school kladde en gewelddadige en erotische verhalen in haar dagboek begon te schrijven.]
ROBIN [spullen inpakkend]: Ik ben het helemaal zat hier! Als er voorlopig geen ruimte is voor zulke verhalen in de populaire bladen, ga ik wel naar de obscure blaadjes zoeken…… Sterker nog: The White Gang zoeken!
[En met ingepakte koffer verlaat ze haar kamer……]
46
Hoofdstuk 5. Gevolgen voor de individuele
journalistiek/De kogelbrieven
Toen hij twee dagen na het schrijven van het artikel een kogelbrief kreeg, vermoedde Freek dat hij iets verkeerd had gedaan. Na het lezen ervan - de kogel had hij met een brok in zijn keel opzij gelegd – begon hij aan zichzelf te twijfelen. Want hij had toch zijn best gedaan om het verhaal goed op te schrijven? Zo genuanceerd mogelijk te zijn?
Zijn dochtertje jammerde lief om een ander filmpje, nadat het filmpje waarnaar ze aan het kijken was plotseling was geëindigd met een opgeluchte glimlach van een oranje zeester nadat al zijn
problemen waren opgelost. Terwijl Freek een ander filmpje voor haar opstartte vanaf de laptop – zo was ze weer even afgeleid – besefte hij dat een oranje zeester zijn lang zo gek niet is, als al je problemen opgelost zijn aan het einde van het verhaal. Waarschijnlijk omdat Freek dankzij de kogelbrief het idee had gekregen dat hij in problemen verwikkeld was geraakt en geen idee had hoe hij er uit moest komen.
Hij stond op van de bruine stoffen bank waarop zijn dochter zat te lachen om een animatieclown die struikelde over een tuinslang. Hij liep terug naar de houten tafel van de kleine woning – zeg maar gerust flat – waar hij zijn papieren had liggen. Acht uur had hij de man geïnterviewd. Acht uur lang had hij geprobeerd te achterhalen wat de leraar bezielde om zijn leerling te slaan. Hij was samen met de leraar in gesprek gegaan, dat zich langzaam had ontvouwen in een zoektocht naar de motieven van de leraar om de jongen met zijn gebalde vuist in het gezicht te stompen. Wat bij de jongen, hoe vervelend hij waarschijnlijk ook was, resulteerde in een uit zijn mond geraakte bebloede tand. Freek had de leraar niet veroordeeld. Zoals, volgens Freek, te vaak en te snel gedaan wordt in een journalistiek artikel. Hij vermoedde dat er meer achter zat, zoals elk incident dat vreselijk klinkt en een overduidelijke boeman lijkt te hebben, vaak anders in elkaar steekt.
Na een lang en boeiend gesprek waren de twee er nog niet achter, waarop Freek besloot het antwoord op de hoofdvraag van zijn artikel open te laten. ‘Sommige dingen gebeuren gewoon, daar heb je geen verklaring voor’, las hij in zijn aantekeningen. Het is de taak van de lezer om er
antwoorden uit te halen, bedacht hij toen. Zonder te oordelen schreef hij het verhaal van de biologieleraar op, maar het arriveren van de kogelbrief deed Freek vermoeden dat hij een fout had gemaakt. Misschien wel een grote fout.
Hij ging aan de tafel zitten, wat hij nog niet had gedaan door zijn overpeinzingen. Hij bekeek de
47
aantekeningen grondig, las ze, bestudeerde het artikel terwijl er koffie in het apparaat op hetaanrecht pruttelde en zijn dochter op de bank van plezier hetzelfde deed. Terwijl de zon door de open tuindeur verleidelijk gluurde, dacht hij na over zijn werkwijze. Een werkwijze die hij al een aantal jaar toepaste, omdat hij verveeld was geraakt door de traditionele manier van journalistiek schrijven. Want als de PVV gaat samenwerken met Front National zijn alle PVV-leden fascisten. En als iemand er bewust voor kiest om op straat te gaan leven ben je natuurlijk knettergek. Freek had het idee dat die eenvoudige verklaringen niet meer volstonden in deze tijd. Het leverde in zijn ogen alleen maar nietszeggende artikelen op, stuk voor stuk dodelijk getroffen door saaiheid.
Terwijl hij aan het door hem zelf wit geschilderde hout van de tafel krapte, dacht hij aan het gesprek dat hij enkele weken na deze gedachtegang had met zijn collega bij de krant: Jannetje Koelewijn. Zij was jaren eerder op hetzelfde probleem gestuit en had op zoek naar oplossingen voor het probleem de werkwijze van Gerard van Westerloo gekopieerd. Van Westerloo was een Nederlandse journalist die vaak op zoek ging naar verhalen zonder ook maar het geringste plan op te stellen van te voren. Hierdoor kwam hij de meeste interessante verhalen op het spoor. Verhalen die geen enkele vooraf bedachte invalshoek qua originaliteit konden overtreffen, wist Koelewijn.
Freek raakte meteen geïntrigeerd en meende het antwoord gevonden te hebben op zijn probleem. Een vooraf bedachte invalshoek, indien bedacht met kortzichtig vermogen (wat helaas altijd
voorkomt omdat mensen deze invalshoeken bedenken en subjectief zijn), zorgt er immers voor dat je als journalist één grote blinde vlek ontwikkelt voor alles wat zich in de werkelijkheid bevindt en zich buiten de door de journalist bedachte invalshoek voortbeweegt. Waarop Freek besloot de vooraf bedachte invalshoek, waar mogelijk, over boord te gooien. Hij had zelfs bij thuiskomt triomfantelijk zijn vrouw een arm om de dij geslagen en scheepstoetergeluiden gemaakt om de invalshoeken vaarwel te zwaaien, toe te stoppen.
Vervolgens begon hij een andere schrijfstijl aan te nemen, omdat hem dat de beste manier leek om de werkelijkheid – bevrijd van haar journalistieke invalshoeken – zo goed mogelijk weer te geven. Dat vraagt om een genuanceerdere stijl, bedacht hij toen. Want de traditionele manier van journalistiek is niet dynamisch genoeg om de rare sprongen die de werkelijkheid maakt, en de belangen die invloed hebben op die werkelijkheid, goed weer te geven. Waarbij hij even dacht aan In Cold Blood van Truman Capote, waarin de genoemde schrijver een pagina’s lange beschrijving van korenvelden opvoert voordat hij tot een journalistiek punt komt. Waarop hij besloot een aantal journalistieke teugels iets te laten vieren en zijn artikel wat verhalender op papier te zetten,