wou nderdanige dienaar, die thans op een been voor u staat, wijl uwe confraters hem met eenen puthaak door het andere gestoken hebben, zekerlijk niet een van

de minste is, - nemaar dat hij - dit zij met alle zedigheid gezegd! - zijne pogingen

ter volmaking tot allealle vakken van het menschelijk aanwezen uitstrekkende,

daarin zoo verre is gevorderd, dat hij dezelve reeds in alle die voorwerpen begint

aan te treffen en verder aan te kweeken, die slechts onder het bereik van zijne

groote inbeeldingskracht, van zijn doordringend verstand en van zijn schitterend

vernuft komen: - en dus van de hoogste bespiegelingen der bovennatuurkunde af,

tot het droogen van boereboontjes toe! - Kortom, mijne heeren! ik zie, ik hoor, ik

voel, ik betast, ik proef, ik riek dePerfectionibus, in al wat leeft, wat ademt, wat

gevoelt, wat zich beweegt. Ik tref dezelve overal aan! en hoe zeer Uw Edelens mij

voorkomt, als nog zeer weinige bevoegdheid voor dezelve te hebben, zou ik mij

echter sterk maken, zoo gijlieden mij slechts liet begaan, om dezelve ook hier in te

voeren.’

‘Ha! ha! ha! - Ba! ba! ba!’ riepen alle de Monniken in schrandere verwondering uit.

‘Hij spreekt alsCicero zelf:’ zeide Pater Gardiaan, die er over oordeelen kon: ‘en

zulk eene zaak alsde Perfectionibus moet verbazend mooi zijn ook! hoe weinig dat

wij er dan nog van verstaan. Ik ben er voor om het in ons eerste Kapittel voor te

dragen, als

Petrus de Wacker van Zon,Jan Perfect of De weg der volmaking, vertoond in het leven en de zonderlinge lotgevallen van een

voornaam wijsgeer

hetsacramentsche ding maar niet te hoog loopt. Hel uitdeelen van onze soep aan

de armen wil ik er nog wel aangeven: maar eene besparing in onzen Kelder, die

reeds zoo slecht voorzien is, heb ik er niet voor over.’

‘Geld kosten! ongelukkige menschen!’ hernamPerfect: ‘Geld kosten! in plaats van

geldkosten brengt het geld en geluk aan. Immers wanneer alles zich volmaakt, dan

toch volmaken zich alle de deelen van dat alles van dat geheel. Volmaken zich de

deelen, dan ook die, welker bestanddeelen geld en geluk zijn.Atqui verum prius

ergo et posterius. Een kind die zulks niet verstaan kan!’

‘Zoo als gij zeer wel zegt,’ voer hem de Gardiaan te gemoet ‘maar doe nu eens, als

of wij het niet verstonden, en leg ons eens uit wat of eigenlijkde Perfectionibus zij?

Grootte, hoogte, zwaarte, diepte, breedte? Wij rekenen hierbijPalmos de Corunha,

waarvan er vijf op twee van uwe Rijnlandsche voeten gaan.A Governo.’

‘Groote Goôn!’ hervatte de heerPerfect, die tot enthusiastische verontwaardiging

oversloeg.

‘En bovendien,’ vervolgde de Gardiaan, ‘wat het al zoo aan jaarlijksch onderhoud

kosten zou, want zie! ons Convent is arm, en als wij niet zesmaal in de week

Sardinjes eten en den zevenden dag vasten, dan kwamen wij er niet.’

Petrus de Wacker van Zon,Jan Perfect of De weg der volmaking, vertoond in het leven en de zonderlinge lotgevallen van een

voornaam wijsgeer

‘Zoo dat gijlieden dan nog,’ sprakJan Perfect, zoo onkundig, zoo diep, zoo

deerniswaardig onkundig zijt, om de allergrootste pogingen, die 's menschen vernuft

gedaan heeft,totidem, totibus, tota-liter te ignoreren! zoo dat gijlieden in uwe bergen

vanlos Carognos nog niet weet, wat reeds, bij ons te lande, de straatjongens op

de muiltrom blazen, dat namelijk een aantal menschenvrienden, wat zeg ik! dat het

edelste gedeelte onder dezelve is opgestaan, om zijne natuur-genooten tot eenen

staat van volmaaktheid op te leiden: dat zij zich de Perfectie in allesals mogelijk

voorstellen en daarom in alles invoerenwillen, dat hunne vorderingen dag aan dag,

uur aan uur, het groote doel meer en meer naderen: dat sommige zelfs het licht zoo

nabij zijn geweest, dat zij in de kaars gevlogen zijn, en andere van dePerfectie

zelve reeds eenen duchtigen slag weggekregen hebben. Intusschen dat alle de

geregte verzekering bij zichzelven voeden, dat het menschdom, hetwelk deszelfs

Schepper om redenen hem zeer wel bekend, tot den staat van onvolmaaktheid

verwees, binnen kort door ons tot de volmaaktheid zal gebragt worden.’

‘Niets, niets weten wij hiervan:’ spraken alte de Monniken. ‘Wij hebben hier nog

volstrekt niets volmaakts. Onze Sardinjes zelve kunnen wij in den zomer niet langer

dan een dag vier à vijf frisch houden, en onze Olie kan zoo vervaarlijk stinken dat

er al dedelicatesse van afgaat.’

Petrus de Wacker van Zon,Jan Perfect of De weg der volmaking, vertoond in het leven en de zonderlinge lotgevallen van een

voornaam wijsgeer

‘Geen zweem van het groote werk hier aanwezig’ hernamPerfect, de oogen

hemelwaarts verheffende. ‘Gij hebt hier dan nog geene Economische Maatschappij

in alle derzelver bloeijendeRamificaties? Geen Woordenboek van Chomel, die op

het Titelblad van de middelen gewaagt omzijn goed te vermeerderen, zijne

gezondheid te bewaren en zijn geluk te volmaken? Geene schoolmeesters van de

zooveelste en zooveelste Classis? Gij hebt hier dus nog geene boekjes voor de

kinderen, waarin precies alles staat wat zij niet verstaan kunnen, noch versjes waar

alles uit te zingen is, wat niet verdiende gezegd, veel min onthouden te worden?

Gij hebt hier nog geene algemeenePanaceas, probaat zoo wel voor de Rotkoorts

als voor de Likdoorns?Lavater heest U dan zijn systema nog niet ontvouwd,

waardoor een ieder weten kan, dat zijn deugdzaamste vriend een schurk is, noch

Gall dat hij geboren is om met eere een schurk te zijn? Uwe Zedekunde zegt U dus

nog niet dat de menschen zich voor den beteren en besten staat bekwamen, noch

uwe Natuurkunde dat de Kabeljaauw van deze eeuw zoo in ligchaams-als

zielsvermogens die der vorige ver overtreft. Hebt gij dan nog geene luchtmachines,

die U proefondervindelijk aanwijzen, dat de mensch om volmaakt te zijn het ook in

de lucht zijn moet, waar onze voorouders het nooit zouden gezocht hebben, en dat

de mensch in alle vier de Elementen de Koning van het geschapendom is? Hebt

gij nog geene proeven met hetAurum Potabile of het drinkbare goud gemaakt, dat

schitterend kenmerk der laatste volmaking genomen?

Petrus de Wacker van Zon,Jan Perfect of De weg der volmaking, vertoond in het leven en de zonderlinge lotgevallen van een

voornaam wijsgeer

daar hetzelve, aanwezig zijnde, volmaakt onnoodig zoude zijn. En wanneer uwen

boosdoeners de kop wordt afgeslagen, neemt gijlieden alsdan de zoo nuttige proef

met hetGalvanismus niet, om hen nog een uur na hunnen dood de tong uit den

mond te laten steken: iets, dat zeer aardig staat en onbegrijpelijk veel nut aan het

menschdom voorspelt?’

‘Bij de moeder Maagd! en bij alle de heiligen! neen, voor zulke dingen heeft de

goede God ons tot nog, toe genadiglijk bewaard,’ riepen alle de Monniken met een

dankbaar gelaat eenstemmig uit, en sloegen zich met gekruiste armen de borst.

Perfect schudde het hoofd: dit was geen koren op zijnen molen. Hij was het zoo

gewoon met zijne soort van toehoorders, dat zij tot het omhelzen zijner

volmaaktheidsleer toetraden, ook zonder dieper inzien, dan hun neus lang was.

Want ook dit hoort bij zulk een wijsgeerigsystema! en die het verwierpen had hij,

behalve den gevangenen Philosooph en de Philosophen uit de bierkroeg, nimmer

aangetroffen: want hij was gewoon om zijne toehoorders uit te kiezen. ‘Dit hoorde

ook’ zeide hij ‘tot hetsystema, en tot deszelfs onfeilbaarheid!’

Om het dan dien dommen en ongelukkigen menschen verstaanbaar, smakelijk en

In document Petrus de Wacker van Zon, Jan Perfect of De weg der volmaking, vertoond in het leven en de zonderlinge lotgevallen van een voornaam wijsgeer · dbnl (pagina 138-142)