13 iuVt ZOi Cf
D. Meerpersoonshuishouden met een koopwoning
Deloitte.
Deloitte Accountants B.V.
Voor identificatiedoeleinden.
Jaarstukken 2013 gemeente Ridderkerk Behorend bij controleverklaring d
I 3 iw.Ni ZOi Cf
139
2.3.2 Paragraaf 2 Weerstandsvermogen
1. Inleiding
Het doel van deze paragraaf is zichtbaar te maken in welke mate de gemeente in staat is gebleken middelen vrij te maken om substantiële tegenvallers (in de begroting 2012 benoemd als risico's) op te vangen, zonder dat directe beleidswijzigingen nodig waren.
2. Verantwoording Top 10 risico's 2013
In de begroting 2013 zijn de belangrijkste risico's opgesomd waarover het volgende te melden is.
1. Budgetkortingen oo door het hik gedecentraliseerde taken (bijvoorbeeld AWBZ, jeugdzorg en de Wet Wen\en naar Vermogen)
De komende jaren worden op het gebied van Werk, Zorg en Jeugdzorg decentralisaties in werking gezet. Dit betekent dat er de komende jaren financiële onzekerheid is over de hiermee gemoeide uitvoeringskosten. In 2013 heeft dit nog niet tot overschrijdingen geleid.
2. Risico's binnen de grondexploitatie
Aan het in exploitatie brengen van gronden door de gemeente zijn financiële risico's verbonden. Zowel aan de kostenkant (grondverwerving, bouw- en woonrijpmaken, bodemsaneringen en
finan-cieringskosten) als aan de opbrengstenkant (grondverkopen woningbouw en bedrijventerreinen) zijn risicofactoren verbonden waarmee rekening moet worden gehouden. Voor de risico's op balansdatum is uitsluitend vanuit het voorzichtigheidsbeginsel in de verslaggevingsvoorschriften voor de waardering van de voorraad gronden een voorziening voor mogelijke verliezen getroffen van totaal € 4.372.100.
Gemeenschappelijke regeling Nieuw Reijerwaard
Door onzekere markt- en renteontwikkelingen zijn aanzienlijke risico's verbonden aan de grondexploitatie. Stagnerende grondverkopen kunnen bijvoorbeeld tot extra rentekosten leiden.
Daarom is het van groot belang dat de door de GR gehanteerde P&C-instrumenten voldoende informatie leveren over de exploitatierisico's en dat door de GR gestuurd wordt op het zoveel mogelijk beheersen van deze risico's.
Voor de grondexploitatie van de GR Nieuw-Reijerwaard geldt dat het risicoprofiel is toegenomen wegens:
a. Verhoogde kans op stagnatie grondverkopen
b. Verhoogde kans op toepassing prijsverlaging grondprijs.
In de loop van 2013 is via de rapportages van de GR Nieuw Reijerwaard de voortgang van de grondexploitatie gemonitord. Indien noodzakelijk zullen wij het bestuur van de GR Nieuw Reijerwaard verzoeken over te gaan tot bijstelling van de grondexploitatie en zonodig de vorming van een
voorziening.
3. Asbest
De gemeente kan geconfronteerd worden met opruimingskosten en/of aansprakelijk gesteld worden voor een asbestsanering. Denk hierbij aan illegale dumping of het aantreffen van asbest in
gemeentelijke gebouwen. Als maatregel zullen hiervoor clausules in contracten worden opgenomen.
De gemeente is nog in overleg met Woonvisie over een financiële afwikkeling van een eerdere asbestsanering in Bolnes. De afwikkeling hiervan loopt door tot in 2014.
Voor de sloop van de school De Reijer is onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van asbest.
Asbest is aangetroffen en is tijdens de sloop volgens de regels verwijderd en op het terrein opgeslagen. Tijdens de sloop is brand uitgebroken waarna asbest in directe omgeving is terecht gekomen. Dit heeft in 2013 geleid tot een zeer beperkt bedrag aan extra kosten.
4. De ISV-2 bijdrage wordt mogelijk door de Stadsregio lager vastgesteld
De stadsregio is van mening, dat te veel prestaties nog niet zijn gerealiseerd en herstel nog niet in alle gevallen zeker is. Als de prestaties niet vóór 31 december 2014 zijn gerealiseerd, kan de Stadregio besluiten de ISV-2 bijdrage € 951.716 lager vast te stellen.
5. Budgetrisico's in open eind regelingen
Door toename van het aantal aanvragerjj^ul^^acg*jjitkeringen of vergoedingen op grond van regelingen met een zogenaamd open eiwr^lraMwffwen leerlingenvervoer), kan de gemeente
Deloitte Accountants B.V.
Voor identificatiedoeleinden. ( C y Behorend bij controleverklaring cTcfsc
140 / Sraarstukken 2013 gemeente Ridderkerk
\ l m w ; Zo\6j
behoorlijke financiële risico's lopen. Dit risico wordt nog eens versterkt wanneer de vergoeding van het rijk achterblijft bij de werkelijk gemaakte kosten. In 2013 heeft dit risico zich niet voorgedaan.
6. Schade door water
Op het gebied van de gemeentelijke watertaken doen zich tal van risico's voor. Te denken valt hierbij aan: uitval van watergemalen, instroom van vervuild water, lekkage van hoofdpersleidingen,
gevolgschade door vervuild rioolwater en wateroverlast door hevige regenval.
Om wateroverlast zoveel mogelijk te voorkomen is een standaardprocedure bij hevige neerslag in werking gesteld. Preventiemaatregelen kunnen daarbij snel worden bepaald, denk bijvoorbeeld aan het uitdelen van zandzakken.
In 2013 hebben zich geen nieuwe wateroverlastzaken voorgedaan zoals in de periode 2010 - 2011.
7. Financiële- en imaaorisico's door disfunctioneren van door gemeente gesubsidieerde instellingen Er is een aantal (grote) gesubsidieerde instellingen in de gemeente, dat zonder subsidie geen bestaansrecht heeft. De taken die deze instellingen verrichten zijn van groot belang voor de
Ridderkerkse samenleving. Wanneer een dergelijke instelling niet goed functioneert of niet goed wordt bestuurd, zou dit bijvoorbeeld tot grote (financiële) problemen of zelfs een faillissement kunnen leiden.
Hoewel de gemeente daar juridisch misschien niet voor aansprakelijk is, kan het zijn dat de gemeente hier om bijvoorbeeld morele of ethische redenen toch in betrokken raakt.
Een van de maatregelen is het sturen op aanwezige reserves en voorzieningen binnen de instellingen.
Daarnaast is en wordt het accountmanagement doorontwikkeld, zodat risico's meer tijdig gesignaleerd kunnen worden.
Dit risico heeft zich in 2013 niet voorgedaan.
8. Onvoldoende kwalitatief en kwantitatief personeel
Bij de uitvoering van nieuwe gemeentelijke taken kan onvoldoende en/of niet gekwalificeerd personeel beschikbaar zijn. Mede als gevolg van krapte op de arbeidsmarkt kan dit leiden tot extra tijdelijke inhuur van personeel van derden.
Vanwege de tijdelijk sterk toegenomen werkdruk als gevolg van de inrichting van de nieuwe BAR-organisatie is niet binnen het bijgestelde personeelsbudget voor 2013 gebleven. Het saldo van de inhuur en de salarissen van het personeel geeft een nadelig resultaat van € 220.000 voor de bedrijfsvoering (zie ook de toelichting op de cijfers bij Programma 6 Bedrijfsvoering).
9. Onbeheersbaarheid gemeenschappelijke regelingen
Bij het aangaan van gemeenschappelijke regelingen zijn taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden (afhankelijk van de inhoud van de gemeenschappelijke regeling)
overgedragen. In een gemeenschappelijke regeling is opgenomen op welke wijze besluitvorming plaatsvindt en welke kaders zijn meegegeven. Ondanks deze (budgettaire) kaders kan het voorkomen dat de kosten voor gemeenschappelijke regelingen hoger zijn. De oorzaken kunnen divers zijn, zoals minder inkomsten, wetswijzigingen, slechte bedrijfsvoering, onvoorziene omstandigheden e.d. Indien dit risico zich voordoet zullen de meerkosten evenredig worden verdeeld over de deelnemende partijen en wordt ook de gemeente Ridderkerk geconfronteerd met onvoorziene kosten.
Dit risico wordt verkleind door sturing op de verbonden partijen en binnen het Algemeen
Bestuur/Dagelijks Bestuur van de gemeenschappelijke regeling voldoende aandacht te hebben voor tussentijdse rapportages. Op die manier kan bij afwijkingen tijdig worden ingegrepen.
Dit risico heeft zich in 2013 niet voorgedaan.
10: Fraude
Door ongeoorloofde samenwerking tussen medewerkers kan schade ontstaan.
Dit risico heeft zich in 2013 niet voorgedaan.
3. Beschrijving van overige risico's De nieuwe wet Schuldhulpvedening
Met de ingang van de nieuwe wet Schuldhulpverlening (per 1 juli 2012) mogen gemeenten geen klanten meer weigeren. Deze wet is daarmee een zgn. open eind regeling. Door de crisis komen er echter steeds meer mensen in de schulden. Daarbij gaat het niet alleen om minima, maar ook om tweeverdieners met een hypotheek. Hierdoor komen er steeds meer aanmeldingen voor
schuldhulpverlening binnen. Het (eerder begrote) budget voor schuldhulpverlening (binnen minimabeleid) wordt hierdoor 0 v e^;^ | ^ |,^ Jo^ 9r 0 t e t o e n a m e van het aantal aanvragen is het
Deloitte Accountants B.V.
Voor identificatiedoeleinden.
Jaarstukken 2013 gemeente Ridderkerk Behorend bij controleverklaring <±ïj>: 141
moeilijk aan te geven hoe hoog de uitgaven precies zullen zijn. De nieuwe wet in combinatie met de huidige crisis genereert daarmee wel nieuwe risico's. Vanaf mei 2013 heeft de gemeente de volledige regie over de screening van nieuwe aanmeldingen schuldhulpverlening. Alle nieuwe aanmeldingen worden per deze datum eerst gescreend door de nieuw aangestelde regisseur schuldhulpverlening en niet meer door PLAN-groep. Ook heeft de regisseur de taak om het plan van aanpak van PLAN-groep te beoordelen. Het aantal intakegesprekken is door deze werkwijze met 60% gedaald en de gemeente heeft meer de regie over de inzet van schuldhulpverlening. Voor de aanmeldingen die niet zijn
doorverwezen heeft de gemeente vaak gekozen voor andersoortige interventies waardoor er geen schuldregeling nodig was. Er vindt momenteel een evaluatie plaats van de schuldhulpverlening. In 2014 zal deze evaluatie worden afgerond.
BAR-samenwerking (GR BAR)
Het (gaan) inrichten van één bedrijfsvoeringorganisatie ten dienste van drie gemeenten (100.000+) heeft gevolgen voor het risicoprofiel van de individuele gemeenten.
In 2013 heeft dit niet tot grote overschrijdingen geleid. Op onderdelen heeft de BAR-samenwerking meerkosten tot gevolg gehad met name op het gebied van de bedrijfsvoering maar per saldo pakt dit in de jaarrekening nagenoeg budgettair neutraal uit (zie ook de toelichting op de cijfers bij Programma 6 Bedrijfsvoering).
Bodemverontreiniging
Op het volkstuincomplex is een bodemverontreiniging ( zware metalen) aangetroffen.
Sanering zal in 2014 plaatsvinden. Uit onderzoek blijkt dat dit € 20.000 tot € 30.000 zal gaan kosten.
Deze kosten worden verantwoord in 2014.
Op de locatie P.C. Hooftstraat 2 (gemeentewerf) is op last van de DCMR een bodemsanering uitgevoerd. Het betrof een verontreiniging met minerale olie ter plaatse van de olie-waterafscheider (naast de wasplaats en zoutopslag). De sanering kostte afgerond € 26.000 en is bij de slotwijzing van de begroting 2013 meegenomen. De kosten zijn gedekt binnen het budget van Beheer en Uitvoering.
Stormschade
Op 4 november en 5 december zijn extra kosten gemaakt vanwege stormschade.
De kosten van afgerond € 40.000 betreffen vooral de uren van onze eigen buitendienst voor het verwijderen van bomen en gevaarlijk hangende- en liggende takken.
Ziekte en plagen
Voor ziektebestrijding in bomen zijn extra uitgaven gedaan tot een bedrag van afgerond € 20.000.
Vandalisme
De kosten van vandalisme aan de vleermuisgrot en speeltoestellen bedragen voor 2013 afgerond
€11.000.
DeSoStie.
Deloitte Accountants B.V.
142
4. Weerstandsvermogen Weerstandscapaciteit (A)
Met de vaststelling van de Nota Reserves en voorzieningen (20 april 2011) heeft de raad besloten de ondergrens van de Algemene reserve voor onze gehele organisatie te bepalen op € 20.000.000.
Inclusief de jaarlijkse post voor onvoorziene uitgaven van afgerond € 50.000 (structureel verlaagd met
€ 64.000 in de 1e monitor 2013 wegens de actie 'scherper ramen') is de aanwezige weerstandscapaciteit bepaald op € 20.050.000.
Risico's - begrote weerstandscapaciteit (B)
De benodigde weerstandscapaciteit is bij de begroting 2013 berekend aan de hand van gewogen individueel geschatte risico's (risico-inventarisatie via geautomatiseerd systeem NARIS) en bepaald op € 4.400.000.
In werkelijkheid heeft zich in het verantwoordingsjaar 2013 een bedrag van afgerond € 388.800 aan tegenvallers in het kader van risicomanagement voorgedaan, als volgt te specificeren:
Tegenvallers benoemde risico's:
Omschrijving Bedrag Dekking
Mutaties in veriiesvoorzieningen grondexploitaties 71.800 Rekeningsaldo Onvoldoende kwalitatief en kwantitatief personeel 220.000 Rekeningsaldo Bodemverontreiniging - P.C. Hooftstraat 2 (gemeentewerf) 26.000 Rekeningsaldo
Stormschade 40.000 Rekeningsaldo
Ziekte en plagen 20.000 Rekeningsaldo
Vandalisme 11.000 Rekeningsaldo
Totaal 388.800
Weerstandsvermogen (C)
Het weerstandsvermogen is het resultaat van de aanwezige weerstandscapaciteit (A) minus de ingeschatte/werkelijke risico's (B). Een positief weerstandsvermogen geeft aan dat de gemeente in staat is zonder beleidswijzigingen risico's af te kunnen dekken. Bij de begroting 2013 was dit het geval; het weerstandsvermogen was ruim voldoende.
Uit deze jaarrekening blijkt dat er in werkelijkheid een bedrag van afgerond € 388.800 aan
tegenvallers is verantwoord. Dit bedrag valt ruim onder de grens van € 4,4 miljoen aan gekwalificeerde risico's ten tijde van de begroting 2013.
Schematisch is een en ander als volgt samen te vatten:
Omschrijving Begroting 2013 Rekening 2013
A. Weerstandscapaciteit (A)
per 1-1-2013 €20.114.000 €20.050.000