grauwig paars en dampig gesmoord zonlicht, bewogen in nacht-merrie-realiteit. Uit
pracht van diepe donkerdroomrige tonen, stemmige diepte van zachtflakkrenden
kleurmist, zwaarbefloersd in grillig verstaltigenden groenen rook, doken telkens
ànders de boerenkoppen òp. Roodbruin de banken, angstiger verdoffend den
getemperden kleurenstoei der mans- en vrouwkleeren; in rooknevels de groentebakken
en manden, dwars en stapelend uitgestald op den donkeren vloer, vóór
sprookjes-reuzige voeten, òp schootbrokken, tusschen glazen, vuile kommen en
rommelzooi van stronken en afval. Daar, door dàt hangmatleven, zogen en walmden
de helsch-gemengde stanken, tusschen gebeuk, getril en geraas; broeiden de koppen
bijéén; lekte 't zonnevuur door de naven en 't dek naar kajuit, waar de snikkende
hittedag verduisterd en gesmoord lag te reutelen tusschen engte van duffe wanden.
- Ènkele menschkoppen bewogen in glansgouïgen zoom. Wangbrokken gloeiden
beschminkt van goudpoeierig schijnsel. Pet-vormpjes vergrilden in zacht-kleurig
dof-duister. - Praat en slok, deinde òp uit diepe tinttonen. - Eetmonden vervaagden
omrookt onder nevels, snorre-baardig, in harige ruwheid. En de golfjes in schroeienden
zonnedoop, verspoelden kabbelig-speels, ruischend tegen de lichtoogen bòven hun
tronies. - In paarsigen waas, de groote werkhanden woelden en gebaarden in en uit
lichtvegen, rumoerend méé met hun zuip, hun krijsch, lol en ironie. - Handen, breed
en geweldig als levende wezens, op zichzelf, hevig gekromd, verbronsd in aardewroet,
in rauwe energie van beweeg en passie, tusschen den rookmist en rood-groenen
damp, in wilde gebaar-woeling wègslingerend scheemrige vegen en tint-grillige
schaduwen. Handen van bronzen reuzen, graaiend in smoor van zonnevuur.
-- Dà waa's d'r main 'n sjouw Dirk, schreeuwde Klaas Grint, met beverige stem,
doorschokt van dreun, - nou he'k tug puur naitig bakke oarbei op de boot - hee
annaime! main nog 'n bakkie leut!....
-- Daa's f'rduufeld achste bak, lachte de bediende.
- Nou wà' sel 't?.... betoàl 'k hullie nie? houw tot soo
langest je snoater,.... nou hoor-je Dirk? daa's tug puur naitig bakke, allain van main
rechterhoek!....
- F'rek jai, viel Dirk met vollen mond in, zich verslikkend in hoestschokken, onder
opslurping van koffie, dat z'n kop bloedrood te barsten dreigde....
- Kaik nou, die wil d'r babbele aa's tie te slikkebikke sit,.. wà noù f'rek?.. der kenne..
kenne hier op dek, puur.. dertienhonderd bakke oarebai!.... en f'middag komp 'r nog
'n nuute anvoer.... nou, dan wee'k daa'k goar bin!....
- 't Is d'r dan ook duufels mit hoàst gonge hee?.. zei met diepe stem, zangerig, 'n
venter vlak bij Dirk. Achter middenschot van bank zat ie, met verdraaid lijf, alleen
neusbrok en oogen er boven uitloenschend naar de kerels.
Dirk, Grint en Rink draaiden zich half om.
- Hoe most da' maint? vroeg stug Dirk.
- Wel nou, 't is d'r nog gain drie weuke hee!.... t'met... daa'k... toe he'k de soete
fransies sien hep hee?.... Wa' màin dat d'r toen teugesloegte.... de vrucht wou nie
sette.... alles d'r nog groen en half raip.. de grond uit!
- Daa's net... veur drie weuke he'k niks aa's rooie vlekkies in main tuin had, lachte
Grint.
- Wel nou, zangde de diepe stem achter beschot weer, met halve tronie er boven
uit, en een hand stumperig meebetoogend in beknelde gebaren, - de boel is d'r nou
overstroomd hee?
-Met andere hand achter schot verscholen bonkte ie hevig op z'n weggedoken been,
greep ie gretig naar 'n borrel, dien de lange kerel 'm brengen kwam. Achterover z'n
kop, smeet ie z'n hapje donker mondgat in, bestelde smakkerend en likkend nog een.
- Nou, moar de haire hebbe d'r puur wâ inpalmt an 't stêtjon en in de hoàfe hee?....
da stong t'met nie stil.... Van màin drie duusend kilo.. van sàin tweeduusend.. van
Klaas, van Gijs, van Joap, van Dirk, sooveul aa's sullie d'r hadde, - of aa's je kèrtak
veurskreef....
- Wa?.... sooveul?... soo veul aa's 'k f'rkoope wil hee? barstte smadelijk Rink uit,
- buite da' f'koop ikke tug òòk.. da kroak je ommirs?
- Nou daa's nie net, onthutst zei Grint, moar nou mo' je.. mó' je ook segge dâ je van
't winter.... al kèrtak moakt hep.. van hoeveul je laif're mot. - 'n Màn, 'n man,... 'n
woord, 'n woord.... hee?.... wa' jou Dirk?.... wá' jou Staine, wa jou.... Gais?.... je hoef
d'r ommers nie veur de heule mikmak te f'rkertakteere?....
- Daa's klesseneere, lolde Rink, woest verrollend z'n gemeengroene oogen, - màin
nog 'n bakkie leut hee!.... moar ikke f'rkoop wa' kwait kèn... aa's d'r beteder martpraise
binne, al hè'k kertak veur vaif joàr!.... vat je!....
- Nou seg, vergoelijkte weer sluwig Grint, de groote afnaimpers hebbe d'r tog ook
hoarlie rissieko? daa's net nie?.... en dá' jòar.... f'rdomd.... sullie betoale d'r bestig
hoog! da mô sait! Daa's tog moar ordentelik! Velaije joar stong de mart vol van
oarebai.... nie te f'rkoope.... hee?.... doar stonge wullie.... mit de pet in de ooge hee?....
en op haide?.... op haide?....
- Nou, giftte plots 'n rooie driftkop uit rookwolk òpduikend, z'n beenen met
gestommel van de bank afsullend, - dà tuig f'rdient d'r g'nog!.... wa' doene die
likkebaire.... niks gedoan hoor!.... sai b'toale d'r lootjes feuruit bai de swoager van
dokter Troost... komme hullie d'r effetjes kaike hee?.. de kontreleur doen d'r ommirs
alles!.. enne.... dan.... dan hebbe hullie.... allain mit de oarbaie opsende.... allainig
mit d'r oarbaie.... sien je!.... 'n duusend pop f'rdiend.... in 'n weuk of soo, hee?....
Joà, moar de rissieko, teemde Klaas Grint.
-- Je suster rissieko.... soake aa's piere.... soo staif.... om dà sullie de loodpot hebbe
om vèur te skiete.... sende sullie ònster goed.... deur Duitschland... Enggeland.. en
moake sullie d'r joartje wel goed hee? O die diefe.... die sloeries! schreeuwde Rink.
- Nou moar.. wa' há' je f'rlaije joar dan?... basstemde weer Steyne achter z'n schot,
met z'n mondlijn even 'r boven,.. toen hâ je Beijens.... da' rooide noa niks hee?.... die
kaèrel.. hep toen ònster goed afnome hee? al wat wullie niet kwait kenne
hee?.... 'n sint 'n mandje hee?.... mit 'n straip of'r de bakke!.... je was d'r blai da' se
hullie d'r nog veur 'n sint kwait kwam!.... Moar die skevuit heb f'rdiend... die hep d'r
waite... dá' wai gain uitweg hadde hee?.... mit al 't goed.... die hep d'r van màin....
van joù.... van jan en alleman kocht.... hee?....
- Of daa'n skurk was, 'n geep.... tromboneerde de woedestem van Rink, daa's
Beijens van de Skans hee?.... die skoelje hep d'r 'n achthonderd pop, in één slag
f'rdiend, één middag.. Hai skunnigde alles noàr 't buiteland.... hai hep d'r wacht, tut
ie onster mi de pet in de ooge heb sitte sien!....
- Je most d'r je stroopbek moar houe, woedde Dirk tegen Grint, jai.... jai!.... 'r sit
d'r gain oasem nie soo goekòòp aa's jai in Duinkaik.... en bestige grond da' die vent
hèp... swoare en lichte.... alles d'r aife bèstig... god's kristus!.. aa's d'r onse de half
soo waa's gaf ik d'r main pink veur... moar da rooit nà niks....
Dirk gifte zich uit. Hij hield van z'n brok grond, maar de woede, dat 't zoo belabberd
was met afwatering en ie toch óók niet heelemaal kon werken voor zich zèlf, maakte
'm doodonverschillig. Hij gunde d'r geen korrel zand van aan Piet of z'n vader.... En
nou 't zoo beroerd ging, moest de boel maar waaien. Toch hield ie jaloersch, heet-veel
van 'n brokkie tuin voor zichzelf en 'n wijf, als ie maar zoo iets 'n hoek had als Grint;
vet, vruchtbaar, doorwaterd, warmpies in 't zonnetje en licht.
- Nou jou lap is t'r àn de Beek ook bestig.... kermde Grint.
- Ferrek jai!.... mesiek! mesiek!... aldegoar bluf! doar motte wai àf.... of tie da' nie
weut hee?.... en kaik erais wa' doar van de oarepels komme is?.... die hemme nou
self poot!.... gain bloas!....
- Wa' ken main dat skele, jai beskait je land nie hee?.... suinige jop!.. moar heè?
jullie sien nou dâ die mof van 't stetjon d'r ook nie meer gaift.... aa's veertien sint 't
kilo....
- Krik f'rdorie, riep Steyne verbaasd en angstig, - en gister hep ie nog sestien sint
betoald.... is die fint nou heuldegoar daas?....
- Daa's net, moar nou sien die da d'r te veul is.... nou goan ie onster an 't knibbele
hee?.... wa motte d'r wai mee?... aa's je 't nie goed vin.... la' ie je stoan!.... Je ken je
bakke tug nie je kooters te suige gaife?
Dirk bleef stom, lurkte aan z'n pijp die niet halen wou.. zoog en blies
blauwduisteren nevel rond de herriënde babbeltronies.
Main nog 'n bakkie leut! riep Grint dof.
-- Daa's kom naige!.... lachte stikkerig ingehouen de lange bediende, nou.... die
suipt gain borrels meer.... die goan d'r mi' sain neus allainig in de koffiewind....
Dirk zoog behaaglijk reutelige haaltjes door z'n pijp, uitkraterend zwarten walm
en vonksterren. - Zure stank broeide rond, dat de kerels kuchten.
- Main 'n brandewaintje mi' suiker.... riep Rink schor, zich schurkend met z'n
reuzige schoften tegen bankrug òp.
-- 'n Bestige segoar! en 'n brandewaintje mi' sonder suiker.. mi' suiker smoakt ie
màin te lekker, ke'k nie finte!
- Nou sullie wachte d'r, tû je weeròm bin,.... vast hoor, schaterde een achter
bankrug.... Seg Hassel.... weneer sel je hooi overend sain?
In document
Israël Querido, Menschenwee. Roman van het land. Deel 2 · dbnl
(pagina 156-161)