INTERVIEW A HAVO 4, BETREFFENDE DE PILOT MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN, DOOR DE UNIVERSITEIT TWENTE Duur: ca.35 minuten
Aanwezig: 9 leerlingen
Interviewer: drs. J.F. van Harsselaar-Timmer
Voor aanvang van de opnames van het interview is uitgelegd dat het interview wordt opgenomen, dat het anoniem is, dat iedereen alles mag zeggen en dat niets is te herleiden naar een persoon, en tevens dat het niet zozeer het beantwoorden van een lijst vragen is maar hopelijk meer een gezamenlijk gesprek. Interviewer verzoekt kort en krachtig te formuleren, niet door elkaar heen te praten, en aan te geven wanneer je wilt reageren, of je het er wel of niet mee eens bent en of je het antwoord wilt toelichten. Tot slot wordt meegedeeld dat de opnames in een verslag worden vastgelegd en dat de opnames daarna worden vernietigd. Interviewer spreekt de wens uit dat het een prettig gesprek wordt en dat er min of meer zes categorieën vragen zijn: Hoe verloopt de les (wat echt over de les zelf gaat en de vraag of iemand een les kan beschrijven), het lesmateriaal, de inhoud en het niveau van het vak, een vergelijking met maatschappijleer (ml), het niveau van de lesstof ten opzichte van andere vakken, toetsen. Tot slot kan men voor maatschappijwetenschappen (mw) en ml een cijfer geven.
Vraag, laat weten wie dat als eerste wil beantwoorden: Heb je veel geleerd bij mw? Het ligt erg voor de hand, maar wat is je eerste spontane reactie op heb je veel geleerd bij mw? Zo ja, wil ik weten waarom, zo nee, wil ik ook graag een toelichting. Jij zit te popelen volgens mij. (1.24)
Nou, ik vind niet echt dat ik iets heb geleerd of zo, wel voor de toets, maar daarna vergeet ik het gewoon weer. En heb je goede cijfers voor je toetsen?
Net voldoendes.
Dus als je wat meer of eerder had geleerd? Ja, gewoon leren en dan de toets maken.
Het meeste dat je leert vergeet je wel, maar af en toe heb je wel een les dat je denkt Hé dat heb ik bij mw gehad en dat je je dan toch wel iets herinnert. Dus je leert er wel een beetje van.
Prima, en legt de docent een groot deel van de les uit? Of heb je zelf veel gedaan? Ik begrijp van jouw dus van niet, maar jij hebt er wel iets van geleerd. Komt dat omdat de docent dat heeft uitgelegd?
Neen, dat is omdat ik dan zelf het heb geleerd, in de tekst of zo.
In de teksten opzoeken? Dan kom ik daar denk ik straks op terug bij de lesinhoud.
Toch alvast nu een vraag over toetsen en examens. Heb je het idee dat je toch goed voorbereid wordt op een toets? Jullie hebben SE’s gehad, dat gaat mee naar volgend jaar. Heb je het idee dat je daar goed op voorbereid wordt in de klas door de docent?
Niet echt, het is toch allemaal een beetje vaag.
Het is niet echt duidelijk wat we nou moeten doen of wat we nou moeten leren. Normaal heb je een boek en dan sla je het open en dan zeggen ze je moet hoofdstuk 1 leren. En dat is allemaal nog een beetje vaag.
En wat doet de docent dan? Kun jij dat toelichten?
Ze legt eigenlijk ook niet echt iets uit, dan is ze bijvoorbeeld de hele les bezig met één ding te vertellen en dan weet je uiteindelijk nog niet wat het is of waar ze heen wil maar als je bijvoorbeeld zelf voor de toets gaat leren en je doet de tekst een beetje samenvatten en doorlezen dan kan het wel. Maar je weet niet precies wat je echt moet kennen en kunnen toepassen.
Jij zegt net het woord “ding”, wat bedoel je dan met: ze is met een “ding” bezig, bedoel je dan een onderwerp? Ja, een onderwerp.
Maar de hele les is dan over één onderwerp? Ja de hele les (3.42).
Ja in de les krijg je de theorie zeg maar en in de toets moet je het ook toe kunnen passen. En dat doen we, dat oefenen we niet.
Dat oefen je niet?
Neen, alleen maar theorie zeg maar.
Maar weet je wat het ook is, de opdrachten sowieso die je als portfolio moet inleveren die slaan helemaal nergens op, die slaan ook niet op de toetsen, vind ik zelf.
Bedoel je de praktische opdrachten (PO’s)?
Ja ook, die je moet typen op de computer en als je een hoog cijfer haalt bij mw, dan komt dat in ieder geval niet door de lerares. Soms legt ze het wel goed uit, maar meestal moet je het zelf maar uitzoeken.
Dus als ik het goed snap, als je een goed cijfer hebt dan komt dat toch omdat je dan het materiaal goed hebt bestudeerd? Ja, als je het doorleest.
Daar ben ik het niet helemaal mee eens, wat ze legt wel heel nuttige dingen uit voor de toets vind ik. Daar heb ik wel wat aan.
Kun je een concreet voorbeeld noemen? Kunnen jullie allebei een concreet voorbeeld van een onderwerp (ik noem het nog steeds onderwerp, daar kom ik zo op terug want dat heet volgens mij anders bij deze pilot)?
Nou, ze legt wel doelgericht uit wat je bijvoorbeeld op de toets krijgt, dus wat ook weer gevraagd wordt en meestal kom ik daar wel uit.
Dus in combinatie met het materiaal heb je toch wel wat aan de uitleg in de klas? Ja dat vind ik wel.
Ja dat vind ik ook, het wordt wel niet heel goed voorbereid, maar wat we in de les krijgen, daarmee kun je wel zien wat in de praktijk gebeurt en dan snap ik het wel, maar voor de rest ook moet je wel zelf ontdekken voor het leren. Zelf ontdekken wat je moet leren om het allemaal goed te doen.
Voor de toets? Je hebt het idee dat je zelf goed moet kijken wat je voor de toets moet doen? Ja plus wel de docent, maar iets meer het zelf uitzoeken.
Ik zie nog twee mensen?
De leesteksten op de computer zijn héél erg lang en ze maakt sommigen wel wat duidelijker, wat je dan moet weten, maar ik kan bijvoorbeeld niet lang naar een computer kijken, als ik die teksten lees dan krijg ik echt een enorme hoofdpijn. Misschien ligt dat nog aan mij maar ik vind gewoon dat met die opdrachten je zoveel tekst moet lezen, bestandje openen bestandje dicht doen en die vrouw legt alles, al die paragrafen, door elkaar uit waar door ik niet meer zie welke paragraaf ik aan het behandelen ben. (6.07)
Dat is een duidelijke praktijksituatie. Wil je daar nog iets aan toevoegen? …
Krijgen jullie feedback, op de vorige les? Het is de bedoeling dat je nog even als docent terugkijkt op wat de vorige keer is behandeld. Gebeurt dat hier ook of ga je iedere les weer gewoon verder?
Ze geeft wel feedback. Ze bedoelt herhaling hoor.
Er wordt heel veel lessen hetzelfde verteld.
Nou ik heb het idee dat ze wel heel vaak hetzelfde vertelt, maar dan nog iets er bovenop. Dat kunnen jullie beamen?
Ja.
Ook een heel algemene vraag maar word je uitgedaagd met mw? Ik denk dat ik van sommigen al een beetje het antwoord weet. Dan formuleer ik het nog even anders: zou je je persoonlijke talenten en kwaliteiten hierin kwijt kunnen, denkend aan een PO of actualiteiten die je moet zoeken?
Dan denk ik vooral op de toets. ik haal best wel goede cijfers voor de toets op zich gaat dat wel gewoon goed. Omdat jij het gewoon goed kunt beargumenteren? In je eigen woorden?
Ja (7.30) op zich wel
Nou kijk ik wil SPH gaan doen en dan is dat natuurlijk heel goed. Maar, ja het interesseert me nog niet super veel en het is nog niet echt een uitdaging, kijk we moeten wel gewoon goed leren anders halen we maar een laag cijfer maar het boeit me eigenlijk heel weinig.
En toch denk je dat je het met SPH zou kunnen gebruiken?
Ja, maar het is, je kijkt naar groepen, maar politiek, liberalen en zo, dat is niet echt iets voor mij maar ja dat moet je ook weten, maar het is gewoon het interesseert me niet echt veel maar ik weet dat het belangrijk is voor wat ik wil gaan doen. Laatste vraag nog even over het verloop van die les. Heeft de docent jullie aan het begin van het jaar en eventueel tussendoor echt uitgelegd waar volgens haar mw over gaat? En dan denk ik met name aan wat nieuw is in zijn algemeenheid, om te praten over hoofdconcepten, kernconcepten en contexten? Heeft ze dat uitgelegd? Heeft ze dat tussendoor nog een keer uitgelegd?
Ja
Ja, één keer
Ja, toen vroeg iemand ernaar en toen heeft ze er twee lessen aan besteed. (8.29)
Ze herhaalt het eigenlijk elke les wel. Ook over hoofdconcepten en kernconcepten en dan hebben we contexten en dan zegt ze een hoofdconcept en een kernconcept en een politieke stroming.
En kunnen jullie dat? Als zij roept… Ja,
Ja steeds beter
Ja dat gaat steeds beter omdat ze het heel vaak herhaalt.
Omdat het vaak herhaald wordt? Maar ik proefde iets in jouw woorden van ze heeft er twee lessen aan besteed, was dat echt nodig of vond je dat wat iets to much?
Ja, ik vond het persoonlijk iets te overdreven
Er was bijvoorbeeld iemand die vroeg wat is nu echt het nut van mw en toen ging ze er twee lessen aan besteden en toen had ik nog niet echt het gevoel alsof ik antwoord had.
Maar betrok ze daar concepten en contexten bij? Of was dat echt inhoudelijk van dit zou belangrijk voor jullie kunnen zijn?
Volgens mij was het meer inhoudelijk.
Maar ik heb het idee dat jullie nu wel met misschien een artikel of een opdracht verbanden kunnen leggen tussen concepten en contexten? Gebruik je dat voor je gevoel?
Niet in het dagelijks leven, ik vind het ook niet echt nodig in het dagelijks leven maar bij mw wel. Je weet gelijk het onderwerp waar het over gaat en zo
Ja, ze praat er wel over in de les, maar dan denk ik achteraf waar heeft ze het eigenlijk over gehad? Ik heb het gevoel dat het geen inhoud heeft
Dat gevoel is bij jouw blijven hangen?
Ja, dat het zo onduidelijk is allemaal. Het is allemaal half.
Jij was straks degene die zei “vaag” en dat blijft voor jouw zo? Maar de beide mannen in ons gezelschap die zijn iets concreter. Ik kreeg het idee dat jullie het wel wat concreter vonden.
Ja. Ja.
Maar kun je een voorbeeld uit de les noemen? Van zo was die les? Nou, niet zo snel maar …
Dan stel ik zo die vraag nog een keer, want ik heb ook nog een vraag over lesmateriaal (10.23) Helpt het materiaal zoals jullie dat krijgen? En ik wil graag weten hoe hebben jullie het materiaal gekregen? Als gekopieerde blaadjes, als boekwerkje gekleurd, niet gekleurd. Wat vond je van het materiaal?
Wij doen het met de computer en soms wordt een blaadje uitgedeeld.
Meestal de laptop en dan zegt ze, je moet naar die en die tekst. We doen alles met de elo, de electronische leerweg en dan moet je naar de site gaan en dan staan daar al die bestanden maar alles staat daar door elkaar en dat vind ik ook wel een beetje vaag. Als ik voor de toets ga leren dan print ik het ook allemaal uit.
Ja, op een gegeven moment moesten we zouden we allemaal mapjes, … en dan kregen we allemaal een blaadje en dan … maar daar zijn we op een gegeven moment ook weer mee gestopt en dan moet je het toch weer zelf uit gaan printen, dus mij lijkt het gewoon handiger als we gewoon per onderwerp een mapje krijgen en alles in een keer uitgeprint wordt. Dat hebben jullie dus niet gehad? Hoe hebben jullie dat dan geleerd van die concepten en contexten? Was dat mondeling door haar uitgelegd?
Nee, daar heb je wel een blaadje van gehad.
Ja je moest dat ook leren met elke toets maar als je het een paar keer doorleest dan weet je het wel een beetje vaag maar toepassen tijdens de les en dan weet je het uiteindelijk wel.
Tja, ik had hier bijvoorbeeld ook staan: is het materiaal afwisselend genoeg, maar als ik dat nu beluister, als ik dat nu zou vragen, is het afwisselend genoeg? … jij zei: in de computer zat een hele riedel, dan was zo’n tekst heel erg groot? Ja, dan moest je helemaal naar beneden scrollen om naar één paragraaf te gaan
Ja, en dan moet je weer naar een andere pagina gaan en dan weer helemaal naar beneden En dan weer helemaal omhoog
En dan moet je elke keer weer zo klikken en …
Maar dat is praktisch, maar inhoudelijk? Vind je die teksten afwisselend? In een tekst, was dat veelzijdig? Of zeg je dat was één onderwerp en daar had ik niet zoveel pagina’s voor nodig gehad?
Ja, ze lopen er allemaal voorbeelden en inleidingen bij te geven. Op zich wel handig want dan weet je meteen waar zo’n onderwerp over gaat en het leest ook wel lekker, maar, ik vind eigenlijk best dat dat mag blijven.
Het helpt wel om het beter te begrijpen want als er alleen maar theorie is zonder voorbeelden dan … Ja dan denk je ook waar gaat het over
Ja dan onthoud je het wel. (12.45)
Maar voor het leren is het wel vervelend al die voorbeelden want dan hebben we echt zulke teksten terwijl je eigenlijk gewoon maar twee pagina’s …
Ja ik markeer eigenlijk gewoon het belangrijkste en dan doe ik een blaadje erbij of eronder en dan noteer ik bij elke tekst drie belangrijke dingen.
Ja maar ik moet toch alles lezen om dat belangrijke te vinden
Ja, daarom, dan kun je meer to the point zijn en zeggen: kijk dit is het, dit krijg je, en dit is de stof, en niet met zoveel verhaal erbij.
Dan ben ik benieuwd en stel ik toch de vraag of jullie zelf wel eens op zoek gaan naar materiaal waarvan je denkt nou dit … of ik zet er wat aantekeningen bij … ga je ooit zelf op zoek? Als je met een onderwerp bezig bent? Via de computer? Via google?
Ja voor een duidelijker betekenis van een begrip bijvoorbeeld, van hoe wordt dat uitgelegd en zo, ja bij een grote tekst, dan kijk ik bij google wat de echte betekenis is.
Ja, die tip geef ik mijn leerlingen ook wel want dat doe ik zelf ook wel. Maar echt een artikel zoeken? Bijvoorbeeld je hebt het over die inhuldiging gehad, dit jaar 30 april, zeg je dan daar zoek ik zelf nog iets over op? Of wacht je echt af wat in het materiaal aangeboden wordt? En wat de docent aanbiedt?
Ja, wat de docent aanbiedt, want we hebben wel eens zo’n opdracht gehad een probleem of zo, ik weet niet meer precies wat het was, maar daar moest je een artikel bij zoeken maar dat laat het onderwerp beter snappen dat wel.
Ik zit nou bij categorie 3, even te kijken, bij inhoud van het vak en de vaardigheden, daar hebben jullie tussendoor al het een en ander over gezegd. Ik heb jullie gevraagd of je geleerd hebt wat hoofd en kernconcepten zijn. Als ik jullie nu concreet iets over de actualiteit van vandaag zou geven, zo van dit is vandaag uitgebreid in de actualiteit, zouden jullie mij dan kunnen uitleggen wat de hoofdconcepten, kernconcepten en contexten zijn?
Neen Neen ik niet
Neen, ik vind die teksten die ze geeft veel te moeilijk, ik begrijp er echt geen reet van, er staan allemaal moeilijke woorden in die ik niet ken.
Maar dan zegt hij, ik zoek die moeilijke woorden wel op via google?
Ja, dat doe ik ook, ik zoek bijvoorbeeld die woorden van die concepten wel op, maar ik begrijp gewoon al die lappen tekst niet, ik snap daar de helft niet van.
Maar als ik nu zeg, vandaag in de trein heb ik dat en dat artikel en ik geef jouw dat artikel, misschien een halve pagina of zo, denk je dat je dan iets over concepten of contexten kunt zeggen?
Nou ik weet misschien wel iets over hoofdconcepten maar niet over de kernconcepten
Je zou niet kunnen zeggen, nou mevrouw dat is de context, maar dat hoort bij die en die concepten? Neen
Ik zou gewoon per paragraaf of per hoofdstuk, daar heb je ook begrippen in, gewoon die begrippen boven elkaar zetten en dan leer je die begrippen wel, en dan kijk je nog even in de tekst naar de voorbeelden en dan is het makkelijker, en misschien nog ergens achterin gewoon een stappenplan hoe je een artikel gaat analyseren, want daar heb je niet echt stappen voor.
Jij wilt nog iets zeggen? (16.10)
Nou dat is een beetje een aanvulling op wat zij zei over moeilijke woorden, dat heb ik op zich ook wel, maar ik heb bijvoorbeeld met hele lange zinnen, als lange zinnen heel moeilijk worden neergezet, zeg maar, en dat het dan zelf heel moelijk is om ze te leren en dat ik dan vaak zoiets heb van ….
Dat je er eigenlijk niet meer uitkomt? .. ja daarom.
Heel andere vraag. Zijn jullie alleen met Nederland bezig geweest of ook internationaal? Ja ook internationaal.
Kun je een voorbeeld geven? Nou gisteren nog, Zambia en … Ja de Afrikaanse landen en ..
Ja, en dat allemaal mensen uit Delft ergens gingen vechten … In Syrië.
Dat verhaal dat ze naar Syrië gingen om in het leger te vechten?
Ja, hoe dat zou komen, waardoor ze beïnvloed werden. Ja, en een beetje de hoofdconcepten en de kernconcepten erin stoppen.
En dat gebeurt ook als de Afrikaanse landen aan de orde zijn?
Arm en rijk, dan wordt arm en rijk vergeleken. Maar dat is ook een hoofdconcept toch? Dat is dan de vergelijking met Nederland?
Ja, over de sociale verschillen.
Over sociale verschillen, sociale ongelijkheid en sociale cohesie, neem ik aan?...