Deze habitatgroep omvat bossen en struwelen op permanent natte of periodiek overstroomde bodems. De boom- en struiklaag wordt er gedomineerd door Zwarte Els, Zachte berk en allerlei wilgensoorten, soms door (aangeplante) populieren. De variatie in standplaats is vrij groot voor de verschillende vegetatietypen binnen deze groep. Struwelen van Grauwe wilg en elzenbroekbossen ontwikkelen zich op matig zure tot basische, matig voedselrijke, venige of humeuze gronden en staan meestal onder invloed van grondwater. Terwijl wilgenvloedbossen op zeer mineraal- en voedselrijke kleigronden, in het winterbed van rivieren en grote beken groeien.
Opvallend veel mycorrhizasymbionten zijn strikt aan Els of Wilg gebonden. Soorten met een wijd gastheerspectrum zijn in deze bossen schaars. Berkenbroekbossen hebben minder specialisten, veel soorten zijn gemeenschappelijk met Berken- eikenbossen.
Bedreigingen en beheer
De grootste bedreiging van moerasbossen en — struwelen is verlaging van de grondwaterstand, waardoor terreinen verdrogen, meestal gepaard gaand met verruiging door bramen, Grote brandnetel enz...
Ook het wegvallen van kwelstromen kan een belangrijke oorzaak zijn voor het verdwijnen van kenmerkende paddenstoelen. Niet alleen de kwantiteit, maar ook de kwaliteit van het aangevoerde water is van groot belang. Het probleem in Vlaanderen is dat veel moerasbossen klein van omvang zijn en omgeven worden door hoger gelegen landbouwgronden, die zorgen voor het toestromen van stikstof- en fosfaatrijk water, wat resulteert in verruiging. Het is belangrijk om dergelijke bosjes hydrologisch te isoleren met een degelijke bufferzone. Goed ontwikkelde wilgenvloedbossen zijn in Vlaanderen schaars doordat bosvorming in het winterbed van de grote rivieren vaak geweerd wordt ten gunste van uitbreiding van rietkragen voor de avifauna en open moerasvegetaties. Het is aan te bevelen om vóór dergelijke ingrepen de aanwezigheid van bedreigde paddenstoelen na te gaan. Een ongestoorde ontwikkeling van deze bossen biedt perspectieven voor specifi eke zwammen. Hakhoutbeheer is voor paddenstoelen in het algemeen ongunstig. Door lichttoetreding treedt versterkte mineralisatie van organische stof op, met verruiging als gevolg. Bij een beheer van “niets doen” ontwikkelt zich juist bij de moerasbossen in relatief korte tijd een afwisselende structuur doordat de bomen in de slappe bodem wortelen en zo gevoelig zijn voor windworp.
• Rossige elzenzompzwam •
( Alnicola alnetorum)Ecologie
De Rossige elzenzompzwam is een mycorrhizasymbiont van Els, vooral in Elzenbroekbossen op nat veen en humeus zand. Ook op wat drogere en voedselrijkere humeuze zand- of veenbodems te vinden.
Verspreiding
De Rossige elzenzompzwam werd hoofdzakelijk waargeno-men in de Kempen en de Zandstreek. Vóór 2000 werd de soort nog in 12 kwartierhokken waargenomen, vanaf 2000 zijn dat nog maar 4 kwartierhokken: Dombergheide (Turn-hout), De Beeltjens (Westerlo), Viersels gebroekt (Viersel), de Langdonken (Herselt).
• Ranzige elzensatijnzwam •
( Entoloma caccabus)Ecologie
Saprofyt op humus en op kale bodem in vochtige bossen op voedselrijke bodem.
Verspreiding
De Ranzige elzensatijnzwam werd hoofd-zakelijk waargenomen in de Kempen en de
Zand-streek. Vóór 2000 werd deze soort slechts in 6 kwartierhok-ken waargenomen terwijl dit aantal vanaf 2000 zich optrok tot 11. De soort werd niet meer waargenomen in: het Peerdsbos (Brasschaat), de Tikkebroeken (Kasterlee), het Zoerselbos (Zoersel) en het Goor (Westmeerbeek). Wel-licht is de mycofl ora van broekbossen minder goed gekend t.o.v. de bossen op drogere bodems. De slechte toegangkelijk-heid van broekbossen speelt hierbij een belangrijke rol. De Ranzige elzensatijnzwam werd na 2000 voor het eerst waargenomen in Dombergheide (Turnhout), ‘s Herenbos (Oostmalle), de Schrieken (Beerse), de Steenbeemden (Nijlen), het Viersels gebroekt (Viersel), de Lovenhoek (Pulderbos), het Vrieselhof (Oelegem), Hof van Coolhem (Puurs) en het Riet (Westerlo).
• Tweesporige satijnzwam •
( Entoloma bisporigerum)Ecologie
Saprofyt op humus en op kale bodem in vochtige bossen op voedselrijke bodem.
Verspreiding
De Tweesporige satijnzwam is de
ma-croscopische dubbelganger van Ranzige elzensatijnzwam. Slechts onder de microscoop kunnen ze van elkaar onder-scheiden worden. Ook hun biotoop komt overeen, wat het onmogelijk maakt om deze op het terrein uit elkaar te hou-den. Vandaar dat deze soort wellicht historisch miskend is in Vlaanderen en voor het eerst werd waargenomen in 1996. In de provincie Antwerpen werd de soort voor het eerst waargenomen in 2005 in het Viersels gebroekt. Ondertussen werd de soort ook gezien in Bosreservaat Sevendonck (Turn-hout), Lovenhoek (Pulderbos) en de Langdonken (Herselt).
• Nitreuze elzensatijnzwam •
( Entoloma politum)Ecologie
Saprofyt in elzenbroekbossen en wilgenbroekstruwelen op voch-tige tot natte, voedselrijke bodem.
Verspreiding
De Nitreuze elzensatijnzwam werd hoofdzakelijk waargenomen in de Kempen
en de Zandstreek. Vóór 2000 werd de soort nog in 11 kwartierhokken waargenomen, terwijl ze sinds 2000 nog maar in 9 kwartierhokken werd gezien. De soort werd sindsdien niet meer waargenomen in: Het Zoerselbos en “De Kluis” (Zoersel), het Vrieselhof (Oelegem), de Hobokense polder, Fort 7 (Wilrijk), Maaienhoek (Schelle), Walenhoek (Niel), De Goren (Heist-op-den-Berg) en “Het Riet” (Westerlo). Sinds 2000 werd de soort voor het eerst waargenomen in: de Schrieken (Beerse), Bosreservaat Sevendonck (Turnhout), de Tikkebroeken (Kasterlee), Fort 5 (Edegem), Hof van Coolhem (Puurs), Viersels gebroekt (Viersel) en de Mosterdpot (Duffel).
• Witgeringd mosklokje •
( Galerina jaapii)Ecologie
Saprofyt op mosrijke bodems in vochtige bossen (elzenbroekbos), struwelen (wilgenbroek) en matig voedselrijke venen op natte venige bodems.
Verspreiding
Het Witgeringd mosklokje werd hoofdzakelijk waargenomen in de Kempen en de Zandstreek. Vóór 2000 werd de soort waargenomen in zeven kwartierhokken, terwijl dat aantal sinds 2000 opgelopen is tot acht.
De soort werd sinds 2000 niet meer waargenomen in: Mariaburg (Brasschaat), de Hobokense polder, De Kluis (Zoersel), De Zegge (Geel), Arkenbos (Blaasveld) en Het Goor (Westmeerbeek). Sinds 2000 werd de soort voor het eerst waargenomen in: Bootjesven (Wortel), Olens broek (Olen) en het Hof van Coolhem (Puurs).
• Valse satijnvezelkop •
( Inocybe paludinella)Ecologie
De Valse satijnvezelkop is een mycorrhizasymbiont van vooral Els maar ook Wilg, op vochtige bodems.
Verspreiding
De Valse satijnvezelkop is zeer zeldzaam op Vlaams niveau. Sinds 2000 werd de soort slechts één keer buiten de provincie Antwerpen waargenomen en slechts drie keer binnen de provincie: Buitengoor (Mol), Hof Van Coolhem (Puurs) en de Langdonken (Herselt). De soort werd sinds 1989 niet meer in het Vrieselhof (Oelegem) waargenomen en sinds 1991 niet meer gevonden in het Zoerselbos.
• Violetvlekkende moerasmelkzwam •
( Lactarius aspideus)Ecologie
De Violetvlekkende moerasmelk-zwam is een mycorrhizasymbiont van Wilg in moerasbosjes op veen-, klei-, of zandbodem.
Verspreiding
Deze melkzwam is zeer zeldzaam op Vlaams niveau, er is slechts één gekende vindplaats (sinds 2000) buiten de provincie. Binnen de provincie is de soort momenteel gekend van vier kwartierhokken: De Liereman en het Winkelsbroek (Turnhout), Viersels gebroekt (Viersel) en de Lovenhoek (Pulderbos). Vóór 1990 werd de soort nog waargenomen in het Zoerselbos en het Vrieselhof (Oelegem). In 1930 werd deze éénmalig waargenomen in het Schotenhof (Schoten).
• Rossige elzenmelkzwam •
( Lactarius omphaliformis)Ecologie
De Rossige elzenmelkzwam is een mycorrhizasymbiont van Els in broekbossen op zand- en veengrond.
Verspreiding
De Rossige elzenmelkzwam wordt voornamelijk waarge-nomen in de Kempen en de Zandstreek. Vóór 2000 werd deze soort nog in 19 kwartierhokken waargenomen, sinds 2000 zijn dit nog maar 11 kwartierhokken. Deze melkzwam werd sinds 2000 niet meer waargenomen in: het Peerdsbos (Brasschaat), het Groot Schietveld (Brecht), de Liereman (Oud-Turnhout), de Oude landen (Ekeren), Withof, Asbroek en Zeurt (Schoten), Driehoek en Schildehof (Schilde), Zoer-selbos (Zoersel), Vrieselhof (Oelegem), Goor (Nijlen), de Most (Balen), Het Goor (Westmeerbeek) en Hof ter Zielbeek (Puurs).
• Elzenrussula •
( Russula pumila) EcologieDe Elzenrussula is een mycorrhizasymbiont van Els in vochtige
loofbosjes op matigvoedselrijke, venige, zandige of lemige
bodem.
Verspreiding
De Elzenrussula is op Vlaams niveau zeldzaam. Vóór 2000 waren er slechts twee vindplaatsen gekend: het Peerdsbos (Brasschaat) en het Arkenbos (Blaasveld). De soort is niet meer teruggezien in deze kwartierhokken sinds 2000. Er werden wel vijf nieuwe vindplaatsen ontdekt sinds 2000: Hof ter Coolhem (Puurs), Winkelsbroek (Turnhout), Bosreservaat Sevendonck (Turnhout), Viersels gebroekt (Viersel) en de Langdonken (Herselt).
• Groenvoetvezelkop •
( lnocybe calamistrata)Ecologie
De Groenvoetvezelkop is een mycor-rhizasymbiont van Els, Wilg en Beuk in loofbos op enigszins zure bodem.
Verspreiding
De Groenvoetvezelkop is op Vlaams niveau zeldzaam. In 1983 gebeurde de eerste waarneming in de provincie in het Zoerselbos. Sinds 1986 werd de soort daar echter niet meer waargenomen. Sinds 2000 werd de soort nog waargenomen in: Dombergstraat (Turnhout), Langdonken (Herselt) en Lovenhoek (Pulderbos).