Marktwerking 68

Bij de analyse van het begrip concurrentie is duidelijk geworden dat een ideale marktwerking alleen mogelijk is, wanneer er een klein overschot aanwezig is aan de aanbodkant van de markt. Voor de invoering van het experiment was dit niet zo en na het invoeren van het experiment is dit ook niet zo geweest, werd door de respondenten aangegeven. In de toekomst zal het verschil tussen

zorgaanbieders en patiënten nog veel groter worden en zal de mogelijkheid tot marktwerking ook steeds lastiger worden.

Pas wanneer andere instanties zich met de mondzorg zouden gaan bemoeien is het wellicht mogelijk om meer marktwerking te creëren. Instanties zoals de zorgverzekeraars zouden kunnen gaan controleren op de kwaliteit. Hierdoor zouden tandartsen daadwerkelijk moeten gaan concurreren met hun buurman. Vooral de respondenten aan de kant van de zorgverzekeraars zagen dit als een goede maatregel om marktwerking in de mondzorg te realiseren.

Voorwaarden voor het controleren door de zorgverzekeraars is wel dat alle aanbieders contracten hebben met de zorgverzekeraars. Op dit moment zijn er heel veel tandartsen die geen contract willen afsluiten met de zorgverzekeraars, kwam naar voren in de interviews. Het afsluiten van contracten zou verplicht moeten worden. Uit de interviews is echter gebleken dat bij veel tandartsen weinig animo is voor het verplicht afsluiten van contracten.

- 69 - Ook zouden de verzekeraars bepaalde maatregelen moeten kunnen nemen wanneer blijkt dat een tandarts slechte kwaliteit levert. Een instrument hiervoor kan Naming & Shaming zijn, zoals werd aangegeven door een van de respondenten in de interviews. Hierbij kan een zorgverzekeraar aangeven welke zorgaanbieder slechte zorg aflevert. Deze zorgaanbieder wordt met naam en toenaam genoemd. Patiënten kunnen daardoor hun keuzes betreffende hun zorgaanbieder aanpassen. Door een van de respondenten aan de kant van de mondzorgaanbieders werd deze maatregel wel als risicovol gezien. Hij gaf aan dat het niet slim is om een partij die moet sturen in de markt ook deze rol te laten spelen. De zorgverzekeraar is namelijk ook de betalende partij. Zij moeten een dubbelrol gaan spelen. In een van de interviews werd aangegeven dat wanneer de betalende partij kan aangeven wat de standaard is, dat zij altijd minder kunnen gaan vragen. Dit is eenzijdig geformuleerd en of dit zal gebeuren in de

werkelijkheid is maar de vraag. Wel is duidelijk dat er gewaakt zal moeten worden voor een dubbele rol die de zorgverzekeraars moeten gaan spelen met het invoeren van een nieuw mondzorgstelsel. Dit gaven de respondenten aan de kant van de zorgverzekeraars ook zelf aan.

Ook wordt betwijfeld door de respondenten of marktwerking in de mondzorg wel kan werken.

Marktwerking zou betekenen dat de patiënten moeten gaan shoppen, keuzes gaan maken en informatie hebben over de mondzorg. Patiënten willen liever niet gaan shoppen, wanneer zij een

vertrouwensrelatie hebben met hun tandarts. Zij kennen deze vaak al lange tijd en weten hoe hij/zij is. Door de meeste mondzorgaanbieders werd in de interviews ook aangegeven dat zij deze relatie ook waarderen. Dit is anders dan de relatie die de patiënten hebben met een chirurg die een

blindedarmoperatie uitvoert. De patiënt heeft met deze chirurg geen vertrouwensrelatie en zal sneller kunnen shoppen tussen de chirurgen dan tussen de tandartsen.

“De relatie tussen patiënt en tandarts is heel belangrijk. Dit is een vertrouwensrelatie, ik doe er vaak alles aan om deze relatie ook echt goed te houden.”

Met de invoering van marktwerking zouden patiënten keuzes moeten maken over hun eigen zorg. In de interviews is gebleken dat de meeste patiënten geen keuzes willen of keuzes kunnen maken betreffende hun eigen zorg. Zij vertrouwen de tandarts en willen dat hij de keuzes maakt betreffende de materialen, behandeling, methodes et cetera. Vervolgens vertrouwen zij de zorgverzekeraar die erop toeziet dat er geen onnodige behandelingen plaatsvinden of dat de prijs van de behandelingen niet te hoog is. Ten slotte vertrouwen de patiënten het ministerie van VWS, de gezondheidsinspectie en de NZa dat zij er voor zorgen dat er gewerkt wordt volgens een bepaalde standaard en dat deze gecontroleerd en nageleefd worden.

- 70 - Vanuit alle partijen werd aangegeven dat marktwerking in de zorg ingewikkeld is. Door veel

respondenten werd ook aangegeven dat marktwerking in de gezondheidszorg niet mogelijk is, al helemaal niet in de mondzorg.

“Dit zijn allemaal holle frasen en gekke plannen van de overheid. In de werkelijkheid blijkt elke keer weer dat dit niet werkt.”

Ondanks het feit dat veel respondenten prettig hebben kunnen werken met het experiment van de vrije prijzen is volledige marktwerking niet reëel volgens hen. Er is wel veel gebeurd door het experiment. De mondzorg is volgens de respondenten “opengebroken” en iets transparanter geworden. Dit komt ook deels door alle aandacht die is geweest voor het experiment.

“De markt is wakker geschud, het heeft als een soort van katalysator gewerkt. Mensen hebben nu in de gaten dat er wel iets moet veranderen.”

Hoe deze verandering plaats moet vinden weten veel respondenten niet.