zowel voor kinderen als leerkrachten aantrekkelijk is om op school te gebruiken.176 NTR’s Schooltv verzorgt voor kleuters, leerlingen van primair en voortgezet onderwijs, en voor docenten, programma’s die in dienst staan van het onderwijs. Met ‘innovatieve

kennisoverdracht’ en montages speciaal voor in de klas hoopt Schooltv leraren en leerlingen

170

Jeugdjournaal. (2015) Over het jeugdjournaal. http://jeugdjournaal.nl/over/het-jeugdjournaal/ (Geraadpleegd op 2 juli 2015.)

171 _{Van der Molen (2004): 1774.}

172 _{Frankenhuis, Hagen & Smelik (2007): 75.}

173 _{Meeuwis, V. (2012) ‘Opinie: Jessica Taylor Piotrowski, Katinka de Maar en Bert Groenewoud,’ in:}

Cultuurplein Magazine. No. 3: 34.

174 _{NPO-organisatie. (2015) Het publiek voorop. Concessiebeleidsplan 2016-2020. Nederlandse Publieke}

Omroep: 74.

175

Ibidem.

49

te ondersteunen in het overbrengen en vergaren van kennis.177

De educatieve televisie die de NPO aanbiedt wordt gemaakt vanuit een duidelijke taakopvatting. Maatschappelijke betrokkenheid en het laten zien van afwijkende

perspectieven staan hoog in het vaandel. Ook claimt de NPO nooit afhankelijk te zijn van commerciële of politieke belangen en beïnvloeding.178 Daarnaast is een weerspiegeling van verschillende opvattingen en levensbeschouwingen uitdragen van belang. Op deze manier kan het aanbod een bijdrage leveren aan de sociale samenhang, kwaliteit van democratie en samenleving, culturele participatie, ontwikkeling en ontplooiing van individuele gebruikers, aldus de NPO. De NPO houdt zich dus sterk bezig met het informeren (en opvoeden) van haar burgers. In het concessiebeleidsplan, waar de NPO de koers voor de komende vier jaar

toelicht, is dan ook het volgende te lezen:

‘De NPO verzorgt aanbod waarmee [mensen] als goed geïnformeerde en geëmancipeerde burgers aan het maatschappelijk verkeer kunnen deelnemen, door ze de mogelijkheid te bieden hun kennis te vergroten, zich te ontwikkelen of zich te laten inspireren op cultureel,

maatschappelijk of levensbeschouwelijk gebied.’179

4.3 Het Zapp Weekjournaal

Op 27 juni 2014 werd de laatste aflevering van het Schooltv Weekjournaal uitgezonden. Het NTR programma was 33 jaar lang iedere vrijdag onder schooltijd te zien. 180 Het Zapp

Weekjournaal nam het stokje over en kwam na de zomervakantie voor het Schooltv

Weekjournaal terug. Vanaf 14 september 2014 wordt het Zapp Weekjournaal wekelijks op de

zondagmiddag op NPO Zapp uitgezonden. Net als het Schooltv Weekjournaal is het Zapp

Weekjournaal is een nieuwsactualiteitenprogramma voor kinderen en afkomstig van de NTR

in samenwerking met de NOS. In het programma staat het belangrijkste nieuws van de afgelopen week centraal en er wordt een vooruitblik gegeven op het nieuws in de komende week.

Het Zapp Weekjournaal wordt vanuit de studio gepresenteerd door Tamara Seur. Milou Stoop en Lucas van de Meerendonk zijn de verslaggevers die vanuit binnen- en

buitenland reportages maken. Het Zapp Weekjournaal wil, vergelijkbaar met het doel van het

Jeugdjournaal, kennis en handvaten aanbieden zodat kinderen meer begrip en inzicht krijgen

177 NPO-organisatie (2015): 79. 178 _{NPO-organisatie (2015): 17.} 179 _{NPO-organisatie (2015): 17.} 180

NTR Schooltv. (2015) Schooltv Weekjournaal. http://www.schooltv.nl/programma/schooltv-weekjournaal/ (Geraadpleegd op 25 juni 2015.)

50

in hun eigen problematiek en de problemen die in hun land spelen.181 De uitzendingen van het

Zapp Weekjournaal duren een half uur. Dit betekent dat er meer tijd is om iets dieper op

nieuwsgebeurtenissen in te gaan, in tegenstelling tot in de uitzendingen van het

Jeugdjournaal, die slechts tien minuten duren.

Maar hoe vertel je schokkende en heftige gebeurtenissen in het nieuws aan kinderen? Op welke manier worden onbegrijpelijke voorvallen begrijpelijk gemaakt? Welke strategieën gebruikt het Zapp Weekjournaal om kennis over te brengen? Welke beelden worden gebruikt en welke juist niet? Wie komt er aan het woord en hoe worden zaken geformuleerd? Deze en andere vragen zullen aan bod komen in de analyse van het Zapp Weekjournaal. De analyse zal zich beperken tot de volgende onderdelen: vorm en stijl, de manier waarop wordt

aangesloten bij de belevingswereld van kinderen, taal-, muziek- en beeldgebruik en ten slotte wie aan het woord komt in de uitzendingen van het Zapp Weekjournaal. De analyse is gebaseerd op de uitzendingen van de eerste zes maanden van dit jaar, vanaf 11 januari tot en met 28 juni 2015. De (beeld)analysetechniek is kwalitatief van aard. Er zullen aspecten worden geanalyseerd die niet expliciet maar impliciet aan bod komen. Een analyse van het

Zapp Weekjournaal is dus bovenal een proces van interpretatie en betekenisgeving.