MKB, innovatie en de rol van de DFE

Het MKB wordt vaak bestempeld als zeer innovatief. Er is een klein aantal MKB-bedrijven sterk gericht op innovatie, gevolgd door een grotere groep die redelijk actief is op innovatiegebied. De grootste groep richt zich slechts incidenteel of nooit op innovatie. Voor deze groep geldt: “Als het goed gaat hebben ze het te druk en als het slecht gaat hebben ze te weinig geld”. Echter, hoe is deze groep MKB-bedrijven tóch te stimuleren om innovatiever te worden en kan de DFE daar een rol in spelen? Deze vraag zal hieronder verder beantwoordt worden. Ook zal worden weergegeven hoe belangrijk nabijheid van de DFE en andere bedrijven voor MKB-bedrijven is.

De kleinere MKB-bedrijven zijn voornamelijk gericht op het eigen bedrijf en hebben minder aandacht voor innovatie. Wanneer de kleinere MKB-bedrijven gaan innoveren is het vaak in de eigen bedrijfstak. Om diagonale sectorvorming in het MKB te kunnen stimuleren zijn er veel informele contactmomenten, vertrouwen, face-to-face contacten en interpersoonlijke relaties nodig. Om dit te realiseren zoeken de provincie Noord-Brabant en de BOM personen of instanties waar het MKB vertrouwen in heeft. Hiermee wil men bereiken dat MKB-ondernemers hun collega’s aanspreken over de goede ervaringen die zij met de vertrouwenspersonen hebben. De DFE dient als faciliteit waar MKB-ondernemers in contact komen met vertrouwenspersonen, organisaties en andere ondernemers uit de regio. Om het innovatieproces in het MKB te versnellen is het volgens de heer De Gooijer van Food & Nutrition Delta nodig dat de DFE zich vooral richt op regionale MKB-bedrijven. De factor nabijheid is voor MKB-bedrijven namelijk meer van belang dan bij grotere bedrijven. De kleinere MKB-bedrijven zouden bijvoorbeeld sterker afhankelijk zijn van de transportkosten die bedrijven moeten rekenen. Daarnaast gaat het niet alleen om de locatie van de netwerkfaciliteit DFE, maar ook om het netwerk en de activiteiten die in de nabijheid van de DFE gerealiseerd kunnen worden. Dit regionale netwerk moet verder onderhouden en gestimuleerd worden om het vervolgens uit te breiden tot een lerende regio.

De keuze voor MKB-bedrijven om innovatief te zijn is eenvoudiger dan bij grotere bedrijven. De MKB-bedrijven springen sneller in op nieuwe ontwikkelingen dan grotere bedrijven, doordat ze weinig verantwoordelijkheden voor hun activiteiten moeten afleggen. Enkele andere aspecten waar MKB-bedrijven bekend om staan zijn de terughoudendheid en het uitvoeren van een korte termijn beleid. Om als MKB-bedrijf innovatief te zijn, is ook de kwaliteit van het ondernemingsklimaat in de regio van belang. Met de aanwezigheid van een kwalitatief ondernemingsklimaat zullen de regionale actoren eenvoudiger met elkaar in

contact komen en van elkaar kunnen leren door middel van vertrouwen, persoonlijke relaties, georganiseerde contactmomenten, kennis uitwisseling en samenwerkingsverbanden. De DFE fungeert voor de regionale MKB-bedrijven als een locatie om te netwerken, samenwerkingsverbanden en kennisuitwisseling in de regio Uden-Veghel te stimuleren. Daarnaast zoeken de grotere bedrijven de MKB-bedrijven op om het innovatienetwerk van het eigen bedrijf uit te breiden.63_,64 _{De redenen dat grotere bedrijven investeren in innovatieve}

MKB-bedrijven, zijn de flexibiliteit en de lagere kosten voor het creëren van innovatie. De flexibiliteit en de lagere kosten zijn aantrekkelijk, omdat grotere bedrijven nieuwe kennis niet altijd direct in het productieproces kunnen toepassen. Het risico om nieuwe kennis direct toe te passen in het productieproces van een groot bedrijf is vaak te groot en kost veel geld. Hierdoor is het interessant om het eerst in MKB-bedrijven te testen. De grotere bedrijven investeren dus uit risico- en kostenoverwegingen in de kleinere MKB-bedrijven. De innovatieve resultaten uit het MKB zouden verwerkt kunnen worden in de innovatieprocessen binnen het eigen bedrijf. Om samenwerkingsverbanden te creëren zullen de grotere bedrijven het aanbod aan MKB-bedrijven in een DFE moeten analyseren

en stimuleren.

De respondenten geven verschillende randvoorwaarden aan voor initiatieven om het MKB bij de DFE te betrekken. De workshops en bijeenkomsten in een DFE moeten bijvoorbeeld laagdrempelig georganiseerd worden om de opkomst ervan te vergroten. De weergegeven informatie tijdens bijeenkomsten zou moeten aansluiten op het positioneringsniveau van de MKB-bedrijven. De MKB-bedrijven die gevestigd zijn in de nabijheid van de DFE zullen inspelen op de ervaringen en kennis die na een gehouden seminar in de DFE vrijkomen. Daarnaast profiteren de MKB-bedrijven sneller dan de grotere bedrijven van de nieuwe kennis en testresultaten die voortkomen uit een DFE.

Het probleem bij MKB-bedrijven is dat men in mindere mate gericht is op samenwerkingsverbanden dan grotere bedrijven dat zijn. Volgens de heer Boogers van Stichting de Maashorstboeren zouden de MKB-bedrijven de volgende visie moeten hebben: “Eerst delen, dan vermenigvuldigen”.65 _{Wil men innovatie en groei in MKB-bedrijven tot}

stand brengen dan zal men samenwerkingsverbanden moeten aangaan en kennis met elkaar moeten uitwisselen. Volgens de heer Boogers zijn het vooral de jongere ondernemers die hiervoor open staan en benaderd zouden moeten worden. Volgens verschillende respondenten is het belangrijk dat de DFE zich sterk maakt voor startende, jonge bedrijven waar innovatie en samenwerking hoog in het vaandel staan. Daarnaast stimuleert de DFE de samenwerking en het wederzijds begrip tussen grote en MKB-bedrijven.

Een ander voorbeeld dat enkele respondenten geven om MKB-bedrijven bij de DFE te kunnen betrekken is het organiseren van een octrooiveiling. De grotere bedrijven hebben veel verschillende octrooien, waarvan maar een gedeelte gebruikt wordt. De MKB-bedrijven die geïnteresseerd zijn in de overgebleven octrooien van de grotere bedrijven kunnen op deze veiling het octrooi op een product of proces kopen of huren. Op deze manier komen er meer innovaties op de markt. De bedrijven spreken af dat wanneer het MKB-bedrijf met het octrooi succes heeft, ieder een deel van de winst krijgt. Wanneer het octrooi bij een MKB-bedrijf niet van de grond komt kan het teruggegeven worden aan de oorspronkelijke grotere onderneming. Een laatste voorbeeld om innovatie in de MKB sector te stimuleren en om MKB-bedrijven bij

63 _{Zie bijlage 2; Ulrich, HAS Den Bosch, 22-06-2007} 64 _{Zie bijlage 2; Beniers, Octus Beheer Groep, 04-08-2007}

de DFE te betrekken, is het aanbieden van diensten in de DFE. Het MKB zou diensten in een DFE kunnen kopen, zodat bijvoorbeeld een MKB-bedrijf begeleidt zal worden bij het ontwikkelen van een nieuw product.66

Het innovatieprobleem bij MKB-bedrijven bestaat niet alleen uit desinteresse in samenwerkingsverbanden, maar ook uit het niet kunnen blijven investeren in kennis. De MKB-bedrijven willen na een bepaalde periode resultaat zien. Grotere bedrijven kunnen in een onderzoek blijvend investeren. Dit is nodig om tot een resultaat te komen. Om inzicht te krijgen in wat een onderzoekstraject gaat kosten zouden voorstudies over het onderzoekstraject gehouden kunnen worden.67

Naast de productinnovaties en procesinnovaties op foodgebied zijn er in de regio Uden-Veghel ook MKB- bedrijven die niet foodgerelateerd zijn, maar wel kunnen profiteren van de verwachte bezoekerstroom naar de DFE. Dit zou kunnen leiden tot nieuwe bedrijven en recreatieconcepten in de regio Uden-Veghel op het gebied van bijvoorbeeld leisure en sport. Volgens de heer Slippens van het bedrijf Sligro zal de gemeente Veghel meer initiatieven en aandacht moeten besteden in het stimuleren van het MKB en de leefbaarheid in Veghel. Als de gemeente Veghel meer initiatieven toont in het organiseren en het meefinancieren van de leefbaarheid kan het ook invloed uitoefenen op de identiteit en het imago van de regio. Met de komst van de DFE moeten de ontwikkelingen rondom het toeristische voorzieningenniveau en leefbaarheidniveau van de regio Uden-Veghel gestimuleerd en verbeterd worden. De eigen bevolking zal van de voordelen van de DFE gebruikmaken. Daarnaast kan ook een nieuw regionaal bedrijf op de ontwikkelingen van de DFE inspelen. Een integraal plan voor het creëren van een lerende regio moet daarom gelijktijdig opgesteld worden met een integrale regiomarketingstrategie. Op het gebied van toerisme is het belangrijk dat de identiteit van de regio Uden-Veghel aansluit op de mogelijke ontwikkelingen van een DFE.68 _{Hierdoor kan er gebiedsontwikkeling ontstaan waardoor}

waardevermeerdering in de regio zal plaatsvinden. De gebiedsontwikkeling ontstaat, omdat integraal alle actoren in de regio Uden-Veghel met elkaar samenwerken, kennis uitdelen, van elkaar leren en elkaar promoten, zodat bezoekers het gebied voor meerdere activiteiten kunnen gebruiken. De bestedingen van de bezoekers in de regio Uden-Veghel zorgen voor een waardevermeerdering in de regio, omdat deze bestedingen door het bedrijf weer geïnvesteerd worden in de regio Uden-Veghel. De DFE zorgt ervoor dat het regionale MKB zich aan de DFE kan optrekken en dat het meegroeit in het mogelijke succes.